MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE DO WYKŁADU: 

 

ZABEZPIECZENIA I AUTOMATYKA  

W ELEKTROENERGETYCE 

 

(Studia niestacjonarne I stopnia) 

 

 
 
 

(cz. II) 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Opracowanie dr inż. Bernard Witek, doc. w Pol. Śl. 

 
 
 
 
 
 
 

Gliwice, 2012 

 

2 

Uwaga 
 
W  materiałach  zamieszczono  wybrane  rysunki,  które  należy  traktować,  jako  uzupełnienie 
prezentacji  przedstawianych  podczas  zajęć  wykładowych,  udostępnione  słuchaczom  dla 
usprawnienia toku wykładu. 

Materiał  jest  przeznaczony  do  użytku  własnego  Studenta,  a  intencją  wykładowcy  jest,  aby 
każdy  Student  umieścił  go  w  swoich  notatkach,  wykorzystując  wolne  miejsca  do  notowania 
komentarzy podczas wykładu. 

 

3 

Zabezpieczenie różnicowo-prądowe (schemat ogólny) 
 
a) wariant bez stabilizacji 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
b) zabezpieczenie stabilizowane 
 

 

B

 

F1

 

 

A

 

X 

∼

 

X 

F2

 

 

∼

 

PP

A

 

PP

B

 

OBIEKT 

ZABEZ-

PIECZANY 

I

PA

 

I

PA

 

I

PB

 

I

PB

 

I

SA

 

I

SB

 

I

d

 

RI 

F1

 

X 

X 

lub 

B

 

 

B

 

F1

 

 

A

 

X 

∼

 

X 

F2

 

 

∼

 

PP

A

 

PP

B

 

OBIEKT 

ZABEZ-

PIECZANY 

I

PA

 

I

PA

 

I

PB

 

I

PB

 

I

SA

 

I

SA

 

I

SB

 

I

SB

 

I

st

/2

 

I

st

/2

 

I

St

 

I

d

 

 

4 

Uproszczony  (jednoliniowy)  schemat  zabezpieczenia  różnicowego  stabilizowanego 

transformatora z dodatkową stabilizacją drugą harmoniczną prądu różnicowego 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Przykładowa 

charakterystyka 

stabilizacji 

zabezpieczenia 

różnicowo-prądowego 

transformatora oraz charakterystyka uchybów związanych z nasycaniem się rdzeni PP 
 

 

F2H

 

KA 

OW1

 

OW2

 

W2

 

W1

 

I

d 

I

st 

(k

z

)

 

I

rp0 

I

d

=f(k

z

) 

(charakterystyka 

uchybów)

 

Charakterystyka 

rozruchowa

 

 

5 

Kompensacja grupy połączeń uzwojeń transformatora [1] 

 

 
Automatyka SPZ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 a)  zwarcie  przemijające  –  SPZ  udane;  b)  zwarcie  półtrwałe  lub  trwałe  –  SPZ  jednokrotne 
nieudane; c) zwarcie półtrwałe – SPZ dwukrotne udane; d) zwarcie trwałe – SPZ dwukrotne 
nieudane. 
 

k – chwila powstania zwarcia; w – chwila otwarcia wyłącznika; z – chwila zamknięcia 

wyłącznika; tp, tp1,tp2, - czasy bezprądowe wyłącznika

 

I

 

t

 

k  w 

t

 

p

 

z w 

b) 

I

 

t

 

k  w 

w 

z 

t

 

p1

 

t

 

p2

 

z

 

c) 

I

 

t

 

k  w 

w 

z 

t

 

p1

 

t

 

p2

 

w 

z 

d) 

t

 

t

 

p

 

I

 

k  w 

z 

a) 

 

6 

 
Automatyka SZR (podstawowe układy rezerwowania) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
Przykłady działania automatyki SZR (a) i PPZ (b) w dwusekcyjnej rozdzielni SN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Przykład działania automatyki SZR w układzie z agregatem prądotwórczym

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

T1 

sekcja I 

sekcja II 

W5 

W1 

W2 

W3 

T2 

W4 

S1 

W1 

T1 

W2 

S2 

W3 

T2 

W4 

S3 

W5 

T3 

W6 

W7 

sekcja I 

sekcja II 

W1 

a) 

U1 

U3 

U2 

U4 

SZR 1° 

SZR 1° 

SZR 2° 

SZR 2° 

W3 

W2 

W4 

S1 

S2 

W1 

b) 

U1 

U3 

U2 

U4 

PPZ 

PPZ 

PPZ 

PPZ 

W3 

W2 

W4 

S1 

S2 

W5 

PPZ 

W5 

W1 

U1 

U2 

SZR 1° 

SZR 2° 

SZR 2° 

W2 

AP 

W3 

 

7 

 
 
Przebieg prądu samorozruchu silnika 
 

 

 
 
 
 
 
Ogólny schemat sieci kompensowanej z AWSC 
 

 

 
 

   2

 

2.48

 

2.96

 

3.44

 

3.92

 

 4.4

 

-0.9

 

-0.5

 

-0.1

 

+0.3

 

+0.7

 

+1.1

 

IT1L1

 

IT1L1_RMS

 

t (s) 

i, I (kA) 

 

8 

Bibliografia 
 
1.

 

Winkler  W.,  Wiszniewski  A.:  Automatyka  zabezpieczeniowa  w  systemach 
elektroenergetycznych, WNT (wyd. 2), Warszawa, 2004. 

2.

 

Ż

ydanowicz J.: Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa, Tom 1 – Podstawy 

zabezpieczeń elektroenergetycznych. WNT, Warszawa 1979. 

3.

 

Ż

ydanowicz  J.:  Elektroenergetyczna  automatyka  zabezpieczeniowa,  Tom  2  – 

Automatyka eliminacyjna. WNT, Warszawa 1985. 

4.

 

Ż

ydanowicz  J.:  Elektroenergetyczna  automatyka  zabezpieczeniowa,  Tom  3  – 

Automatyka prewencyjna i restytucyjna. WNT, Warszawa 1987.

 

5.

 

Cholewa  S.,  Głowocz  R.:  Automatyka  SZR  w  układach  z  wieloma  źródłami  zasilania, 
Automatyka Elektroenergetyczna, Nr 2/2002, s. 34–39. 

6.

 

Dawid  Z.  i  inni:  Laboratorium  elektroenergetycznej  automatyki  zabezpieczeniowej, 
Skrypt Politechniki Śląskiej nr 2184, Gliwice, 1999. 

7.

 

Praca  zbiorowa  pod  redakcją  W.  Winklera:  Elektroenergetyczna  automatyka 
zabezpieczeniowa  w  przykładach  i  zadaniach.  T.  1:  Zakłócenia  w  pracy  systemu 
elektroenergetycznego i jego elementów. Skrypt Pol. Śl. nr 2380, Gliwice, 2006. 

8.

 

Witek  B.:  Projektowanie  elektroenergetycznych  układów  przesyłowych.  Wybrane 
zagadnienia teoretyczne. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2011.