„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
Jan Lewandowski 

 

 

 
 
 
 

 
Wykonywanie  obróbki  specjalnej  elementów  optycznych 
731[04].Z1.05 

 

 

 
 
 
 
 

 

Poradnik dla nauczyciela

 

 
 
 

 
 
 
 

 

 
 
 
 

 
Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji 

–

 Państwowy Instytut Badawczy 

Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Zdzisław Anglert 
inŜ. Teresa Piotrowska 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
mgr inŜ. Jan Lewandowski 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inŜ. Anna Kordowicz-Sot 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  731[04].Z1.05 
„Wykonywanie  obróbki  specjalnej  elementów  optycznych”,  zawartego  w  modułowym 
programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2 

SPIS TREŚCI

 

 

1.

 

Wprowadzenie 

3 

2.

 

Wymagania wstępne 

5 

3.

 

Cele kształcenia 

6 

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.

 

Ćwiczenia 

11 

5.1.

 

Sklejanie elementów optycznych 

11 

5.1.1. 

Ć

wiczenia 

11 

5.2.

 

Wytwarzanie powłok 

13 

5.2.1. 

Ć

wiczenia 

13 

5.3.

 

Wykonywanie znaków na elementach optycznych 

15 

5.3.1. 

Ć

wiczenia 

15 

5.4.

 

Obróbka kryształów i szkła organicznego 

17 

5.4.1. 

Ć

wiczenia 

17 

5.5.

 

Wykonywanie sprawdzianów interferencyjnych 

20 

5.5.1. 

Ć

wiczenia 

20 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

22 

7.

 

Literatura 

38 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3 

1.

 

WPROWADZENIE

 

 
Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  optyk-mechanik.  W  poradniku 
zamieszczono: 

−

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

−

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

−

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

−

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

 Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 
 

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają 

podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest  zwrócenie 
uwagi na następujące elementy: 

−

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu 
technicznego ze zrozumieniem, 

−

 

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest 
przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić  uczniom 
samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,  w formie 
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, poniewaŜ 
nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz  w trakcie 
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

−

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję 
ć

wiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,  uwzględniając  róŜne 

moŜliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które  z zaproponowanych 
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły. 

Prowadzący moŜe równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował, 

−

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu  materiału.  JeŜeli  wystąpią  zaprzeczenia,  nauczyciel  powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4 

sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń  nie 
zainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy 
moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

−

 

testy  zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną 
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona 
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego 
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. NaleŜy pamiętać, Ŝeby tak przeprowadzić 
proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie  swoich 
umiejętności.  

 Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

−

 

projektów, 

−

 

przewodniego tekstu. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

731[04].Z1 

Technologia elementów optycznych 

 

731[04].Z1.03 

Wykonywanie mechanizmów drobnych 

i precyzyjnych 

731[04].Z1.01 

Charakteryzowanie elementów 

optycznych 

731[04].Z1.02 

Dobieranie przyrządów optycznych 

 

731[04].Z1.04 

Wykonywanie elementów optycznych 

731[04].Z1.05 

Wykonywanie obróbki specjalnej 

elementów optycznych 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

5 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–

 

stosować jednostki układu SI, 

–

 

przeliczać jednostki, 

–

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki, 

–

 

posługiwać  się  podstawowymi  pojęciami  z  zakresu  charakteryzowania  elementów 
optycznych, dobieranie przyrządów optycznych, wykonywania elementów optycznych, 

–

 

czytać szkice i rysunki wykonawcze, 

–

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

–

 

obsługiwać komputer, 

–

 

współpracować w grupie. 

 
 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

6 

3.  CELE KSZTAŁCENIA

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–

 

zorganizować stanowisko pracy, 

–

 

odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania obróbki, 

–

 

rozróŜnić rodzaje obróbki specjalnej elementów optycznych, 

–

 

dobrać i przygotować obrabiarki do pracy, 

–

 

dobrać narzędzia niezbędne do obróbki, 

–

 

dobrać przyrządy i materiały do obróbki specjalnej, 

–

 

scharakteryzować sposoby mocowania elementów optycznych do obróbki specjalnej, 

–

 

dobrać sposób mocowania elementów optycznych do obróbki specjalnej, 

–

 

posłuŜyć się sprzętem pomiarowym, 

–

 

ocenić  zgodność  wykonania  czynności  technologicznych  z  normami  technicznymi, 
jakościowymi oraz dokumentacją, 

–

 

wykonać siatki, skale oraz rysunki na elementach optycznych, 

–

 

wykonać powłoki na elementach optycznych, 

–

 

wykonać obróbkę kryształów i tworzyw sztucznych,  

–

 

wykonać bardzo gładkie i bardzo dokładne elementy, 

–

 

skleić elementy optyczne, 

–

 

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

7 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 
Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Optyk-mechanik 731[04] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Technologia elementów optycznych 731[04].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

Wykonywanie  obróbki  specjalnej  elementów  optycznych 

 

 

 

 

 

 

 

 

731[04].Z1.05 

 
 

Temat: Sprawdzenie równoległości płaszczyzn w prętach laserowych. 

Cel ogólny: Sprawdzać równoległość płaszczyzn w kryształach. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

scharakteryzować pomiaru równoległości, 

−−−−

 

dobrać przyrządy pomiarowe, 

−−−−

 

dokonać sprawdzenia równoległości. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

miniwykład, 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenia, 

−

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca samodzielna, 

−

 

praca w grupach 2÷4 osobowych. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

−

 

stanowisko do pomiaru równoległości osi w prętach laserowych, 

−

 

luneta autokolimacyjna, 

−

 

ława optyczna, 

−

 

pręty laserowe do sprawdzenia. 

 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Wprowadzenie. 

2.

 

Uświadomienie celów zajęć. 

3.

 

Plan zajęć: 
A. Klasyfikacja przyrządów pomiarowych: 

−

 

wstęp  –  nauczyciel  objaśnia  pojęcie  równoległości  płaszczyzn  i  sposoby  ich 
pomiaru,  klasyfikuje  przyrządy  pomiarowe  i  objaśnia  ich  budowę  i  zasadę 
działania, demonstruje obsługę, 

−

 

uczniowie otrzymują przyrządy pomiarowe, 

−

 

uczniowie pracując w grupach uczą się obsługiwać lunetę autokolimacyjną,  

−

 

uczniowie dyskutując omawiają moŜliwości pomiarowe lunet autokolimacyjnych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

8 

B. Pomiar równoległości płaszczyzn pręta rubinowego: 

−

 

wstęp  –  nauczyciel  charakteryzuje  charakteryzuję  budowę  pręta  laserowego, 
objaśnia  wymagania  techniczne,  demonstruje  sposób  kontroli  równoległości 
płaszczyzn, 

−

 

uczniowie otrzymują pręty laserowe do kontroli, 

−

 

uczniowie pracując w grupach trasują dokonują kontroli otrzymanego pręta, 

−

 

uczniowie  dyskutując  porównują  wyniki  wykonanego  zadania  i  sporządzają 
notatkę. 

4.

 

Podsumowanie zajęć: 

−

 

nauczyciel zwraca uwagę na dokładność wykorzystywanej metody pomiarowej. 

−

 

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące jakości otrzymanych 
prętów. 

 
Zakończenie zajęć 

Uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Praca domowa 

Uczniowie  mają  odszukać  w  literaturze  inne  elementy  w  których  dokonuje  się  pomiaru 

parametrów za pomocą lunety autokolimacyjnej.  

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  aktywności  uczniów,  poprawności  wykonania 

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i moŜe 
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane. 
 

. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

9 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Optyk-mechanik 731[04] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Technologia elementów optycznych 731[04].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

Wykonywanie  obróbki  specjalnej  elementów  optycznych 

 

 

 

 

 

 

 

 

731[04].Z1.05 

 
Temat: Sprawdzić płaskość w elementach optycznych po polerowaniu bardzo dokładnym 

za pomocą szklanego sprawdzianu interferencyjnego. 

Cel ogólny: Sprawdzać elementy optyczne po polerowaniu. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

sklasyfikować i scharakteryzować szklane sprawdziany interferencyjne, 

−

 

dobrać sprawdzian do sprawdzanej powierzchni, 

−

 

sprawdzić polerowaną powierzchnię, 

−

 

zinterpretować otrzymany obraz prąŜków interferencyjnych. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

−

 

tekstu przewodniego. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

praca samodzielna uczniów. 

 
Czas: 

2 godziny dydaktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 
–

 

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla kaŜdego zespołu uczniowskiego,  

–

 

zestaw elementów i nitów do wykonania zadania,  

–

 

stanowisko do pomiarów interferencyjnych, 

–

 

komplet płaskich sprawdzianów interferencyjnych, 

–

 

materiały do czyszczenia elementów optycznych, 

–

 

ź

ródło światła monochromatycznego, 

–

 

papier formatu A4, pisaki, 

−

 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika. 

 

Przebieg zajęć: 
 
Etap wstępny 
1.

 

Podanie uczniom tematu zajęć. 

2.

 

Zapoznanie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego. 

3.

 

Podział uczniów na zespoły. 

 

Etap właściwy 

Praca metodą tekstu przewodniego. 

 

Faza I Informacje 
 

Pytania przewodnie: 

1.

 

Co to jest interferencja? 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

2.

 

Jak powstają prąŜki jednakowej grubości i Newtona? 

3.

 

Na czym polega sprawdzanie powierzchni szklanymi sprawdzianami interferencyjnymi? 

4.

 

Jak naleŜy przygotować sprawdzian i sprawdzany element? 

5.

 

W jaki sposób nakładamy na sprawdzian na element optyczny? 

6.

 

W jaki sposób odczytujemy otrzymane prąŜki interferencyjne? 

7.

 

Jak naleŜy interpretować otrzymane obrazy prąŜków? 

 
Faza II Planowanie 

Uczniowie po otrzymaniu elementu do sprawdzenia wybierają rodzaj oświetlenia i rodzaj 

sprawdzianu. 
 
Faza III Ustalenie 

Uczniowie  pracując  w  grupach  analizują  otrzymane  rysunki  konstrukcyjne  elementów 

optycznych i dobierają sprawdzian płaski. 
 
Faza IV Wykonanie 

Uczniowie  sprawdzają  otrzymane  elementy  i  interpretują  uzyskane  wyniki  pomiarów. 

W zespołach porównują jakość wykonanych pomiarów. 
 
Faza V Sprawdzanie 

Uczniowie  sprawdzają  w  grupie  poprawność  wykonanych  pomiarów.  Uzasadniają 

zaistniałe róŜnice. 
 
Faza VI Analiza końcowa 

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania ćwiczenia sprawiły im 

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać jakie umiejętności były 
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 

 
Zakończenie zajęć 

Uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Praca domowa 

Uczniowie na podstawie otrzymanych obrazów interferencyjnych elementów optycznych 

mają określić rodzaj i jakość powierzchni.  
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  aktywności  uczniów,  poprawności  wykonania 

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i moŜe 
ocenić, czy cele zajęć zostały zrealizowane. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5.  ĆWICZENIA

 

 

5.1.  Sklejanie elementów optycznych

 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Sklej soczewki lupy achromatycznej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  odszukanie  prawidłowe  umycie 
soczewek do klejenia. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące klei optycznych, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sklejania soczewek, 

3)

 

przygotować stanowisko do sklejania, 

4)

 

przygotować sprzęt pomiarowy, 

5)

 

przygotować balsam kanadyjski, 

6)

 

oczyścić soczewki, 

7)

 

skleić soczewki. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

kleje do klejenia soczewek, 

−

 

komplet narzędzi i pomocy do klejenia soczewek, 

−

 

płyta podgrzewana, 

−

 

sprzęt do mycia soczewek, 

−

 

soczewki do klejenia, 

−

 

lupy do kontroli soczewek klejonych. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Sprawdź otrzymane sklejone soczewki. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na odszukanie prawidłowe oświetlenie 
podczas sprawdzania soczewek po klejeniu. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sklejania soczewek, 

2)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  kontroli  soczewek  po 
sklejaniu, 

3)

 

przygotować stanowisko do kontroli soczewek, 

4)

 

przygotować sprzęt pomiarowy, 

5)

 

przygotować soczewki do kontroli, 

6)

 

oczyścić soczewki, 

7)

 

skontrolować wskazane soczewki, 

8)

 

sporządzić notatkę z wykonanego ćwiczenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

sprzęt do mycia soczewek, 

−

 

soczewki do kontroli, 

−

 

lupy do kontroli soczewek klejonych, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

5.2.  Wytwarzanie powłok

 

 
5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przygotuj  soczewki  do  nałoŜenia  warstwy  przeciwodblaskowej  metodą  naparowywania 

w próŜni. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłową  kolejność  czynności 
podczas wykonywania ćwiczenia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  powłok  stosowanych  na 
elementy optyczne, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące aparatury do wykonywania 
powłok metodami fizycznymi, 

3)

 

przygotować stanowisko do odświeŜania soczewek, 

4)

 

przygotować stanowisko do mycia soczewek, 

5)

 

skompletować narzędzia i pomoce potrzebne do wykonania zadania, 

6)

 

przygotować uchwyty pomocowania soczewek do operacji naparowywania w próŜni, 

7)

 

odświeŜyć soczewki, 

8)

 

oczyścić soczewki, 

9)

 

ułoŜyć soczewki w uchwytach. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

soczewki do powlekania, 

−

 

tlenek ceru, 

−

 

woda, 

−

 

mieszanka spirytusu z eterem, 

−

 

myjki ultradźwiękowe, 

−

 

komplet przyborów do czyszczenia soczewek, 

−

 

stanowisko do odświeŜania soczewek. 

 
Ćwiczenie 2 

Opisz operację odświeŜania elementów przeznaczonych do powlekania. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na przygotowanie materiałów i narzędzi 
do odświeŜania. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  przygotowania  do 
powlekania, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymaganego zagadnienia, 

3)

 

wykonać zadane ćwiczenie. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

–

 

kartka papieru, 

–

 

długopis, 

–

 

poradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 3 

Przygotuj płytki do nałoŜenia warstwy zwierciadlanej metodą naparowywania w próŜni. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłową  kolejność  czynności 
podczas wykonywania ćwiczenia. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  powłok  stosowanych  na 
elementy optyczne, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące aparatury do wykonywania 
powłok metodami fizycznymi, 

3)

 

przygotować stanowisko do odświeŜania płytek, 

4)

 

przygotować stanowisko do mycia płytek, 

5)

 

skompletować narzędzia i pomoce potrzebne do wykonania zadania, 

6)

 

przygotować uchwyty pomocowania soczewek do operacji naparowywania w próŜni, 

7)

 

odświeŜyć płytki, 

8)

 

oczyścić płytki, 

9)

 

ułoŜy płytki w uchwytach. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

płytki do metalizowania, 

−

 

tlenek ceru, 

−

 

woda, 

−

 

mieszanka spirytusu z eterem, 

−

 

myjki ultradźwiękowe, 

−

 

komplet przyborów do czyszczenia soczewek, 

−

 

stanowisko do odświeŜania soczewek, 

−

 

suwmiarki i kątowniki. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

5.3. 

Wykonywanie znaków na elementach optycznych 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Wykonaj krzyŜ na płytce ogniskowej przez nacięcie noŜem diamentowym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowy  dobór  noŜa 
diamentowego i prawidłowe umieszczenia wzorca. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  nanoszenia  znaków  na 
elementach optycznych, 

2)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  urządzeń  stosowanych  do 
nacinania znaków, 

3)

 

dobrać przybory i narzędzia do nacinania znaków, 

4)

 

dobrać przyrządy pomiarowe, 

5)

 

dobrać nóŜ do wykonania znaku krzyŜa na płytce, 

6)

 

przygotować stanowisko do nacinania znaków, 

7)

 

wykonać znak krzyŜa na płytce ogniskowej, 

8)

 

sprawdzić wykonane zadanie. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

noŜe do nacinania znaków na szkle, 

−

 

pantograf, 

−

 

rysunek znaku, 

−

 

wzorzec znaku krzyŜa do kopiowania. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Wykonaj krzyŜ na płytce ogniskowej metodą fotograficzną. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowy  dobór  materiałów  do 
nanoszenia znaków. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  nanoszenia  znaków  na 
elementach optycznych, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące metod fotograficznych, 

3)

 

dobrać przybory i narzędzia do nanoszenia znaków, 

4)

 

dobrać przyrządy pomiarowe, 

5)

 

przygotować stanowisko do nanoszenia znaków, 

6)

 

wykonać znak krzyŜa na płytce ogniskowej metodą fotograficzną, 

7)

 

sprawdzić wykonane zadanie. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia, 

−

 

rysunek znaku, 

−

 

stanowisko do nanoszenia znaków metodą fotograficzną. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

5.4.  Obróbka kryształów i szkła organicznego 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Napisz w punktach kolejność wykonywania zabiegów przy obróbce kwarcu. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na parametry kwarcu. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki kwarcu, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymaganego zagadnienia, 

3)

 

wykonać zadane ćwiczenie. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

kartka papieru, 

−

 

długopis, 

−

 

poradnik dla ucznia. 

 

 

Ćwiczenie 2 
 

Dokonaj  podziału  fluorytu  wg  otrzymanego  rysunku  zachowując  strukturę  krystaliczną 

fluorytu. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na strukturę fluorytu i kierunki cięcia. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki fluorytu, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące łupania fluorytu, 

3)

 

odczytać rysunek, 

4)

 

przygotować stanowisko do cięcia kryształów, 

5)

 

dobrać i przygotować narzędzia do cięcia fluorytu, 

6)

 

dobrać i przygotować przyrządy pomiarowe, 

7)

 

wytrasować fluoryt zgodnie z rysunkiem i strukturą fluorytu, 

8)

 

pociąć fluoryt, 

9)

 

sprawdzić wykonane zadanie, 

10)

 

sporządzić notatkę z wykonanego ćwiczenia. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

–

 

poradnik dla ucznia, 

–

 

przyrządy do trasowania fluorytu, 

–

 

narzędzia do cięcia fluorytu, 

–

 

przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości liniowych, 

–

 

przyrządy kontrolne do zorientowania fluorytu, 

–

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Wypoleruj pręty rubinowe do lasera wg otrzymanej dokumentacji technicznej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  zamocowanie  prętów 
w uchwycie. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące obróbki rubinów, 

2)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące własności rubinu, 

3)

 

przygotować stanowisko do obróbki prętów laserowych, 

4)

 

przygotować narzędzia i uchwyty potrzebne do obróbki prętów laserowych, 

5)

 

przygotować materiały potrzebne do obróbki prętów laserowych, 

6)

 

przygotować przyrządy kontrolne do poprawnego wykonania zadania, 

7)

 

ustalić kolejność wykonywanych czynności, 

8)

 

wypolerować otrzymane pręty laserowe, 

9)

 

sprawdzić wykonane pręty, 

10)

 

sporządzić notatkę z wykonanego zadania. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

–

 

poradnik dla ucznia, 

–

 

narzędzia do szlifowania drobnego i polerowania rubinu, 

–

 

materiały do szlifowania drobnego i polerowania prętów rubinowych, 

–

 

przyrządy pomiarowe, 

–

 

obrabiarki do szlifowania drobnego i polerowania prętów rubinowych, 

–

 

uchwyty do mocowania prętów, 

–

 

instrukcja technologiczna wykonania prętów rubinowych, 

–

 

arkusz spostrzeŜeń. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Ćwiczenie 4 
 

Wypoleruj  płytkę  ochronną  prostokątną  o  wymiarach  40  x  50  mm  wykonaną  ze  szkła 

organicznego wg otrzymanego rysunku. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowy  dobór  materiałów  do 
szlifowania drobnego i polerowania szkła organicznego. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  obróbki  tworzyw 
sztucznych, 

2)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  własności  tworzyw 
sztucznych, 

3)

 

przygotować stanowisko do obróbki szkła organicznego, 

4)

 

przygotować narzędzia i uchwyty potrzebne do obróbki płytek ze szkła organicznego, 

5)

 

przygotować materiały potrzebne do obróbki szkła organicznego, 

6)

 

przygotować przyrządy kontrolne do poprawnego wykonania zadania, 

7)

 

wypolerować otrzymane płytki ochronne, 

8)

 

sprawdzić wykonane płytki, 

9)

 

sporządzić notatkę z wykonanego zadania. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

–

 

poradnik dla ucznia, 

–

 

narzędzia do szlifowania drobnego i polerowania szkła organicznego, 

–

 

materiały do szlifowania drobnego i polerowania szkła organicznego, 

–

 

przyrządy pomiarowe potrzebne do wykonania zadania, 

–

 

obrabiarki  do  szlifowania  drobnego  i  polerowania  powierzchni  płaskich  wykonanych 
z tworzyw sztucznych, 

–

 

uchwyty do mocowania płytek do obróbki, 

–

 

instrukcja technologiczna wykonania płytek ochronnych ze szkła organicznego, 

–

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

5.5.  Wykonywanie sprawdzianów interferencyjnych

 

 
5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Wykonaj polerowanie płaskiego sprawdzianu interferencyjnego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału materiału nauczania. NaleŜy zwrócić uwagę na dobór materiałów i przebieg procesu 
polerowania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  szklanych  sprawdzianów 
interferencyjnych, 

2)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  wykonywania  elementów 
bardzo dokładnych,  

3)

 

odczytać rysunek płaskiego sprawdzianu, 

4)

 

przygotować stanowisko, 

5)

 

dobrać narzędzia do docierania, 

6)

 

dobrać przyrządy kontrolne i pomiarowe, 

7)

 

wykonać sprawdzian płaski zgodnie z instrukcją technologiczną, 

8)

 

sprawdzić jakość wykonanego sprawdzianu. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia,  

−

 

stanowisko do wykonywania szklanych sprawdzianów interferencyjnych, 

−

 

katalogi narzędzi do wykonywania bardzo dokładnych powierzchni, 

−

 

uchwyty do mocowania, 

−

 

rysunek konstrukcyjny sprawdzianu, 

−

 

materiał do wykonania zadania, 

−

 

urządzenia pomiarowe do wykonania zadania. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Dokonaj kontroli kompletu szklanych sferycznych sprawdzianów interferencyjnych. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  materiału  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  prawidłowe  odczytanie  prąŜków 
interferencyjnych. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  szklanych  sprawdzianów 
interferencyjnych, 

2)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  dotyczące  kontroli  promienia 
szklanych sprawdzianów interferencyjnych, 

3)

 

odczytać rysunki sferycznych sprawdzianów, 

4)

 

zorganizować stanowisko do pomiarów szklanych sprawdzianów interferencyjnych, 

5)

 

dobrać przyrządy kontrolne i pomiarowe, 

6)

 

wykonać sprawdzenie otrzymanych sprawdzianów, 

7)

 

sporządzić notatkę z wykonanego ćwiczenia. 

 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenia. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

poradnik dla ucznia,  

−

 

stanowisko do wykonywania pomiarów, 

−

 

rysunki konstrukcyjne sprawdzianów, 

−

 

materiały do mycia elementów optycznych, 

−

 

przyrządy pomiarowe: interferometr, wzorcowe sprawdziany interferencyjne, sferometr, 

−

 

arkusz spostrzeŜeń. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

 

 
TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  obróbki 
specjalnej elementów optycznych” 

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25 są z poziomu 
podstawowego, 

−−−−

 

zadania 8, 14, 16, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  22  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. b, 4. b, 5. c, 6. a, 7. d, 8. a, 9. c, 10. c, 11. a, 
12. d, 13. d, 14. a, 15. c, 16. a, 17. a, 18. d, 19. a, 20. b, 21. a, 22. d, 23. c, 24. b, 
25. b. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Sklasyfikować kleje 

A 

P 

b 

2 

Scharakteryzować 

klejenie 

elementów 

optycznych 

B 

P 

d 

3 

Scharakteryzować czynności podczas klejenia 

B 

P 

b 

4 

Scharakteryzować  sposoby  klejenia  elementów 
optycznych 

B 

P 

b 

5 

Sklasyfikować nanoszenie powłok 

A 

P 

c 

6 

Określić składnik powłoki przeciwodblaskowej  

A 

P 

a 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

7 

Scharakteryzować powłokę 

B 

P 

d 

8 

Dobrać materiały na powłoki optyczne 

C 

PP 

a 

9 

Scharakteryzować roztwory do srebrzenia 

B 

P 

c 

10  Scharakteryzować materiały do srebrzenia 

B 

P 

c 

11  Scharakteryzować materiały do lakierowania  

B 

P 

a 

12  Dobrać metody do wykonywania znaków na szkle 

C 

P 

d 

13  Dobrać obrabiarkę do wykonania obróbki 

C 

P 

d 

14  Dobrać przyrządy pomiarowe  

C 

PP 

a 

15 

Scharakteryzować 

obróbkę 

sprawdzianów 

interferencyjnych 

B 

P 

c 

16  Dobrać metody sprawdzania 

C 

PP 

a 

17  Dobrać parametry obróbki 

C 

PP 

a 

18  Scharakteryzować metody obróbki kryształów 

B 

P 

d 

19  Dobrać narzędzia do szlifowania kryształów 

C 

PP 

a 

20  Dobrać materiały do obróbki kryształów 

C 

P 

b 

21  Dobrać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

a 

22  Dobrać materiały na powłoki 

C 

P 

d 

23  RozróŜnić warstwy optyczne 

B 

P 

c 

24  Dobrać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

b 

25  Scharakteryzować nanoszenie znaków 

B 

P 

b 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test zawiera 25 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 
jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 
poprawnego wyniku. 

7.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 50 min. 

 

Powodzenia 

 
Materiały dla ucznia:

 

–

 

instrukcja, 

–

 

zestaw zadań testowych, 

–

 

karta odpowiedzi. 

 

 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 
 

1.

 

Do sklejania soczewek uŜywamy 

a)

 

cjanopanu. 

b)

 

balsamu. 

c)

 

kleju „kropelki”. 

d)

 

rozgrzanej do temperatury 70ºC parafiny. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

2.

 

Czynnością, która nie jest stosowana podczas klejenia soczewek jest 

a)

 

dobieranie soczewek. 

b)

 

mycie powierzchni soczewek. 

c)

 

nagrzewanie soczewek. 

d)

 

centrowanie soczewek. 

 
3.

 

Czynnością, która nie jest stosowana podczas klejenia pryzmatów klejem OK. – 50 jest 

a)

 

dociskanie. 

b)

 

zamraŜanie. 

c)

 

ustawianie na płaszczyźnie. 

d)

 

usuwanie nadmiaru kleju. 

 
4.

 

Najczęściej spotykaną wadą klejenia elementów optycznych jest 

a)

 

pękanie elementów klejonych. 

b)

 

rozklejanie. 

c)

 

odpryski. 

d)

 

matowienie powierzchni. 

 
5.

 

Do metod fizycznych nanoszenia powłok przeciwodblaskowych zaliczamy 

a)

 

lakierowanie. 

b)

 

metalizacja elektrolityczna. 

c)

 

naparowywanie w próŜni. 

d)

 

metalizowanie. 

 
6.

 

Składnikiem powłoki przeciwodblaskowej jest 

a)

 

fluorek magnezu. 

b)

 

fluorek wapnia. 

c)

 

fluorek sodu. 

d)

 

fluorek miedzi. 

 
7.

 

Podczas kontroli jakości powłok sprawdzamy 

a)

 

wytrzymałość na podwyŜszoną temperaturę. 

b)

 

oporność elektryczną. 

c)

 

odporność na środki chemiczne. 

d)

 

wytrzymałość mechaniczną warstwy. 

 
8.

 

Na powłoki metaliczne światłodzielące w elementach optycznych stosujemy 

a)

 

chemicznie czyste Ŝelazo. 

b)

 

platynę. 

c)

 

mosiądz. 

d)

 

cynę. 

 
9.

 

Roztwór do srebrzenia powierzchni elementów optycznych nie zawiera 

a)

 

wodorotlenku sodu. 

b)

 

wody destylowanej. 

c)

 

alkoholu etylowego. 

d)

 

azotanu srebra. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

10.

 

Do wyparowywania tlenku krzemu uŜywamy 

a)

 

łódeczek Ŝeliwnych. 

b)

 

spirali stalowych. 

c)

 

łódeczek molibdenowych. 

d)

 

spirali wolframowych. 

 
11.

 

Do lakierowania warstw metalicznych uŜywamy 

a)

 

lakieru bakelitowego. 

b)

 

lakieru ftalowego. 

c)

 

lakieru akrylowego. 

d)

 

lakieru nitrocelulozowego. 

 
12.

 

Metoda, która nie słuŜy do wykonywania znaków na elementach optycznych to 

a)

 

nacinanie noŜem diamentowym 

b)

 

trawienie. 

c)

 

metodą fotograficzną. 

d)

 

nacinanie frezem o ostrzach wykonanych z węglika spiekanego. 

 
13.

 

Szlifowania dokładnego i polerowania sprawdzianów sferycznych wykonuje się na 

a)

 

szlifierko-polerce 4-wrzecionowej. 

b)

 

szlifierko-polerce noŜnej. 

c)

 

szlifierko-polerce mechanicznej. 

d)

 

szlifierko-polerce 8-wrzecionowej. 

 
14.

 

Pokazany na rysunku (sferometr) przyrząd słuŜy do pomiaru 

a)

 

promienia. 

b)

 

długości. 

c)

 

wysokości. 

d)

 

grubości. 

 
15.

 

Sprawdzianów płaskich naleŜy obrabiać jednocześnie 

a)

 

1. 

b)

 

2. 

c)

 

3. 

d)

 

tyle ile się zmieści na szali. 

 
16.

 

Sprawdzania równoległości płaszczyzn w prętach laserowych dokonuje się przy pomocy 

a)

 

lunety autokolimacyjnej. 

b)

 

mikroskopu autokolimacyjnego. 

c)

 

kolimatora. 

d)

 

lunety pomiarowej. 

 
17.

 

Kryształy z kwarcu przeznaczone na elementy dwójłomne do obróbki naleŜy 

a)

 

zorientować ściśle wg osi optycznej. 

b)

 

zorientować ściśle wg boku kryształu. 

c)

 

zorientować ściśle wg podstawy. 

d)

 

zorientować ściśle wg krawędzi. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

18.

 

Fluoryt naleŜy ciąć 

a)

 

prostopadle do płaszczyzny spójności. 

b)

 

skośnie do płaszczyzny spójności. 

c)

 

dowolnie. 

d)

 

równolegle do płaszczyzny spójności. 

 
19.

 

Do szlifowania fluorytu uŜywamy narzędzi wykonanych  

a)

 

ze szkła. 

b)

 

z mosiądzu. 

c)

 

ze stali. 

d)

 

z aluminium. 

 
20.

 

Do polerowania fluorytu uŜywamy 

a)

 

tlenku ceru. 

b)

 

tlenku cyny. 

c)

 

tlenku miedzi. 

d)

 

tlenku aluminium. 
 

21.

 

Pokazane urządzenie słuŜy do 

 

 

a)

 

pomiaru promienia krzywizny. 

b)

 

pomiaru płaskości. 

c)

 

polerowania bardzo dokładnych powierzchni. 

d)

 

pomiaru grubości. 

 
22.

 

Substancją, która nie jest stosowana do wykonywania powłok na szkle jest 

a)

 

kriolit (Na

3

AlF

6

). 

b)

 

selenek cynku (ZnSe). 

c)

 

dwutlenek tytanu (TiO

2

). 

d)

 

dwutlenek węgla (CO

2

). 

 
23.

 

Warstwa, która nie jest warstwą nanoszoną na szkle optycznym jest 

a)

 

ś

wiatłodzieląca. 

b)

 

oporowa. 

c)

 

przewodząca. 

d)

 

antystatyczna. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

24.

 

Pokazane poniŜej rysunki przedstawiają  

 

 

 

 

a)

 

widok napręŜeń w szkle. 

b)

 

wady sklejania elementów optycznych. 

c)

 

obraz pod mikroskopem. 

d)

 

wady warstwy odbijającej. 

 
25.

 

Zaletą znakowania laserowego jest 

a)

 

duŜe prędkości znakowania.  

b)

 

wysoka jakość znakowania i wysoka powtarzalność.  

c)

 

moŜliwość znakowania z wysoką rozdzielczością.  

d)

 

moŜliwość znakowania bez wstępnego rysunku. 

 

 

 

 

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ............................................................................... 

 

Wykonywanie obróbki specjalnej elementów optycznych

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1 

a 

b 

c 

d 

 

2 

a 

b 

c 

d 

 

3 

a 

b 

c 

d 

 

4 

a 

b 

c 

d 

 

5 

a 

b 

c 

d 

 

6 

a 

b 

c 

d 

 

7 

a 

b 

c 

d 

 

8 

a 

b 

c 

d 

 

9 

a 

b 

c 

d 

 

10 

a 

b 

c 

d 

 

11 

a 

b 

c 

d 

 

12 

a 

b 

c 

d 

 

13 

a 

b 

c 

d 

 

14 

a 

b 

c 

d 

 

15 

a 

b 

c 

d 

 

16 

a 

b 

c 

d 

 

17 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19 

a 

b 

c 

d 

 

20 

a 

b 

c 

d 

 

21 

a 

b 

c 

d 

 

22 

a 

b 

c 

d 

 

23 

a 

b 

c 

d 

 

24 

a 

b 

c 

d 

 

25 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:

 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

TEST 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  obróbki 
specjalnej elementów optycznych” 

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25 są z poziomu 
podstawowego, 

−−−−

 

zadania 8, 14, 16, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  22  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. c, 4. a, 5. a, 6. c, 7. b, 8. c, 9. b, 10. b, 11. b, 
12. b, 13. b, 14. a, 15. a, 16. c, 17. a, 18. b, 19. a, 20. c, 21. a, 22. d, 23. c, 24. b, 
25. a. 
 
Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Sklasyfikować kleje 

A 

P 

c 

2 

Scharakteryzować 

klejenie 

elementów 

optycznych 

B 

P 

c 

3 

Scharakteryzować czynności podczas klejenia 

B 

P 

c 

4 

Scharakteryzować  sposoby  klejenia  elementów 
optycznych 

b 

P 

a 

5 

Sklasyfikować nanoszenie powłok 

A 

P 

a 

6 

Określić składnik powłoki przeciwodblaskowej  

A 

P 

c 

7 

Scharakteryzować powłokę 

B 

P 

b 

8 

Dobrać materiały na powłoki optyczne 

C 

PP 

c 

9 

Scharakteryzować roztwory do srebrzenia 

B 

P 

b 

10 

Scharakteryzować materiały do srebrzenia 

B 

P 

b 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

11 

Scharakteryzować materiały do lakierowania  

B 

P 

b 

12 

Dobrać metody do wykonywania znaków na szkle 

C 

P 

b 

13 

Dobrać obrabiarkę do wykonania obróbki 

C 

P 

b 

14 

Dobrać przyrządy pomiarowe  

C 

PP 

a 

15 

Scharakteryzować 

obróbkę 

sprawdzianów 

interferencyjnych 

B 

P 

a 

16 

Dobrać metody sprawdzania 

C 

PP 

c 

17 

Dobrać parametry obróbki 

C 

PP 

a 

18 

Scharakteryzować metody obróbki kryształów 

B 

P 

b 

19 

Dobrać narzędzia do szlifowania kryształów 

C 

PP 

a 

20 

Dobrać materiały do obróbki kryształów 

C 

P 

c 

21 

Dobrać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

a 

22 

Dobrać materiały na powłoki 

C 

P 

d 

23 

RozróŜnić warstwy optyczne 

B 

P 

c 

24 

Dobrać przyrządy pomiarowe 

C 

P 

b 

25 

Scharakteryzować nanoszenie znaków 

B 

P 

a 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  25  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 

jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Zadania  wymagają  prostych  obliczeń,  które  powinieneś  wykonać  przed  wskazaniem 

poprawnego wyniku. 

7.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

8.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.

 

Na rozwiązanie testu masz 50 min. 

 

Powodzenia 

 
 
Materiały dla ucznia:

 

–

 

instrukcja, 

–

 

zestaw zadań testowych, 

–

 

karta odpowiedzi. 

 
 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.

 

Do sklejania soczewek uŜywamy 
a)

 

kleju „kropelki”. 

b)

 

cyjanopanu. 

c)

 

OK. – 50. 

d)

 

rozgrzanej do temperatury 70ºC parafiny. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

2.

 

Do sprawdzania dokładności sklejenia elementów optycznych uŜywamy 
a)

 

lupy. 

b)

 

lunety. 

c)

 

mikroskopu pomiarowego. 

d)

 

kolimatora. 

 
3.

 

Do sprawdzania prawidłowości sklejania uŜywamy  
a)

 

przyrządu kolimatorowego. 

b)

 

przyrządu lunetowego. 

c)

 

mikroskopu. 

d)

 

oka nieuzbrojonego. 

 
4.

 

Odkształcenia powierzchni wywołanych sklejaniem sprawdza się za pomocą 
a)

 

polaryskopu. 

b)

 

polarymetru. 

c)

 

sprawdzianu interferencyjnego. 

d)

 

refraktometru. 

 
5.

 

Do metod chemicznych nanoszenia powłok przeciwodblaskowych zaliczamy 
a)

 

trawienie w kąpieli. 

b)

 

metalizacja próŜniowa. 

c)

 

naparowywanie w próŜni. 

d)

 

lakierowanie ciśnieniowe. 

 
6.

 

Powłoki przeciwodblaskowe stosowane są w celu 
a)

 

zmniejszenia współczynnika odbicia światła. 

b)

 

zwiększenia współczynnika odbicia światła. 

c)

 

zmiany barwy soczewki. 

d)

 

zmniejszenia dystorsji. 

 
7.

 

Powłok metodą fizyczną nie moŜemy nanosić na 
a)

 

soczewkach. 

b)

 

pryzmatach. 

c)

 

kryształach. 

d)

 

elementach klejonych. 

 
8.

 

Nieudane powłoki metaliczne światło dzielące rozpuszcza się w roztworze 
a)

 

kwasu octowego. 

b)

 

chloru. 

c)

 

sodu. 

d)

 

soli. 

 
9.

 

Elementy przeznaczone do metalizowania naleŜy 
a)

 

zabezpieczyć lakierem. 

b)

 

przeszlifować. 

c)

 

przepolerować. 

d)

 

zamrozić. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

10.

 

Na zdjęciu przedstawiono 

 

a)

 

mocowanie soczewek w aparaturze próŜniowej. 

b)

 

mocowanie pryzmatów w aparaturze próŜniowej. 

c)

 

naprawę aparatury próŜniowej. 

d)

 

polerowanie . 

 
11.

 

Do lakierowania obwodów soczewek uŜywamy 
a)

 

lakieru bakelitowego. 

b)

 

emalię nitrocelulozową. 

c)

 

lakieru akrylowego. 

d)

 

lakieru ftalowego. 

 
12.

 

Rysunek przedstawia 
a)

 

pantograf poziomy. 

b)

 

pantograf pionowy. 

c)

 

metoda fotograficzna. 

d)

 

nacinanie podziałki frezem. 

 
 
 
 
13.

 

Polerowania powierzchni bardzo gładkich wykonuje się  
a)

 

w zanurzeniu. 

b)

 

na sucho. 

c)

 

na szlifierko-polerce mechanicznej. 

d)

 

na szlifierko-polerce 8-wrzecionowej. 

 
14.

 

Do sprawdzania odchyłek promienia (płaskości) wykorzystano zjawisko 
a)

 

interferencji. 

b)

 

polaryzacji. 

c)

 

dyfrakcji. 

d)

 

emisji. 

 
15.

 

Najlepszym surowcem na płaskie sprawdziany interferencyjne jest 
a)

 

dowolne szkło. 

b)

 

kwarc naturalny. 

c)

 

german. 

d)

 

kryształ soli. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

35 

16.

 

Płaskość powierzchni w prętach laserowych powinna mieścić się w granicach 
a)

 

0,4 do 0,5 N, 

b)

 

0,3 do 0,4 N. 

c)

 

0,1 do 0,2 N. 

d)

 

0,2 do 0,3 N. 

 
17.

 

Kwarc jest kryształem 
a)

 

jednoosiowym. 

b)

 

dwuosiowym. 

c)

 

trójosiowym. 

d)

 

czteroosiowym. 

 
18.

 

Obróbkę płytek z kryształów naleŜy prowadzić przy 
a)

 

dowolnym ich ustawieniu. 

b)

 

jednakowym ich ustawieniu. 

c)

 

prostopadłym. 

d)

 

równoległym. 

 
19.

 

Do szlifowania fluorytu uŜywamy 
a)

 

bardzo miękkich smół. 

b)

 

miękkich smół. 

c)

 

ś

rednich smół. 

d)

 

twardych smół. 

 
20.

 

Do polerowania II powierzchni elementy z fluorytu mocujemy 
a)

 

na kontakt optyczny. 

b)

 

za pomocą smoły naklejniczej miękkiej. 

c)

 

za pomocą smoły naklejniczej twardej. 

d)

 

w uchwytach. 

 
21.

 

Pokazane urządzenie słuŜy do 

 

 

 

a)

 

pomiaru promienia krzywizny. 

b)

 

pomiaru płaskości. 

c)

 

polerowania bardzo dokładnych powierzchni. 

d)

 

pomiaru grubości. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

36 

22.

 

Do wykonywania znaków za pomocą wiązki laserowej stosujemy lasery  
a)

 

rubinowe. 

b)

 

barwnikowe. 

c)

 

Nd:YAG. 

d)

 

półprzewodnikowe. 

 
23.

 

Warstwa, która nie jest warstwą nanoszoną na szkle optycznym jest 
a)

 

odbijająca. 

b)

 

oporowa. 

c)

 

przewodząca. 

d)

 

półprzepuszczalna. 

 

24.

 

 Pokazany poniŜej rysunek przedstawia  

 

 

a)

 

sprawdzanie czystości sklejania. 

b)

 

suszenia sklejonych soczewek. 

c)

 

centrowania sklejonych soczewek. 

d)

 

układ do sklejania pryzmatów. 

 
25.

 

Wadą znakowania laserowego jest 
a)

 

brak moŜliwości znakowania w kolorach. 

b)

 

duŜa prędkość znakowania.  

c)

 

wysoka jakość znakowania i wysoka powtarzalność.  

d)

 

bezdotykowość.  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

37 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

Imię i nazwisko ............................................................................... 
 

Wykonywanie obróbki specjalnej elementów optycznych 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1 

a 

b 

c 

d 

 

2 

a 

b 

c 

d 

 

3 

a 

b 

c 

d 

 

4 

a 

b 

c 

d 

 

5 

a 

b 

c 

d 

 

6 

a 

b 

c 

d 

 

7 

a 

b 

c 

d 

 

8 

a 

b 

c 

d 

 

9 

a 

b 

c 

d 

 

10 

a 

b 

c 

d 

 

11 

a 

b 

c 

d 

 

12 

a 

b 

c 

d 

 

13 

a 

b 

c 

d 

 

14 

a 

b 

c 

d 

 

15 

a 

b 

c 

d 

 

16 

a 

b 

c 

d 

 

17 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19 

a 

b 

c 

d 

 

20 

a 

b 

c 

d 

 

21 

a 

b 

c 

d 

 

22 

a 

b 

c 

d 

 

23 

a 

b 

c 

d 

 

24 

a 

b 

c 

d 

 

25 

a 

b 

c 

d 

 

Razem:

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

38 

7. LITERATURA 

 

1.

 

Chalecki J.: Przyrządy optyczne. WNT, Warszawa 1979 

2.

 

Hein  A.,  Sidorowicz  A.,  Wagnerowski  T.:  Oko  i  okulary.  Wydawnictwo  Przemysłu 
Lekkiego i SpoŜywczego, Warszawa 1966 

3.

 

Jóźwicki R.: Optyka Instrumentalna. WNT, Warszawa 1970 

4.

 

Krawcow  J.  A.,  Orłow  J.  I.:  Optyka  geometryczna  ośrodków  jednorodnych.  WNT, 
Warszawa 1993 

5.

 

Legun Z.: Technologia elementów optycznych. WNT, Warszawa 1982 

6.

 

Meyer – Arendt J. R.: Wstęp do optyki. PWN, Warszawa 1977 

7.

 

Nowak  J.,  Zając  M.:  Optyka  –  kurs  elementarny.  Oficyna  Wydawnicza  Politechniki 
Wrocławskiej, Wrocław 1998 

8.

 

Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997 

9.

 

Szymański J.: Budowa i montaŜ aparatury optycznej. WSiP, Warszawa 1978 

10.

 

Internet - http://zto.mchtr.pw.edu.pl/download/.pdf – dr inŜ. Michał Józwik 

11.

 

Internet – http://www.kleje.rato.pl/products/ 

12.

 

Internet – http://www.sony.pl/view/ShowArticle. 

13.

 

Internet - http://technologialaserowa.republika.pl/znakowanie.html 

14.

 

Internet – www.gravograph.com 

15.

 

Internet – http://www.technifor.com/pl/htm/product/menu.htm 

16.

 

Internet – http://www.soczewki.produkcja.com.pl /   f-ma B&M OPTIK GmbH