1

Podstawy

historii turystyki

Marek Migdal

2

Historia turystyki



Jak się zaczęło?



Gdzie?



Kiedy?



Kto był pierwszy?

3

Historia turystyki



Historia turystyki jest nierozłącznym
elementem historii ludzkości.



Ludzie przemieszczali się zawsze

w poszukiwaniu pożywienia i miejsca
zamieszkania jednak

za początek

turystyki uznaje się moment,

gdy człowiek zaczął podróżować
w celach poznawczych.

4

Starożytność



Starożytni Egipcjanie podróżowali do miejsc kultu
religijnego oraz w celu zobaczenia piramid

.



Pierwsze wędrówki o charakterze turystycznym,

a nie handlowym datuje się na 4000 rok p.n.e.



Starożytni Grecy i Rzymianie podróżowali
w celach handlowych, wojennych, uczestniczenia

w igrzyskach i uroczystościach religijnych.

5

Starożytność

Już w starożytności można zaobserwować

początki przemysłu turystycznego

,



powstanie patronów – osób opiekujących
się przyjezdnymi,



sanatoriów i domów wczasowych,



map drogowych,



voucherów- dokumentów upoważniających
do noclegów w zajazdach.

6

Średniowiecze

System feudalny i upadek wielu gospodarstw

sprawiły, że w Średniowieczu nastąpił zastój
w podróżowaniu. Podróżowali głównie kupcy
i pielgrzymi do miejsc kultu religijnego, "Grobu
Świętego" oraz studenci na wyższe uczelnie.

Ciekawsze podróże:



1271 - wyprawa Marco Polo do Chin,



1336 - wyprawa Francesco Petrarki w Alpy

Prowansalskie,

7

Wielkie Odkrycia Geograficzne

Wiek XIV i XV to okres wielkich wypraw

i wielkich dokonań. Od odkrycia Ameryki

do opłynięcia globu przez Magellana dzięki

czemu dowiedziono, że ziemia jest okrągła.

Ciekawsze podróże:



1492 wyprawa Krzysztofa Kolumba i odkrycie Ameryki



1498 podróż Vasco da Gama do Indii



1499

– 1500 wyprawy Amerigo Vespucciego do Ameryki



1519 podróż Ferdynanda Magellana dookoła świata

8

Wiek XVII i XVIII



Powstanie miejscowości leczniczych
i typowo turystycznych,



Rozwój podróżowania do Ameryki,
wypraw w wysokie góry oraz literatury
podróżniczej.



1786 zdobycie przez Anglików Mont
Blanc (4807 n.p.m.)

9

Wiek XIX

Rozwój turystyki masowej

Co spowodowało rozwój turystyki

na skalę masową?

10

Rozwój turystyki masowej

1.

Wynalezienie maszyny parowej



dzięki której nastąpił:



rozwój środków transportu,



rozwój przemysłu,



i w towarzyszący temu



wzrost poziomu oświaty i świadomości
społecznej.

-

Jakie drugie wydarzenie miało kluczowy wpływ

na obecny masowy charakter turystyki?

11

Wiek XIX i XX



Rozwój turystyki pociąga rozwój infrastruktury
turystycznej w miejscowościach, do których
przybywa coraz więcej turystów.



Rozwój transportu morskiego sprawia, że do
Europy przybywa coraz więcej turystów
z Ameryki,



Rozwój motoryzacji wpływa na rozbudowę dróg.

Otwarte zostaje pierwsze biuro turystyczne.

Kiedy, przez kogo i w jakich okolicznościach?

12

Wiek XIX i XX cd.



1841 THOMAS COOK organizuje pierwszy wyjazd
grupowy i tworzy pierwsze biuro turystyczne,



1857 powstaje pierwszy Brytyjski Klub Alpejski



1861 w Norwegii powstaje organizacja "Poznaj swój kraj"



1862 powstaje Austriacki Klub Alpejski



1863 powstaje Szwajcarski Klub Alpejski



1882 powstają pierwsze zrzeszenia hotelarzy w Szwajcarii



1886 powstają pierwsze zrzeszenia hotelarzy w Austrii

13

Wiek XIX i XX cd.



1888 -

przejście Fritjofa Nansena na nartach

Przez Grenlandię -

data uznawana

za początek rozwoju narciarstwa



1901 - w Nowej Zelandii powstaje pierwszy

państwowy organ do spraw turystyki



1909 - w Austrii powstaje referat turystyki



1924 -

budowa pierwszej autostrady we Włoszech

14

Wiek XIX i XX cd.



1934 -

powstaje Międzynarodowy Związek

Oficjalnych Organizacji Turystycznych



1975 -

powstaje Światowa Organizacja Turystyki

WTO (World Tourism Organisation)



1979 -

Zgromadzenie Ogólne WTO zdecydowało

o ustanowieniu święta branżowego

27 wrzesień - Światowy Dzień Turystyki.

15

POLSKA -

Średniowiecze



Polskie podróżowanie w średniowieczu
i późniejszych okresach miało podobny
charakter do podróży europejskich.



Przemieszczali się głównie kupcy,
pielgrzymi, arystokracja i studenci.



Podróżowanie w tym okresie było drogie,
mało wygodne i niebezpieczne.

16

POLSKA - Wiek XIX do 1918 r.



Na początku XIX wieku następuje popularyzacja
polskich uzdrowisk w Krynicy, Szczawnicy, Iwoniczu

i Busku Zdroju, a najczęściej odwiedzanymi

miejscami są Zakopane, Kraków, Warszawa i Śląsk.



Na rozwój turystyki w Polsce w początkowym

okresie wpływ duży mieli Stanisław Staszic, Julian
Ursyn Niemcewicz i Wincenty Pol. Popularyzatorem

piękna Tatr był Tytus Chałubiński.



Trzeba podkreślić, że w okresie zaborów

wszelkie formy zorganizowanej działalności

były ograniczane.

17



1805 -

Stanisław Staszic opisuje swoje przeżycia

z wędrówek po Tatrach w książce

"O ziemiorództwie gór dawnej Sarmacji

a później Polski"



1823 -

dr J. J. Hafnem założył nadmorskie kąpielisko Sopot



1873 -

powstaje Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie

z inicjatywy Feliksa Pławickiego, Adolfa Tetmajera

Tytusa Chałubińskiego i ks. Józefa Stolarczyka



1874 -

powstaje pierwsze schronisko górskie w polskich

górach nad Morskim Okiem



1876 -

powstaje schronisko w Dolinie Pięciu Stawów

POLSKA - wiek XIX do 1918 r.

18



1906 - powstaje Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.

Założycielami są Aleksander Janowski i Aleksander Patka



1907 -

powstaje Zakopiański Oddział Narciarzy

Założycielami tej organizacji są m.in. Stanisław Barabasz,

Mieczysław Karłowicz, Mariusz Zaruski

-

rodzi się nowa gałąź turystyki narciarstwo.



1909 - powstaje

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie

Ratunkowe - TOPR.



1913 -

w Poznaniu powstaje Poznańskie Towarzystwo

Turystyczne.

POLSKA - wiek XIX do 1918 r.

19

Okres międzywojenny 1918-1939

Pierwsza wojna światowa ograniczyła rozwój turystyki

w Polsce. Po odzyskaniu niepodległości nastąpił

rozwój różnego rodzaju organizacji turystycznych.



1919 -

powstaje pierwszy urząd - Referat Turystyki

przy Ministerstwie Robót Publicznych



1919

– utworzono Towarzystwo Tatrzańskie



1920 -

Towarzystwo Tatrzańskie zmienia nazwę na

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie z siedzibą
w Krakowie

20

Okres międzywojenny 1918-1939



1923 -

powstaje we Lwowie Biuro Podróży

"ORBIS" /po wojnie Polskie BP ORBIS/



1929 -

powstają Polskie Linie Lotnicze LOT



1929 - powstaje Polskie Towarzystwo Schronisk

Młodzieżowych (reaktywacja w 1959)



1937 -

powstaje Spółdzielnia Turystyczno –

Wypoczynkowa GROMADA.

Powstanie tego biura wyrażało ówczesne
tendencje do tworzenia biur klasowych

np. chłopskich.

21

Lata 1945 - 1989 r.



Po II Wojnie Światowej nastąpiło zahamowanie swobodnego
rozwoju ruchu turystycznego.



Promowane były tylko niektóre jego formy - głównie
turystyka masowa i wczasy pracownicze.



Ówczesne władze ograniczały również ruch

międzynarodowy w szczególności do regionów innych

niż Kraje Demokracji Ludowej (KDL).



Paszporty wydawane są czasowo – osobny na „KDL”
i na

„wszystkie kraje świata”.



Turystyka traktowana jest jako

świadczenie socjalne

a nie dziedzina gospodarki.

22

Lata 1945 - 1989 r.

Powstają organizacje i instytucje realizujące linię państwa

socjalistycznego



1949 - zostaje utworzona organizacja

"Fundusz Wczasów Pracowniczych"



1950 -

z połączenia PTT i PTK powstaje PTTK



1950 -

przy Ministerstwie Komunikacji zostaje powołana

Rada Turystyki



1952 -

zostaje powołany Komitet dla Spraw Turystyki.



1960 -

powołany zostaje Główny Komitet Kultury Fizycznej

i Turystyki (GKKFiT)

-

turystykę łączy się ze sportem i traktuje jako formę

rekreacji i odpoczynku a nie gospodarkę.

23

1989 -....



Na przełomie lat 1989/1990 do polskiej gospodarki,

w tym również turystyki , wprowadzono zasady
gospodarki wolnorynkowej.



Kryzys lat osiemdziesiątych i koszty reform spowodowały

znaczne obniżenie stopy życiowej ludności i spadek popytu

na usługi turystyczne. Część państwowych gestorów

turystycznej bazy noclegowej stanęła w obliczu

bankructwa, niektóre obiekty zostały sprzedane

wydzierżawione albo przekazane władzom

samorządowym, a wszystkie zostały zmuszone

do dostosowania się do zasad gospodarki wolnorynkowej.



Następuje restrukturyzacja bazy turystycznej – z modelu
turystyki socjalnej do modelu turystyki komercyjnej.

24

1989… cd.

Rozpoczyna się proces tworzenia nowych struktur.



1990 - powstaje Polska Izba Turystyki (PIT)

– pierwsza organizacja samorządu gospodarczego



1991 -

rozpoczyna się tworzenie Regionalnych Izb Turystyki



1997

– powstaje Rada Krajowa Izb Turystyki w Polsce



1997 -

rozpoczęto I etap wdrażania Programu Rozwoju

Krajowego Produktu Turystycznego,

-

uchwalono ustawę "O usługach turystycznych„



1997

– powstaje ZART

Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Turystyki

25

1989… cd.



1999 - wyznaczone zostaje

Ministerstwo właściwe

ds. turystyki /pierwsze Ministerstwo Transportu
-

następnie Ministerstwo Gospodarki/



1 stycznia 2000 rozpoczyna działalność POT

Polska Organizacja Turystyczna,



2001 -

rozpoczyna się proces tworzenia ROT i LOT

Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych



2002

– utworzona zostaje Zachodniopomorska

Regionalna Organizacja Turystyczna



2007

– utworzone zostaje

Ministerstwo Sportu i Turystyki

26

Dziękuję za uwagę!

Marek Migdal

[e-mail]