1
Podstawy rachunkowo
ś
ci
Blok Wykładowy nr 5
dr Wojciech Hasik
wojciech.hasik@ue.wroc.pl
Podział pionowy i poziomy konta
W celu bardziej przejrzystego, precyzyjnego i
dostosowanego do potrzeb informacyjnych jednostki i jej
specyfiki (np. struktury organizacyjnej) klasyfikowania
aktywów, pasywów oraz ich zmian (operacji
gospodarczych) – system ewidencji (system kont) podlega
elastycznemu dostosowaniu poprzez
DZIELENIE I Ł
Ą
CZENIE KONT W PŁASZCZYZNACH:
poziomej
pionowej
2
Podział poziomy konta
polega na uszczegółowieniu konta
dzielonego poprzez wyodr
ę
bnienie z niego
pewnej ilo
ś
ci kont funkcjonuj
ą
cych
identycznie jak konto dzielone
powstaje zbiór kont analitycznych
konta analityczne mog
ą
zast
ą
pi
ć
lub
funkcjonowa
ć
dodatkowo do konta
dzielonego (syntetycznego)
Podział poziomy konta – na przykładzie
Inwestycji krótkoterminowych
SP)
+
Akcje
-
Inwestycje krótkoterminowe
SP)
+
Obligacje
-
SP)
+
Po
ż
yczki
-
SP)
+
-
• w układzie: konto syntetyczne – konta analityczne, stosujemy pojedynczy zapis
powtarzany
• przed zamkni
ę
ciem konta syntetycznego wymagane jest uzgodnienie sald
3
Podział pionowy konta
polega na wyodr
ę
bnieniu z konta dzielonego
okre
ś
lonego typu operacji i
ewidencjonowaniu ich na osobnym koncie
powstałe konto funkcjonuje w inny sposób
ni
ż
konto dzielone
Podział pionowy konta – na przykładzie
konta:
Ś
rodki trwałe
SP)
nabycie
Ś
rodki trwałe brutto
zbycie
Ś
rodki trwałe wg warto
ś
ci bilansowej
Saldo pocz
ą
tkowe w koszcie historycznym)
nabycie
ś
rodków trwałych
spisanie odpisu umorzeniowego
ś
t.
sprzedanego
odwrócenie odpisu aktualizuj
ą
cego
planowana utrata warto
ś
ci (odpis
umorzeniowy)
zbycie
ś
rodka trwałego
nieplanowana utrata warto
ś
ci (odpis
aktualizuj
ą
cy)
odpis
umorzeniowy
Umorzenie
spisanie
odpiu
dokonanie
odpisu
Odpisy aktualizuj
ą
ce
odwrócenie
odpisu
4
Przykład ł
ą
czenia kont
– konto rozrachunkowe
Rozrachunki z „X”
SP)
+
Nale
ż
no
ś
ci od „X”
-
SP)
+
Zobowi
ą
zania wobec „X”
-
SP nale
ż
no
ś
ci)
+ nale
ż
no
ś
ci
- zobowi
ą
zania
(SP zobowi
ą
za
ń
+ zobowi
ą
zania
- nale
ż
no
ś
ci
• konto „rozrachunki” ma dwa salda pocz
ą
tkowe i ko
ń
cowe
• przy zamykaniu konta rozrachunki nie ma mo
ż
liwo
ś
ci ustalenia
bezpo
ś
redniego sald ko
ń
cowych – ustalane na podstawie zestawienia
obrotów i sald kont analitycznych
Rozrachunki
To wzajemne uprawnienia i obowi
ą
zania
wynikaj
ą
ce z transakcji handlowych (lub z
innych tytułów) o potwierdzonej przez strony
kwocie i ustalonym terminie płatno
ś
ci
5
Konto koryguj
ą
ce
jest skutkiem podziału pionowego konta
głównego, które słu
ż
y do ewidencji warto
ś
ci
bilansowej okre
ś
lonych aktywów (rzadko
zobowi
ą
za
ń
)
Konto koryguj
ą
ce
słu
ż
y do ewidencji zmian i stanów korekt warto
ś
ci
bilansowej aktywów spowodowanych:
•
zastosowaniem zasady ostro
ż
no
ś
ci, czyli
dokonaniem:
•
planowanych odpisów umorzeniowych (
Ś
T i WNiP)
•
nieplanowanych odpisów aktualizuj
ą
cych (Aktywa
oprócz
ś
r.pie
ń
)
•
odwróceniem uprzednio dokonanych odpisów
aktualizuj
ą
cych
6
Konto koryguj
ą
ce
słu
ż
y do ewidencji zmian i stanów korekt warto
ś
ci
bilansowej aktywów spowodowanych:
•
zastosowaniem do bie
żą
cej ewidencji aktywów cen
(warto
ś
ci) umownych/planowanych/standardowych,
które ró
ż
ni
ą
si
ę
od warto
ś
ci rzeczywistych, np.:
•
stałych cen ewidencyjnych (materiały, towary)
•
kosztów planowanych (wyroby gotowe, półprodukty)
•
ceny sprzeda
ż
y brutto lub netto (towary)
Przykład funkcjonowania konta koryguj
ą
cego:
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
Problem 1:
przyjmujemy dostawy jednakowego materiału od ró
ż
nych
dostawców, faktury docieraj
ą
z opó
ź
nieniem
w jakiej warto
ś
ci przyj
ąć
dostawy materiałów do magazynu?
Problem 2:
produkujemy w systemie ci
ą
głym i przyjmujemy wyroby
gotowe z produkcji do magazynu dwa razy dziennie – a koszt
wytworzenia jeste
ś
my w stanie ustali
ć
po rozliczeniu miesi
ą
ca
w jakiej warto
ś
ci przyjmowa
ć
partie wytworzonych produktów
do magazynu?
7
Przykład funkcjonowania konta koryguj
ą
cego:
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
STAŁA CENA EWIDENCYJNA:
rozwi
ą
zanie dopuszczone uor (równie
ż
w MSSF)
powoduje uproszczenie bie
żą
cej ewidencji
ró
ż
nice pomi
ę
dzy SCE a warto
ś
ci
ą
rzeczywist
ą
(c.
nabycia lub koszt wytworzenia) ewidencjonowane s
ą
na
wyodr
ę
bnionym koncie
na koniec okresu rozliczeniowego nast
ę
puje rozliczenie
zakumulowanych ró
ż
nic na pozostały zapas oraz
rozchód dokonany w okresie (poprzez korekt
ę
rozchodu
o odpowiedni
ą
ilo
ść
odchyle
ń
)
Przykład funkcjonowania konta koryguj
ą
cego:
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
Przykład:
przyjmujemy 3 dostawy jednakowego materiału:
1.
po cenie 90
2.
po cenie 105
3.
po cenie 110
ł
ą
czna warto
ść
przyj
ę
tych dostaw: 305
w jaki sposób prowadzi
ć
bie
żą
c
ą
ewidencj
ę
?
w jaki sposób interpretowa
ć
salda ko
ń
cowe?
w jaki sposób ustala
ć
warto
ść
bilansow
ą
zapasu?
w jaki sposób rozlicza
ć
odchylenia?
8
Dowody ksi
ę
gowe
ka
ż
dy zapis w ewidencji ksi
ę
gowej musi wynika
ć
z
odpowiedniego, rzetelnie sporz
ą
dzonego,
odpowiadaj
ą
cego wymogom formalnym (art. 21 uor.)
i poprawnego rachunkowo dokumentu – zwanego
dowodem ksi
ę
gowym
dowód ksi
ę
gowy jest pisemnym
odzwierciedleniem operacji gospodarczych
[wi
ę
cej informacji w materiałach uzupełniaj
ą
cych]
Korekta bł
ę
dów ksi
ę
gowych
bł
ę
dy w dokumentach
bł
ę
dy w ksi
ę
gach rachunkowych:
–
wprowadzenie zapisu koryguj
ą
cego: STORNO
storno czerwone – oznacza zapis ujemny
storno czarne – zapis dodatni - spotykamy:
–
storno czarne zupełne (dwa zapisy koryguj
ą
ce)
–
storno czarne cz
ęś
ciowe (poprawiamy tylko jeden
zapis)