brak zaskarżalnoś contractus innominatus
celem jest nabycie prawa lub innej causa obligandi vel acquirendi
chcącemu nie dz się volenti non fit iniuria
ciężar dow spoczyw na tym, kto twier ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
ciężar dowodu spoczywa na powodzie actori incumbit onus probandi
darowizna causa donandi
dłużnik debitor
dobra majątkowe bonum / bona
dobra wiara bona fides
działa podstępnie ten kto żąda dolo facit qui petit quod redditurus est
dziecko poczęte uważa się nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur
dziedzicze przeciw testam contra tabulas
dziedziczenie bez tes ustaw ab intestato
fałszywe oznaczenie nie szkodzi falsa demonstratio non nocet
gdy ustaje przyczyn obowiązywa ustawy cessante ratione legis cessat ipsa lex
gdzie prawo, tam śro ubi ius ibi remedium
godziwa przyczyna objęcia w posiadanie iusta causa possidendi
grube niedbalstwo culpa lata
jest rzeczą godziwą fas est
każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie) actio quaelibet in via sua
kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawn ex maleficio non oritur contractus
lżejsze niedbalstwo culpa levis
majątek bonum / bona
małżeństwo nwż matrimonium putativum
małżeństwo wżne matrimonium legitimum
małżonek coniux
materialne władanie rzeczą corpus
matka jest zawsze mater semper certa est
mąż vir/ vir + coniux, maritus
miejscem sporu sąd miejsc zam pozwan forum est ubi domicilium est
na powodzie spoczywa ciężar dowodu actori incumbit probatio
należy wysłuchać także drugiej strony audiatur et altera pars
naprawianie szkody damnum compensare
nie dwa razy za to samo ne bis in idem
nie ma kary bez ust nulla poena sine lege
nie ma prz b k nullum crimen sine poena
nie ma prz bez ut nullum crimen sine lege
nie ma sędziego nemo iudex sine actore
nie ma zobow, gdy świadcz jest niemożli impossibilium nulla obligatio est
nie można mieć służebności na własnej r nulli res sua servit
nie wolno występować przeciwko temu venire contra factum proprium nemini licet
nie wpływają na istot kontra, jednakże… accidentalia contractus
niedołożenie starannoś jak w swoich spr culpa in concreto
niestaranność w fazie zawierania umowy culpa in contrahendo
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie nemo est iudex in propria causa
nikt nie jest zobo do oskarżenia samego s nemo tenetur seipsum accusare
nikt nie może przenieść na drugiego nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
nikt nie może umrzeć nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest
obiekt materialny res corporales
ogólna ustawa późn nie uch wcześ szczeg lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
ogranicz prawa rzeczowe iura in re aliena

ojcem pater est quem nuptiae demonstrat
osoba ludzka persona
podniesienie przez pozwanego zarzutu reus exceptiendo fit actor
podstawa do wejścia w posiadanie iusta causa possidendi
pogorszenie sytuacji skazanego reformationis in peius
pokrewieństwo krwi cognatus
ponieważ sprawy przybrały taki obrót rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
ponieważ ta zawsze jest pewna quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est,
quem nuptiae demonstrant
popełni czynu raptowny dolus repentinus
popełnienie czynu zapl dolu premeditatus
porównanie staranności sprawcy szkody culpa in abstracto
posiadacz w dobrej bonae fidei possessor
posiadacz w złej malae fidei possesor
posiadanie possessio
potwierdzenie równa się zleceniu ratihabitio mandato comparatur
powinieneś przestrzegać prawa tu patere legem quam fecisti
powinowactwo affinis
powodowi nie wolno tego co pozwanem non debet actori licere, quod reo non permittur
powołanie do dziedzicz oparte na test ex testamento
powołujący się na własny występek turpitudinem suam allegans nemo audiatur
powód idzie za sądem pozwanego actor sequitur forum rei
powód nie może być zasądzony actor non condemnatur
pozwany jest powodem, ciężar dowodu reus in exceptione actor est
późniejsza zła wiara nie szkod mala fides supervieniens non nocet (nieruchomości)
późniejsza zła wiara szkodzi mala fides superveniens nocet (ruchomości)
prawem naturalnym jest to, czego natura ius naturale es quod natura omnia animalia docuit hinc
descendit maris atque feminae coniunctio quam nos matrimonium apellamus
prawidł. wyk zobow. p dłużnika solutio
prawidłowe wyk w czasu solutio + tempus
prawidłowe wyk względe miejsca+ locum
prawidłowe wyk względem rzeczy + res
prawo do korzysta i pobierania korzyści ius utendi et fruendi
prawo do rzeczy cudzej iura in re aliena
prawo i działanie podstępne ius et fraus nonquam cohabitant
prawo jest sztuką ius est ars boni et aequi
prawo ma na względzie sprawiedliwość ius recipsit aequitatem
prawo miecza ius gladii
prawo miejsca dok aktu uroczystego lex loci celebrationis
prawo miejsca dok czynnoś lex loci actus
prawo miejsca siedziby sądu lex fori
prawo miejsca zamieszkania lex domicilii
prawo miejsca zaw um lex loci contractus
prawo nie działa wstecz lex retro non agit
prawo ojczyste lex patriae
prawo położenia rzeczy lex rei sitae
prawo właściwe w danej spraw lex causae
prawo, które dotyczy osób ius quod ad personas pertinet
prawomocny wyrok przyjmuje się res iudicata pro veritate accipitur
proces cognitio extra ordinem, iudicium
przeciw prawu contra ius fasque
przedm istotn skład essentialia contractus

przedmi nieist skład naturalia contractus
przeniesienie ryz perpetuatio obligationis
przestępstwa rodziców nie szko dzieciom delicta perentium liberis non nocent
przyczyna prawna causa
przypad nadzwyc losowy casus fortuitus
przypadek mieszany casus mixtus
rodzice genitores, parentes
roszczenie o char. ściśle osobistym actio personalis moritur cum persona
roszczenie raz wygasłe nie odżywa actio semel extincta non reviviscit
ryzyko dłużnika periculum debitoris
ryzyko w zwłoce periculum in mora
ryzyko wynajmująceg periculum locatoris
rządy regnum
rzecz osądzona res iudicata
rzeczywisty uszczerbe damnum emergens
sąd iudicium
sąd zna prawo iura novit curia
sądowi apelacyjnemu ni wolno reformatio in peius iudici apellatio non licet
servitus in faciendo consistere nequit
sędzia nie kalkuluje iudex non calculat
sędzia nie może zasądzić ponad żądanie iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne
ultra petita
sędzia podejrzany iudex suspectus
siła wyższa vis maior / vis absoluta / vis
siła, której ludzka słabość nie może vis cui humana infirmitas resistere non potest
skarga wydobywcza rei vindicatio
skargi raz wyt powod stan spr zawisłej actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis
pendens
składający oś wol zmierza do bezpł causa donandi
składający oświ zmierza do rozwią causa solvendi
słuszna podstawa przeniesienia posiadani iusta causa traditionis
słuszna przyczyna objęcia w posiadanie iusta causa possidendi
służebności należy wykonywać oględnie servitutibus civiliter utendum est
służebność nie może polegać na działani
solidarność niewłaści obligatio in solidum
spadek hereditas
spadkobranie to nic innego niż sukcesja hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius
quod defunctus habuerit
sprawa cywilna causa civilis
sprawa kryminalna causa criminalis
sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyci datio in solutum
szkoda damnum
świadczenie solutio
tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróż ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus to
samolege non distinguente nec nostrum est distinguere

tego, kto ma się ur uznaje się za ur nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius
quaeritur
ten, który wszedł w faktyczne wład bonae fidei possessor
testament alograficzny allographum
testament holo testamentum holographum
testament wojskowy militum

testament, który utr skuteczność ruptum
to, co jest skuteczne, nie doznaje uszcze utile per inutile non vitiatur
to, co od początku jest wadliwe quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
to, co znajduje się na powierzchni superficies solo cedit
umowa dobr wiary contractus bonae fidei
umowa dożywotnia contractus vitalitu
umowa dwustronna contractus bilateralis
umowa ścisł prawa contractus stricti iuris
umowa wielostro contractus multilateralis
umów należy dotrzy pacta sunt servanda
upoważnienie przemi facultas alternativa
uprawni do użycia siły zbrojnej ius gladii
uprawnienia do karcenia ius coercendi
uprawnienia do nabycia własności ius acquisitum, ius quaesitum
uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca
na wielkim obszarze terytorialnym imperium
uprawnienie właścic do zaniech zachow actio negatoria
uprawnienie właściciela do odebrania rei vindicatio
ustawa bardziej doskonała lex plus quam perfecta (sankcja nieważności i kara)
Ustawa mądra minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit,
sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit
ustawa mniej doskonała lex minus quam perfecta (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności
czynności)
ustawa niesłuszna nie jest ustawą lex iniusta non est lex
ustawa patr w p lex prospicit, non respicit
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześn lex posterior derogat priori
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną lex specialis derogat legi generali
ustawa wyższa uchyla ustawę niższą lex superior derogat legi inferiori
ustawy są właściw inter gdy zacho ducha benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum
conservetur
utracone korzyści lucrum cessans
uwiecznie zobow perpetuatio obligationis
w jednakowej sytuacji lepsza jest melior est condicio possidentis
w prawie podoba się bardziej in legibus magis simplicitas quam difficultas placet
w razie wątpliwości na korzyść oskarżon in dubio pro reo
w umowach bardziej uwzględ się zamiar in conventionibus contrahentium voluntas potius quam
verba spectanda sunt
w umowach zawierają się milcząco in contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
w wypadku wątpl, wymag to co mniejsze in dubio semper id, quod minus est, debetur
wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść in ambiguitas contra stipulatorem
wezwanie interpellatio
wierzyciel creditor
wina nieumyślna culpa neglegentia
wina w nadzorze culpa in custodiendo
wina w wyborze culpa in eligendo
władza ragnum
władztwo faktyczne possessio
własność dominium, proprietas
wstępni, ascendenci ascendentes
wszelkie prawo stanow ze wzgl na człow hominum causa omne ius constitutum sit
wszelkie umowy są rozume w okreś stan rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
wszelkimi środkami per fas et nefas

wśród szczęk oręż inter arma silent leges
wyrok nie powinien być pozorny iudicium non debet esse illusorium
za zdarzenie z powodu przypadku nikt casus a nullo praestantur
zachowek contra tabulas
zadaniem sędziego jego stosowanie iudicis est ius dicere, non dare
zakaz powtórnego karania ne bis in idem
zamiar bezpośredni dolus directus
zamiar ewentualny dolus evetualis
zamiar następczy dolus subsequens
zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej animus
zasady współżycia społecznego bona fides
zawarcie kontr jest dobr, wykon przymus contractus ab initio voluntatis est, ex post facto
necessitatis
zdarzenie przypadko dotyka właściciela casus sentit dominus
zła wiara mala fides
złodziej postrzegany jest fur semper moram facere videtur
zły zamiar zabarw emocj dolus coloratus
zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę - wina umyślna) dolus
zmienna jest wola zmarłego ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum
exitum
znać prawa to nie znaczy trzyma się słów scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac
potestatem
zob jak gdyby z czynu niedozwol obligatio quasi ex delicto
zob jak gdyby z zob ob quasi ex contractu
zobowiązanie cywilne obligatio civilis
zobowiązanie jest węzłem prawnym obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur
alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria
zobowiązanie naturaln obligatio naturalis
zobowiązanie podziel na cz oblig pro rata
zobowiązanie przemi obligatio alternativa
zobowiązanie umo obligatio ex contractu
zobowiązanie z cz nied. obligat ex delicto
zobowiązanie z mocy obligatio ex lege
zstępni, descendenci descendentes

zwłoka dłużnika mora debitoris/solvendi

zwłoka wierzyciela=przyjmującego mora creditoris = mora accipienti
zwłoka wynika z samego stanu rzeczy mora ex rei fit

zwrot pożyczki causa solvendi
zwyczaj jest naj wykładnią consuetudo est optima legum interpres
żona uxor, marita