Sektor finansów publicznych tworzą:

3.

JEDNOSTKI BUDŻETOWE

◦

jednostki organizacyjne sektora FP nie posiadające osobowości prawnej ani 

zdolności sądowej, tworzone zarówno na szczeblu centralnym, jak i 

samorządowym;

◦

ich rola polega na nieodpłatnym świadczeniu różnego rodzaju usług 

publicznych; w określonych przypadkach mogą pobierać za swoje usługi 

opłaty, jednak wysokość tych opłat nie jest zależna od kosztów ich 

świadczenia;

◦

przykłady jednostek budżetowych: na szczeblu centralnym – ministerstwa, 

Kancelaria Prezydenta, Kancelaria Sejmu i inne urzędy władzy państwowej, 

urzędy administracji  państwowej (urząd skarbowy  lub celny, izba skarbowa 

lub celna, komenda główna policji), sądy, prokuratura; na szczeblu 

samorządowym – urzędy władzy samorządowej urząd gminy, urząd miasta, 

starostwo powiatowe), szkoły podstawowe, gimnazja, straż miejska, miejskie 

ośrodki pomocy społecznej, powiatowa komenda policji;

◦

państwowe jednostki budżetowe są tworzone przez Prezesa Rady Ministrów, 

poszczególnych ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów, 

zaś samorządowe jednostki budżetowe – przez organy stanowiące JST (rada 

gminy, rada miasta, rada powiatu, sejmik wojewódzki);

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

16

Sektor finansów publicznych tworzą:

3.

JEDNOSTKI BUDŻETOWE

◦

podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest roczny 

plan finansowy, obejmujący kwoty dochodów i wydatków;

◦

jednostki budżetowe rozliczają się z właściwym budżetem (państwa 

lub samorządu)  metodą budżetowania brutto, tj. osiągnięte dochody 

odprowadza bezpośrednio na rachunek budżetu (państwa lub 

samorządowego), zaś swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z 

budżetu; nie pojawia się tu kategoria wyniku finansowego – jednostka 

budżetowa otrzymuje środki na pokrycie swoich wydatków 

niezależnie od uzyskanych dochodów;

◦

zasilanie jednostek budżetowych w środki finansowe odbywa się w 

formie sukcesywnego ich przekazywania na rachunki bieżące tych 

jednostek, aż do wysokości zatwierdzonej w planie finansowym;

◦

kwota dochodów nie wykorzystana w danym roku nie może zostać 

przeniesiona na rok następny i należy ją zwrócić na rachunek 

właściwego budżetu;

◦

limit środków przyznanych jednostce budżetowej na rok następny 

jest uzależniony od wysokości środków wykorzystanych przez 

jednostkę w danym roku budżetowym.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

17

Sektor finansów publicznych tworzą:

4.

SAMORZĄDOWE ZAKŁADY BUDŻETOWE



forma organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, funkcjonująca tylko 

na szczeblu samorządowym;



SZB są powoływane do wykonywania zadań własnych JST w  zakresie:

a)

gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,

b)

dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

c)

wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków 

komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych,

d)

wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i 

cieplną oraz gaz,

e)

lokalnego transportu zbiorowego,

f)

targowisk i hal targowych,

g)

zieleni gminnej i zadrzewień,

h)

kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i

i)

urządzeń sportowych,

j)

pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i 

społecznej osób niepełnosprawnych,

k)

utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w 

szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony 

poza miejscem naturalnego występowania,

l)

cmentarzy.

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

18

Sektor finansów publicznych tworzą:

4.

SAMORZĄDOWE ZAKŁADY BUDŻETOWE

◦

SZB są powoływane w celu odpłatnego świadczenia usług, z których 

wpływy stanowią przychody własne SZB; koszty działalności zakładów 

są pokrywane z ich przychodów własnych;

◦

SZB może otrzymywać dotacje z budżetu właściwej JST:



przedmiotowe,



podmiotowe,



na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe;



celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji;



celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków europejskich;

◦

suma dotacji (z wyjątkiem dotacji inwestycyjnych oraz dotacji na 

realizację projektów współfinansowanych ze środków UE) nie może 

przekroczyć 50% kosztów bieżących SZB;

◦

SZB rozliczają się w budżetem właściwej JS metodą budżetowania 

netto (rozliczeniu podlega wynik finansowy obliczony jako różnica 

między dochodami własnymi powiększonymi o dotacje i kosztami 

własnymi).

© Małgorzata Mazurek-Chwiejczak

19