Zwierzęta  

„dzikie życie”w wielkim miescie

 

czym wywołane jest przenoszenie się zwierząr do miast?

 

Rozwój obszarów wielkomiejjskich → wchlanianie i ograniczanie naturalnych środowisk → 
wkraczanie zwierząt na tereny zmienione i zajmowane przez człowieka

 

 

synantropizacja zwierząt- bardzo wcześnie (kalożercy, padlinożercy, pasożyty)

 

synurbizacja- niemalrównolegle z pojawieniem się miast (gł gryzonie- szkodniki żywności0

 

 
→ wkomponowanie sieci zbiorników wodnych (nat i sztucznych- zachęta dla płazów); 200-150lat 
temu – w mieście nie było dziko żyjących ptaków (mury miejsce wyznaczały granice miasta, zatarcie 
tej granicy sprzyjało napływowi dzikich gat); osttanie kilkadziesiąt lat- napływ większych ssaków 
(sarny, dziki) i licznych ptaków

 

 

charakterystyka „ekosystemu” miasta:

 

czynniki abiotyczne 

 

klimat: temp wyższa średnio o 2st, niższa wilgotność pow (do30%), prom słoneczne (mniejsze o 
ok10%), wyższe opłaty, częstrze zachmurzenie, inne kierunki wiatru, 

 

infrastruktura techniczna: zabudowa mieszkaniowa i przemysłowa, sieci wodne, energetyczne, 
telekomunikacyjne, duże natężenie hałasu, promieniowanie elektromagnetyczne, nocne oświetlenie

 

czynniki biotyczne

 

szata roślinna: silne zubożenia liczna gatunków rodzimych, wprowadzenie gat obcych, pochodzących 
z innych rejonów geograficznych

 

człowiek: ploszenie, czasem zabijanie zwierząt, dostarczanie pokarmu (celowe i niecelowe), 
posiadanie potencjalnych drapieżników (psy i koty)

 

 

co zachęca zwierzęta do wkraczania do miasta?

 

Obfitość antropogenicznych źródeł pożywienia, lepsze warunki zimowania, obfitość kryjówek i miejsc 
rozrodu, ograniczenie obecności naturalnych drapieżników, mniejsza liczba gat konkurencyjnych

 

 

 
 
Kategorie zwierząt żyjących w miastach (wg kryterium trwałości związku z miastem)

 

przebywające okresowo migranci, zwierzęta zimujące w mieście

 

osiedlające się w mieście „na stałe” gatunki „wchłonięte” przez miasto, gat napływowe, które 
zadomowiły się w mieście, szkodniki, pasożyty, uciekinierzy z hodowli, zwierzęta przypadkowo 
zawleczone

 

 

Cechy biologii gatunku sprzyjające procesowi synurbizacji:

 

duża plastyczność gatunku ułatwiająca przystosowanie się do nowych warunków, zróżnicowana dieta, 
skryty tryb życia i aktywność nocna, naturalna ekspansywność gatunku

 

 

ogólna charakterystyka fauny miasta:

 

zmniejszenie różnorodności biologicznej, wzrost liczby osobników wobrębie gatunku

 

 

cechy populacji synurbijnych:

 

zmiany w etologii gatunków synantropijnych (wzrost agresji wew gat, szybsza zdolność uczenia się, 
zmniejszona antrofobia), zmiany miejsc rozrodu i schronienia, włączenie do diety pozywienia 
antropogenicznego i zmiana zwyczajów żerowania, zmiany w cyklu i aktyności dobowej, znacznie 
wyższe zagęszczenie populacji (efekt wyspy), silniejsza tendencja do osiadłości u gat wędrownych, 
przedłużenie sezonu rozrodczego, większa długowieczność (mniejsza presja selekcyjna), mniejsza 
witalność (wysoka śmiertelność, słabsza przeżywalność osobników dorosłych), adaptacje 
morfologiczne i genetyczne (ptaki- dłuższe skrzydła i ogon, większe serce i miesięń sercowy)

 

 

Melanizm przemysłowy (owady-motyle, biedronki)

 

 

Negatywne skutki osiedlania się w miastach: 

 

kolizje z pojazdem, izolacja lokalnych populacji (degradacja zgrup. Zwierzęc), nie zawsze odpowiedni 
pokarm, wysokie słabo widoczne przeszkody o które łatwo się rozbić 9ptaki), przegęszczenie 
populacji, negatywne skutki działaniaq zanieczyszczeń, promieniowania elekromagnetycznego, 
hałasu, często mniejszy sukces rozrodczy, dezorientacja w odszukiwaniu miejsca przebywania

 

 

uciązliwości i problemy wynikające z obecności gatunków synurbijnych:

 

problem sanitarno-epidemiologiczny, przenoszenie bakterii, wirusów, pierwotniaków, pasożytów, 
grzybów, dzialanie alerogogenne metabolitów, piór, sierści, „głośne zachowanie”, straty wynikające z 
lokalizacji miejsc rozrodu, schronienia i wypoczynku, starty w magazynach żywności

 

 

gatunki synurbijne:

 

mysz, szczur, wiewiórka, jeż, dzik, lis, łoś, szop pracz, nietoperze, wróbel, rudzik, kawka, gawron, 
sroka, gołąb, jerzyk, papuga rea, żababrunatna, ropucha szara, traszka zwyczajna, prusak, 
mrówka,pająk kątnik

 

miasto-układ ekologicznychpogląd na statys ekologiczny miasta:

 

1. 

stosowanie teorii ekosystemu do struktury miasta jest niewłaściwe

 

-zaburzenie skł. Gat. i struktury poziomów troficznych

 

-podst skł strefy biotycznej (rośliny, zwierząt, mikroorganizmów) nie wypełniają swojej 
funkcji w stopniu umożliwiającym zachowanie równowagi dynamicznej całego układu

 

- duża rola fitofagów, przetwarzają dużo materi pierwiastków i wzbogacają glebe w substancje 
organiczne

 

- wymaga olbrzymich dostaw energii i materiałów z zew

 

- znaczna część zielonej biomasy jest wyważona poza miasto, a więc nie wchodzi w nat obieg 
mat (skoszona trawa)

 

2. 

stosowanie teorii ekosystemu do badań miasta jest właściwe , gdy zajmujemy się 
analizowaniem konkrenych systemow ekologicznych i nie uwzgledniamy w nich populacji 
człowieka

 

-miasto jest układem mozaikowym ekosystemu, które wykształcił się w zalezności od 
warunków jakie tworzy środowisko pierwiastków i od strony zianwestowania

 

-kazdy z tych ekosystemów charakteryzuje się ciągłym obszarem o względnej jednorodności 
warunków środowiska w ramach przestrzeni zajetej przez miasto

 

-populacja ludzka znajduje się poza ukł, ze względu na odrebne źródło zasilania i cżłowiek nie 
pozosyaje w zależnościahc troficznych od ekosystemów miejskich

 

3. 

stosowanie teorii właściwe i wszystko jako ekosystem

 

-całe miasto łącznie z populacją ludzką należy traktować jako specyficzny 
układekosystemalny

 

-ekosystem jest układem otwartym (zasilanym z zew.) i charakteryzuje się ograniczonymi 
mechanizmami samoregulacji 

 

 
 

 
 
PODSTAWOWE CECHY:

 

nadmierne rozbudowanie populacji jednego gatunku-człowieka kosztem ograniczenia innych, 
stosunkowo mały udział obszarów ekologicznie czynnych i o mniejszych aktywności biologicznej w 
porównaniu do układów nat i seminat, dużą aktywność i bogactwo procesów ekologicznych tylko w 
układach wielowarstwowych, zieleń kultywowana niższa wydajność ekologiczna w porównaniu z 
analogicznym układme w krajobrazie otwartym, poprawa funkcjonowania struktur ekologicznych w 
ekosystemie miasta jest możliwa na drodze ograniczenia skażeń środowiska i zwiekszenia 
powierzchni biol czynnej.

 

 

Konsumpcja w mieście: ptaki (dominanci, powierzchnia 5% składu gatunkowego, gołąb, wróbel, 
kawka, gawron)

 

Przyjmuje się, że wartość konsumpcji odpowiada połowie biomasy ptaków, czyli np. 100t ptakow 
spożywa 50t pokarmu

 

PTAKI pokarm: odpady żywności pochodzenia zew: gołąb, wróbel, krzyzówka, gawron, kawka, 
sroka, mewa śmieszka

 

SSAKI: roślinożercy: sarna, królik, zająć

 

drapiezniki: kuna, lis, tchórz

 

owadożerne: jez, ryjówka

 

polifagi: mysz, szczur, dzik

 

 

1mieszkaniec → 1szczur → 42g dziennie pokarmu → w GDA 400tys mieszkańców 16,3t / dziennie

 

 

producenci: bakterie, grzyby, bezkręgowce (gł dżdżownice)

 

 

„

człowiek w mieście:

 

Pierwotne źródło energii dla pop ludzkiej pochodza spoza miasta (pokarm i paliwa)

 

bez większego znaczenia takie potencjalne źródła en: eksperymenty, odpady, energia zawarta w 
ludzkich ciałach

 

 

zalecenia dla władz miasta aby usprawnić funkcjonowanie ukł miejskiego: przekształcenie 
najuboższych przez miasto terenów na działki ogrodnicze, w celu ograniczenia presji na teren 
podmiejski; konieczność kompostowania odpadów org dla potrzeb nawożenia gleb; założenie szkółek 
drzew owocowych w celu zadrzewienia; rozpoczęcieprodukcji węgla drzewnego dla celów 
energetycznych; zwiększenie produkcji etanolu, jako paliwa na potrzeby transportu; promocja wyk 
odpadów jako źródła energii

 

 

dwa kierunki myślenia: człowiek- środ miejskie; środ miejskie- człowiek