Do obrony przed

•

„obcymi”- zarazki: wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty

• „gorszą wersją nas samych” - nowotworami

PO CO NAM UKŁAD ODPORNOŚCI?

PO CO NAM UKŁAD ODPORNOŚCI?

W jaki sposób możemy zostać zaatakowani z zewnątrz?

Kontakt z błonami
śluzowymi

• oka

• górnych dróg odechowych

(droga wziewna)

• układu pokarmowego

(droga pokarmowa)

• dróg moczowo-płciowych

(droga płciowa)

Kontakt
z nieuszkodzoną skórą: NIE!

Wyjątki:

• larwy niektórych pasożytów
zdolne są do wwiercania się w
skórę

• mykotoksyny

Miejsce wtargnięcia mikroorganizmu -

WROTA ZAKAŻENIA

400 m

2

MECHANIZMY OBRONNE GOSPODARZA

MECHANIZMY OBRONNE GOSPODARZA

NIESWOISTE

SWOISTE

PIERWSZA

LINIA OBRONY

DRUGA

LINIA OBRONY

TRZECIA

LINIA OBRONY

Q

mechaniczna bariera skóry

Q

wydzieliny

•

niskie pH

•

substancje bakteriobójcze

Q

nabłonki śluzowe

Q

fagocyty

Q

reakcja zapalna

Q

gorączka

Q

substancje bakteriobójcze

w surowicy i płynach
tkankowych

Q

przeciwciała

Q

limfocyty B

Q

limfocyty T

filogenetycznie starsze

filogenetycznie młodsze

Zadania:

nie dopuścić do adhezji
mikroorganizmów i wtargnięcia
w głąb organizmu

Zadania:

nie dopuścić do
rozprzestrzenienia się zakażenia,
mobilizacja sił bojowych

Zadania:

walka, mobilizacja sił w razie
ponownego ataku
(pamięć immunologiczna)

Uszkodzenie tkanki

Białka dopełniacza,
białka ostrej fazy, przeciwciała

Białka surowicy

Fagocyty
migrują

Uwolnienie czynników
chemotaktycznych
i wazoaktywnych

Bakterie

Drzazga

Ropa: martwe komórki

Naskórek

Skóra właściwa

NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE

NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE

Fagocyty
(komórki żerne):

• monocyty
makrofagi

• neutrofile

Histamina

(rozszerza naczynia
krwionośne
i zwiększa ich
przepuszczalność)

Kininy:
bradykinina
(stymuluje
receptory bólowe)

Reakcja zapalna

Objawy:

• zaczerwienienie Õ rozszerzenie naczyń krwionośnych

• podwyższona temperatura Õ rozszerzenie naczyń krwionośnych

• obrzęk Õ zwiększenie przepuszczalności naczyń

• ból

„Pan kotek by³ chory i le¿a³ w ³ó¿eczku.

I przyszed³ kot doktor.

- Jak siê m asz, koteczku?

-

le bardzo

- i ³apkê w yci¹gn¹³ do niego.

W zi¹³ za puls pan doktor pow a¿nie chorego

I dziw y m u praw i:

- Zanadto siê jad³o,

C o gorsza, nie m yszki, lecz szynki i sad³o;

le bardzo...

gor¹czka!

le bardzo, koteczku!

O j, d³ugo ty, d³ugo, pole¿ysz w ³ó¿eczku.”

Stanisław Jachowicz

Nieswoiste symptomy choroby:

Nieswoiste symptomy choroby:

Q

złe sampoczucie, poczucie rozbicia

Q

senność, apatia

Q

brak apetytu

Q

gorączka dreszcze

Q

pocenie się

Efekt działania cytokin, których wytwarzanie
stymulują składniki strukturalne bakterii

• peptydy muramylowe

• lipopolisacharyd = endotoksyna

NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE

NIESWOISTE MECHANIZMY OBRONNE

GORĄCZKA

BRAK APEPTYTU

SENNOŚĆ

DRESZCZE

POCENIE SIĘ

OBNIŻENIE

POZIOMU Fe

NEUTROFILIA

Cząsteczki

na powierzchni bakterii

Wiążą się z receptorami

na makrofagach, monocytach i neutrofilach

Wytwarzanie i wydzielanie

interleukiny IL-6

Stymuluje w wątrobie

syntezę białek ostrej fazy

Transferyna

Wytwarzanie i wydzielanie cytokin

TNF

α

, IL-1, IL-8

OPSONINY

Stymulują metabolizm

komórek mięśniowych

Mózg - ośrodki
termoregulacji
w podwzgórzu

Przyciągają i aktywują

komórki żerne

Przeciwciała
związane z bakterią

Aktywują

układ dopełniacza

Uwolnienie
czynników
chemotaktycznych