1

WARMIOSKO-MAZURSKI KONKURS HISTORYCZNY

DLA GIMNAZJALISTÓW W ROKU SZKOLNYM 2010/2011

3 marca 2011, godz. 11.00

KONKURS PRZEDMIOTOWY HISTORYCZNY

DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

ETAP WOJEWÓDZKI

Szanowny Uczniu,

witaj na etapie wojewódzkim konkursu historycznego. Przeczytaj uważnie instrukcję

i

postaraj się

prawidłowo odpowiedzied na wszystkie pytania.



Arkusz liczy 9 stron (w tym stronę tytułową) i zawiera 18 zadao.



Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś

je Komisji

Konkursowej.



Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.



Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bąd

ź

piórem.



Dbaj o czytelnośd pisma i precyzję odpowiedz

i

.



Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną

odpowied

ź

i wpisz poprawną.



W przypadku testu wyboru prawidłową odpowiedź zaznacz stawiając znak „X” na literze

poprzedzającej treśd wybranej odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem

i zaznacz znakiem „X” prawidłową odpowiedź.



Oceniane będą tylko odpowiedzi

,

które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym.

Pracuj samodzielnie. Złamanie tej zasady spowoduje Twoją dyskwalifikację z udziału w konkursie!

Powodzenia!

Czas pracy: 90 minut

Liczba punktów możliwych do uzyskania: 70

............................

Kod pracy ucznia

2

1. Najstarsze cywilizacje powstały w dolinach wielkich rzek. Połącz określone cywilizacje z

rzekami, nad którymi się ukształtowały.

(4 pkt)

A. Nil

1. Indie

B. Huang-ho, Jangcy

2. Mezopotamia

C. Indus

3. Chiny

D. Eufrat i Tygrys

4. Egipt

E. Ob

2. Uzupełnij tabelkę.

(4 pkt)

Miejscowośd

Rok

Dowódca

Zwycięzca

490 p. n. e.

Grecy

Termopile

Leonidas

Temistokles

Grecy

Cheroneja

338 p. n. e.

3. Zaznacz budowle, która nie powstały w starożytnym Rzymie.

(2 pkt)

a) termy

c) Partenon

e) Świątynia w Luksorze

b) łuki tryumfalne

d) akwedukt

4. Połącz linią daty, wydarzenia i nazwiska.

(4 pkt)

476r.

Karol Wielki

Bitwa pod Poitiers

732r.

Odoaker

Koronacja cesarska

800r.

Mahomet

Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego

622r.

Karol Młot

Ucieczka do Medyny

5. Ułóż w porządku chronologicznym następujące wydarzenia (ponumeruj je od 1 –

najwcześniejsze, do 5 - najpóźniejsze ).

(2 pkt)

A. koronacja Bolesława Chrobrego

[

]

B. sprowadzenie Krzyżaków do Polski

[

]

C. powstanie uniwersytetu w Krakowie

[

]

D. zjazd w Gnieźnie

[

]

E. pokój w Kaliszu

[

]

3

6. Uzupełnij tabelkę elementami rozsypanki łącząc paostwo z postacią, wydarzeniem i datą.

(3 pkt)

Paostwo

Postad

Wydarzenie

Data

Zygmunt Stary, Henryk VIII, Marcin Luter, Niemcy, Rzeczpospolita, Anglia, reformacja, hołd pruski,

akt supremacji, 1525, 1517, 1534.

7. Przeczytaj tekst źródłowy i odpowiedz na pytania.

(8 pkt)

„Od czasów zatargów Piotra I z Augustem II Rosja przyjęła politykę krępowania władzy królewskiej w

Polsce i w tym duchu zawierała liczne porozumienia z Prusami i Austrią. (...). Niekiedy myślano w

Petersburgu o sojuszu z Polską (...)w zasadzie jednak dogadzała Rosji neutralnośd bezwładnej

Rzeczypospolitej, neutralnośd traktowana elastycznie, bo przepuszczalna dla rosyjskich przemarszów.

Nie był to wszakże system ścisłej hegemonii czy kurateli politycznej, który zarysował się w dobie

sejmu niemego i który potem starała się wprowadzad w życie Katarzyna II. (...) Dośd

rozpowszechniona w polskiej historiografii opinia, jakoby protektorat rosyjski stanowił

przygotowanie do włączenia całej Rzeczypospolitej w imperium carskie, nie wydaje się uzasadniona

(...) inkorporacja całej Polski tak bardzo wzmocniłaby mocarstwową pozycję Rosji, iż musiałaby się

spotkad z energicznym przeciwdziałaniem innych mocarstw. (...) Rząd Katarzyny II w latach

sześddziesiątych niewątpliwie nie dążył do zaboru (...), protektorat miał zapewnid osłonę zachodniej

granicy imperium rosyjskiego i ewentualne współdziałanie uzależnionej Rzeczypospolitej w

wojennych poczynaniach Rosji. System protektoratu nosił w sobie organiczną słabośd, jaką był brak

silnego rządu zdolnego narzucid *społeczeostwu+ uległośd wobec rosyjskiej gwarantki. (...) Katarzyna II

w roku 1795 wymuszając na Stanisławie Auguście akt abdykacji, uczestniczyła w pogrzebaniu tej

polityki, którą rozpoczęła przed trzydziestu laty.”

Emanuel Rostworowski, Polska w układzie sił politycznych Europy XVIII wieku, *w:+ Polska w epoce oświecenia. Paostwo,

społeczeostwo, kultura, red. B. Leśniodorski, Warszawa 1971

1. Kim były wymienione w tekście postacie historyczne:

a) Piotr I

…………………………………………………………………………...................................

b) Katarzyna II …………………………………………………………………………..................................

4

c) August II

…………………………………………………………………………...................................

d) Stanisław August …………………………………………………………………………..................................

2. Wyjaśnij pojęcia występujące w tekście :

a) kuratela polityczna …………………………………………………………………………...................................

b) abdykacja ..………………………………………………………………………...................................

c) inkorporacja …………………………………………………………………………..................................

d) protektorat …………………………………………………………………………...................................

8. Wpisz w tabeli obok zdao, które uważasz za prawdziwe – „prawda”, a obok zdao, które

uważasz za fałszywe – „fałsz”.

(4 pkt)

A. Dualizm w rozwoju gospodarczym Europy był jednym ze

skutków wielkich odkryd geograficznych.

B. Ważnym narzędziem w zwalczaniu reformacji stał się zakon

jezuitów, który do Polski został sprowadzony z inicjatywy
Zygmunta III Wazy.

C. Jan III Sobieski po wiktorii wiedeoskiej doprowadził do

podpisania z Turcją pokoju wieczystego w Karłowicach.

D. Konstytucja 3 Maja stosowała monteskiuszowską zasadę

trójpodziału władzy, znosiła liberum veto, zachowywała
nadal elekcyjnośd tronu.

9. Poniżej umieszczono fragment poematu autora poczytnej do dziś książki przygodowej „Księga

dżungli” Rudyarda Kiplinga. Po przeczytaniu tekstu odpowiedz na pytanie.

(2 pkt)

Dźwigaj białych ludzi brzemię,

Wyślij swych synów daleko,

Niechaj podbite plemiona

Otoczą troskliwą opieką;

Niech służą w ciężkim trudzie

Nowo zdobytym szczepom,

Strwożonym dzikim ludziom

Wpół diabłom, a wpół dzieciom. (…)

R. Kipling, cytat za: B. Tuchman, Wyniosła wieża, Warszawa 1987, s.212.

Czy Kipling był zwolennikiem czy przeciwnikiem kolonializmu? Uzasadnij odpowiedź na

podstawie przytoczonego fragmentu wiersza.

5

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

10. Na podstawie analizy danych z tabeli odpowiedz na pytania.

(3 pkt)

Ludnośd dużych miast polskich w latach 1860-1910 (w tys.)

Miasto

1860

1880

1890

1910

KRAKÓW

50

66

85

143

LWÓW

70

110

160

196

ŁÓDŹ

26

48

310

408

POZNAO

51

65

110

150

WILNO

60

90

139

181

WARSZAWA

163

383

686

781

Źródło: Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918, red. I.Pietrzak- Pawłowska, Warszawa 1978, s.14

1. Które z miast przeżyło największy wzrost demograficzny w w/w okresie?

.................................................................................................................................................... .......

2. W którym z zaborów przybyło najwięcej ludności w miastach?

...........................................................................................................................................................

3. Jakie były przyczyny powiększenia liczby mieszkaoców miast w w/w okresie?

............................................................................................................................................................

11. Wpisz we właściwe miejsce w tabelce następujące wydarzenia.

(4 pkt)

a) rewolucja październikowa, b) bitwa pod Gorlicami, c) traktat pokojowy w Brześciu,

d) serdeczne porozumienie.

Data

Wydarzenie

1904

1915

1917

1918

6

12. Uzupełnij tekst, wpisując w wykropkowane miejsca odpowiednie wyrazy.

(5 pkt)

Na

mocy

traktatu

wersalskiego

Polsce

przyznano

objętą

niedawnym

powstaniem

……………….

1.

…............ i ……………...

2..

…………….. bez Gdaoska, który miał pozostad pod protektoratem

……...........

3........

...…….. O losach …………...............

4

...................... oraz …………........

5.

..………………. miały

zdecydowad plebiscyty ludności.

(Ligi Narodów, Wielkopolskę, Górnego Śląska, Pomorze, Warmii i Mazur)

13. Polska „A” i Polska „B” to popularne w publicystyce lat 30. XX w. określenie dwóch obszarów

Rzeczypospolitej, różniących się zasadniczo pod względem poziomu ekonomicznego

(cywilizacyjnego).

(3 pkt)

A. Odpowiedz, czy poniższe mapy ilustrują te dysproporcje. Swoją odpowiedź uzasadnij.

………………………………………………………………………………………………………..................................................

............................................................................................................................................................

B. Jakie czynniki wpłynęły na takie zróżnicowanie gospodarcze kraju po odzyskaniu

niepodległości?

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

....................………………………………………………………………………………………………………..............................

Gazownie w Polsce w 1937

Sied dróg o twardej nawierzchni w Polsce w 1937 r.

Źródło: Encyklopedia historii gospodarczej Polski, op. cit. t. I, s. 188, t. II, s. 173, 422

7

14. Uporządkuj chronologicznie wydarzenia.

(2 pkt)

a) bitwa nad Bzurą

b) ofensywa styczniowa nad Wisłą

c) atak na Pearl Harbor,

d) układ Sikorski - Majski

e) najazd na ZSRR

f) desant w Normandii

15. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i odpowiedz na postawione pytania.

(3 pkt)

„Na początku 1941 roku polityka wobec Żydów w Rzeszy znalazła się w impasie. Im więcej sukcesów

militarnych odnosiły Niemcy, tym więcej Żydów przebywało na zdobytych przez nich obszarach. Po

inwazji na ZSRR, kryjącej w sobie ryzyko zwiększenia tej liczby, chodziło o przerwanie owego

zaklętego kręgu. Odpowiedzią jest polityka eksterminacji, polityka sprawnie wykalkulowana,

zaplanowana i bezlitośnie realizowana. Widad tu, w jaki sposób hitlerowska strategia rasowa

stopniowo się radykalizuje: wojna służy jednocześnie jako siła napędowa i jako usprawiedliwienie

unicestwienia żydostwa europejskiego”

François Bédarida Le nazisme et le génocide. Histoire et enjeux, Paris 1989, za: J. Carpentier, F. Lebrun, Historia Europy,

Warszawa 1994, s. 348

a) jaką nazwę nadali Niemcy planowi faktycznej likwidacji wszystkich Żydów europejskich?

.................................................................................................................................................

b) w jaki główny sposób ten plan realizowali?

..................................................................................................................................................

16. Odpowiedz na pytania.

(3 pkt)

fot. zbiory prywatne

8

1. W jakim celu utworzono organizację, której legitymację członkowską przedstawiono na

zdjęciu?
......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. Co przedstawia godło w okręgu, umieszczone na okładce?

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. Dlaczego na legitymacji Związku Patriotów Polskich w ZSRR nie umieszczono godła II RP?

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

17. Połącz w związki przyczynowo – skutkowe fakty historyczne i uzupełnij tabelkę. (10 pkt)

Przyczyna główna.

Wydarzenie/proces

historyczny

Skutek (jeden ze skutków)

1

Chęd wyzwolenia Warszawy
siłami Armii Krajowej

2

Powstanie NSZZ „Solidarnośd’’

3

Dekolonizacja Afryki

4

Atak wojsk Korei Północnej na
południe

5

Jesieo Narodów

18. Na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy pozaźródłowej odpowiedz na pytania.

(4 pkt)

,,Trzeba jednak przyznad, że społecznośd warmiosko-mazurska nie była obojętna wobec postępującej

sowietyzacji powojennej Polski. W kolportowanych na Warmii i Mazurach ulotkach, również na

9

ulicach Olsztyna, polskie podziemie niepodległościowe przestrzegało przed współpracą ze

,,zbrodniarzami spod znaku PPR i UB’’ i ,,konfidentami NKWD’’ (…). Opór społeczny wobec

komunizmu miał różne formy i natężenie. Że istniał, niech świadczy fakt, że wiele osób cywilnych z

województwa olsztyoskiego na skutek doniesieo agenturalnych konfidentów UB zostało skazanych

przez olsztyoski sąd na kary wieloletniego więzienia.’’

Twarze olsztyoskiej bezpieki, IPN ,Białystok 2007 s.27

1. Wyjaśnij pojęcia : PPR, UB, konfident NKWD.

………………………………………………………………...........................................................................................

………………………………………………………………..........................................................................................

………………………………………………………………...........................................................................................

2. Dlaczego społeczeostwo opierało się komunizmowi w Polsce ?

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

3. Podaj 2 przykłady wystąpieo społecznych przeciwko komunistom w Polsce.

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................