Wyrok z dnia 12 października 1999 r.

II UKN 144/99

Ciężar udowodnienia zdolności pracownika do wykonywania pracy na

stanowisku, do którego został dopuszczony, spoczywa na pracodawcy (art. 6

KC w związku z art. 300 KP).

Przewodniczący: SSN Beta Gudowska (sprawozdawca), Sędziowie SN:

Roman Kuczyński, Maria Tyszel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 12 października 1999 r. sprawy z po-

wództwa Hanny I. przeciwko Fundacji Zdrowia Pracowników Kopalni Węgla Kamien-

nego „J.” w P.Ś. o sprostowanie protokołu powypadkowego, na skutek kasacji strony

pozwanej na wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach z dnia 5 listopada 1998 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 1 maja 1998 r. Sąd Rejonowy, Sąd Pracy w Tarnowskich

Górach uwzględnił powództwo Hanny I. przeciwko Fundacji Ochrony Zdrowia Pra-

cowników Kopalni Węgla Kamiennego "J." w P.Ś. i orzekł o sprostowaniu protokołu

ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy [...], sporządzonego w dniu 31

stycznia 1997 r. Stwierdził, że powódka, zatrudniona u strony pozwanej jako sprze-

dawczyni w bufecie, uległa w dniu 9 stycznia 1997 r. wypadkowi przy pracy. Sąd

ustalił, że na skutek gwałtownego obrotu ciała przy przestawianiu skrzynki z piwem

powódka doznała skręcenia lewego stawu kolanowego, wcześniej już uszkodzonego

przy stłuczeniu i leczonego w 1991 roku, oraz przyjął nagłość, zewnętrzny charakter

przyczyny tego zdarzenia, a także jego związek z pracą.

Sąd Wojewódzki w Katowicach, przejąwszy ustalenia Sądu pierwszej instancji,

wyrokiem z dnia 5 listopada 1998 r. oddalił apelację strony pozwanej odrzuciwszy

2

proponowaną w niej wersję, że powódka upadła wyłącznie z powodu osłabienia ko-

lana.

W kasacji strony pozwanej, opartej na podstawie naruszenia prawa material-

nego - art. 6 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków

przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze

zm.) oraz przepisów postępowania - art. 6 KC w związku z art. 300 KP i art. 233 § 1

KPC, wskazywano na błędne ustalenie przez Sąd drugiej instancji, że wypadek, ja-

kiemu uległa powódka jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu ustawy. Skarżący się

pracodawca kwestionował ustalenia faktyczne twierdząc, że jego zdaniem, "powódka

nie przenosiła skrzynek, zaś treść rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji powinien

determinować fakt, że wypadek był wynikiem wcześniejszego jej schorzenia". Wno-

sząc kasację strona pozwana argumentowała, że powódka, na której spoczywał cię-

żar udowodnienia faktu, z którego wywodziła skutki prawne, nie tylko nie przedstawi-

ła bezpośrednich świadków wypadku, ale także nie wykazała swego dobrego stanu

zdrowia, który umożliwiał jej - mimo przebytych urazów - podjęcie pracy na stanowis-

ku sprzedawcy, zatajając schorzenie kolana podczas wstępnego badania profilak-

tycznego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Polemika z oceną i wynikiem postępowania dowodowego przed sądami me-

rytorycznymi jest w kasacji zasadniczo niedopuszczalna, gdyż sąd kasacyjny nie

rozpoznaje sporu co do faktów, lecz kontroluje wyrok sądu drugiej instancji z punktu

widzenia jego zgodności z prawem. Co więcej, nie może stanowić usprawiedliwionej

podstawy kasacji podważanie ustaleń faktycznych z powołaniem się na naruszenie

zasad oceny dowodów i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego

będące ponowieniem zarzutów apelacji, popartym wyłącznie forsowaniem własnej

wersji faktów (por. wyroki z dnia 6 lutego 1998 r., II UKN 439/97, II UKN 503/97, II

UKN 507/97 - OSNAPiUS 1999 nr 3, poz. 95, z dnia 14 maja 1997 r., II UKN 114/97,

OSNAPiUS 1998 nr 6, poz. 186, w których Sąd Najwyższy stwierdził, że nie stanowi

usprawiedliwionej podstawy kasacyjnej powtórzenie podniesionych w apelacji za-

rzutów wobec ustaleń sądu pierwszej instancji, co do których sąd drugiej instancji nie

dopatrzył się naruszenia art. 233 § 1 KPC i zajął do nich stanowisko w uzasadnieniu

swego orzeczenia).

3

Fakty przedstawione przez powódkę zostały bez błędu przyjęte przez Sąd

drugiej instancji, wobec tego należy uznać za wiążące (por. art. 393

15

KPC), że po-

wódka uległa w dniu 9 stycznia 1997 r. wypadkowi przy pracy w bufecie, kiedy na

skutek gwałtownego zwrotu przy przestawianiu skrzynki z piwem doznała skręcenia

lewego stawu kolanowego. Poza sporem pozostawał fakt, że powódka została przy-

jęta do pracy w charakterze sprzedawczyni na okres próbny od dnia 2 stycznia do 31

marca 1997 r., a przed dopuszczeniem do pracy była w dniu 27 grudnia 1996 r. pod-

dana badaniu profilaktycznemu i uzyskała orzeczenie o przydatności do pracy bez

przeciwwskazań. Obecnie pozwany podnosi, jako naruszenie przepisu art. 6 KC w

związku z art. 300 KP, zarzut nieprzeprowadzenia przez powódkę dowodu potwier-

dzającego jej zdolność do podjęcia pracy.

Domaganie się przez stronę pozwaną tego, aby powódka - poza udowodnie-

niem faktów przemawiających za zasadnością powództwa - ponadto wykazała, że

była do podejmowanej pracy zdolna, oraz że stan jej zdrowia nie stanowił wewnętrz-

nej przyczyny wypadku, nie znajduje oparcia w prawie, skoro zgodnie z art. 6 KC w

związku z art. 300 KP na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasad-

niających jego roszczenie, a stronę pozwaną obciąża udowodnienie faktów powodu-

jących oddalenie roszczenia. Żądanie takie jest także - wobec sprzeczności z intere-

sem procesowym powódki - bezzasadne.

Pracownik nie jest obciążony obowiązkiem wykazania, że w chwili wypadku

przy pracy był (albo też nie był) niezdolny do wykonywania pracy na zajmowanym

stanowisku. Nie ciąży na nim bowiem obowiązek dostarczenia dowodu prowadzące-

go do ekskulpacji pracodawcy od odpowiedzialności za wypadek przy pracy, albo-

wiem nie wywodzi żadnych skutków prawnych z udowodnienia faktu zdolności do

wykonywania pracy na stanowisku, do którego został dopuszczony. Ciężar tego do-

wodu spoczywa na pracodawcy (art. 6 KC w związku z art. 300 KP). To on w sporze

o ustalenie wypadku przy pracy wywodzi skutki prawne z faktu, że pracownik był

zdolny do pracy na powierzonym stanowisku, albowiem wykazuje w ten sposób, że

nie popełnił nieprawidłowości i dopuścił do pracy osobę zdrową, bez przeciwwskazań

do jej podjęcia (por. art. 229 § 4 KP). Dowieść tego może najprościej zaświadcze-

niem uzyskanym po skierowaniu pracownika na kontrolne badanie.

Czyniąc zadość obowiązkowi poddania się badaniu lekarskiemu w celu usta-

lenia zdolności (lub jej braku) do wykonywania pracy na proponowanym stanowisku,

prowadzonemu w trybie rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia

4

30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu

profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wyda-

wanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332 ze zm.),

powódka wypełniła swą powinność z art. 211 pkt 5 KP. W następstwie poddania się

temu badaniu dostarczyła dowód stanowiący podstawę wydania orzeczenia lekars-

kiego przez lekarza posiadającego szczególne kwalifikacje zawodowe (specjalista w

dziedzinie medycyny pracy z odpowiednim stażem), przy użyciu właściwego dla pos-

tawienia diagnozy instrumentarium badawczego (wywiad lekarski, badanie przed-

miotowe, badania szczegółowe oraz analiza dokumentacji dotychczasowego lecze-

nia), zatem nie może być mowy o zatajaniu jakichkolwiek schorzeń, gdy po poddaniu

się badaniom przedstawiła pracodawcy ich wynik.

Skarżący się pracodawca nie podważył orzeczenia lekarskiego stwierdzające-

go brak przeciwwskazań powódki do zatrudnienia w charakterze sprzedawcy, zatem

do jego przypadku Sądy merytoryczne prawidłowo zastosowały art. 6 ustawy z dnia

12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodo-

wych jako podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej, wobec czego upada

także pierwsza podstawa kasacji.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.

393

12

KPC.

========================================