Temat 10 i 11: MIĘDZYMÓZGOWIE, WZGÓRZE, PODWZGÓRZE
32. Magdalena Wrona- pytania 1-3
33. Ewa Wagner - pytania 4-6
34. Paula Bedrejczuk- pytania 7-9
35. Mateusz Szlendak- pytania 10-12
36. Mario S-aint- pytania 13-15
37. Małgorzata Bakuniak- pytania 16 -18
38. Monika Niedźwiedzka- pytania 19-21
1-3
Międzymózgowie składa się z :
-nadwzgórza
-zawzgórza
-wzgórza
-podwzgórza
-niskowzgórza
Funkcje nadwzgórza:
-regulacja rytmu dnia i nocy
-szyszynka wpływa na okresowe zmiany w gonadach
Budowa nawzgórza
Zawzgórze:
Jest częścią międzymózgowia zbudowana z ciała kolankowatego bocznego i przyśrodkowego.
Ciało kolankowate boczne przyśrodkowo sąsiaduje z ramieniem wzgórka górnego, a z boku wnika do
niego korzeń boczny pasma wzrokowego. Jest podkorowym ośrodkiem wzroku.
Ciało kolankowate przyśrodkowe przyśrodkowo i od dołu sąsiaduje z ramieniem wzgórka dolnego, a z
boku dochodzi do
niego korzeń przyśrodkowy pasma wzrokowego. Jest podkorowym ośrodkiem słuchu.
7. Grupy jąder wzgórzowych- wymień
jądra wchodzące w skład
poszczególnych grup, rola grup jąder.
Grupy jąder wzgórzowych
Między przednimi odnogami blaszki
rdzennej wewnętrznej jest umiejscowiona
część przednia wzgórza. Znajduje się tu
grupa jąder przednich wzgórza:
- jądro przednio- brzuszne
- jądro przednio- przyśrodkowe
- jądro przednio- grzbietowe
W obrębie części bocznej wzgórza
znajdują się jądra:
- jądro brzuszne tylno- boczne
- jądro brzuszne tylno-przyśrodkowe
- jądro boczne
- jądro brzuszne przednie
- jądro boczne grzbietowe
- jądro boczne tylne
W części przyśrodkowej wzgórza dominuje: jądro przyśrodkowe grzbietowe.
Rola grup jąder
Do jąder przednich dochodzi pęczek suteczkowo- wzgórzowy, przewodzący impulsy z ciał
suteczkowatych.
Jądra brzuszne tylno-boczne i brzuszne tylno- przyśrodkowe, znajdują się w tylnej części wzgórza i
wspólnie tworzą zespół ośrodków czucia powierzchownego, głębokiego, trzewnego i smaku. W obu tych
jądrach zaznaczają się cechy organizacji somatropowej. Spowodowane jest to tym, że do jądra
brzusznego tylno- przyśrodkowego dociera wstęga trójdzielna, niosąca informacje z obszaru głowy, a
do jądra brzusznego tylno- bocznego dochodzi wstęga przyśrodkowa, a z nią informacje z tułowia i
kończyn.
Jądro brzuszne przednie jest częścią tzw. pętli skorupy. Otrzymuje inf. z gałki bladej i wysyła włókna
nerwowe do okolicy przedruchowej i okolicy ruchowej kory mózgu. Informacje te służą do korekcji
poleceń wysyłanych z kory ruchowej od niższych ośrodków ruchowych.
Jądro brzuszne boczne, znajdujące się ku przodowi od jąder omawianych powyżej, pośredniczy w
przekazywaniu impulsów z jądra zębatego móżdżku do obszarów ruchowych kory mózgu. Połączenia te
dochodzą do okolicy czuciowo- ruchowej kory, głównie od pól 4 i 6. W ten sposób jądro to uczestniczy w
mechanizmie zapewniającym kontrolę czynności ruchowej przez móżdżek. Pozostałe jądra tej grupy-
brzuszne przednie, boczne grzbietowe i boczne tylne, przekazują impulsy z różnych jąder wzgórza, w
tym z jąder nieswoistego układu wzgórzowego do kory mózgu.
Najważniejszą rolą jądra przyśrodkowo- grzbietowego, jest przekazywanie impulsów pochodzących z
innych jader wzgórza i struktur układu limbicznego do okolicy przedczołowej kory mózgu.
8. Nieswoisty ukł. wzgórzowy ( wzgórzowy ukł. rozlanej projekcji, ukł. rekrutujący)- jądra
wchodzące w skład układu, funkcje układu.
Jądra wchodzące w skład nieswoistego układu wzgórza
Ostatnią grupę jąder wzgórza stanowią jądra tworzące nieswoisty układ wzgórza. Wyróżniamy
następujące zespoły jader:
1. Jądra śródblaszkowe- są to skupienia komórek, oddzielone włóknami blaszki rdzennej wewnętrznej.
Wśród nich wyróżnia się rozmiarami jądro przypęczkowe, jądro środkowo- pośrodkowe.
2. Jądra linii pośrodkowej. Należy do nich kilka jąder w pobliżu ściany komory trzeciej. Są to: jądra
przykomorowe przednie i tylne i jądro łączące. Jądro łączące znajduje się w obrębie pomostu łączącego
prawe i lewe wzgórze, przebiegające przez światło komory trzeciej.
3. Jądra środkowe, tworzące duży kompleks komórek w tylnej części wzgórza. Jest to ważna struktura
układu nieswoistego wzgórza o nieustalonej klasyfikacji. Niektórzy autorzy zaliczają te jadra do jąder
śródblaszkowych, inni do jąder linii pośrodkowej.
4. Jądro siatkowate, znajdujące sie w boczno- przedniej części wzgórza, w pobliżu torebki wewnętrznej.
Nieswoisty ukł. wzgórzowy- ukł. rozlanej projekcji, ukł. rekrutujący, funkcje.
Nieswoisty układ wzgórza funkcjonalnie należy do ukł. siatkowatego, pośredniczy bowiem w
przekazywaniu nieswoistych impulsów do kory mózgu. Odgrywa również rolę w mechanizmach snu.
Nazywany jest także układem rekrutującym albo wzgórzowym układem rozlanej (rozsianej) projekcji. Z
układem nieswoistym wzgórza współdziała jądro brzuszne przednie, pośrednicząc w przekazywaniu
impulsów z tego układu do kory mózgu.
9. Uszkodzenia wzgórza, wybrane objawy.
Zespół Dèjerine’a -Roussy’ego to zespół neurologiczny o bogatej symptomatologii związany z procesem
chorobowym uszkadzającym tylno-boczną część wzgórza. Po raz pierwszy został opisany w 1906 r. przez
Josepha Julesa Dèjerine’a oraz Gustawa Roussy’ego.
Wzgórze jest największym skupiskiem istoty szarej międzymózgowia i stanowi miejsce
integracyjne informacji ruchowej i czuciowej. Składa się z wielu jąder swoistych i nieswoistych, które
mają liczne połączenia nie tylko z korą ruchową i czuciową, ale też z układem limbicznym, układem
pozapiramidowym, móżdżkiem, drogą wzrokową czy słuchową. Dlatego uszkodzenia wzgórza
charakteryzują się bogatą symptomatologią. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia wzgórza są udary
niedokrwienne i krwotoczne. Lokalizacja wzgórzowa stanowi 1,4% wszystkich udarów mózgu i 13%
wszystkich krwotoków śródmózgowych. Za istotne czynniki ryzyka krwotoków śródmózgowych do
wzgórza uważa się: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę oraz nadużywanie alkoholu. Najczęstszym
objawem krwotoku do wzgórza jest niedowład lub porażenie kończyn, które
występuje w 78-100% przypadków, następnie zaburzenia czucia (70%), zaburzenia przytomności (30%),
bóle głowy (30%), wymioty (27%), zaburzenia mowy (21%) i zaburzenia gałkoruchowe (21%).
Zaburzenia koordynacji ruchów, ból wzgórzowy, ruchy mimowolne o typie pląsawiczym stanowią do 6%
przypadków. Śmiertelność w krwotokach do wzgórza jest szacowana na 19-25%. Za istotne czynniki
pogarszające rokowanie u chorych z krwotokiem do wzgórza uważa się: występujące od początku
zaburzenia przytomności, ogniska krwotoczne większe niż 3,3 cm, obecność krwi w układzie
komorowym i wodogłowie.
Uszkodzenia wzgórza w przebiegu udaru mózgu dzieli się na 4 typy. Najczęściej występującym
(48%) jest uszkodzenie tylno-bocznej części wzgórza, które charakteryzuje się głębokim deficytem
ruchowym i czuciowym z często towarzyszącymi zaburzeniami mowy (afazja podkorowa),
zaburzeniami zachowania i zaburzeniami ruchomości gałek ocznych. Rzadziej występuje uszkodzenie
boczno-przedniej części wzgórza, gdzie zaburzenia mowy i ruchomości gałek ocznych obserwuje się
sporadycznie. Uszkodzenia przyśrodkowej części wzgórza przebiegają tylko z zaburzeniami funkcji
ruchowych i czuciowych, a w uszkodzeniach grzbietowej części wzgórza obserwuje się najczęściej
przemijające deficyty funkcji ruchowych.
Na klasyczny obraz zespołu wzgórzowego, składa się upośledzenie lub zniesienie czucia po
przeciwległej stronie ciała związane z uszkodzeniem dróg czuciowych. Najbardziej upośledzone jest
czucie głębokie, mniej czucie dotyku i temperatury, najsłabiej czucie bólu. Ponadto występują:
niedowład połowiczy po przeciwległej stronie ciała; hemiataksja po przeciwległej stronie ciała, czasem z
astereognozją; ruchy mimowolne o charakterze pląsawiczo-pseudoatetotycznym towarzyszące ruchom
celowym po przeciwległej stronie ciała; bardzo silne, samoistne, ciągłe lub napadowe, palące,
nieustępujące po środkach przeciwbólowych bóle obejmujące połowę ciała, tzw. bóle wzgórzowe, którym
towarzyszy hiperpatia; ustawienie ręki typu „ręki położnika”; zgięcie palców w stawach śródręczno-
paliczkowych i nadmierne wyprostowanie w stawach międzypaliczkowych (tzw. ręka wzgórzowa).
Już w 1906 r. badania autopsyjne trzech chorych z opisywanymi wyżej objawami ujawniły
uszkodzenie w tylno-bocznej części wzgórza. W dniu dzisiejszym po prawie 100 latach badanie MR
głowy wykonane za życia u osób z przewlekłym, centralnym bólem połowiczym ciała po udarze mózgu
wskazuje w ponad 90% przypadków na jądro brzuszne tylno-boczne wzgórza jako lokalizację bólu.
To właśnie ból wzgórzowy z towarzyszącymi zaburzeniami czucia i często hiperpatią przyjmują postać
przewlekłą i często stanowią wieloletnie następstwo krwotoku do wzgórza. Ból wzgórzowy może się
rozwinąć w ciągu kilku dni, tygodni, miesięcy, a nawet do 6 lat po udarze.
10. Położenie, budowa anatomiczna podwzgórza.
Odp. Podwzgórze znajduje się między postawną częścią
kresomózgowia
i brzuszną
częścią
śródmózgowia. Pod względem anatomicznym podwzgórze dzieli się na część przednią
(wzrokową), środkową (guzową) i tylną (sutkową).
11. Okolice anatomiczne i funkcjonalne podwzgórza, rola części wzrokowej, guzowej i sutkowatej.
Odp. W okolicy wzrokowej występują dwa wyraźne jądra tj. nadwzrokowe i przykomorowe, oraz jądro
ponadskrzyżowaniowe. Okolica guzowa rozciąga się w kierunku dobocznym i przedzielona słupami
sklepienia na części przyśrodkową i boczną. W części przyśrodkowej są dwa jądra: brzuszno-
przyśrodkowe i grzbietowo-przyśrodkowe. Dolny odcinek części przyśrodkowej – jądro podwzgórzowe
tylne. Boczna część okolicy guzowej – jądro podwzgórza boczne i 2-3 jądra guzowe. W obrębie okolicy
sutkowatej wyróżniamy dwie grupy jąder: jądra tylnego podwzgórza i jądra sutkowate.
Część przednia ( wzrokowa):
*pole przedwzrokowe – wykazuje dymorfizm płciowy zarówno u zwierzą, jak i u ludzi,
*pole przedwzrokowe/przednia okolica podwzgórza – indukcja snu wolnofalowego
*jądro przednie – ośrodek termoregulacji (chłodzenie)
*jądro nadwzrokowe i przykomorowe – neurosekrecja hormonów wazopresyny i oksytocyny,
magazynowanych w tylny płacie przysadki,
*jądro nadskrzyżowaniowe – regulator rytmów biologicznych („zegar biologiczny”).
Część środkowa(guzowa):
*jądro brzuszno-przyśrodkowe (VM) – „ośrodek sytości” – jego stymulacja powoduje przerwanie
jedzenia, nawet u głodnych uprzedni zwierzą.
*boczne podwzgórze (LH) – „ośrodek głodu” – stymulacja wywołuje reakcje pokarmowe u sytych
zwierząt,
*jądro grzbietowo-przyśrodkowe – jego stymulacja powoduje otyłość i wściekłość, rzekomą,
*jądro łukowate – produkuje niektóre liberyny,
*jądro guza popielatego - należy tu wyniosłość pośrodkowa.
Część tylnia (sutkowata):
*jądro tylne (fioletowe) – termoregulacyjny ośrodek grzania, wywołuje termogenezę drżeniową (skurczę
mięśni szkieletowych) i bezdrżeniową (przyspieszenie tempa metabolizmu – wątroba), stymuluje
aktywność ruchową zwierzęcia i inne reakcje behawioralne (stroszenie sierści, kulenie się),
*ciała suteczkowate (czerwono – różowe) – związane z procesami pamięciowymi . Wytwarzają
histaminę, ważną dla utrzymania stanu czuwania.
12. Na jakiego rodzaju bodźce reaguje podwzgórze, z jakich okolic otrzymuje informacje i jakimi
drogami.
Regulacja przyjmowania pokarmu. Związana jest z istnieniem dwóch antagonistycznych ośrodków w
podwzgórzu : ośrodek sytości umiejscowionego w jądrze brzuszno-przyśrodkowym i ośrodku głodu
znajdującego się w bocznej części podwzgórza.
Regulacja temperatury. Przednia część podwzgórza zawiera ośrodek termostatyczny (termostat
biologiczny) i związana jest z regulacją procesów utraty ciepła i zmniejszania jego produkcji.
Podwzgórzowe ośrodki regulacji temperatury otrzymują impulsacje z termoreceptorów mózgu, zwłaszcza
z podwzgórza i ośrodków rdzeniowych.
Regulacja czynności płciowych wiąże się ściśle z wytwarzaniem przez ośrodki podwzgórzowe
czynników uwalniających przysadkowe hormony gonadotropowe.
Regulacja czynności obronnych. Podwzgórze pozostaje w ścisłej więzi czynnościowej z układem
limbicznym i bierze udział taj ze w uruchamianiu reakcji obronnych.
Reakcje obronne daje się wywołać drażnieniem całego podwzgórza oraz układu limbicznego.
13. Połączenia eferentne podwzgórza – drogi nerwowe
Włókna eferentne z podwzgórza tworzą następujące drogi: sutkowo-wzgórzową, sutkowo-pokrywową,
nadwzrokowo-przysadkową, guzowo-przysadkową i układ włókien okołokomorowych.
Droga sutkowo-wzgórzowa łączy jądra sutkowate z jądrem przednim wzgórza i zawiera włókna biegnące
w obu kierunkach. Dzięki połączeniom jądra przedniego wzgórza z zakrętem obręczy wytwarza się droga
do wzajemnych wpływów pomiędzy korą, głównie płatów czołowych, a podwzgórzem. Droga
sutkowato-pokrywowa umożliwia przekazywanie impulsów z podwzógrza do grzbietu jądra pokrywy,
skąd przechodzić mogą one dalej do autonomicznych jąder pnia mózgu za pośrednictwem grzbietowego
pęczka podłużnego. Droga nadzwzrokowo-przysadkowa zawiera wspomniane poprzednio wypustki
komórek jądra nadwzrokowego i przykomorowego. Droga guzowo-przysadkowa rozpoczyna się w
jądrach guzowatych i kończy w pobliżu kapilar wyniosłości środkowej i szypuły lejka, które stanowią
narządy naczyniowe okołomorowe pozbawione bariery krew-mózg, a więc pozwalające na przenikanie
neuropeptydów i czynników podwzgórzowych do krążenia systemowego na ośrodki podwzgórza.
Włókna eferentne układu okołokomorowego biorą początek w jądrze podwzgórza tylnego i wstępują do
jądra grzbietowo-przyśrodkowego wzgórza. Jądra te posiadają liczne dwukierunkowe połączenia z korą
płata czołowego i dlatego ta okolica kory może wywierać wpływ na czynności podwzgórza. Inne włokna
układu okołokomorowego biegną do opuszki w grzbietowym pęczku podłużnym, kończąc się na jądrze
grzbietowym nerwu błędnego. Jeszcze inne włókna tego układu zstępują do układu siatkowatego pnia
mózgu, tworząc syanpsy z jego neuronami. Wypustki tych neuronów przebiegają w drodze siatkowato-
rdzeniowej zaopatrującej przedzwojowe neurony układu w pniu mózgowym i autonomicznym w rogach
bocznych rdzenia. Na tej drodze podwzgórze może wywierać wpływ na czynności ośrodków
autonomicznych rdzenia kręgowego.
14. Czynności podwzgórza
1. Podwzgórze jest regulatorem homeostazy wewnątrzustrojowej: reguluje procesy termoregulacji,
gospodarki wodno-elektrolitowej, gospodarki energetycznej, steruje rozrodem i modyfikuje
czynność układu krążenia.
2. W podwzgórzu występują receptory wrażliwe na zmiany temperatury krwi i stężenia niektórych
substancji, na przykład glukozy, chlorku sodu,
3. Podwzgórze sprawuje nadrzędną kontrolę nad czynnością gruczołów wydzielania wewnętrznego.
4. Podwzgórze jest częścią złożonego systemu ośrodków, nazywanego układem limbicznym, który
steruje mechanizmami popędów i emocji.
15. Czynność jąder przykomorowego i nadwzrokowego – hormony przez nie wydzielane i ich rola,
sposób ich wydzielania.
- jądra nadwzrokowe i przykomorowe zawierają typowe neurony peptydergiczne lub neurosekrecyjne,
które produkują w swych ciałach komórkowych preproneuropeptydy; w neuronach
wazopresynergicznych jądra nadwzrokowego – preprowazopresynoneurofizynę, a w neuronach
oksytocynergicznych jądra przykomorowego – preprooksytocynoneurofizynę. W skład tych prekursorów,
obok peptydu sygnalnego przy N-końcu cząsteczki wchodzi odpowiednio wazopresyna (VP) i oksytocyna
(OXY) oraz neurofizyna. Prekursory te transportowane w pęcherzykach neurosekrecyjnych szybkim
transportem aksonalnym wzdłuż aksonów zarówno drogi nadzwrokowo-przysadkowej, jak i
przykomorowoprzysadkowej występują zarówno OXY+neurony I, jaki i VP+neurofizyna II.
Depolaryzacja zakończeń aksonów w obecności jonów CA2+ i ich wnikanie do tych zakończeń
prowadzi do egzocytozy pęcherzyków neurosekrecyjnych i uwalnia VP i OXY (plus neurofizyna) w
tylnym płacie przysadki, skąd hormony te dostają się do krwi krążenia ogólnego. Poza uwalnianiem w
tylnym płacie przysadki VP i OXY dostają się także do płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF), a to
bezpośrednio z zakończeniem aksonów peptydergicznych w ścianie III komory mózgu i na drodze dyfuzji
z innych struktur mózgowych. Z CSF – VP i OXY przedostają się do krwi obwodowej. Poza
prekursorami zawierającymi preprohormon w neuronach peptydergicznych współistnieją także inne
peptydy i aminy: preproenkefalina CRF, dopamina w neuronach wazopresynergicznych i CCK,
preproenkefalina i CRF w neuronach oksytocynergicznych. Poza tym zakończenia neuronów w tylnym
płacie przysadki uwalniają niewielkie ilości innych neuropeptydów (substancja P, neurotensyna, TRH i
samatostatyna) i amin (serotonina, dopamina, histamina, noradrenalina i acetylocholina), które wpływają
pobudzająco lub hamująco na uwalnianie do krwi VP i OXY.
16. Regulacja gospodarki wodnej – ośrodki, mechanizm regulacji pobierania wody.
Regulacja gospodarki wodnej związana jest z ośrodkiem pragnienia (część boczna podwzgórza) i
ośrodkiem gaszenia pragnienia (część środkowa podwzgórza). Czynnikiem bezpośrednio
pobudzającym ośrodek jest wzrost:
stężenia jonów Na
+
osmolarności w płynie zewnątrzkomórkowym (ECF)
stężenia we krwi angiotensyny II
która przedostając się do podwzgórza (przez okołokomorowe narządy naczyniowe) wyzwala reakcję
somatyczną picia wody i pobudza wydzielanie VP (wazopresyna) z tylnej przysadki.
Ośrodek pragnienia w podwzgórzu reaguje na suchość błony śluzowej jamy ustnej i gardła, oraz zmiany
w wypełnieniu jelit, krążeniu wrotnym oraz wątroby. Receptory te tworzą rodzaj „przyrządu
pomiarowego”, które odmierzają ilość wody niezbędnej do gaszenia pragnienia. (ryc.200, s.274
Konturek).
Ośrodek pragnienia pozostaje w ścisłej łączności z ośrodkiem termoregulacyjnym (przednia część
podwzgórza) i ośrodkami pokarmowymi. Dzięki temu wzrost temperatury pobudza ośrodek pragnienia i
sytości, hamuje ośrodek głodu.
17. Regulacja przyjmowania pokarmu.
Antagonistyczne ośrodki (podwzgórze): ośrodek sytości (jądro brzuszno-przyśrodkowe) i ośrodek głodu
(boczna część podwzgórza) ryc.201, s.275 Konturek
Ośrodek sytości otrzymuje impulsy z receptorów obwodowych (są w przewodzie pokarmowym).
Hipotezy regulacji przyjmowania pokarmu:
- termostatyczna zmiana temperatury,
- glukostatyczna zmiany stężenia glukozy w krwi (wzrost glukozy=uczucie sytości, zmniejszenie =
większy apetyt)
- lipostatyczna zmiany stężenia kwasów tłuszczowych w krwi,
- hormonalna zmiany stężenia leptyny w krwi (leptyna aktywuje receptory w podwzgórzu i obniża
łaknienie, ale podnosi zużycie energii. Poziom leptyny jest wprost proporcjonalny do zawartości tłuszczu
w organizmie. Genetyczne upośledzenie produkcji leptyny prowadzi do otyłości.)
Przypisuje się również udział: enterohormonom, cholecystokininie, GRP i innym czynnikom
„obwodowym” regulującym przyjmowanie pokarmu na zasadzie zwrotnego sprzężenia ujemnego między
jelitem a mózgiem.
18. Termoregulacja – ośrodki i mechanizmy regulacji temperatury, skąd podwzgórze otrzymuje
impulsy termiczne.
Ośrodek termostatyczny (termostat biologiczny) znajduje się:
– przednia część podwzgórza- regulacja procesów utraty ciepła, zmniejszanie jego produkcji (pocenie
się, rozszerzenie naczyń skóry),
- tylna część podwzgórza – reakcje odruchowe na zimno, związane z zachowaniem ciepła i jego
produkcją (drżenie mięśniowe, skurcz naczyń skórnych).
Podwzgórzowe ośrodki termostatyczne otrzymują impulsy z:
1. Termoreceptorów mózgu (podwzgórza, ośrodków rdzeniowych) rejestrujących temperaturę krwi
tętniczej.
2. Termoreceptorów skórnych - zmiany temperatury otoczenia.
3. Termoreceptorów aktywującego układu siatkowatego (RAS).
Impulsy z tych receptorów uruchamiają mechanizmy (zwrotne sprzężenie ujemne) regulujące temperaturę
ciała.
Podwyższenie temperatury krwi dopływającej do ośrodka termoregulacyjnego i pobudzenie
termoreceptorów obwodowych i centralnych prowadzi do:
- rozszerzenia naczyń i wydzielania potu
- przyspieszenia akcji serca i oddychania, co zwiększa utratę ciepła
- pobudzenia ośrodka hamującego drżenie mięśniowe w śródmózgowiu, co zapobiega produkcji
ciepła w wyniku drżenia mięśniowego
Obniżenie temperatury krwi zwiększa wytwarzanie ciepła i jednocześnie zmniejsza jego utratę:
- pobudzenie ośrodka drżenia mięśniowego (termogeneza drżeniowa)
- pobudzenie układu współczulnego i uwalnianie noradrenaliny przyspieszającej metabolizm mięśni
szkieletowych i tkanki tłuszczowej
- pobudzenie rdzenia nadnerczy i uwalnianie amin katecholowych wzmagających metabolizm tkanki
tłuszczowej i węglowodanów
- wzmożony metabolizm podstawowy
- pobudzenie ośrodka naczynioskurczowego i skurcz naczyń skórnych oraz zmniejszenie utraty ciepła
Ryc.202, s.277 Konturek
19.Regulacja czynności obronnych
Podwzgórze pozostaje w ścisłej więzi czynnościowej z układem limbicznym i bierze udział także w
uruchamianiu regulacji obronnych. Reakcje obronne to : reakcje wściekłości, agresji, strachu, ucieczki.
Reakcje obronne dają się wywołać drażnieniem całego podwzgórza oraz układu limbicznego.
Podwzgórzowe reakcje obronne występują w krótszym okresie po zadrażnieniu i są bardziej
stereotypowe niż wywołano przez układ limbiczny. Te spowodowane przez układ limbiczny trwają nieco
dłużej i mają zabarwienie silnie emocjonalnie niż reakcje podwzgórzowe.
20.Regulacja czynności płciowych
Wiąże się ściśle wytwarzaniem przez ośrodki podwzgórzowe czynniki uwalniających przysadkowo
hormony gondatropowe. Ich uszkodzenie lub zahamowanie przez wysokie stężenie we krwi estrogenów i
progesteronu lub implantację hormonów do podwzgórza powoduje zaburzenie cyklu miesiączkowego i
czynności rozrodczych.
21. Połączenie podwzgórza z układem nerwowym
Podwzgórze jako najwyższy i nadrzędny ośrodek układu autonomicznego otrzymuje impulsację aferentną
z narządów trzewnych oraz impulsy emocjonalne z układu limbicznego. Obecnie przyjmuje się, że
podwzgórze działa jako całościowy operator uruchamiający , zależnie od działania na organizm bodźców,
różne wzorce odpowiedzi semantycznej, autonomicznej i wewnątrzwydzielniczej, które są
zaprogramowane w poszczególnych ośrodkach podwzgórza. Dzięki powiązaniom z układem limbicznym
pobudzenie ośrodków podwzgórza wywołuje nie tylko odpowiednie zmiany w zachowaniu ale także
prowadzi do doznań subiektywnych w postaci odczuć i emocji. Podwzgórze stanowi wierzchołek
trójkąta, łączący bezpośrednio biochemiczny kanał łączności z kanałami nerwowymi. Tą drogą
wszelkiego rodzaju procesy psychiczne mogą wpływać na zmianę funkcji biochemicznych organizmu
żywego. Szczególną pozycję w łączności mózgu z narządami wewnętrznymi zajmują aminy
katecholowe: adrenalina inoradrenalina