Technik_gor_podziemnego_311[15].O1.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1. Wybrane przepisy Kodeksu pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Przepisy Prawa geologicznego i górniczego

5.2.1. Ćwiczenia

5.3

Wymagania Prawa geologicznego i górniczego

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Prawna ochrona pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Organizacja ochrony pracy w górnictwie podziemnym

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Przepisy dotyczące zagroŜeń w górnictwie. Stan bezpieczeństwa i higieny

pracy a wypadkowość w kopalni podziemnej

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Przepisy dotyczące chorób zawodowych i zachorowań

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Środki ochrony indywidualnej stosowane w górnictwie

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Wybrane przepisy dotyczące zagroŜenia poŜarowego

5.9.1. Ćwiczenia

5.10. Wymagania nadzoru górniczego dotyczące bezpiecznego funkcjonowania

maszyn i urządzeń

5.10.1. Ćwiczenia

5.11. Zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej

5.11.1. Ćwiczenia

Ewaluacja

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego
311[15].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej moŜna korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

wiczeń praktycznych.

Wykaz literatury, a w szczególności ustaw i rozporządzeń – ze względu na częste

zmiany, naleŜy na bieŜąco aktualizować.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

moŜe posłuŜyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
róŜnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano równieŜ:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycję norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zastosować przepisy Kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy,

−

zinterpretować wybrane przepisy Prawa geologicznego i górniczego i przepisy
wykonawcze,

−

scharakteryzować system organizacyjny ochrony pracy w górnictwie,

−

scharakteryzować czynniki wpływające na poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
w kopalni podziemnej,

−

dostrzec zagroŜenia związane z wykonywaną pracą,

−

uzasadnić dobór sprzętu ochrony indywidualnej, zaleŜnie od warunków pracy,

−

uzasadnić zastosowanie sprzętu ochrony indywidualnej zaleŜnie od warunków pracy,

−

zareagować w przypadku zagroŜenia poŜarowego,

−

zastosować podręczny sprzęt gaśniczy zgodnie z instrukcją obsługi,

−

sporządzić dokumentację powypadkową,

−

zanalizować wypadki przy pracy,

−

wyjaśnić przyczyny powstawania chorób zawodowych i ich wpływ na zdrowie
pracownika w kopalni podziemnej,

−

zastosować przepisy dotyczące zagroŜeń w górnictwie,

−

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach,

−

określić wymagania nadzoru górniczego dotyczące bezpiecznego funkcjonowania
maszyn i urządzeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik górnictwa podziemnego 311[15]

Moduł:

Podstawy konstrukcji mechanicznych 311[15].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie

przepisów

kodeksu

pracy,

prawa

geologicznego i górniczego 311[15].O1.01

Temat: Zatrudnienie a przepisy prawa.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z róŜnymi formami zatrudnienia. Uświadomienie uczniom

ich praw i obowiązków w przyszłym Ŝyciu zawodowym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wskazać akty prawne, z których wynikają prawa człowieka oraz pracownika,

−

rozróŜniać podstawowe rodzaje umów o pracę,

−

wymienić wady i zalety poszczególnych umów o pracę z punktu widzenia pracownika,

−

omówić róŜne formy zatrudnienia (umowa o dzieło, umowa zlecenie),

−

znać drogę postępowania w wypadku naruszenia praw pracowniczych,

−

orientować się w podstawowych prawach i obowiązkach pracownika.

Metody nauczania–uczenia się:

−

mapa myśli,

−

burza mózgów,

−

pogadanka z elementami wykładu,

−

dyskusja.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze,

−

flamastry, taśma klejąca,

−

tablica,

−

poradnik dla ucznia,

−

rzutnik pisma,

−

foliogramy.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie technik górnictwa podziemnego.

Przebieg zajęć:
I część zajęć:
1.

Faza wstępna – 10 minut.

−

przywitanie uczniów i sprawdzenie obecności,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

podanie tematu i celów głównych zajęć.

Faza zasadnicza – 25 minut.

−

nauczyciel – prosi uczniów, aby wymienili, jakie znają formy zatrudnienia. Zachęca,
aby podzielili się z innymi swoimi doświadczeniami. Pyta uczniów, gdzie mogą
znaleźć przepisy dotyczące prawa pracy. Informuje ich następnie, Ŝe będą pracować
z Kodeksami: pracy oraz cywilnym.

−

nauczyciel – dzieli klasę na 7 grup. Następnie prosi, aby zapoznali się z rozdanymi
materiałami, a następnie przygotowali i zaprezentowali krótką scenkę – rozmowę
pracodawcy i kandydata do pracy. W trakcie rozmowy uczniowie mają wykorzystać
zagadnienia poruszane w kartach: Rodzaje umów zawieranych z pracodawcą.

−

nauczyciel  –  informuje  uczniów,  Ŝe  scenka  nie  ma  być  symulacją  rozmowy
kwalifikacyjnej,  powinna  pozostałym  uczniom  przybliŜyć  zalety  i  wady  wynikające
z podpisania określonego typu umowy.

−

uczniowie odgrywają swoje scenki,

−

nauczyciel wykorzystuje foliogramy dotyczące umowy o pracę, umowy o dzieło,
umowy zlecenie, wolontariat.

Faza końcowa – 10 minut.

Zakończenie zajęć

Wspólna dyskusja, uczniowie korzystając z tabeli zbiorczej analizują rozmaite aspekty

zawierania umów o pracę. Odpowiadają na zawarte w tabelce pytania, swoje wnioski zapisują
na flipczarcie (w duŜej tabeli zbiorczej).
Nauczyciel – uzupełnia informacje, których brakowało w opisie róŜnych form zatrudnienia
i nie pojawiły się w scenkach odgrywanych przez uczniów.
Nauczyciel podkreśla, Ŝe warto dokładnie zapoznać się z przepisami regulującymi prawa
i obowiązki pracownika oraz pracodawcy, aby uniknąć problemów i kłopotów.
Podsumowanie aktywności uczniów, ocenienie wykonanego ćwiczenia.

Praca domowa

Zapoznanie z prawami oraz obowiązkami pracownika i pracodawcy wynikającymi

z Kodeksu pracy. Przygotowanie scenek do haseł podanych przez Nauczyciela.

II część zajęć
1.

Faza wstępna – 10 minut.

−

przywitanie uczniów i sprawdzenie obecności,

−

przypomnienie tematu i celów głównych zajęć. Przedstawienie w tzw. „pigułce”
wniosków z poprzednich zajęć.

Faza zasadnicza – 25 minut.

−

nauczyciel – nawiązując do pracy domowej uczniów zapoznaje ich z Prawami
Człowieka w oparciu o Konstytucję RP oraz Konwencję Praw Człowieka,

−

nauczyciel inicjuje dyskusję na temat ogólnych praw i obowiązków wynikających ze
stosunku pracy. Zachęca ich, aby zastanowili się, nad tym, czy dotyczą one w takim
samym stopniu pracy w róŜnych zawodach, na rozmaitych stanowiskach,

−

nauczyciel – dzieli klasę na 4 grupy. KaŜda grupa otrzymuje karteczkę ze scenką,

−

przedstawienie przez uczniów scenek dotyczących:

I grupa – „Łamanie praw do swobodnej wypowiedzi”,
II grupa – „Łamanie praw związanych z czasem pracy”,
III grupa – „Łamanie praw związanych z wynagrodzeniem”,
IV grupa – „Łamanie prawa do nietykalności osobistej”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik górnictwa podziemnego 311[15]

Moduł:

Podstawy konstrukcji mechanicznych 311[15].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie

przepisów

kodeksu

pracy,

prawa

geologicznego i górniczego 311[15].O1.01

Temat: Zasady udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŜenia Ŝycia.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŜenia

ycia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić i rozpoznać stany zagroŜenia Ŝycia,

−

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta-usta,

−

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta-nos,

−

wykonać pośredni masaŜ serca,

−

wykonać zabiegi resuscytacji krąŜeniowo-oddechowej we właściwej sekwencji dla
dorosłych i dla dzieci,

−

ułoŜyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej (bezpiecznej).

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

fantom dorosłego człowieka, (fantom dziecka),

−

koc,

−

poradnik – tekst rozdziału 4.10.1.,

−

kartka, długopis,

−

plansze dydaktyczne dotyczące budowy układu oddechowego, układu krąŜenia oraz zasad

udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŜenia Ŝycia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa – zespoły czteroosobowe.

Uczestnicy: uczniowie technikum kształcącego w zawodzie technik górnictwa podziemnego.

Przebieg zajęć:
1.

Podanie tematu zajęć oraz wyjaśnienie konieczności i celu podejmowania czynności
ratowniczych przez świadków wypadków z udziałem osób poszkodowanych

Omówienie metod i form pracy.

Demonstracja postępowania ratowniczego przez nauczyciela lub krótki film dydaktyczny
- prezentacja metod sztucznego oddychania, pośredniego masaŜu serca oraz układanie
poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.

Indywidualne wykonywanie przez uczniów ćwiczeń postępowania ratowniczego według
ustalonych zasad: sztuczne oddychanie metodą usta-usta oraz metodą usta-nos, pośredni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

masaŜ serca, pozycja bezpieczna (podczas ćwiczeń uczniowie korzystają z pomocy
nauczyciela oraz wskazówek z rozdziału 4.10.1. poradnika).

Pracując  w  zespołach  czteroosobowych  uczniowie  przygotowują  plan  postępowania
ratowniczego  grupy  (wyznaczając  dla  kaŜdego  rolę)  w  sytuacji  wypadku,  w  wyniku
którego  poszkodowane  są  trzy  osoby:  osoba  dorosła  bez  objawów  oddechu,  dziecko  we
wstrząsie  pourazowym  z  powodu  rany  ciętej  na  kończynie  dolnej,  osoba  dorosła
nieprzytomna, z zachowanym oddechem i tętnem.

Uczniowie wykonują we właściwej sekwencji, wyznaczone dla kaŜdego z grupy
czynności ratownicze.

Wykonywanie przez grupę czynności ratowniczych moŜna powtórzyć po zamianie ról dla
poszczególnych uczniów.

Zakończenie zajęć

Ustne sprawozdanie przedstawiciela grupy z kolejno wykonywanych czynności

ratunkowych z wyjaśnieniem celu poszczególnych czynności.

Praca domowa

Przyswojenie i analiza zasad postępowania ratowniczego w przypadku wstrząsu

kardiogennego, wstrząsu anafilaktycznego oraz w przypadku poraŜenia prądem.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

plan postępowania poszczególnych uczniów podczas wykonywania przez grupę
czynności ratowniczych w sytuacji trzech poszkodowanych w wypadku osób,

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wybrane przepisy Kodeksu pracy

5.1.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź dla Państwowej Inspekcji Pracy zawiadomienie o rozpoczęciu działalności

gospodarczej. Kopalnia Odkrywkowa „JASNA” S.A. w Katowicach, ul. Kwiatowa 3. NIP:
566-22-22-444, REGON: 744515454, własność prywatna krajowa. Podmiot jednozakładowy.
Nie występują czynniki rakotwórcze czy mutagenne. Zakres działalności: wydobycie węgla.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy bezpieczeństwa
i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie wzory zawiadomień,

sporządzić w edytorze tekstu kartę zgłoszenia pracodawcy,

wydrukować kartę zgłoszenia pracodawcy i zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie przedmiotowe.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu i z edytorem tekstu,

−

białe kartki A4 i drukarka.

Ćwiczenie 2

W wykropkowane miejsca wpisz, co oznaczają poszczególne skróty, a następnie

wyszukaj odpowiednie ustawy.

−

PIP:

............................................................................................................................

−

BHP:

............................................................................................................................

−

PIS:

............................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Przepisy Prawa geologicznego i górniczego

5.2.1. Ćwiczenia

wiczenie 1

Zapoznaj się z ustawą o Prawie geologicznym i górniczym, a następnie scharakteryzuj

główne jej działy

Przepisy ogólne:

−

.............................................................................................................................................

−

.............................................................................................................................................

Prace geologiczne:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Wydobywanie kopalin:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Składowanie odpadów w górotworze w tym w podziemnych wyrobiskach
górniczych:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Wynagrodzenie za ustanowienie uŜytkowania górniczego, opłaty:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Stosunki sąsiedzkie i odpowiedzialność za szkody:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Organy administracji geologicznej – państwowa słuŜba geologiczna i organy
nadzoru górniczego:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Przepisy karne:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Przepisy przejściowe i końcowe:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się z ustawą

o Prawie geologicznym i górniczym. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu
ć

wiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania

wiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać wskazaną ustawę i wypisać zagadnienia dotyczące poszczególnych jej działów,

zaprezentować na forum grupy swoje wyniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tabelę w zakresie doboru odpowiednich stanowisk pracy przy uwzględnieniu

wykonywanej pracy.

Rodzaj pracy:

Stanowiska pracy:

Praca w ruchu podziemnych
zakładów górniczych:

..................................................................................

10)

................................................................................

Praca w ruchu odkrywkowych
zakładów górniczych:

..................................................................................

Praca

ruchu

zakładów

górniczych

wydobywających

kopaliny

metodą

otworów

wiertniczych:

..................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Korzystając  z  komputera  uczeń  powinien  zwrócić  uwagę  na  przepisy  bezpieczeństwa
i higieny  pracy.  Uczniowie  wyszukują  odpowiednie  ustawy,  pracują  samodzielnie.  Po
wykonaniu  ćwiczenia  wskazany  przez  nauczyciela  uczeń  prezentuje  swoją  pracę.  Czas
wykonania zadania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie odpowiednie rozporządzenie,

wpisać w miejsce kropek właściwe stanowisko pracy,

zaprezentować swoje wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie przedmiotowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wymagania Prawa geologicznego i górniczego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tekst dotyczący wymagań Prawa geologicznego i górniczego – terminami

z odpowiednich ustaw i rozporządzeń.

Ruch zakładu górniczego odbywa się na podstawie............................................., zgodnie

z zasadami techniki górniczej.
Określa on szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia:

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

Przedsiębiorca jest zobowiązany.................................. pracowników zakładu górniczego

w zakresie ..................................................................................................................................
w zakładzie górniczym i ............................ zatrudnić pracownika, który nie wykazał się
dostateczną znajomością tych przepisów.

Kierownik ruchu zakładu górniczego, który nie dopełnia obowiązku określonego

w art. 77 ust. 3 - podlega karze....................................................................................................

Na podstawie art. 78 ust.1 ustawy Prawo geologiczno i górnicze, Minister Gospodarki

w rozporządzeniu z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy,
prowadzenia

ruchu

oraz

specjalistycznego

zabezpieczenia

przeciwpoŜarowego

w podziemnych zakładach górniczych zgodnie z pkt.1 § 6 nakazał.............................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas
wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie zdania,

skorzystać z odpowiedniej ustawy i rozporządzenia,

wybrać odpowiednie terminy i wpisać je w miejsce kropek,

odczytać zdania i dokonać weryfikacji z innymi osobami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

ustawa,

−

zeszyt,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

Ćwiczenie 2

Opracuj Dokument bezpieczeństwa spełniający wymagania wynikające z ustawy

o Prawie geologicznym i górniczym oraz z Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
poŜarowego w podziemnych zakładach górniczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
kaŜdy uczeń drukuje Dokument bezpieczeństwa. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z odpowiednimi uregulowaniami prawnymi w tym zakresie,

opracować trzy części Dokumentu bezpieczeństwa wraz z załącznikami,

wydrukować Dokument bezpieczeństwa,

zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartki A4 i drukarka,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Prawna ochrona pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z odpowiednich aktów prawnych wskaŜ wzajemne relacje obszarów objętych

ochroną pracy oraz bezpieczeństwem i higieną pracy.

Systemy

Przykłady wzajemnych relacji

system ubezpieczeń
społecznych

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system edukacji

−

...................................................................................................

−

...................................................................................................

−

...................................................................................................

system podatkowy

−

system kredytowy

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system finansowania
nauki

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system badań
i certyfikacji wyrobów

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system normalizacji

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system celny

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
kaŜdy uczeń drukuje umowę. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie odpowiednie akty prawne,

wpisać w miejsce kropek trzy przykłady wzajemnych relacji obszarów objętych ochroną
pracy oraz bezpieczeństwem i higieną pracy,

zaprezentować swoją pracę i porównać z innymi osobami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj pojęcia dotyczące systemu ochrony pracy.

Bezpieczeństwo

System

Bezpieczeństwo
i higiena pracy

Ochrona pracy

to choroby określone w wykazie chorób zawodowych, jeŜeli
zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla
zdrowia.

to zbiór uporządkowanych jednostek tworzących jakąś całość
organizacyjną, słuŜących jednemu celowi.

to brak nieakceptowalnego ryzyka szkód.

to  całokształt  norm  prawnych  oraz  środków  badawczych,
organizacyjnych  i  technicznych  mających  na  celu  ochronę  praw
pracownika oraz ochronę jego Ŝycia i zdrowia przed czynnikami
niebezpiecznymi  i  szkodliwymi  w  środowisku  pracy,  a  takŜe
stworzenie mu optymalnych warunków pracy z punktu widzenia
ergonomii, fizjologii i psychologii pracy.

ogół

norm

prawnych

oraz

rodków

badawczych,

organizacyjnych i technicznych, mających na celu stworzenie
pracownikowi takich warunków pracy, aby mógł on wykonywać
pracę

w sposób produktywny, bez naraŜania go na

nieuzasadnione ryzyko wypadku lub choroby zawodowej oraz
nadmierne obciąŜenie fizyczne i psychiczne.

to sytuacja charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem utraty
zdrowia lub Ŝycia poprzez zwiększenie prawdopodobieństwa
wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia.

Odpowiedzi:

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać pojęcia z kolumny lewej oraz definicje z kolumny prawej,

dobrać do pojęć z kolumny lewej odpowiednią definicję z kolumny prawej,

porównać otrzymane wyniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Organizacja ochrony pracy w górnictwie podziemnym

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z zasobów Internetu wyszukaj adresy poniŜszych instytucji, a następnie

wymień ich pięć zadań w zakresie ochrony pracy w górnictwie.

Instytucja

Rola i zadania w górnictwie polskim

Grupa A
SłuŜba bezpieczeństwa i higieny pracy
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Grupa B
Państwowa Inspekcja Pracy
Instytuty Medycyny Pracy
Grupa C
Społeczna inspekcja pracy
Urząd Dozoru Technicznego
Grupa D
Główny Instytut Górnictwa
Państwowa Inspekcja Sanitarna
Grupa E
WyŜszy Urząd Górniczy
Placówki przemysłowej i górniczej słuŜby zdrowia

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę  wykonania.  Grupa  podzielona  jest  na    zespoły  5-cio  osobowe,  kaŜdy  zespół  ma
wyszukać  daną  jednostkę,  jej  adres  oraz  załoŜenia.  KaŜdy  członek  danej  grupy  jest  tzw.
fachowcem w zakresie swojej strategii.

Podczas pracy zespołów nauczyciel zwraca uwagę na umiejętne korzystanie z zasobów

Internetu. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na przestrzeganie przepisów BHP podczas pracy.
Następnie uczniowie z danej grupy zgodnie ze wskazówką zegara przechodzą do innej grupy
i prezentują  załoŜenia  swojej  strategii.  Uczniowie  wymieniają  się  swoimi  załoŜeniami  do
momentu, aŜ kaŜda osoba będzie miała wypisane wszystkie załoŜenia pozostałych zespołów.
Na  koniec  lider  danej  grupy  prezentuje  na  forum  klasy  rolę  i  zadania  poszczególnych
instytucji w zakresie ochrony pracy.

Czas wykonania ćwiczenia 40 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia w grupach,

dokonać podziału ról w grupach,

wylosować karteczkę z określonymi jednostkami oraz przypisać je do określonego
segmentu w zakresie ochrony pracy,

wyszukać w Internecie adresy jednostek,

wypisać rolę i zadania poszczególnych instytucji w zakresie ochrony pracy,

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

karteczki z zadaniem dla kaŜdej grupy,

−

białe kartki A4,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy zagadnień związanych z organizacją ochrony pracy w górnictwie.

Prawda (p)

/ Fałsz (f)

Zdanie

...............

SłuŜby  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  prowadzą  badania  w  rozmaitych
dziedzinach  ochrony  pracy  i  ergonomii,  opracowując  wytyczne,  opinie
i  ekspertyzy,  oceniają  prototypy  ochron  osobistych,  dostarczają  podstaw
naukowych  do  regulacji  prawnych  z  zakresu  bezpieczeństwa  i  higieny
pracy.

...............

W polskim systemie ochrony pracy moŜna wyodrębnić trzy segmenty:
wykonawczy, nadzoru oraz naukowo - badawczy.

...............

Do segmentu wykonawczego naleŜy Państwowa Inspekcja Pracy, Główny
Instytut Górnictwa oraz Urząd Dozoru Technicznego.

...............

Ochrona pracy to m.in. przejaw interwencji państwa w sferze zatrudnienia
w celu ochrony podstawowych interesów pracowników.

...............

Jednostką naukowo-badawczą jest m.in. Centralny Instytut Ochrony Pracy
(CIOP).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie zdania w tabelce,

wpisać w miejsce kropek literkę „p” jeśli zdanie jest prawdziwe lub literkę „f” jeśli
zdanie jest fałszywe,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Przepisy

dotyczące

zagroŜeń

górnictwie.

Stan

bezpieczeństwa i higieny pracy a wypadkowość w kopalni
podziemnej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź protokół powypadkowy po przeprowadzeniu dochodzenia w sprawie ustalenia

okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy w zakładzie górniczym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
kaŜdy uczeń drukuje protokół powypadkowy. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

ustalić okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy w zakładzie górniczym,

wyszukać w Internecie wzory protokołów powypadkowych,

sporządzić w edytorze tekstu protokół powypadkowy,

zwróć uwagę na estetykę i odpowiednio sformatować tekst,

wydrukować protokół powypadkowy i zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. z późniejszymi
zmianami w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy
pracy,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu i z edytorem tekstu,

−

białe kartki A4 i drukarka.

Ćwiczenie 2

KaŜdej definicji oznaczonej cyfrą przyporządkuj odpowiednie pojęcie oznaczone literą:

Pojęcie

(a)

Wypadek cięŜki

(b)

Prace niepowtarzalne

(c)

Wypadek śmiertelny

(d)

Pośrednie zagroŜenie

(e)

ZagroŜenie erupcyjne

(f)

Bezpośrednie zagroŜenie

(g)

ZagroŜenie siarkowodorowe

(h)

ZagroŜenie

(i)

Prace niepowtarzalne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pojęcie

Definicja

................ 1.

Sytuacja charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem utraty zdrowia lub
Ŝ

ycia

poprzez

zwiększenie

prawdopodobieństwa

wystąpienia

niebezpiecznego zdarzenia.

................ 2.

ZagroŜenie  Ŝycia  lub  zdrowia  w  razie  przekroczenia  wartości
najwyŜszych  dopuszczalnych  stęŜeń  pułapowych  szkodliwych  dla
zdrowia  czynników  środowiska  pracy,  określonych  dla  niektórych
substancji.

................ 3.

Prace wykonywane w warunkach wielu niewiadomych, szczególnie
niebezpieczne.

................ 4.

ZagroŜenia wywołanego erupcją wiertniczą rozumianą jako przypływ
płynu złoŜowego do otworu wiertniczego spowodowanego naruszeniem
równowagi między ciśnieniem złoŜowym a ciśnieniem dennym.

................ 5.

Wypadek, w wyniku, którego nastąpiła śmierć w miejscu wypadku lub
w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać pojęcia oznaczone literami oraz ponumerowane określenia,

przyporządkować kaŜdemu określeniu oznaczonemu liczbą pojęcie oznaczone literą,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

dyskusja,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

RozwiąŜ poniŜszą krzyŜówkę.

Osoba, która uległa wypadkowi.

Czynnik zagroŜenia powodujący wypadek przy pracy wywołany mechanicznie.

Czynnik zagroŜenia powodujący choroby zawodowe.

ZagroŜenia gwałtowne, o duŜej intensywności rozwoju zjawiska, charakterystyczne dla
polskiego górnictwa (przymiotnik).

ZagroŜenie dla Ŝycia występujące w sytuacji przekroczenia wartości najwyŜszych
dopuszczalnych stęŜeń pułapowych szkodliwych dla zdrowia.

Prace wykonywane stale.

Wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy, co najmniej dwie osoby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZagroŜenia występujące w związku z warunkami górniczo-geologicznym.

Dynamiczne zjawisko, spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku, którego
wyrobisko lub jego odcinek ulega gwałtownemu zniszczeniu lub uszkodzeniu.

10.

Rodzaj zagroŜenia, powstałego w wyniku wypływu płynu złoŜowego.

11.

Zespół, który bada okoliczności i przyczyny wypadków śmiertelnych, cięŜkich
i zbiorowych.

12.

Dokument sporządzany po przeprowadzeniu dochodzenia w sprawie ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

13.

Wypłacane osobie, która uległa wypadkowi.

10.

11.

12.

13.

Hasło:…………………………………………………...............................................................

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Trzech uczniów, którzy najszybciej rozwiąŜą

krzyŜówkę wraz z hasłem, oddaje zeszyty do sprawdzenia nauczycielowi. Otrzymują oceny
za rozwiązane krzyŜówki. Czas wykonania zadania 15 minut.

Uwaga: Jeśli proponowane przez ucznia rozwiązanie jest błędne, nie otrzymuje on oceny

negatywnej. Po upływie wyznaczonego czasu na rozwiązanie krzyŜówki, pozostali uczniowie
po kolei czytają zdania i podają odpowiedzi. Na końcu podają hasło krzyŜówki oraz próbują
odgadnąć, co ono oznacza.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie pytania,

wpisać w miejsce kratek odpowiedzi,

wpisać w miejsce kropek pod tabelą po kolei litery z poszczególnych wierszy, w których
znajdują się pogrubione kratki,

porównać otrzymane wyniki i odczytać hasło.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Przepisy dotyczące chorób zawodowych i zachorowań

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając ze strony internetowej Państwowej Inspekcji Pracy lub Państwowej Inspekcji

Sanitarnej i dostępnych tam informacji jako pracodawca, sporządź zgłoszenie o podejrzeniu
choroby zawodowej pracownika kopalni.

Skorzystaj z dostępnych załączników, które naleŜy dołączyć do zgłoszenia.

Dane identyfikacyjne firmy:
Kopalnia Węgla Kamiennego, ul. Klonowa 456, Katowice, NIP: 444–555–55–55,

REGON: 420123159.

Pracownik, u którego pojawiło się podejrzenie o chorobie zawodowej: pylicy płuc
Jan Kowalski, urodzony: 10.10.1970r., zatrudniony na stanowisku górnika w okresie od
1 stycznia 19XX r. Do chwili obecnej. Praca: wydobywanie węgla oraz załadunek i transport.
Poprzednie stanowisko pracy: młodszy gornik, pomocnik w okresie do 31 grudnia 19XX r.
Praca: załadunek węgla.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie wzory zgłoszenia podejrzenia o chorobę zawodową,

sporządzić w edytorze tekstu zgłoszenie,

sprawdzić poprawność wprowadzonych danych,

zwrócić uwagę na estetykę i odpowiednio sformatować tekst,

wydrukować zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy,

zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu i z edytorem tekstu,

−

białe kartki A4 i drukarka,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

KaŜdemu z pojęć oznaczonych literami przyporządkuj odpowiednie określenie

oznaczone liczbą:

..............
..............
..............
..............

(a) choroba wibracyjna
(b) choroby zawodowe
(c) ostre uszkodzenie słuchu
(d) choroba kesonowa (dekompresyjna)

Choroba wywołująca gwałtowne bóle uszu, szum, głuchotę w skutek hałasu o duŜej
intensywności, wywierający równocześnie działanie mechaniczne i akustyczne.

Choroba wywołana długotrwałym wdychaniem pyłu węglowego zawierającego wolną
(krystaliczną) krzemionkę.

Choroba wywołana długotrwałym działaniem hałasu o intensywności przekraczającej
85 dB.

Schorzenia mięśni, kości i stawów spowodowane często drganiami mechanicznymi.

Choroba powstała na skutek gwałtownego obniŜenia ciśnienia powietrza.

Choroby spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących
w środowisku pracy.

Choroba przewlekła narządu głosu, spowodowana nadmiernym wysiłkiem głosowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać pojęcia oznaczone literami oraz ponumerowane definicje,

przyporządkować kaŜdemu z pojęć oznaczonych literami odpowiednie określenie
oznaczone liczbą,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

rzutnik,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Środki ochrony indywidualnej stosowane w górnictwie

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z zasobów Internetu sporządź kosztorys środków ochrony indywidualnej dla

jednego pracownika, niezbędne w pracy w kopalni. Skorzystaj z informacji w poniŜszych
tabelach, zaproponuj równieŜ inne środki ochrony indywidualnej.

Lp. Środki

ochrony

indywidualnej

podstawowe

Cechy

Cena
(zł)

Adres:

Zdjęcie

Hełm ochronny

Rękawice ochronne

Obuwie ochronne

Pochłaniacz ochronny górniczy

Lp. Środki

ochrony

indywidualnej

dodatkowe

Cechy

Cena
(zł)

Adres:

Zdjęcie

Środki ochrony słuchu

Maski przeciwpyłowe

Okulary ochronne

Ściśle przylegające ubranie

UprzęŜe

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach po dwie osoby. Przed przystąpieniem do realizacji

wiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i techniki wykonania. Powinien zwrócić

uwagę na przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas korzystania z komputera. Po
wykonaniu ćwiczenia uczniowie drukują sporządzone kosztorysy. Ocenę otrzymuje grupa
z najkorzystniejszą ofertą. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie adresy firm sprzedających środki ochrony indywidualnej,

sporządzić w edytorze tekstu kosztorys,

wydrukować kosztorys i zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

białe kartki A4 i drukarka,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

W jakich sytuacjach zagroŜenia wykorzystuje się poniŜsze środki ochrony

indywidualnej? Dokonaj ich podziału na podstawowe oraz dodatkowe.

ciśle

przylegające

ubranie

Maski

przeciwpyłowe

Okulary

ochronne

Linki

bezpieczeństwa

rodki ochrony słuchu

Hełm ochronny

Rękawice

ochronne

UprzęŜe

Obuwie

ochronne

Antywibracyjne

uchwyty

a. środki ochrony indywidualnej podstawowe:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
b. środki ochrony indywidualnej dodatkowe:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wpisać w miejsca wykropkowane środki ochrony indywidualnej z podziałem na
podstawowe i dodatkowe,

określić sytuacje, w których dany środek ochrony indywidualnej ma zastosowanie
w górnictwie,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Wybrane przepisy dotyczące zagroŜenia poŜarowego

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz w punktach drogę ewakuacji z klasy, w której przebywasz, do miejsca zbiórki.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Następnie przedstaw zasady zachowania się w czasie ewakuacji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa poŜarowego w szkole,

zastanowić się i wpisać w miejsce kropek drogę ewakuacji oraz zasady zachowania się
w czasie ewakuacji,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja bezpieczeństwa poŜarowego,

−

białe kartki A4,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wymień miejsca na terenie szkoły, w których znajdują się:

−

gaśnice....................................................................................................................................

−

koce
gaśnicze..................................................................................................................................

−

szafki
hydrantowe.............................................................................................................................

Scharakteryzuj czynności, które naleŜałoby wykonać, gdyby w sali podczas zajęć

wybuchł poŜar.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać miejsca na terenie szkoły, w których znajduje się podręczny sprzęt gaśniczy,

wpisać w miejsca kropek odpowiednie informacje,

przejść do drugiej części ćwiczenia i scharakteryzować czynności, które naleŜałoby
wykonać, gdyby w sali podczas zajęć wybuchł poŜar,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Opisz zasady działania niŜej wymienionych gaśnic, a następnie wskaŜ ich trzy zalety

i wady.

Rodzaje gaśnic:
a. gaśnica pianowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
b. gaśnica śniegowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
c. gaśnica proszkowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
d. gaśnica halonowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować

uczniom gaśnice, a następnie omówić jego zakres. Uczniowie pracują w grupach
4-osobowych, kaŜda grupa ma swojego lidera, który losuje karteczkę z określonym rodzajem
gaśnicy. Po wykonaniu ćwiczenia lider danej grupy prezentuje pracę. Czas wykonania
ć

wiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie odpowiednie informacje,

wpisać w miejsca wykropkowane zasady działania gaśnic,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zastanowić się i określić zalety oraz wady stosowania gaśnic,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij, co oznaczają przedstawione niŜej znaki i gdzie najczęściej moŜna je spotkać:

a) znaki ochrony przeciwpoŜarowej

______________________

__________________

______________________

__________________

______________________

__________________

[10, s. 38]

b) znaki zakazu:

______________________

_________________

_________________

_____________________

_________________

_________________

[10, s. 40]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Powinien  równieŜ  zwrócić  uwagę  na  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  podczas
korzystania  z  komputera.  Uczniowie  pracują  samodzielnie.  Po  wykonaniu  ćwiczenia
wskazany  przez  nauczyciela  uczeń  prezentuje  swoją  pracę.  Czas  wykonania  ćwiczenia  15
minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Wymagania nadzoru górniczego dotyczące bezpiecznego

funkcjonowania maszyn i urządzeń

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w odpowiednich ustawach informacji na temat okresu waŜności decyzji

dopuszczeniowych wyrobów do stosowania w zakładach górniczych.

Lp.

Podstawa prawna

wydania decyzji

o dopuszczeniu

Maksymalny czas

waŜności decyzji

o dopuszczeniu

Przyczyna uniewaŜnienia

decyzji

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie odpowiednie ustawy i na ich podstawie uzupełnić tabelę,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy zagadnień związanych z wymaganiami nadzoru górniczego dotyczącymi

bezpiecznego funkcjonowania maszyn i urządzeń.

Prawda (p)

/ Fałsz (f)

Zdanie

..............

Wyrób dopuszczony do stosowania w zakładach górniczych nie musi być
oznaczony przez dostawcę znakiem dopuszczenia, jego numerem i rokiem
wydania.

...............

Załącznik  nr  1  do  rozporządzenia  Rady  Ministrów  z  dnia  30  kwietnia
2004  r.  (Dz.  U.  Nr  99  poz.  1003  z  późniejszymi  zmianami)  dotyczy
jednostek  oceniających,  upowaŜnionych  do  przeprowadzania  badań
i oceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

...............

Prezes WyŜszego Urzędu Górniczego jako centralny organ administracji
państwowej, wydaje decyzje zezwalające na stosowanie wyrobów
w zakładach górniczych.

...............

Znak dopuszczenia wyrobu: GG dotyczy sprzętu strzałowego.

...............

Decyzja o dopuszczeniu wyrobu jest wydawana na czas nieokreślony nie
dłuŜszy niŜ 5 lat i nie moŜe być w tym okresie uchylona lub zmieniona.

...............

W  celu  dopełnienia  wszystkich  wymagań  dyrektywy  związanej
z  odpowiedzialnością  producenta  za  wyrób,  uŜytkownik  maszyny  musi
otrzymać  dokumentację  techniczno-ruchową,  której  zawartość  jest
określona w dyrektywie maszynowej oraz w normach zharmonizowanych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie zdania w tabelce,

wpisać w miejsce kropek literkę „p” jeśli zdanie jest prawdziwe lub literkę „f” jeśli
zdanie jest fałszywe,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

Ćwiczenie 3

W celu dopełnienia wszystkich wymagań dyrektywy związanej z odpowiedzialnością

producenta za wyrób, sporządź dokumentację techniczno-ruchową wybranego wyrobu.

Dokumentacja techniczno-ruchowa musi zawierać następujące dane:

−

identyfikacja maszyny,

−

informacje dotyczące uruchomienia, przechowywania i transportu maszyny,

−

informacje dotyczące samej maszyny,

−

informacje dotyczące uŜytkowania maszyny,

−

informacje dotyczące utrzymania ruchu,

−

informacje dotyczące wyłączenia z ruchu, demontaŜu, transportu, jeŜeli ma to związek
z bezpieczeństwem,

−

informacje dotyczące sytuacji awaryjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.11. Zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj słuŜby ratunkowe, do których naleŜą wymienione numery telefonów oraz

wskaŜ podstawową funkcję, jaką pełnią:

−

997
................................................................................................................................................

−

998
..........................................................................................................................................

−

999
................................................................................................................................................

−

112 (w sieci komórkowej)
................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie, ksiąŜce telefonicznej numery telefonów słuŜb ratunkowych,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

ksiąŜka telefoniczna,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wspólnie z koleŜanką/kolegą wydobyliście spod lodu tonącego wędkarza. Jest

przytomny, ale przebywał w wodzie około 10 minut i jest skrajnie wyziębiony. Jak
powinniście postąpić, aby udzielić mu pierwszej pomocy?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej,

zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

foliogramy,

−

rzutnik.

Ćwiczenie 3

Napisz w punktach instrukcję zachowania się dla osoby, która jako pierwsza znalazła się

na miejscu wypadku drogowego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

napisać w punktach instrukcję zachowania się w określonej sytuacji,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj na fantomie zabiegi składające się na resuscytację krąŜeniowo–oddechową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz nadzorować i korygować sposób wykonywania ćwiczenia. Uczniowie, którzy poprawnie
i samodzielnie wykonali ćwiczenie otrzymują oceny. Czas określa nauczyciel, np. 15 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

ułoŜyć fantoma na twardym podłoŜu, na kocu,

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta – usta (5 wdechów),

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta – nos (5 wdechów),

wykonać pośredni masaŜ serca (30 uciśnięć),

postępując zgodnie z opisem w poradniku, stosując właściwą sekwencję postępowania
ratowniczego, wykonaj resuscytację krąŜeniowo–oddechową: a) w przypadku
poszkodowanego dorosłego, b) w przypadku poszkodowanego dziecka.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

koc,

−

fantom dorosłego człowieka, (fantom dziecka).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. b, 7. a, 8. b, 9. a, 10. b, 11. b, 12.
c, 13. a, 14. d, 15. b, 16. d, 17. b, 18. a, 19. d, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać, jakie prawa nie przysługują
pracownikom zakładu górniczego
zatrudnionym na umowę o pracę

Określić, jakie zasady i warunki określa
ustawa: Prawo geologiczne i górnicze

Zdefiniować pojęcie Dokumentu
bezpieczeństwa zakładu górniczego

Wyjaśnić, co oznacza skrót PIP

Określić, jaka jest odpowiedzialność
przedsiębiorcy w zakresie zatrudniania
pracowników

Określić, jakiego rodzaju poŜary
zakwalifikowano do grupy poŜaru C

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić, co uwaŜa się za wypadek przy
pracy

Wskazać podstawowe źródło prawa pracy

Wskazać urazy termiczne

Określić cel stosowania sztuczne
oddychania

Określić czynniki zagroŜenia powodujące
choroby zawodowe

Wskazać instytucje segmentu naukowo-
badawczego w obszarze ochrony pracy
w górnictwie

Określić, jakich urządzeń dotyczy znak
dopuszczenia GX w zakładach górniczych

Określić czynności obejmujące zabiegi
ratownicze

15 Scharakteryzować hydronetkę

Wskazać najczęściej występujące choroby
zawodowe w górnictwie

Udzielić pierwszej pomocy w stanach
zagroŜenia Ŝycia i zdrowia człowieka

Wskazać, zagroŜenia naturalne występujące
w zakładach górniczych

Określić wymagania wobec dostawcy
wyrobu dopuszczonego do stosowania
w zakładach górniczych

20 Rozpoznać znak ochrony przeciwpoŜarowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań o róŜnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi –zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóŜ  jego
rozwiązanie  na  później  i  wróć  do  niego,  gdy  zostanie  Ci  czas  wolny.  Trudności  mogą
przysporzyć  Ci  zadania:  17–20,  gdyŜ  są  one  na  poziomie  trudniejszym  niŜ  pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Pracownik zakładu górniczego zatrudniony na umowę o pracę nie ma prawa do
a)

wynagrodzenia.

dowolnego ustalania czasu pracy.

urlopu.

podnoszenia swoich kwalifikacji.

Ustawa: Prawo geologiczne i górnicze określa zasady i warunki
a)

wykonywania prac geologicznych.

zatrudniania pracowników.

wydobywania kopalin ze złóŜ oraz ich ochronę.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

Dokument bezpieczeństwa zakładu górniczego to
a)

podstawowy dokument regulujący działalność zakładu w zakresie zapewnienia
skutecznej ochrony Ŝycia i zdrowia pracowników własnych i firm usługowych.

zbiór procedur postępowania.

regulamin pracy.

protokół powypadkowy.

Co oznacza skrót PIP –
a)

Państwowy Inspektor Pośrednictwa Pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy.

Powiatowa Inspekcja Pracy.

Powiatowy Urząd Pracy.

Właściciel zakładu górniczego powinien
a)

posiadać zorganizowane ratownictwo górnicze.

zapewnić stałą moŜliwość udziału w akcji ratowniczej specjalistycznych słuŜb
Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego.

przeszkolić pracowników zakładu górniczego w zakresie znajomości przepisów
regulujących bezpieczne wykonywanie pracy w zakładzie górniczym.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

Grupa poŜaru C obejmuje
a)

poŜary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego.

poŜary gazów.

poŜary cieczy i materiałów stałych topiących się.

poŜary metali.

Za wypadek przy pracy uwaŜa się
a)

nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku
z pracą.

wypadek w wyniku bójki na tle osobistym.

wypadek, jaki zdarzył się pracownikowi w czasie przebywania w godzinach pracy
poza zakładem, w celu nabycia artykułów Ŝywnościowych.

odpowiedzi b i c są prawidłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Głównym źródłem prawa pracy jest
a)

Kodeks cywilny.

Kodeks pracy.

Kodeks spółek handlowych.

ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

Urazy termiczne obejmują
a)

oparzenia i odmroŜenia, czyli uszkodzenia tkanek miękkich.

krwotoki i krwawienia.

zatrucia drogą oddechową, pokarmową i przez skórę.

zranienia, złamania i zwichnięcia.

10.

Sztuczne oddychanie stosowane jest w celu
a)

wykonania pośredniego masaŜu serca i przedłuŜenia funkcji Ŝyciowych ofiary.

przedłuŜenia funkcji Ŝyciowych ofiary lub pobudzenia do własnego oddechu poprzez
tzw. „oddech zastępczy”.

wykonania pośredniego masaŜu serca.

natychmiastowego zatrzymania krwotoku.

11.

Czynniki zagroŜenia powodujące choroby zawodowe:
a)

upadki, pochwycenia, uderzenia.

wibracja, hałas, pyły przemysłowe, pary rozpuszczalników organicznych.

upadki, wibracja, hałas.

odpowiedzi a i b są prawidłowe.

12.

Segment naukowo-badawczy w obszarze ochrony pracy tworzą
a)

Państwowa Inspekcja Sanitarna, Centralny Instytut Ochrony Pracy, słuŜby
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Inspekcja Sanitarna, Urząd Dozoru Technicznego, WyŜszy Urząd Górniczy.

Główny Instytut Górnictwa, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Instytuty Medycyny
Pracy.

Główny Instytut Górnictwa, słuŜby bezpieczeństwa, górnicza słuŜba zdrowia.

13.

Znaki dopuszczenia GX dotyczy
a)

systemów budowy przeciwwybuchowej.

sprzętu strzałowego.

maszyn i urządzeń mechanicznych oraz taśm przenośnikowych.

systemów w wykonaniu normalnym oraz maszyn i urządzeń elektrycznych.

14.

Podejmując zabiegi ratownicze naleŜy przede wszystkim
a)

ocenić miejsce zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa.

ewakuować się z miejsca wypadku bez względu na zagroŜenie Ŝycia innych osób.

ocenić stan świadomości poszkodowanego.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

15.

Hydronetka to
a)

szafka hydrantowa

plastykowy pojemnik zaopatrzony w ręczną pompkę ssąco-tłoczącą i wąŜ z dyszą
rozpylającą strumień wody lub piany ze zbiornika o pojemności około 10 litrów.

tłumica.

koc gaśniczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

Do najczęściej występujących chorób zawodowych w górnictwie naleŜą
a)

krzemica płuc, choroba kesonowa.

przewlekle choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym.

choroba wibracyjna, uszkodzenie słuchu.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

17.

Podczas resuscytacji krąŜeniowo–oddechowej osoby dorosłej czynności ratownicze
wykonywane są zgodnie z sekwencją
a)

2 uciśnięcia klatki piersiowej / 30 wdechów ratowniczych, itd.

30 uciśnięć klatki piersiowej / 2 wdechy ratownicze, itd.

15 uciśnięć klatki piersiowej / 4 wdechy ratownicze, itd.

4 uciśnięcia klatki piersiowej / 15 wdechów ratowniczych, itd.

18.

Do zagroŜeń naturalnych występujących w zakładach górniczych naleŜą zagroŜenia
a)

tąpaniami, radiacyjne oraz metanowe.

zawałami, ze strony urządzeń elektrycznych oraz działaniem pyłów szkodliwych dla
zdrowia.

przy przewozie lokomotywowym, metanowe oraz siarkowodorowe.

związane z ruchem maszyn i urządzeń przodkowych oraz wodne.

19.

Wyrób dopuszczony do stosowania w zakładach górniczych musi być oznaczony przez
dostawcę
a)

znakiem dopuszczenia.

numerem.

rokiem wydania.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

20.

Przedstawiony rysunek oznacza znak
a)

ochrony przeciwpoŜarowej, alarmowy sygnalizator akustyczny.

ochrony przeciwpoŜarowej, zestaw sprzętu poŜarowego.

zakazu, zakaz gaszenia wodą.

zakazu, nie zastawiać.

[10, s. 38]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Stosowanie przepisów kodeksu pracy, prawa geologicznego i górniczego

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. a, 4. b, 5. c, 6. c, 7. a, 8. b, 9. a, 10. a, 11. c,
12. d, 13. a, 14. d, 15. d, 16. a., 17. b, 18. d, 19. b, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić karę za nieprzestrzeganie zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach
górniczych

Określić poszczególne części Dokumentu
bezpieczeństwa

Wskazać instytucje naleŜące do segmentu
nadzoru w polskim systemie ochrony pracy

Określić zagroŜenia występujące w związku
z warunkami górniczo-geologicznymi

Określić zasady przechowywania
dokumentacji powypadkowej

Określić, jakiego rodzaju poŜary
zakwalifikowano do grupy poŜarów typu B

Wskazać cechy umowy na okres próbny

Wyjaśnić, co oznacza skrót CIOP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać przyczyny zagroŜeń poŜarowych
w kopalni

Wskazać podstawowe środki ochrony
indywidualnej

11 Wyjaśnić, co to jest choroba kesonowa

Określić obowiązki pracownika zakładu
górniczego

Wskazać najwaŜniejszy akt prawny regulujący
przepisy w zakresie wykonywania prac
geologicznych, wydobywania kopalin ze złóŜ
oraz ich ochrony

14 Wskazać aspekty systemu ochrony pracy

Określić, w jaki sposób następuje zatrucie
chemiczne

Określić, jakich urządzeń dotyczy znak
dopuszczenia GX w zakładach górniczych

17 Określić zasady działania gaśnic

Wskazać wyroby nie podlegające procedurze
dopuszczeniowej

Udzielić pierwszej pomocy w stanach
zagroŜenia Ŝycia i zdrowia człowieka

20 Rozpoznać znak zakazu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań o róŜnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Kto w zakładzie górniczym wykracza przeciwko nakazom lub zakazom zawartym
w przepisach dotyczących zagroŜeń poŜarowych, to
a)

podlega karze grzywny.

nie podlega Ŝadnej karze.

podlega karze aresztu.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

Część dokumentacyjna dokumentu bezpieczeństwa obejmuje
a)

zbiór wewnętrznych regulacji oraz dokumentów umoŜliwiających ocenę
i dokumentowanie ryzyka zawodowego.

rodki profilaktyczne zmniejszające ryzyko zawodowe w zakładzie górniczym.

zapisy dotyczące stanu bezpieczeństwa.

całokształt środków, które zakład górniczy stosuje w celu zapewnienia wymaganego
poziomu bezpieczeństwa.

Segment nadzoru w polskim systemie ochrony pracy obejmuje
a)

Państwową Inspekcję Pracy, Urząd Dozoru Technicznego, WyŜszy Urząd Górniczy.

Państwową Inspekcję Pracy, Instytuty Medycyny Pracy, słuŜby bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Urząd Dozoru Technicznego, WyŜszy Urząd Górniczy, Centralny Instytut Ochrony
Pracy.

Główny Instytut Górnictwa, Państwową Inspekcję Pracy, górniczą słuŜbę zdrowia.

ZagroŜenia występujące w związku z warunkami górniczo-geologicznymi to
a)

zagroŜenia związane z technologią produkcji.

zagroŜenia katastrofogenne naturalne.

zagroŜenia ze strony maszyn i urządzeń.

odpowiedzi a i b są prawidłowe.

Dokumentacja powypadkowa musi być przechowywana przez pracodawcę
a)

1 rok.

5 lat.

10 lat.

wieczyście.

Grupa poŜarów typu B obejmuje poŜary
a)

materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego.

metali.

cieczy i materiałów stałych topiących się.

gazów.

Umowa na okres próbny
a)

trwa maksymalnie 3 miesiące i nie moŜna jej ponawiać.

to umowa na czas nieokreślony i moŜna ją ponawiać.

to umowa na zastępstwo, której nie moŜna ponawiać.

jedna z umów cywilno-prawnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Co oznacza skrót CIOP –
a)

Centralny Inspektorat Ośrodków Pracy.

Centralny Instytut Ochrony Pracy.

Celny Instytut Ochrony Pracy.

Centralną Inspekcję Ochrony Pracy.

ZagroŜenia poŜarowe w kopalni mogą nastąpić
a)

w skutek samozapalenia się węgla.

wdarcia lub niekontrolowanego dopływu wody do wyrobisk górniczych.

w skutek promieniowania jonizującego.

w skutek zapylenia, hałasu i wibracji.

10.

Do podstawowych środków ochrony indywidualnej naleŜą
a)

hełm, rękawice i obuwie ochronne.

maski przeciwpyłowe.

okulary ochronne i maski przeciwpyłowe.

ciśle przylegające ubranie oraz uprzęŜe i linki bezpieczeństwa.

11.

Choroba kesonowa (dekompresyjna) to
a)

choroba wibracyjna czyli schorzenie mięśni, kości i stawów spowodowane
uŜywaniem narzędzi udarowych.

krzemica płuc spowodowana przez pył krzemionki.

choroba, która powstaje na skutek gwałtownego obniŜenia ciśnienia powietrza
i powoduje m.in. silny ból w uszach, zawroty głowy, zatory powietrzne.

pylica płuc, która powstaje przez długotrwałe wdychanie pyłu węglowego

12.

Obowiązkiem pracownika jest:
a)

poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim.

stosować środki ochrony zbiorowej oraz indywidualnej.

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

13.

NajwaŜniejszym aktem prawnym regulującym przepisy w zakresie wykonywania prac
geologicznych, wydobywania kopalin ze złóŜ oraz ich ochrony jest
a)

ustawa – Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 r. wraz z późniejszymi
zmianami.

Kodeks cywilny.

ustawa o ochronie przeciwpoŜarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. wraz z późniejszymi
zmianami.

rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie ratownictwa górniczego z dnia
12 czerwca 2002 r. wraz z późniejszymi zmianami.

14.

Aspekty systemu ochrony pracy:
a)

brak nieakceptowalnego ryzyka szkód.

prawny czyli prawo pracy i jego źródła.

organizacyjny czyli podmioty działające w systemie.

odpowiedzi b i c są prawidłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15.

Zatrucie chemiczne moŜe nastąpić
a)

drogą oddechowa.

przez skórę.

drogą pokarmową.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

16.

Znak dopuszczenia GG dotyczy
a)

sprzętu strzałowego.

systemów budowy przeciwwybuchowej.

maszyn i urządzeń mechanicznych oraz taśm przenośnikowych.

systemów w wykonaniu normalnym oraz maszyn i urządzeń elektrycznych.

17.

Gaśnica wypełniona cieczą o bardzo niskiej temperaturze parowania, w trakcie gaszenia
wydzielająca gazy szkodliwe dla zdrowia. Obecnie wycofana z uŜycia to gaśnica
a)

pianowa.

halonowa.

proszkowa.

niegowa.

18.

Do wyrobów nie podlegających procedurze dopuszczeniowej naleŜą
a)

elementy górniczych wyciągów szybowych.

sprzęt strzałowy.

wyroby stosowania w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych.

rodki transportu takie jak samochód osobowy, rower.

19.

Przystępując do udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanemu, naleŜy sprawdzić
kolejno
a)

przytomność, krąŜenie, oddech.

przytomność, oddech, krąŜenie

krąŜenie, oddech, przytomność.

oddech, krąŜenie, przytomność.

20.

Przedstawiony rysunek oznacza znak
a)

zakazu, zakaz uŜywania otwartego ognia.

zakazu, zakaz gaszenia wodą.

zochrony przeciwpoŜarowej, drabina wewnętrzna.

ochrony przeciwpoŜarowej, alarmowy sygnalizator akustyczny.

[10, s. 40]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Stosowanie przepisów Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

CzyŜ E.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla zasadniczych szkół górniczych.
Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1981

DyŜakowska O. (red.): Bezpieczeństwo i higiena pracy. Poradnik dla pracodawcy. 2004,
Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy,

Fijałkowski T.: Kodeks pracy. Wyd. Codex, Warszawa 2007

Goniewicz M., Nowak A., Smutek Z.: Przysposobienie obronne. Wydawnictwo
OPERON, Rumia 2002

Koradecka D. (red.):: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Tom 1 i 2. Centralny Instytut
Ochrony Pracy, Warszawa 1997

Lubelska S.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w górnictwie. Wydawnictwo Uczelniane
Politechnika Lubelska, Lublin 1982

Rączkowski B: BHP w praktyce. Wydawnictwo oddk, Gdańsk 2007

Rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  30  kwietnia  2004r.  (Dz.  U.  Nr  99  poz.1003,
Dz.  U.  Nr  80  poz.695  z  2005  r.,  Dz.  U.  Nr  249  poz.1853  z  2007  r.)  w  sprawie  zasad
dopuszczania  wyrobów  do  stosowania  w  zakładach  górniczych,  wymagań  technicznych
oraz wykaz jednostek upowaŜnionych do przeprowadzania badań i oceny

Słoma J.: Przysposobienie obronne. Kształcenie w zakresie podstawowym. Podręcznik
dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum i zasadniczej szkoły
zawodowej. Nowa Era, Warszawa 2004

10.

Słoma J.: Przysposobienie obronne. Kształcenie w zakresie podstawowym. Ćwiczenia.
Nowa Era, Warszawa 2005

11.

Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. wraz z późniejszymi zmianami: Prawo geologiczne
i górnicze

12.

Walle M., Jennings N.: Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w małych kopalniach
odkrywkowych. Poradnik. WyŜszy Urząd Górniczy, Warszawa 2004

13.

Warno O.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach zagraŜających Ŝyciu. PCK, Warszawa
1994

14.

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad1.html

15.

www.fttwolbrom.com.pl/pdf/pl_/zarys_zmian.pdf

16.

www.komag.gliwice.pl/~komag/index.php?artykul=cmg-ate-ocezg7

17.

www.lex.pl

18.

www.pierwszapomoc.com.pl

19.

www.pip.gov.pl/

20.

www.ratownictwo-mcs.pl/program.php

21.

www.wug.gov.pl

22.

Zarządzenie Prezesa WyŜszego Urzędu Górniczego z dnia 3 sierpnia 1994 r. w sprawie
określenia kryteriów oceny zagroŜeń naturalnych oraz trybu zaliczania złóŜ kopalin, ich
części lub wyrobisk górniczych do poszczególnych stopni zagroŜeń.

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

Francuz W. M.: Dydaktyka w nowej szkole zawodowej. Wydawnictwo Politechniki
Krakowskiej, Kraków 2004

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004

Taraszkiewicz M.: Jak uczyć jeszcze lepiej? Szkoła pełna ludzi. Wydawnictwo Arka,
Poznań 2001