background image

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

KARTA

 

PRACY

 

STUDENTA 

 
I

MIĘ I NAZWISKO

T

EMAT

:

 

P

RZEJŚCIE ŚWIATŁA PRZEZ GRANICĘ OŚRODKÓW

 

 

 

1. Załamanie światła na granicy ośrodków 

 
Obserwacja: 
 
 
 

Przedmioty zanurzone w wodzie doznają pozornej zmiany kształtu i położenia. Pozorna zmiana 
kształtu ołówka w wodzie są spowodowane załamaniem światła.
 
Jeśli światło pada na granice dwóch przeźroczystych ośrodków, to zwykle jego część odbija się 
zgodnie z prawem odbicia, a część wchodzi do drugiego ośrodka. 

 
Obserwacja: 
 
 
 
 
 

Promień  świetlny  przy  przejściu  z  powietrza  do  szkła  zmienia kierunek  swojego  biegu,  ulega 
załamaniu. Kąt padania α jest większy od kąta załamania β. 
Jeżeli  kąt  padania  jest  równy  0  (β=α)  –  promień  padający  jest  prostopadły  do  powierzchni 
szklanego półkrążka, to światło przechodzi bez zmiany kierunku i kąt załamania β=0 

 
 
Obserwacja: 
 
 
 
 
 

Promień świetlny przy przejściu z powietrza do szkła ulega załamaniu. 
Kąt załamania jest mniejszy od kąta padania (β<α) 
Jeżeli zwiększymy kąt padania, to kąt załamania również wzrasta. 
Jeżeli kąt padania jest równy 0 (β=α) – promień padający jest prostopadły do powierzchni to 
światło przechodzi bez zmiany kierunku i kąt załamania β=0 

 
 

background image

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

Obserwacje: 
Gdy promień przechodzi ze szkła do powietrza, to  
 
 
 
 

załamuje się tak, że kąt padania jest mniejszy od kąta załamania. α< β.  

 
Czym  jest  spowodowana  zmiana  kierunku  promienia,  na  granicy  dwóch  ośrodków? 
 
 
 

Szybkość rozchodzenia się światła w tych ośrodkach jest różna (ośrodki różnią się gęstością). 
Tak,  więc  na  zmianę  kierunku  promienia  światła  na  granicy  dwóch  ośrodków  ma  wpływ 
szybkość rozchodzenia się światła w tych ośrodkach. 

 
 
Wnioski z przeprowadzonych doświadczeń. 

Jeżeli promień przechodził z ośrodka, w którym szybkość światła jest większa, do ośrodka, w 

którym  jest  ona  mniejsza  (np.  z   

z  powietrza  do  woaaaaaady

)  to  załamywał  się  tak,  że  kąt 

załamania 

jest mniejsaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaazy od kąta padanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaia

Jeżeli promień przechodzi z ośrodka, w  którym szybkość  światła  jest mniejsza do ośrodka, w 

którym  jest  ona  większa  (np. 

ze  szaaaaaaakła  do  powietrza

),  to  wówczas  kąt  załamania  jest 

większy od kąta padaniaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa

Gdy zwiększa się kąt padania, to zwiększa się 

kaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaąt załamania światła

Jeżeli  kąt padania  jest  równy  zeru,  to….. 

promień  świetlny  przechodzi  z jednego ośrodka  do 

drugiego bez zmiany kierunku 

 
Na  czym  polega  zjawisko  całkowitego  wewnętrznego  odbicia.  Przy  jakiej  wartości  kąta 
padania  (α

gr

) zachodzi dla wody? 

 
 
 
 
 
 
 
  

background image

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

Jak brzmi prawo odbicia światła? 
 
 
 

Kąt  odbicia  światła  równy  jest  kątowi  padania.  Promień  padający,  prostopadła  padania  i 
promień odbity leżą w jednej płaszczyźnie. 

 
 
Jak  wiadomo  szkło  jest  materiałem  przezroczystym,  jednak  sproszkowane  szkło  staje  się 
nieprzezroczyste i ma barwę białą. Jak to wyjaśnić? 
 
 
 

 
Wiele drobnych kawałków odbija światło w różnych kierunkach. 

 
Jak brzmi prawo załamania światła? Proszę podać odpowiedni wzór opisujący to prawo. 

Dla danych dwóch ośrodków stosunek sinusa kąta padania α do sinusa kąta załamania β jest 
równy  stosunkowi  prędkości  światła  w  ośrodku  pierwszym  do  prędkości  światła  w  ośrodku 
drugim i nosi nazwę współczynnika załamania światła ośrodka drugiego względem pierwszego. 
Promień padający, promień załamany i prosta prostopadła do płaszczyzny odgraniczającej oba 
ośrodki leżą w je 
 
dnej płaszczyźnie. 
 

 
 
Zadanie: 
Światło  przechodzi  z  jednego  ośrodka  do  drugiego,  gdzie  porusza  się  dwa  razy  wolniej.  Ile 
wynosi współczynnik załamania ośrodka drugiego względem pierwszego? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

W  jakich  przypadkach  promień  światła  przechodząc  z  jednego  przezroczystego  ośrodka  do 
drugiego nie ulega załamaniu? 
 
 
 
 
 
 
 
Dlaczego siedząc przy ognisku widzimy, że przedmioty po drugiej stronie ognia „falują”? 
 
 

Zmiana temperatury powietrza zmienia jego współczynnik załamania. 

 
Jakie  zjawiska  zachodzą  podczas  przejścia  światła  białego  przez  pryzmat?  Jaka  jest  ich 
przyczyna? 
 
 

Załamanie światła – związane ze zmianą prędkości światła przy przejściu z jednego ośrodka do 
drugiego  oraz  rozszczepienie  światła  –  światło  białe  jest  mieszaniną  barw,  prędkość 
rozchodzenia się światła w ośrodku materialnym zależy od długości fali. 

 

2. Przejście światła przez płytkę

 równoległościenną

 

 
Obserwacja: 
 
 
 
 
 
 
 
Rysunek biegu promieni prze płytkę 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

background image

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

3. 

Przejście promieni przez soczewkę wypukłą i zjawisko aberracji sferycznej

 

 
Obserwacja: 

Promienie się skupiają/ogniskują 
Widać  wyraźnie,  że  przejście  światła  przez  niektóre  soczewki  sprawia,  że  wiązki  światła  nie 
ogniskują się w jednym punkcie
. Właśnie to zjawisko nazywamy aberracją sferyczną.  

 
 
Jakie są sposoby zapobiegania aberracji sferycznej? 
 
 
 
 

 
4. 

Przejście promieni przez soczewkę wklęsłą

 

 

Obserwacja: 

Promienie się rozpraszają 

 
 

 
5. 

Efekt znoszenia zniekształceń obrazu

 

 
Obserwacje 
 
 
 
 
6. 

Zwierciadło wklęsłe

 

 
Obserwacje i wniosek: 
 

Ogniskowa zależy od promienia krzywizny 

 
Rysunek biegu promieni w zwierciadle wklęsłym 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

 

 

 

 
 

 

 

 

 

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 

7. Zależność współczynnika załamania światła od stężenia roztworu 

 

Obserwacje i wniosek: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ogniskowa zależy od promienia krzywizny 

 
Wykres zależności współczynnika załamania od stężenia roztworu. 
 

Ogniskowa zależy od promienia krzywizny