(Microsoft PowerPoint - Logistyka utylizacji odpad\363w opakowaniowych)

Optymalizacja

Optymalizacja gospodarki

gospodarki opakowaniami

opakowaniami

oraz

oraz ich

ich utylizacja

utylizacja są

są obszarami,

obszarami, w

w których

których

wspólne

wspólne wysiłki

wysiłki przemysłu,

przemysłu, konsumentów

konsumentów ii

władz

władz lokalnych

lokalnych mogą

mogą przynieść

przynieść znaczące

znaczące

efekty

efekty..

Gospodarcze

Gospodarcze wykorzystanie odpadów

wykorzystanie odpadów

opakowaniowych może być prowadzone

opakowaniowych może być prowadzone
jako ponowne wykorzystanie, odzysk lub

jako ponowne wykorzystanie, odzysk lub
recykling. W naszym kraju jednak

recykling. W naszym kraju jednak
prowadzone jest w ograniczonym zakresie

prowadzone jest w ograniczonym zakresie
i to niemal w odniesieniu do wszystkich

i to niemal w odniesieniu do wszystkich

i to niemal w odniesieniu do wszystkich
typów opakowań.

typów opakowań.

Opakowania papierowe

Jeśli

Jeśli chodzi o opakowania papierowe, to

chodzi o opakowania papierowe, to

do celów opakowaniowych

do celów opakowaniowych
wykorzystywane są głównie tektura falista,

wykorzystywane są głównie tektura falista,
papiery workowe, papiery makulaturowe

papiery workowe, papiery makulaturowe

papiery workowe, papiery makulaturowe
oraz tektura

oraz tektura pudełkowa. Odpady

pudełkowa. Odpady te

stanowią najistotniejszą pod względem

stanowią najistotniejszą pod względem
masy grupę odpadów opakowaniowych w

masy grupę odpadów opakowaniowych w
Polsce.

Polsce.

Opakowania papierowe warunek do

recyklingu

Jeśli

Jeśli nie zawierają innych tworzyw np.

nie zawierają innych tworzyw np.

maksymalny udział polietylenu dochodzi

maksymalny udział polietylenu dochodzi
tylko do 3 proc., to są wówczas przydatne

tylko do 3 proc., to są wówczas przydatne
do powtórnego przetworzenia. Zakłady

do powtórnego przetworzenia. Zakłady

do powtórnego przetworzenia. Zakłady
celulozowo

celulozowo -- papiernicze przyjmują

papiernicze przyjmują

makulaturę opakowaniową w postaci

makulaturę opakowaniową w postaci
zbelowanej, jeżeli tektura lub papier nie są

zbelowanej, jeżeli tektura lub papier nie są
powleczone asfaltem, parafiną lub

powleczone asfaltem, parafiną lub
woskami.

woskami.

Niestety nie

W Polsce nie istnieją aktualnie możliwości

Polsce nie istnieją aktualnie możliwości

przetwórstwa makulatury tzw. trudnej do

przetwórstwa makulatury tzw. trudnej do
przerobienia, zawierającej papier

przerobienia, zawierającej papier
wodoodporny, powlekany tworzywami

wodoodporny, powlekany tworzywami

wodoodporny, powlekany tworzywami
sztucznymi, klejami, aluminium,

sztucznymi, klejami, aluminium,
bitumizowane

bitumizowane, parafinowane.

, parafinowane.

Co może powstać

Makulaturę

Makulaturę opakowaniową wykorzystuje się

opakowaniową wykorzystuje się

do wytwarzania papieru i tektury na nowe

opakowania, ręczniki, a także papiery

gazetowe i koperty na przesyłki pocztowe.

Jest ona także wykorzystywana do produkcji

wytłaczanek

wytłaczanek metodą odlewów włóknistych

metodą odlewów włóknistych

Jest ona także wykorzystywana do produkcji

wytłaczanek

wytłaczanek metodą odlewów włóknistych

metodą odlewów włóknistych

pod próżnią. Sposobem ponownego

wykorzystania jest też nacinanie poużytkowej

tektury opakowaniowej i formowanie

materiału wypełniająco

materiału wypełniająco -- amortyzującego do

amortyzującego do

opakowań transportowych.

Opakowania szklane

Analizując

Analizując z kolei opakowania szklane

z kolei opakowania szklane

trzeba powiedzieć, że wszystkie tego typu

trzeba powiedzieć, że wszystkie tego typu
opakowania jednorazowe lub zużyte

opakowania jednorazowe lub zużyte
zwrotne można wykorzystać w hutach

zwrotne można wykorzystać w hutach

zwrotne można wykorzystać w hutach
szkła. Zastosowanie stłuczki w procesie

szkła. Zastosowanie stłuczki w procesie
topienia szkła obniża zużycie energii,

topienia szkła obniża zużycie energii,
zwiększa wydajność i przedłuża czas

zwiększa wydajność i przedłuża czas
użytkowania pieców hutniczych

użytkowania pieców hutniczych

Składowanie opakowań szklanych

O przydatności opakowań szklanych do

przydatności opakowań szklanych do

recyklingu decyduje przede wszystkim ich

recyklingu decyduje przede wszystkim ich
czystość oraz dokładność segregacji na

czystość oraz dokładność segregacji na
odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,

odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,

odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,
zielone. Stąd też ogromne znaczenie mają

zielone. Stąd też ogromne znaczenie mają
systemy segregacji odpadów i selektywnej

systemy segregacji odpadów i selektywnej
zbiórki szkła.

zbiórki szkła.

Opakowania z

Opakowania z tworzyw sztucznych

tworzyw sztucznych

Kolejna

Kolejna grupa to odpady opakowaniowe z

grupa to odpady opakowaniowe z

tworzyw sztucznych. Jest to wciąż niestety

tworzyw sztucznych. Jest to wciąż niestety
nierozwiązany do końca problem. Ich

nierozwiązany do końca problem. Ich
recykling stwarza poważne problemy. Jest

recykling stwarza poważne problemy. Jest

recykling stwarza poważne problemy. Jest
on związany ze znacznie wyższymi

on związany ze znacznie wyższymi
kosztami niż w odniesieniu do opakowań

kosztami niż w odniesieniu do opakowań
szklanych, tekturowych czy metalowych

szklanych, tekturowych czy metalowych

Opakowania z tworzywa sztucznego

Zużyte opakowania polietylenowe i

polipropylenowe

polipropylenowe (butelki, kanistry, beczki,

(butelki, kanistry, beczki,

skrzynki, pojemniki i worki,

skrzynki, pojemniki i worki, folie)

folie)

Co może powstać z opakowań

tworzyw sztucznych

Przetwarzane

Przetwarzane są na surowiec wtórny, mający

są na surowiec wtórny, mający

szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach,

szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach,
przede wszystkim do produkcji artykułów

przede wszystkim do produkcji artykułów
technicznych: kanistrów, folii, wiader,

technicznych: kanistrów, folii, wiader,
pojemników magazynowych, skrzynek

pojemników magazynowych, skrzynek

pojemników magazynowych, skrzynek
balkonowych, doniczek, niektórych części

balkonowych, doniczek, niektórych części
samochodowych, rur osłonowych do kabli w

samochodowych, rur osłonowych do kabli w
telewizji kablowej, sieci elektrycznej i

telewizji kablowej, sieci elektrycznej i
telefonicznej, rur kanalizacyjnych.

telefonicznej, rur kanalizacyjnych.

Odpady stalowe

Odpady

Odpady stalowe pochodzące ze zużytych

stalowe pochodzące ze zużytych

opakowań, takich jak puszki po napojach i

opakowań, takich jak puszki po napojach i
żywności konserwowanej, mogą być

żywności konserwowanej, mogą być
oddzielane od pozostałych odpadów za

oddzielane od pozostałych odpadów za

oddzielane od pozostałych odpadów za
pomocą

pomocą separatorów

separatorów magnetycznych, a

magnetycznych, a

następnie wykorzystane w hutach jako

następnie wykorzystane w hutach jako
złom.

złom.

Stal,

Stal, ocynk

ocynk, aluminium

, aluminium

Po ocynowaniu,

ocynowaniu, w

w przypadku

przypadku wyrobów z

wyrobów z

blach ocynkowanych, stal i cyna są

blach ocynkowanych, stal i cyna są
pełnowartościowym surowcem do

pełnowartościowym surowcem do
ponownego wykorzystania. Także

ponownego wykorzystania. Także

ponownego wykorzystania. Także
aluminium odzyskane z puszek

aluminium odzyskane z puszek
dwuskładnikowych stanowi wartościowy

dwuskładnikowych stanowi wartościowy
surowiec do powtórnej

surowiec do powtórnej rafinacji.

rafinacji.

Aluminium

Warto wiedzieć, że aluminiowe puszki po

napojach w całości nadają się do

napojach w całości nadają się do
ponownego przetworzenia. Odzysk

ponownego przetworzenia. Odzysk
aluminium można prowadzić w

aluminium można prowadzić w

aluminium można prowadzić w
nieskończoność

nieskończoność, nie powodując utraty

, nie powodując utraty

jakości

jakości metalu.

metalu.

Polska liderem

Obecnie

Obecnie poziom odzysku puszek

poziom odzysku puszek

napojowych w Polsce przekroczył średnią

napojowych w Polsce przekroczył średnią
europejską wartość tego wskaźnika.

europejską wartość tego wskaźnika.
Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu

Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu

Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu
ostatnich dziesięciu lat poradził sobie z

ostatnich dziesięciu lat poradził sobie z
efektywnym wdrożeniem odzysku puszek

efektywnym wdrożeniem odzysku puszek
po napojach. O ile jeszcze poziom tego

po napojach. O ile jeszcze poziom tego
odzysku w 1995 r. wynosił ledwie 2 proc.

odzysku w 1995 r. wynosił ledwie 2 proc.
to obecnie jest to

to obecnie jest to już 67 proc.

już 67 proc.

Recykling aluminium bardzo ważny

•• Warto wiedzieć, że recykling aluminium

Warto wiedzieć, że recykling aluminium
pozwala na dziesięciokrotną redukcję

pozwala na dziesięciokrotną redukcję
kosztów w porównaniu z produkcją

kosztów w porównaniu z produkcją
aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję

aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję

aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję
zużycia energii. Jedna tona aluminium

zużycia energii. Jedna tona aluminium
pochodząca z recyklingu pozwala

pochodząca z recyklingu pozwala
zaoszczędzić 4 Mg boksytów i 700 kg

zaoszczędzić 4 Mg boksytów i 700 kg
paliwa, a także uniknąć emisji do

paliwa, a także uniknąć emisji do
powietrza 35

powietrza 35 kg

kg..

Odpady

Odpady z

z opakowań wielomateriałowych

opakowań wielomateriałowych

Biorąc

Biorąc z kolei pod uwagę odpady z

z kolei pod uwagę odpady z

opakowań wielomateriałowych, to obecnie

opakowań wielomateriałowych, to obecnie
w Polsce istnieją trzy zakłady

w Polsce istnieją trzy zakłady
przetwarzające kartony z materiałów

przetwarzające kartony z materiałów

przetwarzające kartony z materiałów
wielowarstwowych z udziałem polietylenu

wielowarstwowych z udziałem polietylenu
(również z aluminium) stosowanych do

(również z aluminium) stosowanych do
pakowania płynnej żywności.

pakowania płynnej żywności.

Opakowania jednorazowe

W Polsce pierwszą inicjatywą tego typu są

Polsce pierwszą inicjatywą tego typu są

opakowania z otrąb pszennych, których

opakowania z otrąb pszennych, których
produkcję rozpoczęto w 1999 r. w

produkcję rozpoczęto w 1999 r. w
Zambrowie. Są to opakowania

Zambrowie. Są to opakowania
jednorazowego użytku, ulegające całkowitej

jednorazowego użytku, ulegające całkowitej

jednorazowego użytku, ulegające całkowitej
biodegradacji, wytwarzane wyłącznie z otrąb

biodegradacji, wytwarzane wyłącznie z otrąb
pokrytych woskami roślinnymi. Mogą być

pokrytych woskami roślinnymi. Mogą być
wykorzystywane do pakowania suchej

wykorzystywane do pakowania suchej
żywności, zamiast jednorazowych naczyń

żywności, zamiast jednorazowych naczyń
papierowych czy z tworzyw sztucznych.

papierowych czy z tworzyw sztucznych.

Ze względu na

względu na podatność opakowań do ponownego

podatność opakowań do ponownego

przetwórstwa można je podzielić na cztery

przetwórstwa można je podzielić na cztery
kategorie:

kategorie:

I –

– jednolite surowcowo (bez pozostałości produktu)

jednolite surowcowo (bez pozostałości produktu)

nadające się do ponownego przetwarzania;

II –

– niejednolite surowcowo, trudne lub niemożliwe

niejednolite surowcowo, trudne lub niemożliwe

rozdzielenie składników przy zastosowaniu obecnie

rozdzielenie składników przy zastosowaniu obecnie
stosowanych w kraju technologii;

stosowanych w kraju technologii;

III

III –

– brak obecnie w kraju technologii i zaplecza do

brak obecnie w kraju technologii i zaplecza do

ponownego przetwórstwa;

IV –

– trudne do objęcia systemem zbiórki na szerszą

trudne do objęcia systemem zbiórki na szerszą

skalę.

Możliwości utylizacyjne na drodze

recyklingu materiałowego

Większość

Większość zużytych opakowań można

zużytych opakowań można

poddawać procesom regeneracji i odzysku,

poddawać procesom regeneracji i odzysku,
w wyniku których otrzymuje się materiał

w wyniku których otrzymuje się materiał
wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz

wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz

wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz
zastosowania.

zastosowania.

Pozyskiwanie surowców wtórnych

Zalety

•• Zwraca

Zwraca się zużyte

się zużyte

opakowania do

opakowania do
ponownego przetwórstwa

ponownego przetwórstwa
(recyklingu),

(recyklingu),

Wady

•• Operacje i procesy

Operacje i procesy
recyklingu wymagają

recyklingu wymagają
nakładów finansowych,

nakładów finansowych,

•• Jakość materiału

Jakość materiału

(recyklingu),

•• Zmniejsza się strawy i

Zmniejsza się strawy i
poprawia ekonomikę

poprawia ekonomikę
gospodarki

gospodarki
opakowaniami,

opakowaniami,

•• Zmniejsza się

Zmniejsza się
zanieczyszczenie

zanieczyszczenie
środowiska.

środowiska.

•• Jakość materiału

Jakość materiału
wtórnego jest w zasadzie

wtórnego jest w zasadzie
gorsza niż materiału

gorsza niż materiału
pierwotnego.

pierwotnego.

Recykling chemiczny

Obejmuje

bejmuje procesy, w których zużyte

procesy, w których zużyte

materiały odpadowe przetwarzane są do

materiały odpadowe przetwarzane są do
materiałów o innych właściwościach

materiałów o innych właściwościach
fizykochemicznych (np. wytwarzanie

fizykochemicznych (np. wytwarzanie

fizykochemicznych (np. wytwarzanie
olejów opałowych z tworzyw sztucznych,

olejów opałowych z tworzyw sztucznych,
wytwarzanie materiałów

wytwarzanie materiałów
termoizolacyjnych, opakowań itd.)

termoizolacyjnych, opakowań itd.)

Opakowania z polimerów

biorozkładalnych

Powoli

Powoli również w Polsce można zauważyć

również w Polsce można zauważyć

ich rozwój. Tworzywa biodegradowalne to

ich rozwój. Tworzywa biodegradowalne to
takie, które po okresie użytkowania,

takie, które po okresie użytkowania,
składowane w odpowiednich warunkach

składowane w odpowiednich warunkach

składowane w odpowiednich warunkach
(kompostowane), ulegają dekompozycji w

(kompostowane), ulegają dekompozycji w
60

60--90% w czasie 60

90% w czasie 60--180 dni.

180 dni.

Produkcja

Można

Można je produkować na wiele sposobów i

je produkować na wiele sposobów i

z różnych surowców. Jednym z

z różnych surowców. Jednym z
najpopularniejszych i najtańszych jest

najpopularniejszych i najtańszych jest
skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża

skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża

skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża
czy ziemniaków. Już z nieprzetworzonego

czy ziemniaków. Już z nieprzetworzonego
surowca można uzyskać przedmioty w

surowca można uzyskać przedmioty w
różnych

różnych kształtach

kształtach, takich jak kubki czy

, takich jak kubki czy

talerzyki

Wady

Jednak

Jednak mija się to z celem w przypadku

mija się to z celem w przypadku

wykorzystania ich do dań mokrych i

wykorzystania ich do dań mokrych i
napojów, gdyż wielocukier ten nie jest

napojów, gdyż wielocukier ten nie jest
odporny na działanie wody i stosunkowo

odporny na działanie wody i stosunkowo

odporny na działanie wody i stosunkowo
szybko się rozpuszcza bądź odkształca.

szybko się rozpuszcza bądź odkształca.
Dlatego też

Dlatego też należy skrobię odpowiednio

należy skrobię odpowiednio

przekształcić

Ekologia

Wiadomo

Wiadomo, że mają one wpływ na cenę,

, że mają one wpływ na cenę,

chyba najważniejszy czynnik dla

chyba najważniejszy czynnik dla
konsumenta, szczególnie jeśli chodzi o

konsumenta, szczególnie jeśli chodzi o
zakup opakowań czy worków na odpady.

zakup opakowań czy worków na odpady.

zakup opakowań czy worków na odpady.
Dlatego należy zająć się edukacją

Dlatego należy zająć się edukacją
ekologiczną ludzi, aby uświadomić im, że

ekologiczną ludzi, aby uświadomić im, że
„parę groszy” więcej pozwoli środowisku

„parę groszy” więcej pozwoli środowisku
szybciej uporać się ze stertą zalegających

szybciej uporać się ze stertą zalegających
śmieci.

śmieci.

Tetra Pak

Pierwotnie

Pierwotnie system aseptycznego

system aseptycznego

pakowania ciekłych produktów

pakowania ciekłych produktów
spożywczych w charakterystyczne

spożywczych w charakterystyczne
opakowania w kształcie zbliżonym do

opakowania w kształcie zbliżonym do

opakowania w kształcie zbliżonym do
prostopadłościanu wykonane

prostopadłościanu wykonane z

trójwarstwowego kompozytu.

Kompozyt budowa

warstwa

warstwa grubego papieru

grubego papieru –

– zwykle

zwykle

laminowanego i

laminowanego i zadrukowanego,

zadrukowanego,

warstwa folii aluminiowej gwarantującej

szczelność i nieprzepuszczalność

szczelność i nieprzepuszczalność
zapachów,

zapachów,

warstwa

warstwa folii wykonanej z polimeru,

folii wykonanej z polimeru,

dopuszczonego do bezpośredniego

dopuszczonego do bezpośredniego
kontaktu z żywnością (

kontaktu z żywnością (np

np: polietylenu).

: polietylenu).

Odpady opakowaniowe powstają więc u:

- wytwórcy surowców

wytwórcy surowców

-- producenta opakowań jednostkowych

producenta opakowań jednostkowych

-- producenta wyrobów

producenta wyrobów

-- jednostce handlowej

jednostce handlowej

-- jednostce handlowej

jednostce handlowej

-- ostatecznego nabywcy wyrobu

ostatecznego nabywcy wyrobu

Są

Są to poszczególne ogniwa tzw. „łańcucha

to poszczególne ogniwa tzw. „łańcucha

opakowaniowego

ZNAKI POTWIERDZAJĄCE

ZNAKI POTWIERDZAJĄCE
SPEŁNIENIE OKREŚLONYCH

SPEŁNIENIE OKREŚLONYCH
WYMAGAŃ LUB KRYTERIÓW

WYMAGAŃ LUB KRYTERIÓW

WYMAGAŃ LUB KRYTERIÓW
ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ

ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ
ŚRODOWISKA

ŚRODOWISKA