08.01.2013r.

Powód dochodzi za pomocą powództwa roszczeń procesowych – twierdzenia o istnieniu normy

indywidualno konkretnej przytoczonej w powództwie, celem wiążącego ustalenia przez sąd
istnienia bądź nieistnienia tej normy – to ostatnio.

W modelowym ujęciu, proces cywilny pod względem podmiotowym obejmuje powoda i

pozwanego, mamy w tym modelu jedno roszczenie procesowe – powód dochodzi od pozwanego
pewnego roszczenia w powództwie.

W procesie cywilnym można jednym pozwem dochodzić kilku roszczeń. W takim wypadku mamy

do czynienia z tzw. kumulacją roszczeń. Ta kumulacja roszczeń może mieć charakter podmiotowy
albo przedmiotowy.

Kumulacja o charakterze podmiotowym pokrywa się z wypadkami współuczestnictwa

procesowego. Przedmiotowa kumulacja roszczeń zachodzi w wypadku, kiedy jeden powód
przeciwko jednemu pozwanemu dochodzi kilku roszczeń w ramach jednego procesu. To jest istotne

zastrzeżenie - „w ramach jednego procesu”.

Ustawa dopuszcza możliwość objęcia kilku roszczeń jednym pozwem, pod pewnymi jednak
warunkami. Podstawową zaletą takiego rozwiązania jest to, że w jednym procesie załatwia się kilka

spraw spornych między stronami. Powoduje to zmniejszenie liczby procesów w sądach.

Są oczywiście negatywne zjawiska tej kumulacji. Jeśli w jednym procesie mamy do czynienia z
kilkoma roszczeniami, to jest on skomplikowany, przeładowany. Powoduje to, że następuje

przeciążenie, przedłużenie tego postępowania.

KPC dopuszcza kumulację, ale pod pewnymi warunkami. O tych warunkach wspomina art. 191 kpc.

Art. 191. Powód może dochodzić jednym pozwem kilku roszczeń przeciwko temu samemu pozwanemu, jeżeli nadają się one do tego
samego trybu postępowania oraz jeżeli sąd jest właściwy ze względu na ogólną wartość roszczeń, a ponadto - gdy roszczenia są
różnego rodzaju - o tyle tylko, o ile dla któregokolwiek z tych roszczeń nie jest przewidziane postępowanie odrębne ani też nie
zachodzi niewłaściwość sądu według przepisów o właściwości bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Dopuszczalna jest kumulacja roszczeń w postępowaniu cywilnym pod dwoma warunkami:

1) Ten sam tryb postępowania – skumulowane roszczenia należą do tego samego trybu
postępowania – albo do trybu zwykłego, albo do jednego z trybów odrębnych. Nie można zatem

kumulować roszczeń, z których jedno nadaje się do trybu zwykłego, drugie zaś do trybu odrębnego,
czy też jedno nadaje się do jednego z trybów odrębnych, a drugie – do innego.

Przykład: Jeżeli z czynu niedozwolonego dochodzimy odszkodowania oraz zadośćuczynienia, to są

to dwa roszczenia, z których każde należy do trybu zwykłego. W takiej sytuacji kumulacja jest
właściwa.

Przykład: Jeżeli ktoś dochodzi roszczenia o naruszenie posiadania (postępowanie odrębne 478 kpc)

i jednocześnie domaga się odszkodowania za naruszenie posiadania, wówczas nie mogą się te
roszczenia skumulować. Sprawa o odszkodowanie z tytułu naruszenia posiadania jest załatwiana w

zwykłym trybie procesowym.

2) Właściwość rzeczowa sądu – może zależeć od wartości przedmiotu sporu lub od charakteru

danej sprawy (ratio materii). Jeżeli właściwość rzeczowa zależy od wartości przedmiotu sporu, to
przy kumulacji roszczeń bierzemy pod uwagę sumę, wartość tych roszczeń.

Jeżeli powód w stosunku do pozwanego ma dwa roszczenia i jedno z tych roszczeń wynosi 50 tyś zł,
drugie wynosi 51 tyś zł, to kumulacja tych dwóch roszczeń jest dopuszczalna, ale należy je wówczas

wytoczyć przed sąd okręgowy, nie rejonowy.

Jeżeli właściwość sądu nie zależy od wartości przedmiotu sporu, a od charakteru sprawy, wówczas
kumulacja jest dopuszczalna jeżeli dla każdego z roszczeń właściwy jest ten sam sąd.

Przykład: Wytaczamy powództwo o prawo niemajątkowe, które wg art. 17 należy do właściwości

sądu okręgowego i zgłaszamy jednocześnie drugie roszczenie o wartości poniżej 75 tysięcy zł, to
taka kumulacja jest niedopuszczalna. Gdyby natomiast roszczenie majątkowe było dochodzone

łącznie z powództwem o prawo niemajątkowe, to taka kumulacja, zgodnie z art. 17, jest
dopuszczalna.

Jeżeli zatem powód wytoczy powództwo i dokona kumulacji roszczeń w sposób niedopuszczalny,

naruszając postanowienia art. 191, to sąd do którego sprawa wpłynęła, musi te sprawy rozdzielić,
rozpoznać tę sprawę, do rozpoznania którego jest właściwy, natomiast sprawę drugą należy

przekazać sądowi właściwemu.

Kumulacja ta ma charakter pierwotny.

Z przedmiotową kumulacją możemy mieć jednak do czynienia w trakcie procesu – występuje z
roszczeniem, następnie w trakcie procesu występuje z drugim pozwem (ustnie lub na piśmie) –

kumulacja o charakterze następczym. Warunki takiej kumulacji są identyczne jak te, które są
wymagane dla kumulacji pierwotnej.

Przykład: przed sądem rejonowym toczy się postępowanie, wartość przedmiotu sporu – 50 tys zł.

W trakcie procesu powód występuje z drugim powództwem, tym razem o 51 tys zł. W takiej
sytuacji sąd rejonowy powinien przekazać sprawę sądowi okręgowemu do rozpoznania.

Art. 193. §1.Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu.

§2. Jeżeli w myśl przepisu poprzedzającego zmiana nie jest dopuszczalna, a powód zmienia powództwo w ten sposób, że występuje z
nowym roszczeniem obok pierwotnego, sąd rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli jest dla niej rzeczowo i
miejscowo właściwy, w przeciwnym zaś razie przekazuje sprawę sądowi właściwemu. Gdy jednak zmiana taka następuje w sądzie
rejonowym, należy przekazać całe zmienione powództwo sądowi okręgowemu, który dla zmienionego powództwa jest rzeczowo i
miejscowo właściwy.

§2(1). Z wyjątkiem spraw o roszczenia alimentacyjne zmiana powództwa może być dokonana jedynie w piśmie procesowym. Przepis
art. 187 stosuje się odpowiednio.

§3.Jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego, skutki przewidziane w artykule
poprzedzającym rozpoczynają się z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego, w innych zaś
wypadkach - z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu.

Sąd w zasadzie powinien po rozpoznaniu tych skumulowanych roszczeń orzec jednym wyrokiem.

Wyrok ten obejmuje wszystkie zgłoszone roszczenia. Sąd może jednak w wypadku kumulacji wydać
wyrok częściowy.

Art. 317.

§1. Sąd może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu; to samo
dotyczy powództwa wzajemnego.

§2.Na tej samej podstawie sąd może wydać wyrok częściowy, rozstrzygając o całości żądania powództwa głównego lub wzajemnego.

Wydanie wyroku częściowego może nastąpić z inicjatywy samego sądu, ale oczywiście strona w

procesie może zgłosić taki wniosek.

Połączenie kilku spraw do wspólnego rozpoznania:

Art. 219. Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także
rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem.

Sprawy te zachowują swoją odrębność. Wydany wówczas wyrok, nawet w odnoszący się do jednej
ze spraw, będzie miał charakter pełny, nie częściowy.

Jeżeli sąd zadecyduje, że orzeka o połączonych sprawach jednym wyrokiem, to będzie to wyrok

łączny (nie mylić z wyrokiem łącznym w postępowaniu karnym).

Częściowe dochodzenie świadczenia:

Powód dochodzi części świadczenia, nie trącąc możliwości dochodzenia pozostałej części
świadczenia w późniejszym czasie, bowiem względem niej nie działa zawisłość sporu i powaga

rzeczy osądzonej. Są to rzadkie wypadki, ale najczęściej to zjawisko pojawia się wtedy, gdy mamy
do czynienia z powództwem o zasądzenie świadczenia pieniężnego lub rzeczy oznaczonych co do

gatunku.

Procesy takie określa się jako „procesy na próbę”. Jeżeli powodowi przysługuje roszczenie o 100tyś
złotych, to taki proces kosztuje (5% od wartości sporu, plus ewentualnie pełnomocnik). Sąd musi

rozstrzygnąć dwie kwestie w takiej sytuacji – czy powodowi się należy i ile mu się należy. Jeśli
powód nie ma pewności czy mu się należy, a wypali z tymi 100tysiącami i przegra – traci te 5%.

Jeżeli natomiast wystąpi o tysiąc złotych, zapłaci 50 zł i wówczas sąd rozpoznając to powództwo,
będzie musiał rozpoznać czy należy się powodowi w ogóle i ile mu się należy. Jeśli sąd uzna, że mu

się należy, można wówczas iść do sądu po te 99 tysięcy – mamy rozstrzygniętą zasadność
powództwa. Wyrok ten o tysiąc nie ma powagi rzeczy osądzonej w stosunku do pozostałej kwoty,

nie może tylko ta kwota pokrywać się z tą dochodzoną w zakończonym już procesie.

Pewne ograniczenia co do możliwości częściowego dochodzenia świadczenia znajdują się w
postępowaniu uproszczonym:

Art. 505(3).

§1. Jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia.

§2. Połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wynikają z tej samej umowy lub umów tego
samego rodzaju. W wypadku niedopuszczalnego połączenia w jednym pozwie kilku roszczeń przewodniczący zarządza zwrot pozwu,
stosując art. 1301.

§3. Jeżeli powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu przewidzianym w niniejszym rozdziale
tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda. W
przeciwnym wypadku sprawa rozpoznawana jest z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału.

Wytoczenie powództwa oraz inne sposoby wszczęcia procesu:

Wszczęcie procesu następuje poprzez wytoczenie powództwa. Może ono nastąpić:

1) W formie pisemnej (w formie pisma procesowego),

2) W formie ustnej (wyjątkowo),
3) Drogą elektroniczną.

Pismo procesowe, które obejmuje swoją treścią powództwo nosi nazwę pozwu. Pozew i

powództwo to dwa różne pojęcia! Powództwo to żądania wydania wyroku określonej treści. Pismo
procesowe to osnowa powództwa. Ustawa posługuje się tymi pojęciami zamiennie, nie jest

konsekwentna. Od rasowego prawnika należy wymagać, aby używał tych terminów we właściwy
sposób.

Jakie są zatem składniki pozwu?

Art. 466. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do
protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.

- składniki obligatoryjne

- składniki fakultatywne

Art. 126.

§1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2) oznaczenie rodzaju pisma;
3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;
4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5) wymienienie załączników.

§2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub
siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.

§3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

§3 (1). Przepisu § 3 nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

§4.Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której
strona sama się nie podpisała.

§5. Pismo procesowe wniesione drogą elektroniczną powinno być opatrzone podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 1
ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.).

§6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe wymagania dotyczące trybu zakładania konta w systemie teleinformatycznym służącym do prowadzenia
elektronicznego postępowania upominawczego oraz sposobu posługiwania się podpisem elektronicznym w tym postępowaniu,
mając na względzie sprawność postępowania, dostępność drogi elektronicznej dla stron postępowania oraz ochronę praw stron
postępowania, przy uwzględnieniu możliwości składania jednorazowo wielu pozwów.

Art. 187.

§1.Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że
przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

§2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i
przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia
dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.

Składniki obligatoryjne:

- dokładnie określone żądanie – żądanie skierowane do sądu. Jeśli jest to sprawa o prawa

majątkowe, to należy określić wartość przedmiotu sporu. Wartość tę podaje powód, kierując się
różnymi względami – finansowymi, właściwością sądu. Strona przeciwna i sąd może sprawdzić, czy

podana przez powoda wartość przedmiotu sporu jest prawidłowa.

- przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby
uzasadniających również właściwość sądu – podajemy tutaj okoliczności faktyczne, nie podajemy

podstawy prawnej swojego żądania. Sąd znajdzie dla tych okoliczności faktycznych odpowiednią
kwalifikację prawną. Dzisiaj w praktyce spotyka się pozwy, gdzie pełnomocnicy podają szeroką

kwalifikację prawną, nieraz powołują się na literaturę, orzecznictwo SN – nie jest to potrzebne.
Pozwy te prawidłowo sformułowane powinny liczyć kilka czy kilkanaście stron, a nie kilkadziesiąt.

Jeśli chodzi o tą właściwość sądu, to może być to potrzebne, gdy mieliśmy zawarta umowę
prorogacyjną – umowę o właściwość sądu. Na to sądowi trzeba zwrócić uwagę.

Składniki fakultatywne:

- wniosek o zabezpieczenie powództwa – na przykład gdy istnieje niebezpieczeństwo, że po

rozpoznaniu sprawy pozwany nie będzie miał majątku, bo go ukryje/pozbędzie się go.

- wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności – wyrok ma się nadawać do
egzekucji przed jego uprawomocnieniem się. Trzeba oczywiście podać powody dla takiego

rozwiązania.

- wniosek o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda – ten wniosek ma swoje
znaczenie z tego punktu widzenia, że jeżeli powód wytoczy powództwo a nie stawi się na rozprawę,

to wtedy sąd zawiesi postępowanie. Żeby tego uniknąć, składa się taki wniosek i postępowanie nie
zostaje zawieszone.

- wnioski służące przygotowanie rozprawy (chodzi tu głównie o wnioski dowodowe) – wnioski

dowodowe mogą być różne, zależą od rodzaju sprawy, nie ma enumeratywnego wyliczenia ich w
przepisie.

Pozew podlega badaniu pod względem zachowania warunków formalnych.

2) Powództwo wytoczone w formie ustnej – wyjątkowy wypadek przewidziany w postępowaniu w

sprawach z zakresu prawa pracy.

Art. 466. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do
protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.

Sekretariat odbiera ustne oświadczenie i protokołuje je.

Pracodawca jeżeli występuje przeciwko pracownikowi, to już według ogólnych zasad, nie może
ustnie.

3) Powództwo na urzędowym formularzu:

Art. 187(1). Jeżeli powód będący usługodawcą lub sprzedawcą dochodzi roszczeń wynikających z umów o:

1) świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
2) przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,
4) dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,
5) wywóz nieczystości,
6) dostarczanie energii cieplnej
- jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym formularzu.

Poza tym urzędowy formularz obowiązuje również w postępowaniu uproszczonym, na mocy art.

505 (2):

Art. 505 (2). Pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo zawierające wnioski dowodowe wnoszone w
postępowaniu uproszczonym powinny być sporządzone na urzędowych formularzach.

4) Powództwo w formie elektronicznej – wnosimy za pośrednictwem systemu elektronicznego do
e-sądu. E-sąd działa w Lublinie, przyjmuje rocznie kilka milionów spraw.

Art. 505 (31).

§1. Pisma procesowe powoda niewniesione drogą elektroniczną nie wywołują skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem
pisma do sądu.

§2. Pisma procesowe pozwanego mogą być wnoszone także drogą elektroniczną.

§3. Przepis § 1 ma zastosowanie do pozwanego od momentu wniesienia przez niego pisma drogą elektroniczną.

§4. O skutkach wniesienia pisma drogą elektroniczną sąd powinien pouczyć pozwanego przy pierwszym doręczeniu.

§5. Datą wniesienia pisma procesowego drogą elektroniczną jest data wprowadzenia pisma do systemu teleinformatycznego.

§6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
sposób wnoszenia pism procesowych drogą elektroniczną, mając na względzie zapewnienie skuteczności wnoszenia pism oraz
ochronę praw osób wnoszących pisma.

Jakie skutki wywołuje wytoczenie powództwa?

Wywołuje dwojakiego rodzaju skutki:

- materialno prawne

- procesowe

Skutki materialno prawne określane są w przepisach prawa materialnego, a skutki procesowe

wynikają z przepisów kpc. Jeżeli chodzi o skutki materialno prawne wytoczenia powództwa, to jest
ich kilkanaście czy też kilkadziesiąt:

1) Przerwanie biegu terminów dawności prawa cywilnego, głównie terminów przedawnienia,

2) Możliwość stosowania anatocyzmu (liczenie odsetek od zaległych odsetek),

3) Możliwość liczenia odsetek za opóźnienie od darowanej sumy pieniężnej (891 kc),

4) Możność przejścia na spadkobiercę pewnych praw o charakterze ściśle osobistym, jak np prawa

do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (445 kc) – jeżeli poszkodowany wytoczył powództwo o
odszkodowanie i zadośćuczynienie, a następnie zmarł – spadkobiercy mogą wstąpić w jego miejsce

w procesie,

5) Obowiązek spełnienia świadczenia przez dłużnika do rąk tego wierzyciela solidarnego, który
wytoczył powództwo,

6) Petryfikacja roszczeń alimentacyjnych – polega na tym, że jeżeli w ciągu ostatnich 3 lat przed

wytoczeniem powództwa osoba zobowiązana do alimentacji bez ważnego powodu zrzekła się
jakiegoś przysługującego jej prawa majątkowego, zmieniła swoje zajęcie na mniej zyskowne,

zrzekła się zatrudnienia, zamieniła je na mniej płatne, to tych zmian nie uwzględnia się przy
zasądzaniu świadczeń alimentacyjnych. Uważa się, że te alimenty należą się do stanu majątkowego

i możliwości zarobkowych, jakie miała osoba zobowiązana do alimentacji (pozwany),

7) W procesie o unieważnienia małżeństwa można unieważnić małżeństwo mimo śmierci jednego z
małżonków. (Jeżeli toczy się proces o rozwód, to śmierć jednego z małżonków w trakcie procesu o

rozwód powoduje umorzenie postępowania).

Skutki procesowe:

1) Wszczęcie procesu. Proces wszczyna powód, nie sąd.

Art. 7. Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już
postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. W
sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator może wytaczać powództwa tylko w wypadkach wskazanych w
ustawie.

Prokurator wszczyna proces poprzez wytoczenie powództwa na rzecz obywatela, błędem jest
zatem sformułowanie art. 7, traktujące o żądaniu wszczęcia.

2) Utrwalenie jurysdykcji krajowej / ciągłość jurysdykcji krajowej,

Art. 1097.

§1. Jurysdykcja krajowa istniejąca w chwili wszczęcia postępowania trwa nadal, choćby jej podstawy odpadły w toku postępowania.

§2. Sąd nie może uznać, że brak jest jurysdykcji krajowej, jeżeli jej podstawy powstały w toku postępowania.

Czyli np po wytoczeniu powództwa pozwany zmienił obywatelstwo – nie ma to żadnego znaczenia.

3) Utrwalenie właściwości sądu/ ciągłość właściwości sądu.

Datą wytoczenia powództwa jest datą wniesienia powództwa do sądu/ wprowadzenie pisma do

systemu teleinformatycznego. Ta kwestia ma ogromne znaczenie. Mamy przedawnienie roszczeń.
Pozew może zostać zwrócony, jeżeli nie będzie spełniał określonych warunków. Każdy pozew

zostaje zbadany pod względem formalnym przez przewodniczącego/ referendarza sądowego. Oni
badają czy pozew zgadza się z art. 136 i 187. Jeżeli pozew zawiera braki, to organy te powinny

wezwać to poprawienia braków w terminie tygodniowym. Braki muszą być poprawione, jeżeli przez
nie nie można nadać pismu biegu. Braki, które nie stoją na przeszkodzie nadania pismu biegu nie

muszą być zwracane powodowi.

Art. 130.

§1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od
pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia
lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią
przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

§1(1). Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący
wyznacza termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc.

§2. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie
ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.

§3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.

§4. Zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu doręcza się tylko powodowi.

§5. Pisma procesowe sporządzone z naruszeniem art. 871 podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków, chyba że ustawa
stanowi inaczej.

§6. W elektronicznym postępowaniu upominawczym pozew wnosi się wraz z opłatą sądową. Wniesienie pozwu bez opłaty nie
wywołuje skutków jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Przepisów zdania pierwszego i drugiego nie
stosuje się, jeżeli powód jest zwolniony od kosztów sądowych z mocy prawa.

Jeżeli chodzi o pisma wniesione na urzędowym formularzu – gdy nie zostało wniesione na takim
formularzu, wówczas przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia bądź uzupełnienia w

terminie 7 dni.

Przy elektronicznym – nie wniesione drogą elektroniczną (gdy trzeba), nie wywołują skutków
prawnych.