1. Podkreśl nazwy powiatu i województwa, w których znajduje się przedstawiony na mapie fragment
polskich Karkonoszy.

Powiat: jeleniogórski
Województwo: dolnośląskie

2. Na podstawie mapy przyporządkuj podanym w tabeli obiektom miejsca na profilu. Wpisz do tabeli
litery, którymi je oznaczono.

schronisko Samotnia (B3) - B
Kozi Mostek (B2) - C
ruiny pomnika RGV im. T. Donata (A2) - D
ruiny schroniska ks. Henryka (A2) - E

3. Podaj wysokośd Gwiazdy Polarnej obserwowanej z punktu widokowego przy zielonym szlaku
(B1/B2).

50°46'

4. Na podstawie mapy podaj nazwy własne obiektów geograficznych oznaczonych na fotografii
literami A i B.

A - Strzecha Akademicka
B - Mały Staw

5. Oblicz czas przejścia ze schroniska Nad Łomniczką (D3) szlakiem czerwonym na szczyt Śnieżki (D3),
wiedząc że długośd tej trasy na barwnej mapie wynosi 12 cm. Przyjmij, że:
– schronisko Nad Łomniczką jest położone na wysokości 1002 m n.p.m.
– średnia prędkośd pieszego turysty na nienachylonym odcinku szlaku wynosi 4 km/h
– każde 100 m podejścia wymaga doliczenia 10 minut.
Zapisz obliczenia.

Czas przejścia trasy to 105 minut.

6. Podaj trzy różnice między elementami środowiska przyrodniczego obszarów położonych na mapie
w polach A1 i B3.

- w polu A1 w przeciwieostwie do pola B3 nie występują jeziora
- w polu A1 występują lasy, poczas gdy w polu B3 kosodrzewina i hale
- w polu A1 stok nachylony jest na północ, na polu B3 obok grzbietów wystepują strome ściany skalne

7. Zaznacz poprawne dokooczenie zdania.

Kocioł Małego Stawu powstał w wyniku C. egzaracji.

8. Na podstawie rysunków opisz trzy różnice między Wielkim Stawem a Małym Stawem.

- znacząca różnica w głębokości jezior (w Wielkim Stawie najgłębszy punkt ma 24,4 m, a w Małym
Stawie 6 m)
- kształt (Wielki Staw podłużny, Mały Staw owalny)
- w Wielkim Stawie najgłębszy punkt znajduje się na środku jeziora, a w Małym Stawie przy brzegu.

9. Uzupełnij zdania. Wpisz odpowiednie litery (A–G) z powyższej mapy.

Na równiku znajduje się punkt oznaczony literą E.
Na południku 0° znajduje się punkt oznaczony literą C.
23 września - Słooce wschodzi najwcześniej w punkcie oznaczonym literą D.
22 grudnia - Słooce góruje najwyżej w punkcie oznaczonym literą G.
22 czerwca - dzieo jest najdłuższy w punkcie oznaczonym literą A.

10. Oblicz wysokośd górowania Słooca w dniu 22 czerwca na Przylądku Igielnym. Zapisz obliczenia.

Wysokośd górowania Słooca 31°43'

11. Oblicz godzinę czasu słonecznego w Warszawie (52°14′N, 21°00′E), gdy Słooce góruje na
Przylądku Zielonym. Zapisz obliczenia.

Godzina czasu słonecznego w Warszawie: 14:34

12. a) Przyporządkuj informacjom w tabeli po jednym odpowiednim minerale wybranym z podanych
poniżej. Wpisz do tabeli nazwy tych minerałów.

korund, kwarc

b) Przyporządkuj informacjom w tabeli po jednym minerale wybranym z podanych poniżej. Wpisz do
tabeli nazwy tych minerałów.

Jest głównym składnikiem skał, z których produkuje się w apno i cement. Stosowany jako topnik w
przemyśle
metalurgicznym - kalcyt

Używany głównie w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym do produkcji pudru, maści oraz
jako dodatek do mydeł - talk

13. a) Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest fałszywe.

Na przekroju znajduje się warstwa skał głębinowych (plutonicznych) - F
Na obszarze, którego budowę geologiczną przedstawiono na przekroju, następowały transgresje
morskie - P
Linię przerywaną umieszczono w osi synkliny - F

Warstwy skał zaprezentowane na przekroju ulegały dyslokacjom (deformacjom) ciągłym i nieciągłym
- P

b) Uporządkuj wymienione wydarzenia w kolejności od najstarszego do najmłodszego.

A. Powstanie grubej serii różnych osadów morskich - D. Sfałdowanie i wypiętrzenie skał - G. Erozyjne
zniszczenie części fałdów - C. Przykrycie powierzchni erozyjnej przez zlepieoce - F. Powstanie uskoku -
E. Sedymentacja piasków na przedpolu lodowca - B. Wkroczenie lodowca i depozycja glin zwałowych

14. Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdej formy terenu:
– nazwę dominującego procesu rzeźbotwórczego, który doprowadził do jej powstania, oraz nazwę
pasa rzeźby, w którym ta forma występuje
– literę, którą na mapie oznaczono miejsce występowania tej formy.
Procesy i pasy rzeźby wybierz spośród podanych poniżej.

Maczuga Herkulesa w Dolinie Prądnika - krasowienie - pas wyżyn - F
Wieżyca (329 m n.p.m.) - akumulacja - pas pojezierzy - C
Klif w Wolinie - abrazja - pas pobrzeży - A

15. Uzupełnij schemat przyczynowo-skutkowy dotyczący osuwisk.
a) Na podstawie własnej wiedzy wpisz po jednej przyczynie meteorologicznej, geologicznej i
antropogenicznej występowania osuwisk.

przyczyny
meteorologiczna: duże opady deszczu
geologiczna: nieprzepuszczalne podłoże
antropogeniczna: odlesienie terenów

b) Na podstawie powyższej mapy wpisz po jednym skutku występowania osuwisk dla hydrosfery,
rzeźby terenu i gospodarki.

skutki
dla hydrosfery: powstawanie jezior osuwiskowych
dla rzeźby terenu: powstawanie nisz osuwiskowych
dla gospodarki: niszczenie sieci transportowych

16. a) Zaznacz poprawne dokooczenie zdania.

Na rysunku 1. przedstawiono położenie cyrkulacji pasatowej w dniu A. 22.06.

b) Wyjaśnij, dlaczego cyrkulacja pasatowa przemieszcza się w ciągu roku.

ze względu na zmianę oświetlenia kuli ziemskiej przez Słooce

17. Podaj numer wykresu przedstawiającego zmianę temperatury powietrza, która występuje w
przekroju pionowym w stratosferze (odcinek X–Y) oraz mezosferze (odcinek Y–Z).

Numer wykresu: 2

18. a) Każdemu opisowi struktury występowania wód podziemnych przyporządkuj województwo,
którego ten opis dotyczy. Wpisz do tabeli numery, którymi oznaczono na mapie te województwa oraz
ich nazwy.

spośród wszystkich województw największy udział wód piętra czwartorzędowego - 4, woj. podlaskie
spośród wszystkich województw największy udział wód zalegających w skałach mezozoicznych i
starszych - 11, woj. świętokrzyskie

b) Podaj nazwę metody kartograficznej, którą zastosowano do przedstawienia struktury
występowania wód podziemnych w Polsce.

Metoda: kartodiagram

19. Podaj trzy przykłady źródeł zanieczyszczenia wód podziemnych, które są charakterystyczne dla
obszarów wiejskich.

- tworzenie dzikich wysypisk odpadów
- stosowanie nawozów chemicznych do roślin
- wylewanie ścieków na pola

20. a) Na podstawie rysunku wymieo trzy czynniki przyrodnicze, które ograniczają rozwój gospodarki
rolnej na obszarze oznaczonym literą A.

- mało żyzne i słabe urodzajowo gleby tundrowe i bielice
- niskie średnie roczne temperatury
- krótki okres wegetacji

b) Na podstawie rysunku podaj cechę klimatu oraz cechę roślinności, które sprzyjają powstawaniu
gleb o najgrubszym poziomie próchnicznym.

Cecha klimatu: wysokie średnie roczne temperatury oraz wysokie opady - razem daje to sługi okres
wegetacyjny
Cecha roślinności: trawiaste rośliny obumierają co roku, a przy rozkładzie wzbogacają poziom
próchnicy

21. a) Uzupełnij tabelę. Wpisz odpowiednie nazwy stref klimatycznych, w których występują w Rosji
gleby tundrowe i bielice.

gleby tundrowe - strefa okołobiegunowa
bielice - strefa umiarkowana

b) Zaznacz typ klimatu, którym charakteryzuje się obszar występowania w Rosji czarnoziemów.

D. umiarkowany ciepły kontynentalny

22. Wybierz miejsce w przełomowym odcinku rzeki B, w którym można zlokalizowad zaporę. Na
mapie narysuj:
a) sygnaturę zapory w wybranym przez siebie miejscu, biorąc pod uwagę następujące kryteria:
– zwieoczenie (korona) zapory ma znajdowad się na wysokości 570 m n.p.m.
– długośd zapory ma wynosid nie więcej niż 200 m
b) linię brzegową zbiornika wodnego powstałego dzięki tej zaporze; lustro wody w zbiorniku powinno
znajdowad się 10 m poniżej zwieoczenia (korony) tej zapory.

23. Podaj litery, którymi oznaczono na wykresie Rosję i Ukrainę.

Rosja - B, Ukraina - E

24. Podaj dwie przyczyny niskiej wartości współczynnika urodzeo i dwie przyczyny wysokiej wartości
współczynnika zgonów w Rosji i na Ukrainie po 1990 r.

Przyczyny niskiej wartości współczynnika urodzeo: pogorszenie sytuacji materialnej wielu rodzin
wskutek upadku ZSRR i transformacji ustrojowej, zbliżenie Rosji i Ukrainy do Zachodu (emigracja
wielu obywateli, ale i początek przyjmowania zachodnich wzorców rodzinnych)

Przyczyny wysokiej wartości współczynnika zgonów: wielu mężczyzn na terenie byłego ZSRR cierpi na
alkoholizm, który prowadzi do ich przedwczesnej śmierci, niewielka świadomośd seksualna - w tych
krajach notowano największy współczynnik zachorowao na AIDS

25. Zaproponuj trzy działania, jakie mogą podejmowad rządy w celu zwiększenia liczby urodzeo.

wspomaganie rodzin z dziedmi zadatkami finansowymi, ulgi podatkowe dla rodzin wielodzietnych,
wprowadzanie urlopów wychowawczych dla młodych rodziców bez obawy zwolnienia

26. Na podstawie danych z tabeli oraz własnej wiedzy wyjaśnij duży udział wymienionych krajów w
światowej produkcji aluminium.