1

MATERIAŁY SZKOLENIOWE DO PROJEKTU

„PORADNIK ODPADNIK”

I. OGÓLNE ZASADY GOSPODAROWANIA ODPADAMI W POLSCE

Prawodawstwo Unii Europejskiej jak równie

ż

Polski opiera si

ę

na zasadzie

zrównowa

ż

onego rozwoju, czyli harmonijnego rozwoju społeczno – ekonomiczno –

ekologicznego, który zapewnia „zaspokojenie potrzeb obecnych pokole

ń

nie

przekre

ś

laj

ą

c mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju pokole

ń

nast

ę

pnych”

[1987r. Raport ONZ Nasza

Wspólna Przyszło

ść

]

.

Takie podej

ś

cie zostało zastosowane w opracowywaniu naczelnych zasad

post

ę

powania z odpadami. Główne z nich to zasada „zanieczyszczaj

ą

cy płaci”

oraz zasada „rozszerzonej działalno

ś

ci producenta”, która zakłada,

ż

e producent

jest odpowiedzialny nie tylko za odpady powstaj

ą

ce w toku produkcji, ale równie

ż

za

te powstaj

ą

ce w trakcie i po zako

ń

czeniu u

ż

ytkowania produktu.

Adaptuj

ą

c te zasady do prawa polskiego przyj

ę

to,

ż

e obowi

ą

zki w zakresie

gospodarowania odpadami rozło

ż

one s

ą

na poszczególnych uczestników tzw.

„ła

ń

cucha opakowaniowego”, czyli producentów opakowa

ń

, producentów produktów

opakowanych, sprzedawców (zarówno handel hurtowy jak i detaliczny),
u

ż

ytkowników oraz administracj

ę

samorz

ą

dow

ą

.

Podstawowe dokumenty prawne okre

ś

laj

ą

ce obowi

ą

zki wy

ż

ej wymienionych

podmiotów w zakresie gospodarowania odpadami to:

ustawa z 11.05.2001r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych

ustawa z 11.05.2001r o obowi

ą

zkach przedsi

ę

biorców w zakresie

gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i depozytowej

ustawa z 13.09.1996r. o utrzymaniu czysto

ś

ci i porz

ą

dku w gminach

ustawa z 27.04.2001r. o odpadach

Obowi

ą

zki poszczególnych podmiotów wynikaj

ą

ce z wy

ż

ej wymienionych aktów

prawnych:

PRODUCENCI I IMPORTERZY: odpowiednie projektowanie i wytwarzanie
produktów (np. odpowiedni dobór rodzaju materiałów wykorzystanych do produkcji,
ograniczenie zawarto

ś

ci metali ci

ęż

kich oraz innych substancji niebezpiecznych,

mo

ż

liwo

ść

wielokrotnego wykorzystania, przydatno

ść

na odzysk i do recyklingu),

zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów oraz osi

ą

gni

ę

cie docelowych poziomów

odzysku (w tym raportowanie).

SPRZEDAWCY: informowanie w zakresie dost

ę

pnych systemów zwrotu, zbierania i

odzysku oraz wła

ś

ciwego post

ę

powania z odpadami w tym wyja

ś

nienie oznacze

ń

znajduj

ą

cych si

ę

na produktach.

2

U

ś

YTKOWNICY: post

ę

powanie z odpadami zgodnie z zasadami ochrony

ś

rodowiska (np. zwrot sprzedawcy opakowa

ń

wielokrotnego u

ż

ytku, zbieranie

odpadów w sposób selektywny, zgodny z zaleceniami producentów)

GMINNA ADMINISTRACJA SAMORZ

Ą

DOWA: przygotowanie i uchwalenie,

a nast

ę

pnie aktualizacja gminnego planu gospodarki odpadami, przygotowanie

sprawozda

ń

z realizacji tego planu oraz organizowanie selektywnego zbierania,

segregacji i magazynowania odpadów komunalnych.

Polska jest jedynym krajem w UE, w którym wła

ś

cicielem odpadów

komunalnych nie jest gmina, a ich bezpo

ś

redni wytwórca (np. mieszkaniec). Za

odpady powstaj

ą

ce na terenie nieruchomo

ś

ci odpowiada wła

ś

ciciel tej nieruchomo

ś

ci

(zarz

ą

dca, administrator, dzier

ż

awca).

Wła

ś

ciciele nieruchomo

ś

ci zobowi

ą

zani s

ą

do posiadania umów na odbiór

odpadów komunalnych, w których okre

ś

lone s

ą

cz

ę

stotliwo

ść

odbioru odpadów oraz

stosowne opłaty za

ś

wiadczone usługi. Umow

ę

tak

ą

zawiera si

ę

z przedsi

ę

biorstwem

posiadaj

ą

cym

zezwolenie

na

prowadzenie

odbioru

odpadów,

które

przedsi

ę

biorstwom wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. W zezwoleniu

okre

ś

lone s

ą

miejsca odzysku lub unieszkodliwiania odpadów zbieranych przez dan

ą

firm

ę

. Odpady od mieszka

ń

ców mo

ż

e odbiera

ć

tak

ż

e gminna jednostka

organizacyjna

ś

wiadcz

ą

ca usługi w tym zakresie (jednostka taka jest zwolniona z

obowi

ą

zku uzyskania zezwolenia, ale musi spełnia

ć

warunki okre

ś

lone przez wójta,

burmistrza lub prezydenta miasta). Przedsi

ę

biorstwa przekazuj

ą

gminie informacje o

umowach zawartych z mieszka

ń

cami oraz sprawozdania dotycz

ą

ce gospodarowania

odpadami (informacje o ilo

ś

ci odebranych odpadów, ich odzysku, unieszkodliwianiu).

Gmina prowadzi ewidencj

ę

umów oraz gromadzi dane o gospodarce odpadami na

swoim terenie.
Funkcjonowanie gospodarowania odpadami komunalnymi w gminie przedstawiono
na schemacie:

3

II. ODPADY – DEFINICJE, PODSTAWY KLASYFIKACJI.

ODPADY – zu

ż

yte przedmioty oraz substancje stałe, a tak

ż

e nieb

ę

d

ą

ce

ś

ciekami

substancje ciekłe, powstaj

ą

ce w zwi

ą

zku z bytowaniem człowieka lub działalno

ś

ci

ą

gospodarcz

ą

, nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały i uci

ąż

liwe dla

ś

rodowiska.

Odpady klasyfikuje si

ę

ze wzgl

ę

du na ich genez

ę

, wła

ś

ciwo

ś

ci, ekologiczn

ą

szkodliwo

ść

, u

ż

yteczno

ść

i masowo

ść

ich wytwarzania.

Podstaw

ą

ka

ż

dej klasyfikacji s

ą

odpowiednio dobrane kryteria o charakterze

fizykochemicznym, biologicznym, technologicznym, ekonomicznym np.:

•

ź

ródło pochodzenia – sfera powstawania,

•

kryterium surowcowe,

•

stan skupienia,

•

skład chemiczny,

•

toksyczno

ść

,

•

stopie

ń

zagro

ż

enia dla

ś

rodowiska,

•

stopie

ń

przydatno

ś

ci (bran

ż

owej) do dalszego wykorzystania.

ODPADY KOMUNALNE – odpady powstaj

ą

ce w gospodarstwach domowych b

ą

d

ź

innych obiektach (np..u

ż

yteczno

ś

ci publicznej), które ze wzgl

ę

du na swój charakter

lub skład s

ą

podobne do odpadów powstaj

ą

cych w gospodarstwach domowych

.

ODPADY NIEBEZPIECZNE – odpady, które ze wzgl

ę

du na swoje pochodzenie,

skład chemiczny, biologiczny, inne wła

ś

ciwo

ś

ci lub okoliczno

ś

ci stanowi

ą

zagro

ż

enie

dla

ż

ycia lub zdrowia ludzkiego lub

ś

rodowiska przyrodniczego. Rodzaje odpadów

niebezpiecznych wymienione s

ą

w zał

ą

czniku do Rozporz

ą

dzenia Ministra

Ś

rodowiska z dnia 27 wrze

ś

nia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112

poz. 1206).

ODPADY PROBLEMOWE – pochodz

ą

ce z gospodarstw domowych, odpady, które

ze wzgl

ę

du na swoje wła

ś

ciwo

ś

ci (długi czas rozkładu, mo

ż

liwo

ść

odzyskania

surowców, du

ż

e rozmiary itp.) powinny zosta

ć

wydzielone z ogólnego strumienia

odpadów komunalnych i zagospodarowane w sposób selektywny umo

ż

liwiaj

ą

cy

recykling.

III. ODPADY NIEBEZPIECZNE I PROBLEMOWE W STRUMIENIU

ODPADÓW KOMUNALNYCH

1. ODPADY NIEBEZPIECZNE

Wi

ę

kszo

ść

z nich powstaje głównie w sektorze przemysłowym, jednak nale

ż

y

pami

ę

ta

ć

,

ż

e mo

ż

emy je tak

ż

e znale

źć

w odpadach z gospodarstw domowych, z

czego nie wszyscy zdaj

ą

sobie spraw

ę

.

4

Przy klasyfikacji odpadów w oparciu o kryterium toksyczno

ś

ci i zagro

ż

enia dla

ś

rodowiska przyjmuje si

ę

,

ż

e o ich szkodliwo

ś

ci decyduje:

•

składnik

najniebezpieczniejszy,

który

jednocze

ś

nie

determinuje

przynale

ż

no

ść

odpadów do odpowiedniej kategorii szkodliwo

ś

ci i okre

ś

la

technologi

ę

jego utylizacji,

•

toksyczno

ść

i szkodliwo

ść

odpadu dla organizmów

ż

ywych,

•

wła

ś

ciwo

ś

ci rakotwórcze substancji odpadowych,

•

zagro

ż

enie dla wód powierzchniowych i gleby na podstawie wielko

ś

ci

dopuszczalnych zanieczyszcze

ń

ś

ródl

ą

dowych wód powierzchniowych I klasy

czysto

ś

ci,

•

zanieczyszczenie atmosfery przez odpady pyl

ą

ce, wydzielaj

ą

ce pary lub

gazy szkodliwe i o nieprzyjemnym zapachu,

•

łatwo

ść

zapłonu

Zasady gospodarki odpadami niebezpiecznymi wydzielonymi z odpadów

komunalnych zawarte s

ą

w Ustawie z dnia 13 wrze

ś

nia 1996r. o utrzymaniu

czysto

ś

ci i porz

ą

dku w gminach, wg której gminy zostały zobowi

ą

zane (art. 3 ust. 2

pkt. 7) do współdziałania z wła

ś

ciwymi organami administracji rz

ą

dowej.

Zapis ten wskazuje na konieczno

ść

segregacji, b

ę

d

ą

c

ą

jedn

ą

z podstaw prawidłowej

gospodarki odpadami.

Poni

ż

ej na wykresach (1 i 2) przedstawiono wyniki bada

ń

struktury odpadów

niebezpiecznych usuwanych z gospodarstw domowych oraz cz

ęś

ciowo z drobnego

przemysłu i handlu w Wiedniu. Odpady te zbierane były selektywnie w tzw. "centrach
gromadzenia" (jedno centrum przypadało na ok. 30 000 mieszka

ń

ców). Z "centrów

gromadzenia" poprzez punkty zbiórki odpady były kierowane do centralnej stacji i
poddawane ró

ż

nym procesom obróbki.

%

w

a

g

o

w

y

5

Wykresy 1 i 2 Odpady niebezpieczne w układzie rodzajowym gromadzone w Wiedniu

(w procentach wagowych).

Zwi

ą

zki znajduj

ą

ce si

ę

w odpadach niebezpiecznych i ich wpływ na zdrowie ludzi i

stan

ś

rodowiska naturalnego:

RT

ĘĆ

zawarta jest w niektórych

ś

wietlówkach, termometrach rt

ę

ciowych itp.. Jest to

metal bardzo szkodliwy, który po przenikni

ę

ciu do organizmu powoduje uszkodzenie

nerek, zaburzenia wzroku, słuchu, mowy, i koordynacji ruchów, deformuje ko

ś

ci i

mo

ż

e by

ć

przyczyn

ą

zmian nowotworowych.

OŁÓW wykorzystywany jest w elektronice jako składnik stopów lutowniczych i szkła
kineskopowego. Ma wła

ś

ciwo

ś

ci toksyczne i rakotwórcze. Wchłoni

ę

ty do organizmu,

najpierw dostaje si

ę

z krwi

ą

do w

ą

troby, płuc, serca i nerek, potem metal gromadzi

si

ę

w skórze i mi

ęś

niach. Ostatecznie kumuluje si

ę

w tkance kostnej i niszczy szpik.

ZWI

Ą

ZKI BROMU stosowane s

ą

w komputerach. Po przenikni

ę

ciu do

ś

rodowiska

powoduj

ą

u ludzi i zwierz

ą

t schorzenia układu rozrodczego oraz problemy

neurologiczne.

CHROM jest stosowany do powlekania elementów metalowych, aby uchroni

ć

je

przed korozj

ą

. Pierwiastek jest te

ż

zawarty w luminoforze lamp kineskopowych.

Zatrucie chromem objawia si

ę

zaburzeniami układu kr

ąż

enia oraz układu

oddechowego, chorobami skóry oraz alergi

ą

.

NIKIEL gdy przedostanie si

ę

do organizmu w du

ż

ym st

ęż

eniu uszkadza błony

ś

luzowe, obni

ż

a poziom magnezu oraz cynku w w

ą

trobie, powoduje zmiany w szpiku

kostnym oraz mo

ż

e przyczynia

ć

si

ę

do zmian nowotworowych.

AZBEST u

ż

ywany jest w urz

ą

dzeniach elektrycznych i elektronicznych m.in. ze

wzgl

ę

du na swoje wła

ś

ciwo

ś

ci izolacyjne. Jest jednak przyczyn

ą

wielu gro

ź

nych

chorób np. pylicy azbestowej, raka płuc i nowotworu mi

ę

dzybłoniaka opłucnej.

6

KADM zawarty jest w bateriach urz

ą

dze

ń

elektrycznych. Zaburza czynno

ś

ci nerek,

funkcje

rozrodcze,

powoduje

chorob

ę

nadci

ś

nieniow

ą

,

wywołuje

zmiany

nowotworowe, zaburza metabolizm wapnia powoduj

ą

c deformacj

ę

szkieletu

kostnego.

PCB (zwi

ą

zki chemiczne) pełni

ą

w urz

ą

dzeniach funkcje chłodz

ą

ce, smaruj

ą

ce i

izoluj

ą

ce. Po przedostaniu si

ę

do organizmu zalega w tkance tłuszczowej powoduj

ą

c

m.in. uszkodzenia w

ą

troby, anomalie reprodukcyjne, osłabienie odporno

ś

ci,

zaburzenia neurologiczne i hormonalne.

R-12, czyli FREON to gaz syntetyczny zawarty w klimatyzatorach i lodówkach, w
których pełni funkcj

ę

chłodnicz

ą

. Jest szczególnie szkodliwy dla warstwy ozonowej.

Od 1998 roku nie wolno go stosowa

ć

w urz

ą

dzeniach elektrycznych, jednak nadal

spotykany jest w urz

ą

dzeniach starszego typu.

ZWI

Ą

ZKI ZAWARTE W LEKACH mog

ą

zawiera

ć

substancje toksyczne i trucizny.

Cz

ęść

z nich mo

ż

e biokumulowa

ć

si

ę

komórkach ro

ś

linnych stanowi

ą

c dla nich

zagro

ż

enie. Zwi

ą

zki zawarte w lekach s

ą

bardzo trwałe, je

ś

li nie zostan

ą

odpowiednio zabezpieczone mog

ą

przedosta

ć

si

ę

do wód lub gleb powoduj

ą

c ich

ska

ż

enie.

Bior

ą

c pod uwag

ę

jak szkodliwe dla

ś

rodowiska przyrodniczego oraz

ludzkiego zdrowia s

ą

substancje znajduj

ą

ce si

ę

w odpadach niebezpiecznych

praktykowane przez ludzi sposoby pozbywania si

ę

ich stanowi

ą

du

ż

e zagro

ż

enie.

Odnosi si

ę

to do:

a.

składowania na składowiskach,

b.

spalania w piecach domowych lub kotłowniach,

c.

usuwania do kanalizacji,

d.

wylewania do wód powierzchniowych lub gruntu

Ad. a. Składowanie na wysypiskach grozi wymywaniem przez opady

atmosferyczne składników rozpuszczalnych, które mog

ą

przenikn

ąć

do wód

podziemnych i powierzchniowych oraz do gleb stanowi

ą

c zagro

ż

enie uj

ęć

wody

pitnej.

Ad. b. Spalanie odpadów w piecach, kotłowniach lub w instalacjach nie

przystosowanych do termicznego unieszkodliwiania odpadów prowadzi do emisji
pyłów zawieraj

ą

cych metale ci

ęż

kie, w

ę

glowodory, dioksyny oraz substancji

gazowych jak chlorowodór, chlor, tlenki azotu, dwutlenek siarki, zwi

ą

zki organiczne.

Zanieczyszczenia te emitowane do atmosfery mog

ą

dodatkowo ulega

ć

ró

ż

nym

przemianom fizyko - chemicznym i nast

ę

pnie opada

ć

na powierzchni

ę

ziemi.

Niektóre substancje toksyczne pozostaj

ą

w popiele i

ż

u

ż

lu.

Ad. c. Odpady kierowane do kanalizacji trafiaj

ą

bezpo

ś

rednio do wód

powierzchniowych lub do oczyszczalni

ś

cieków, w których stosowana technologia nie

pozwala na usuni

ę

cie ró

ż

norodnych zwi

ą

zków chemicznych znajduj

ą

cych si

ę

w

odpadach niebezpiecznych i niedoczyszczone

ś

cieki kierowane s

ą

do wód.

7

Ad. d. Bezpo

ś

rednio do wód powierzchniowych lub gruntu usuwany jest

nagminnie elektrolit ze zu

ż

ytych akumulatorów zawieraj

ą

cy mieszanin

ę

ołowiu, tlenku

ołowiu, siarczanu ołowiu i kwasu siarkowego. Ołów kumuluje si

ę

w górnej warstwie

gleby i jest absorbowany przez ro

ś

liny sk

ą

d poprzez ła

ń

cuch pokarmowy trafia do

organizmów zwierz

ą

t i ludzi.

2. ODPADY PROBLEMOWE

Oddzielny problem stanowi

ą

tzw. odpady problemowe, pochodz

ą

ce z

gospodarstw domowych. S

ą

to przedmioty, które nie zawieraj

ą

substancji

szkodliwych ani toksycznych, jednak ich wyst

ę

powanie w strumieniu odpadów

komunalnych

kierowanych

na

składowisko

jest

niezgodne

z

zasad

ą

zrównowa

ż

onego rozwoju oraz przyczynia si

ę

do zanieczyszczenia

ś

rodowiska

przyrodniczego.

Do

odpadów

problemowych

nale

żą

:

odpady

remontowe,

odpady

wielkogabarytowe, opony samochodowe, zu

ż

yte płyty CD i DVD, szkło płaskie

(budowlane, samochodowe, zbrojone, ornamentowe, lustra i szkło z rozbiórki
szklarni).

Odpady zaliczane do tej grupy charakteryzuj

ą

w wi

ę

kszo

ś

ci du

żą

obj

ę

to

ś

ci

ą

oraz bardzo długim czasem rozkładu (cz

ę

sto w ogóle nie ulegaj

ą

rozkładowi), przez

co bardzo obci

ąż

aj

ą

ś

rodowisko naturalne. Zazwyczaj ich zagospodarowanie wi

ąż

e

si

ę

z konieczno

ś

ci

ą

przeznaczania na ten cel znacznej powierzchni terenu, który

dodatkowo nale

ż

y specjalnie przygotowa

ć

. Jednak wi

ę

kszo

ść

z nich mo

ż

na podda

ć

odzyskowi energetycznemu lub recyklingowi materiałowemu, co rozwi

ą

zuje problem

przygotowania terenu do ich składowania oraz pozwala na odzyskanie surowców lub
energii. Dlatego bardzo wa

ż

ne jest zapewnienie selektywnej zbiórki odpadów

problemowych i wydzielenie ich z ogólnego strumienia odpadów komunalnych.

O zakazie wyrzucania odpadów niebezpiecznych i problemowych do ogólnego
zbiornika na odpady komunalne informuje znak przekre

ś

lonego kontenera na

ś

mieci.

8

IV. CO NALE

ś

Y ZROBI

Ć

Z ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI?

1. ODPADY FARMACEUTYCZNE: niepotrzebne lub przeterminowane lekarstwa i

opakowania po nich.

Jak post

ę

powa

ć

?



leki i opakowania po nich zbierane s

ą

w specjalnych pojemnikach w aptekach



leki i opakowania po nich powinny by

ć

poddane utylizacji najcz

ęś

ciej poprzez

spalanie w specjalnych spalarniach



do pojemników wrzuca

ć

mo

ż

na pastylki, dra

ż

etki, ma

ś

ci, leki płynne oraz

aerozole. Zabronione jest wrzucanie igieł, strzykawek i termometrów.

Nie nale

ż

y!



wyrzuca

ć

leków lub opakowa

ń

po nich do toalety! Oczyszczalnie nie radz

ą

sobie dobrze z takimi substancjami a ich obecno

ść

w wodzie sprawia,

ż

e

bakterie i wirusy uodparniaj

ą

si

ę

na nie i do terapii potrzebne b

ę

d

ą

nowe leki

lub wi

ę

ksze ich dawki



wyrzuca

ć

leków lub opakowa

ń

po nich do kosza na

ś

mieci! Odpady

farmaceutyczne mog

ą

zawiera

ć

substancje toksyczne, które mog

ą

si

ę

wtedy

łatwo przedosta

ć

do

ś

rodowiska i ze wzgl

ę

du na swoje specyficzne własno

ś

ci

stanowi

ą

zagro

ż

enie.

2. TERMOMETRY RT

Ę

CIOWE: termometry rt

ę

ciowe oraz inne urz

ą

dzenia

pomiarowe zawieraj

ą

ce rt

ęć

(zostały wycofane z produkcji i sprzeda

ż

y 3 kwietnia

2009r.)

Ze wzgl

ę

du na łatwo

ść

uszkodzenia termometru rt

ę

ciowego (nieodporna na

czynniki mechaniczne szklana obudowa oraz konieczno

ść

przygotowania

termometru do pomiaru poprzez wstrz

ą

sanie w celu obni

ż

enia słupa rt

ę

ci w kapilarze

do takiego poziomu, w którym odczytana na skali temperatura jest ni

ż

sza od

normalnej temperatury ciała), a co za tym idzie mo

ż

liwo

ść

ska

ż

enia

ś

rodowiska

naturalnego rt

ę

ci

ą

podj

ę

to decyzj

ę

o wycofaniu z produkcji i obrotu wyrobów

medycznych zawieraj

ą

cych rt

ęć

i zast

ą

pieniu ich innymi wyrobami medycznymi

niezawieraj

ą

cymi tego pierwiastka.

Jak post

ę

powa

ć

?



Stare termometry rt

ę

ciowe nale

ż

y zanie

ść

do punktu, w którym znajduje si

ę

specjalny pojemnik na tego typu odpady (np.. w aptece) sk

ą

d trafi

ą

do

przedsi

ę

biorstw wyspecjalizowanych w ich utylizacji.



By uzyska

ć

informacje na temat najbli

ż

szego miejsca składowania rt

ę

ci

najlepiej zadzwoni

ć

do Powiatowej Stacji Sanepidu lub Wojewódzkiego

Inspektoratu Sanitarnego.

9

Nie nale

ż

y!



Wrzuca

ć

rt

ę

ci z rozbitego termometru do zlewu lub toalety! Rt

ęć

metaliczna po dostaniu si

ę

do zbiorników wodnych przekształcana jest przez

bakterie zawarte w mule do rt

ę

ci organicznej (metylort

ę

ci). Jest to zwi

ą

zek

rozpuszczalny w tłuszczach, który ulega kumulacji w organizmie. Szczególnie
wysoka zawarto

ść

metylort

ę

ci wyst

ę

puje w organizmach ryb drapie

ż

nych, tj.

dorsz, rekin, tu

ń

czyk (im wy

ż

ej w ła

ń

cuchu pokarmowym, tym wi

ę

ksza jej

zawarto

ść

), z mi

ę

sem których przedostaje si

ę

do organizmu ludzi.

Według bada

ń

ameryka

ń

skiej agencji EPA (Agencja Ochrony

Ś

rodowiska),

rt

ęć

z jednego rozbitego termometru mo

ż

e zatru

ć

wszystkie ryby znajduj

ą

ce si

ę

w jeziorze o powierzchni do 8 hektarów!

Po wnikni

ę

ciu do organizmu metylort

ęć

ł

ą

czy si

ę

z erytrocytami, z którymi jest

transportowana do w

ą

troby, nerek i mózgu. Szczególnie du

ż

e powinowactwo

ma do tkanki mózgowej. Pierwszym objawem zatrucia jest zanik czucia
skórnego (tzw. parestezja). Nast

ę

pnie pojawiaj

ą

si

ę

: zaburzenia równowagi,

zaburzenia mowy, głuchota. U dzieci matek zatrutych metylort

ę

ci

ą

w okresie

ci

ąż

y, dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu, przy czym rozmiar

uszkodzenia zale

ż

y od dawki: od zaburzenia rozwoju,

ś

lepoty i obni

ż

enia

inteligencji do zgonu.



wyrzuca

ć

termometrów zawieraj

ą

cych rt

ęć

do kosza na

ś

mieci!

Termometr mo

ż

e ulec uszkodzeniu, przez co rt

ęć

przedostanie si

ę

do

ś

rodowiska powoduj

ą

c zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska naturalnego i zdrowia ludzi.

Za wyrzucenie takiego odpadu do

ś

mieci lub porzucenie go na łonie natury

grozi kara grzywny do 5000 złotych!!!

Co zrobi

ć

, gdy potłucze si

ę

termometr rt

ę

ciowy?

Rt

ęć

, jako jedyny metal w temperaturze pokojowej wyst

ę

puje w postaci cieczy,

która nieustannie paruje. Pierwiastek ten łatwo wnika do naszego organizmu poprzez
drogi oddechowe w postaci bezwonnych oparów oraz przez skór

ę

kumuluj

ą

c si

ę

głównie w mózgu, nerkach i tkankach płodu (u kobiet w ci

ąż

y). Objawami zatrucia

rt

ę

ci

ą

s

ą

bóle głowy, wymioty oraz niewydolno

ść

układu oddechowego. Przewlekła

ekspozycja na opary rt

ę

ci mo

ż

e powodowa

ć

stany zapalne jamy ustnej, dr

ż

enie

mi

ęś

ni ko

ń

czyn i powiek, uszkodzenie mózgu (tzw. encefalopatia rt

ę

ciowa),

bezsenno

ść

, pogorszenie pami

ę

ci, zaburzenia

ż

oł

ą

dkowo-jelitowe czy uszkodzenie

nerek. Wi

ę

kszo

ść

objawów znika po ustaniu ekspozycji na czynnik jednak, zmiany

powstałe w mózgu s

ą

trwałe.

Rt

ęć

nale

ż

y natychmiast zebra

ć

u

ż

ywaj

ą

c gumowych r

ę

kawiczek,

zakraplacza do oczu, sztywnej kartki papieru, czy te

ż

łopatki i szczelnie zamkn

ąć

w

szklanym słoiku lub plastikowym worku. Nie wolno do tego celu u

ż

ywa

ć

domowych

ś

rodków czyszcz

ą

cych (szczególnie tych zawieraj

ą

cych chlor i amoniak), gdy

ż

reaguj

ą

one z rt

ę

ci

ą

daj

ą

c gro

ź

ny, truj

ą

cy gaz. Rozbity termometr oraz przyrz

ą

dy

pomagaj

ą

ce nam w zebraniu rt

ę

ci nale

ż

y wło

ż

y

ć

do słoika z rt

ę

ci

ą

lub zamkn

ąć

szczelnie w worku plastikowym i zanie

ść

do najbli

ż

szego miejsca utylizacji rt

ę

ci lub

10

apteki, która posiada pojemniki na tego typu odpady. Rt

ę

ci nie wolno zbiera

ć

p

ę

dzlem, miotł

ą

lub odkurzaczem, gdy

ż

rozbijaj

ą

j

ą

na mniejsze kropelki, zwi

ę

kszaj

ą

c

powierzchni

ę

parowania i st

ęż

enie par rt

ę

ci w powietrzu!!! Ponadto małe „kuleczki”

rt

ę

ci mog

ą

si

ę

ukry

ć

w szczelinach i zakamarkach podłogi lub pomi

ę

dzy włosiem

dywanu i nieustannie paruj

ą

c, mog

ą

spowodowa

ć

bardzo gro

ź

ne zatrucie przewlekłe

tym metalem. Nale

ż

y tak

ż

e pami

ę

ta

ć

, by przez kilka dni intensywnie wietrzy

ć

pokój w

celu zmniejszenia st

ęż

enia par rt

ę

ci do poziomu niezagra

ż

aj

ą

cego zdrowiu.

3. BATERIE I AKUMULATORY MAŁOGABARYTOWE

Baterie zalicza si

ę

do odpadów niebezpiecznych, poniewa

ż

znajduj

ą

si

ę

w nich

pierwiastki takie jak ołów, kadm i nikiel, które s

ą

toksyczne.

Jak post

ę

powa

ć

?



zu

ż

yte baterie mo

ż

na oddawa

ć

do sklepów i kiosków prowadz

ą

cych sprzeda

ż

baterii



zu

ż

yte baterie mo

ż

na oddawa

ć

w zakładów fotograficznych



mo

ż

na je tak

ż

e wyrzuca

ć

do specjalnych pojemników umieszczonych na

terenie szkół, urz

ę

dów i innych instytucji

Nie nale

ż

y!



wyrzuca

ć

baterii i akumulatorów do kosza na

ś

mieci! Pierwiastki w nich

zawarte mog

ą

przedosta

ć

si

ę

do

ś

rodowiska powoduj

ą

c ska

ż

enie gleby i wód

gruntowych.

4. ZSEE (ZU

ś

YTY SPRZ

Ę

T ELEKTRYCZNY I ELEKTRONICZNY): inaczej zwany

„elektro

ś

mieciami” to zu

ż

yte, przestarzałe lub zepsute sprz

ę

ty zasilane na pr

ą

d lub

na baterie oraz

ś

wietlówki,

ż

arówki energooszcz

ę

dne, lampy wyładowcze i

ż

yrandole

Wszystkie „elektro

ś

mieci” zawieraj

ą

si

ę

w 10 grupach:

Wielkogabarytowe urz

ą

dzenia AGD: chłodziarki, lodówki, zamra

ż

arki, pralki,

suszarki do ubra

ń

, zmywarki, kuchenki elektryczne, piekarniki, grzejniki elektryczne

oraz klimatyzatory i wentylatory

Małogabarytowe urz

ą

dzenia AGD: odkurzacze, maszyny dziewiarskie,

ż

elazka,

tostery, frytkownice, rozdrabniacze, miksery, młynki do kawy, no

ż

e elektryczne,

suszarki, depilatory, golarki, zegarki oraz wagi

Sprz

ę

t teleinformatyczny i telekomunikacyjny: komputery, drukarki, laptopy,

kopiarki, kalkulatory, faksy, terminale, aparaty telefoniczne - tradycyjne i komórkowe

Sprz

ę

t RTV: radioodbiorniki, telewizory, dyktafony, magnetofony, kamery, video,

DVD, sprz

ę

ty hi-fi, wzmacniacze i instrumenty muzyczne

11

Sprz

ę

t o

ś

wietleniowy:

ś

wietlówki,

ż

arówki energooszcz

ę

dne, lampy wyładowcze

oraz

ż

yrandole

Narz

ę

dzia elektryczne i elektroniczne: wiertarki, piły, maszyny do szycia,

narz

ę

dzia do obróbki drewna i metalu, narz

ę

dzia do nitowania, skr

ę

cania, spawania,

lutowania, rozpylania oraz kosiarki

Zabawki, sprz

ę

t relaksacyjny i sportowy: kolejki elektryczne, tory wy

ś

cigowe, gry

video, kieszonkowe gierki, komputerowo sterowane urz

ą

dzenia do

ć

wicze

ń

sportowych, automaty na

ż

etony

Przyrz

ą

dy medyczne: sprz

ę

t do dializ, radioterapii, bada

ń

kardiologicznych,

wentylacji płuc, zamra

ż

arki laboratoryjne, testery płodno

ś

ci i inne elektryczne

urz

ą

dzenia medyczne

Przyrz

ą

dy do kontroli: czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty, urz

ą

dzenia

pomiarowe i panele kontrolne

Automaty do wydawania: napojów, słodyczy oraz bankomaty

Jak post

ę

powa

ć

?



zu

ż

yte urz

ą

dzenia mo

ż

emy odda

ć

w sklepie przy zakupie nowych:

wg ustawy o ZSEE z 29.07.2005r. sprzedawca detaliczny jak i hurtowy s

ą

zobowi

ą

zani przy sprzeda

ż

y urz

ą

dze

ń

przeznaczonych dla gospodarstw

domowych do nieodpłatnego przyj

ę

cia zu

ż

ytego sprz

ę

tu w ilo

ś

ci nie wi

ę

kszej

ni

ż

sprzedawany nowy, je

ż

eli zu

ż

yty sprz

ę

t jest tego samego rodzaju



zu

ż

yte urz

ą

dzenia mo

ż

emy odda

ć

w punkcie serwisowym: prowadz

ą

cy

punkt serwisowy zobowi

ą

zany jest do nieodpłatnego przyj

ę

cia zu

ż

ytego

sprz

ę

tu w przypadku, gdy jego naprawa jest niemo

ż

liwa ze wzgl

ę

dów

technicznych lub wła

ś

ciciel uzna,

ż

e naprawa sprz

ę

tu jest dla niego

nieopłacalna.



„elektro

ś

mieci” mo

ż

na bezpłatnie odda

ć

do gminnego punktu zbierania

lub skupów złomu, które maj

ą

pozwolenie na prowadzenie działalno

ś

ci

zbierania ZSEE i s

ą

zarejestrowane w Głównym Inspektoracie Ochrony

Ś

rodowiska. Uwaga! transport trzeba zapewni

ć

we własnym zakresie.

Nie nale

ż

y!



wyrzuca

ć

ZSEE do kosza na

ś

mieci! Liczne substancje szkodliwe

znajduj

ą

ce si

ę

w „elektro

ś

miechach” po wydostaniu si

ę

z uszkodzonego

urz

ą

dzenia elektronicznego łatwo przenikaj

ą

do gleby, wód gruntowych i

powietrza powoduj

ą

c zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska oraz dla zdrowia ludzi i

zwierz

ą

t.

Wyrzucanie „elektro

ś

mieci” do

ś

mietnika stwarza zagro

ż

enie dla

ś

rodowiska

oraz jest łamaniem prawa, które obowi

ą

zuje w Polsce od

21 pa

ź

dziernika 2005 r. (ustawa o ZSEE z 29 lipca 2005 r.).

Grozi za to kara grzywny do 5 tysi

ę

cy zł.

12



Demontowa

ć

ZSEE poza wyspecjalizowanym zakładem przetwarzania.

Zu

ż

yty sprz

ę

t oddany do punktu zbierania powinien by

ć

kompletny. Gdy jest

ź

le zagospodarowany lub amatorsko zdemontowany mo

ż

e zanieczyszcza

ć

ś

rodowisko oraz stanowi

ć

zagro

ż

enie dla zdrowia człowieka, poniewa

ż

truj

ą

ce

substancje zawarte w mechanizmach urz

ą

dze

ń

łatwo wydostaj

ą

si

ę

na

zewn

ą

trz.

Według nowych przepisów, za demonta

ż

poza wyspecjalizowanym zakładem

przetwarzania grozi kara od 2 do 100 tys. zł, zarówno dla firm

jak i osób fizycznych.

Segregacja „elektro

ś

mieci”, odpowiednie przetworzenie i unieszkodliwienie

substancji

niebezpiecznych

w

nich

zawartych

chroni

ś

rodowisko

przed

zanieczyszczeniem i ska

ż

eniem. Ponadto odzyskane w ten sposób surowce mo

ż

na

wykorzysta

ć

do produkcji nowych urz

ą

dze

ń

, co przyczynia si

ę

do zmniejszenia

stopnia

wykorzystania

zasobów

naturalnych

oraz

obni

ż

enia

kosztów

technologicznych.

5. AKUMULATORY OŁOWIOWE

Akumulatory ołowiowe s

ą

najbardziej rozpowszechnionym typem baterii ze

wszystkich stosowanych obecnie. W Polsce w roku 2003 całkowita ilo

ść

akumulatorów kwasowo-ołowiowych samochodowych z produkcji oraz importu
wynosiła 5 380 805 sztuk.

Składowanie

akumulatorów

ołowiowych

wi

ąż

e

si

ę

z

ryzykiem

zanieczyszczenia

ś

rodowiska przyrodniczego oraz zagro

ż

enia dla zdrowia ludzi ze

wzgl

ę

du na wchodz

ą

ce w jego skład kwas siarkowy (elektrolit) oraz ołów. Obydwie

substancje s

ą

szkodliwe a ich przedostanie si

ę

do

ś

rodowiska mo

ż

e powodowa

ć

szereg negatywnych skutków.

Jak post

ę

powa

ć

?



punkty sprzeda

ż

y detalicznej przy sprzeda

ż

y nowego akumulatora s

ą

zobowi

ą

zane do odbioru od kupuj

ą

cego zu

ż

ytego akumulatora

ołowiowego (kwasowego) dodatkowo pobierana jest opłata depozytowa,
której zwrot nast

ę

puje po przekazaniu zu

ż

ytego akumulatora sprzedawcy

detalicznemu lub do punktu systemu zbiórki zu

ż

ytych akumulatorów

zorganizowanego przez przedsi

ę

biorc

ę

(stawka opłaty depozytowej wynosi 30

zł za sztuk

ę

)



podmioty wprowadzaj

ą

ce akumulatory na rynek s

ą

obowi

ą

zane stworzy

ć

taki

system zbiórki zu

ż

ytych akumulatorów, aby ka

ż

dy konsument niezale

ż

nie od

swojej lokalizacji mógł w łatwy sposób odda

ć

swój zu

ż

yty akumulator celem

recyklingu.

13

Nie nale

ż

y!



wylewa

ć

elektrolitu z akumulatorów do toalety! Rozcie

ń

czony kwas

siarkowy (H

2

SO

4

), który stosowany jest w akumulatorach jako elektrolit w

przypadku uszkodzenia obudowy i wycieku mo

ż

e spowodowa

ć

korozj

ę

rur

kanalizacyjnych oraz działa zabójczo na flor

ę

bakteryjn

ą

w oczyszczalniach

ś

cieków,



wyrzuca

ć

akumulatorów do kosza na

ś

mieci! Pierwiastki w nich zawarte

mog

ą

przedosta

ć

si

ę

do

ś

rodowiska powoduj

ą

c ska

ż

enie gleby i wód

gruntowych, w przypadku wycieku na składowisku rozcie

ń

czonego kwasu

siarkowego wstrzymywane s

ą

procesy biodegradacji innych odpadów.



przechowywa

ć

starych akumulatorów w miejscach bez odpowiedniego

zabezpieczenia. Przechowuj

ą

c stary akumulator na działce, w piwnicy lub

szopie nie jeste

ś

my w stanie kontrolowa

ć

, czy nie uległ uszkodzeniu, a co za

tym idzie czy substancje w nim zawarte nie przedostały si

ę

do

ś

rodowiska.

6. PUSZKI PO FARBACH I LAKIERACH

Odpady po lakierach i farbach zawiera

ć

mog

ą

metale ci

ęż

kie takie jak ołów,

kadm, rt

ęć

oraz sze

ś

ciowarto

ś

ciowy chrom. Z tego wzgl

ę

du ich składowanie i

przetwarzanie musi podlega

ć

odpowiednim regulacjom. W przypadku farb odpady

powinny by

ć

przetworzone i odbywa si

ę

to najcz

ęś

ciej przez spopielenie.

Jak post

ę

powa

ć

?



Odpady niebezpieczne, do których zalicza si

ę

opakowania po farbach i

lakierach mo

ż

na odda

ć

w gminnych punktach zbierania odpadów

niebezpiecznych (gmina organizuje je samodzielnie lub we współpracy z
innymi gminami)

Nie nale

ż

y!



wyrzuca

ć

opakowa

ń

zabrudzonych farb

ą

do kosza na odpady komunalne



wylewa

ć

resztek farb, rozpuszczalników, lakierów i smarów do kanalizacji,

gruntu lub wód

7. TUSZE I TONERY

Odpady w postaci zu

ż

ytych tonerów do drukarek s

ą

traktowane i

klasyfikowane jako niebezpieczne gdy

ż

zawieraj

ą

w swoim składzie wiele substancji

toksycznych zagra

ż

aj

ą

cych

ś

rodowisku oraz zdrowiu i

ż

yciu ludzi. Puste opakowania

z resztkami tonera zawieraj

ą

pierwiastki takie jak benzen, styren czy ozon. Głowice

do drukarek laserowych z wałkiem

ś

wiatłoczułym zawieraj

ą

arsen, selen, telur,

krzem.

U

ż

ytkownik tonera czy tuszu w my

ś

l dokumentów prawnych staje si

ę

wytwórca

odpadów i ma ustawowy obowi

ą

zek odpowiedniego z nimi post

ę

powania. Za

niedopełnienie tych obowi

ą

zków gro

żą

sankcje karne.

14

Zu

ż

yte tusze i tonery musz

ą

zosta

ć

poddane regeneracji, dzi

ę

ki czemu

nast

ę

puje odzysk surowców wtórnych, a tym samym zmniejsza si

ę

ilo

ść

odpadów.

Jak post

ę

powa

ć

?



nale

ż

y odda

ć

zu

ż

yty tusz lub toner do punktu zbierania, sk

ą

d trafi do

regeneracji lub je

ś

li to niemo

ż

liwe zostanie zutylizowany w bezpieczny dla

ś

rodowiska sposób



odpady po tuszach i tonerach mo

ż

na oddawa

ć

do firm zajmuj

ą

cych si

ę

ich

odzyskiem, których działa bardzo du

ż

o na terenie całego kraju

Nie nale

ż

y!



wyrzuca

ć

zu

ż

ytych tuszy i tonerów do kosza na odpady komunalne

V. CO NALE

ś

Y ZROBI

Ć

Z ODPADAMI PROBLEMOWYMI?

1. PŁYTY CD

Płyta kompaktowa zbudowana jest z czterech warstw: poliw

ę

glanowej warstwy

no

ś

nej w postaci plastikowego kr

ąż

ka, warstwy barwnika, który ulega stopieniu w

momencie zapisu danych, warstwy odbijaj

ą

cej złotej lub aluminiowej oraz ochronnej

warstwy z lakieru. Tak wykonany no

ś

nik danych charakteryzuje si

ę

bardzo długim

okresem degradacji (ok. 100-300 lat), co negatywnie wpływa na

ś

rodowisko

przyrodnicze.

Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie opracował technologi

ę

pozwalaj

ą

c

ą

ze zu

ż

ytych płyt CD otrzyma

ć

nowy materiał. Dzi

ę

ki swoim

wła

ś

ciwo

ś

ciom mo

ż

e on by

ć

wykorzystany do konstruowania obudowy telewizorów,

komputerów. W przemy

ś

le samochodowym posłu

ż

y do produkcji desek

rozdzielczych, błotników. Znajdzie równie

ż

wiele zastosowa

ń

w przemy

ś

le AGD.

Aby recykling zu

ż

ytych płyt CD był mo

ż

liwy, konieczne jest wcze

ś

niejsze

wydzielenie ich z ogólnego strumienia odpadów, co w Polsce jest mało popularne.

Zu

ż

yte płyty CD nale

ż

y oddawa

ć

:



do firm wyspecjalizowanych w zakresie utylizacji płyt CD (firmy takie działaj

ą

na terenie całego kraju, cz

ę

sto oferuj

ą

darmowy odbiór szczególnie w

przypadku wi

ę

kszych ilo

ś

ci)



podczas zbiórek organizowanych lokalnie w gminach, miastach, szkołach do

specjalnie utworzonych w tym celu punktów zbierania

2. OPONY SAMOCHODOWE

Opony nie ulegaj

ą

rozkładowi, a ze wzgl

ę

du na swoj

ą

obj

ę

to

ść

wymagaj

ą

du

ż

ej powierzchni magazynowania i specjalnie przygotowanego terenu. Trwało

ść

,

która stanowi najwi

ę

ksz

ą

zalet

ę

w czasie u

ż

ytkowania, jest jednocze

ś

nie przyczyn

ą

trudno

ś

ci w zagospodarowaniu opon po zako

ń

czeniu ich eksploatacji.

15

Zu

ż

yte opony mo

ż

na podda

ć

dwóm rodzajom odzysku – recyklingowi

materiałowemu i odzyskowi energetycznemu:

Odzysk energetyczny polega na spalaniu opon w cało

ś

ci albo poci

ę

tych na

mniejsze fragmenty. Otrzymuje si

ę

w ten sposób ciepło, które mo

ż

na wykorzysta

ć

np. w procesie wypalania klinkieru w piecach cementowych albo do wytwarzania pary
w elektrociepłowniach. Dla cementowni stanowi to wa

ż

ny czynnik wpływaj

ą

cy na

oszcz

ę

dno

ś

ci finansowe, gdy

ż

oponami mo

ż

na zast

ą

pi

ć

około 20% masy paliwa. Ma

to równie

ż

szereg zalet w porównaniu ze spalaniem w

ę

gla m.in.: zmniejszenie ilo

ś

ci

emitowanego do atmosfery dwutlenku w

ę

gla i siarki oraz ograniczenie ilo

ś

ci popiołu,

który nie powstaje przy spalaniu opon.

Recykling materiałowy polega na mechanicznym rozdrobnieniu opon. Słu

ż

y to

znacznemu zmniejszeniu obj

ę

to

ś

ci powstaj

ą

cych odpadów.

W zale

ż

no

ś

ci od

rozmiaru cz

ą

steczek gumy ró

ż

ne mo

ż

e by

ć

ich zastosowanie. Wi

ę

ksze cz

ą

stki, czyli

grys i granulat, po dodaniu substancji zlepiaj

ą

cych mo

ż

na zastosowa

ć

jako

nawierzchni

ę

bie

ż

ni, placów zabaw czy te

ż

przy produkcji elastycznej kostki brukowej

albo wykładzin d

ź

wi

ę

kochłonnych. Z kolei m

ą

czka gumowa dodawana jest do

mieszanek, z których produkuje si

ę

dywaniki samochodowe, maty itp.

Zu

ż

yte opony mo

ż

na bezpłatnie pozostawi

ć

w:



zakładach wulkanizacyjnych oraz bazach transportowych (przy wymianie opon

na nowe)



punktach dobrowolnego dostarczania odpadów zlokalizowanych w pobli

ż

u

miejsca zamieszkania



kontaktuj

ą

c si

ę

z firmami specjalizuj

ą

cymi si

ę

w odzysku opon (w przypadku

uzbierania minimum 100 sztuk opon samochodowych lub 35 sztuk opon
samochodów ci

ęż

arowych odbiór jest bezpłatny)

3.

SZKŁO PŁASKIE: szkło płaskie budowlane bezbarwne i kolorowe, szkło

budowlane klejone, szkło ornamentowe, szkło niskoemisyjne, szkło z rozbiórki
budynków i szklarni, szkło z samochodów, lustra, szkło zbrojone

Recykling zu

ż

ytego szkła płaskiego i opakowaniowego pozwala na

zmniejszenie ilo

ś

ci odpadów deponowanych na składowisku, wydłu

ż

aj

ą

c w ten

sposób jego "

ż

ywotno

ść

" oraz zmniejszenie zu

ż

ycia surowców naturalnych.

Korzy

ś

ci wynikaj

ą

ce z zastosowania stłuczki szklanej jako surowca w procesie

topienia szkła to mi

ę

dzy innymi:

•

zmniejszenie emisji CO

2

przez zmniejszenie zu

ż

ycia paliwa oraz surowców

w

ę

glanowych (m

ą

czka wapienna, soda, dolomit), które ulegaj

ą

rozkładowi z

wydzieleniem dwutlenku w

ę

gla

•

zmniejszenie emisji SO

x

, np. szkło zielone mo

ż

e by

ć

topione bez u

ż

ycia

ś

rodków klaruj

ą

cych (siarczanu sodu i wapnia),

•

ograniczenie emisji chloru i fluoru,

16

•

ograniczenie emisji pyłów poprzez zmniejszenie ilo

ś

ci zu

ż

ywanych

pierwotnych surowców, które zawieraj

ą

ś

rednio do 25% cz

ęś

ci pylistych o

wielko

ś

ci ziaren poni

ż

ej 0,10 mm,

•

ograniczenie emisji NO

x

przez ograniczenie spalania paliwa w piecach

szklarskich.

•

zmniejszenie zapotrzebowania na piasek kwarcowy o 0,72 tony

•

zmniejszenie zapotrzebowania na sod

ę

kalcynowan

ą

o 0,25 tony

•

zmniejszenie zapotrzebowania na m

ą

czk

ę

wapienn

ą

o 0,18 tony

Zasady odbierania odpadów ze szkła płaskiego:



odpady ze szkła nieopakowaniowego mo

ż

na dostarcza

ć

do stacjonarnych lub

mobilnych Punktów Gromadzenia Odpadów Problemowych



odpady ze szkła płaskiego mo

ż

na równie

ż

oddawa

ć

bezpo

ś

rednio do firm

zajmuj

ą

cych si

ę

recyklingiem tego rodzaju odpadów, przy wi

ę

kszych ilo

ś

ciach

mo

ż

liwe jest wynaj

ę

cie odpowiedniego kontenera

4. ODPADY WIELKOGABARYTOWE:

Wszelkiego rodzaju odpady, które ze wzgl

ę

du na du

ż

e rozmiary i/lub wag

ę

nie

mieszcz

ą

si

ę

do pojemnika na pozostałe

ś

mieci, mog

ą

by

ć

utylizowane jako odpady

wielkogabarytowe np.: stoły, szafy, krzesła, sofy, dywany, wózki dzieci

ę

ce, materace,

pierzyny, sieci na pranie, rowery, zabawki du

ż

ych rozmiarów etc.

Uwaga! Do odpadów wielkogabarytowych nie nale

żą

wszelkiego rodzaju

cz

ęś

ci budowlane i sanitarne takie jak deski drewniane, belki, panele, ramy okienne,

drzwi, płoty, wanny, umywalki, muszle toaletowe lub spłuczki, grzejniki, płytki, rolety
jak równie

ż

cz

ęś

ci samochodowe, motorowery, kosiarki spalinowe, odpady

remontowe, odpady ogrodowe, worki na

ś

mieci lub kartony z odpadami domowymi.

Odpady wielkogabarytowe wymagaj

ą

czynno

ś

ci demonta

ż

owych, które

pozwol

ą

na oddzielenie cz

ęś

ci przydatnych do recyklingu oraz usuni

ę

cie elementów

niebezpiecznych, dlatego konieczne jest ich gromadzenie w sposób selektywny.
Podczas demonta

ż

u nast

ę

puje równie

ż

rozdrobnienie odpadów w odpowiednio

przygotowanej do tego celu rozdrabniarce, które umo

ż

liwia zmniejszenie ich

obj

ę

to

ś

ci przed zło

ż

eniem na składowisku odpadów.

Zasady odbierania odpadów wielkogabarytowych:



w zale

ż

no

ś

ci od potrzeb, w uzgodnieniu z przedsi

ę

biorcami z którym

zawarto umow

ę

na odbieranie odpadów komunalnych. Maj

ą

oni obowi

ą

zek

dysponowania baz

ą

techniczn

ą

wyposa

ż

on

ą

w stanowisko do gromadzenia

odpadów wielkogabarytowych



odpady wielkogabarytowe mo

ż

na równie

ż

dostarcza

ć

samodzielnie do

stacjonarnych

lub

mobilnych

Punktów

Gromadzenia

Odpadów

Problemowych



w ramach programu „wystawka” (we wskazanym przez gmin

ę

terminie)

17

5. ODPADY Z REMONTÓW:

Odpady

budowlane

powstaj

ą

ce

w

budownictwie

mieszkaniowym,

przemysłowym, w drogownictwie i kolejnictwie. Tworz

ą

si

ę

zarówno na etapie

budowy nowych obiektów, jak i planowanych, awaryjnych remontów oraz przy
pracach rozbiórkowych. Powstaj

ą

tak

ż

e przy pracach za- i wyładowczych oraz w

czasie transportu materiałów budowlanych. Zalicza si

ę

do nich równie

ż

odpady z

obiektów infrastrukturalnych (np. drogowych) i ziemi

ę

z wykopów.

Zasady odbierania odpadów z remontów:



odpady powstałe w wyniku remontu nale

ż

y gromadzi

ć

w specjalnych

kontenerach, uniemo

ż

liwiaj

ą

cych pylenie. Powinny by

ć

niezwłocznie usuni

ę

te

po wypełnieniu kontenera lub po zako

ń

czeniu remontu



zabronione jest spalanie frakcji palnych z odpadów pochodz

ą

cych z

remontów



podstawienie kontenera na odpady remontowe oraz odbiór tych odpadów

mo

ż

na zamówi

ć

u jednej z firm komunalnych

6. MARTWE ZWIERZ

Ę

TA

Martwe zwierz

ę

ta oraz odpady zwierz

ę

ce stanowi

ą

zagro

ż

enie biologiczne

(choroby zaka

ź

ne) lub chemiczne (dioksyny, antybiotyki), przez co zostały

sklasyfikowane jako odpady niebezpieczne. Zaliczane s

ą

do grupy: "inne odpady,

które zawieraj

ą

ż

ywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy

zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do
których istniej

ą

wiarygodne podstawy do s

ą

dzenia,

ż

e wywołuj

ą

choroby u ludzi i

zwierz

ą

t".

W aspekcie ochrony zdrowia ludzi, zwierz

ą

t i

ś

rodowiska martwe zwierz

ę

ta

nale

ż

y podda

ć

utylizacji.

Rola utylizacji:

Sanitarno-higieniczna - niezb

ę

dny element zwalczania i profilaktyki chorób

zara

ź

liwych zwierz

ą

t oraz epidemiologiczne i epizootyczne działanie prewencyjne.

Istot

ą

procesów utylizacyjnych jest eliminacja w trakcie sterylizacji wszystkich

patogenów, w tym równie

ż

prionów.

Proekologiczna - ochrona

ś

rodowiska przyrodniczego przed zaka

ż

eniem

drobnoustrojami chorobotwórczymi i ska

ż

eniami.

Ekonomiczna

-

produkcja

wysokowarto

ś

ciowego,

przetworzonego

białka

zwierz

ę

cego i tłuszczu wykorzystywanych w

ż

ywieniu zwierz

ą

t.

18

Zasady post

ę

powania ze szcz

ą

tkami zwierz

ą

t:



przepisy dopuszczaj

ą

grzebanie zwierz

ą

t na terenach zamkni

ę

tych i

ogrodzonych, oddalonych od uj

ęć

wody. Nie mo

ż

na zakopywa

ć

szcz

ą

tków

w lesie, bo padlina mo

ż

e zosta

ć

rozwleczona przez dzikie zwierz

ę

ta.

Wszystko to jasno okre

ś

laj

ą

przyj

ę

te w 2002 roku przepisy Komisji

Europejskiej



szcz

ą

tki zwierz

ę

ce powinny by

ć

poddane jak najszybszej utylizacji. Umowy z

zakładami utylizacyjnymi maj

ą

podpisane kliniki weterynaryjne oraz gminy, za

ich

po

ś

rednictwem,

mo

ż

na

przekaza

ć

padłe

zwierz

ę

ta

w

celu

unieszkodliwienia



za odbiór martwego zwierz

ę

cia musi zapłaci

ć

wła

ś

ciciel (cen

ę

najcz

ęś

ciej

oblicza si

ę

na podstawie wagi zwierz

ę

cia i przewozu w kilometrach)



martwe zwierz

ę

mo

ż

na samemu wywie

źć

na grzebowisko, wnosz

ą

c

odpowiedni

ą

opłat

ę

(ok. 40 zł)

VI. GDZIE SZUKA

Ć

INFORMACJI?

http://odpadnik.zrodla.org – strona projektu „Poradnik Odpadnik” o odpadach

niebezpiecznych

www.stolicaczystosci.pl

- informacje dot. selektywnej zbiórki odpadów w Warszawie

www.ekocentrum.krakow.pl

- informacje dot. selektywnej zbiórki odpadów w

Krakowie

www.czystemiasto.uml.lodz.pl

- informacje dot. selektywnej zbiórki odpadów w Łodzi

www.bialystok.pl

- informacje dot. selektywnej zbiórki odpadów w Białymstoku

www.poznan.pl

- informacje dot. selektywnej zbiórki odpadów w Poznaniu

www.elektrosmieci.pl

– informacje o zu

ż

ytym sprz

ę

cie elektrycznym i elektronicznym

www.recykling.pl

-

strona

zawieraj

ą

ca

ogólne

informacje

o

odpadach

niebezpiecznych

www.zrodla.org

- strona główna stowarzyszenia O

ś

rodek Działa

ń

Ekologicznych

"

Ź

ródła"

www.recykling.edu.pl

- strona projektu "Sklep --> wysypisko: ulica jednokierunkowa"

(projekt o tematyce zwi

ą

zanej z gospodark

ą

odpadami realizowany przez

stowarzyszenie w ubiegłych latach)

Projekt dofinansowany ze środków

Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska

i Gospodarki Wodnej