Do obrony przed
•
„obcymi”- zarazki: wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty
• „gorszą wersją nas samych” - nowotworami
PO CO NAM UKŁAD ODPORNOŚCI?
PO CO NAM UKŁAD ODPORNOŚCI?
W jaki sposób możemy zostać zaatakowani z zewnątrz?
Kontakt z błonami
śluzowymi
• oka
• górnych dróg odechowych
(droga wziewna)
• układu pokarmowego
(droga pokarmowa)
• dróg moczowo-płciowych
(droga płciowa)
Kontakt
z nieuszkodzoną skórą: NIE!
Wyjątki:
• larwy niektórych pasożytów
zdolne są do wwiercania się w
skórę
• mykotoksyny
Miejsce wtargnięcia mikroorganizmu -
WROTA ZAKAŻENIA
400 m
2
MECHANIZMY OBRONNE GOSPODARZA
MECHANIZMY OBRONNE GOSPODARZA
NIESWOISTE
SWOISTE
PIERWSZA
LINIA OBRONY
DRUGA
LINIA OBRONY
TRZECIA
LINIA OBRONY
Q
mechaniczna bariera skóry
Q
wydzieliny
•
niskie pH
•
substancje bakteriobójcze
Q
nabłonki śluzowe
Q
fagocyty
Q
reakcja zapalna
Q
gorączka
Q
substancje bakteriobójcze
w surowicy i płynach
tkankowych
Q
przeciwciała
Q
limfocyty B
Q
limfocyty T
filogenetycznie starsze
filogenetycznie młodsze
Zadania:
nie dopuścić do adhezji
mikroorganizmów i wtargnięcia
w głąb organizmu
Zadania:
nie dopuścić do
rozprzestrzenienia się zakażenia,
mobilizacja sił bojowych
Zadania:
walka, mobilizacja sił w razie
ponownego ataku
(pamięć immunologiczna)
Uszkodzenie tkanki
Białka dopełniacza,
białka ostrej fazy, przeciwciała
Białka surowicy
Fagocyty
migrują
Uwolnienie czynników
chemotaktycznych
i wazoaktywnych
Bakterie
Drzazga
Ropa: martwe komórki
Naskórek
Skóra właściwa
NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE
NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE
Fagocyty
(komórki żerne):
• monocyty
makrofagi
• neutrofile
Histamina
(rozszerza naczynia
krwionośne
i zwiększa ich
przepuszczalność)
Kininy:
bradykinina
(stymuluje
receptory bólowe)
Reakcja zapalna
Objawy:
• zaczerwienienie Õ rozszerzenie naczyń krwionośnych
• podwyższona temperatura Õ rozszerzenie naczyń krwionośnych
• obrzęk Õ zwiększenie przepuszczalności naczyń
• ból
„Pan kotek by³ chory i le¿a³ w ³ó¿eczku.
I przyszed³ kot doktor.
- Jak siê m asz, koteczku?
-
le bardzo
- i ³apkê w yci¹gn¹³ do niego.
W zi¹³ za puls pan doktor pow a¿nie chorego
I dziw y m u praw i:
- Zanadto siê jad³o,
C o gorsza, nie m yszki, lecz szynki i sad³o;
le bardzo...
gor¹czka!
le bardzo, koteczku!
O j, d³ugo ty, d³ugo, pole¿ysz w ³ó¿eczku.”
Stanisław Jachowicz
Nieswoiste symptomy choroby:
Nieswoiste symptomy choroby:
Q
złe sampoczucie, poczucie rozbicia
Q
senność, apatia
Q
brak apetytu
Q
gorączka dreszcze
Q
pocenie się
Efekt działania cytokin, których wytwarzanie
stymulują składniki strukturalne bakterii
• peptydy muramylowe
• lipopolisacharyd = endotoksyna
NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE
NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE
GORĄCZKA
BRAK APEPTYTU
SENNOŚĆ
DRESZCZE
POCENIE SIĘ
OBNIŻENIE
POZIOMU Fe
NEUTROFILIA
Cząsteczki
na powierzchni bakterii
Wiążą się z receptorami
na makrofagach, monocytach i neutrofilach
Wytwarzanie i wydzielanie
interleukiny IL-6
Stymuluje w wątrobie
syntezę białek ostrej fazy
Transferyna
Wytwarzanie i wydzielanie cytokin
TNF
α
, IL-1, IL-8
OPSONINY
Stymulują metabolizm
komórek mięśniowych
Mózg - ośrodki
termoregulacji
w podwzgórzu
Przyciągają i aktywują
komórki żerne
Przeciwciała
związane z bakterią
Aktywują
układ dopełniacza
Uwolnienie
czynników
chemotaktycznych