Dziennik Ustaw Nr 225  11183  Poz. 1638
1638
ROZPORZŃDZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 30 listopada 2006 r.
w sprawie legalnych jednostek miar1)
Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 6) mol okreĘlajÄ…cy jednostk´ licznoĘci materii o ozna-
2001 r.  Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, czeniu  mol ;
poz. 2441, z 2005 r. Nr 163, poz. 1362 i Nr 180,
7) kandela okreĘlajÄ…ca jednostk´ Ęwiat"oĘci o ozna-
poz. 1494 oraz z 2006 r. Nr 170, poz. 1217) zarzÄ…dza si´,
czeniu  cd .
co nast´puje:
ż 3. Jednostki podstawowe SI oznaczają:
ż 1. Rozporządzenie okreĘla:
1) metr  d"ugoĘç drogi przebytej w próŻni przez
1) nazwy, definicje i oznaczenia legalnych jednostek
Ęwiat"o w czasie 1/299 792 458 sekundy;
miar, zwanych dalej  jednostkami miar ;
2) kilogram  jednostk´ masy, która jest równa ma-
2) legalne jednostki miar nienaleŻące do Mi´dzynaro-
sie mi´dzynarodowego prototypu kilograma prze-
dowego Uk"adu Jednostek Miar (SI), które mogą
chowywanego w Mi´dzynarodowym Biurze Miar
byç stosowane na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
w SŻvres;
skiej, zwane dalej  jednostkami dopuszczonymi ;
3) sekunda  czas równy 9 192 631 770 okresom pro-
3) przedrostki i ich oznaczenia przeznaczone do two-
mieniowania odpowiadajÄ…cego przejĘciu mi´dzy
rzenia dziesi´tnych podwielokrotnoĘci i wielokrot-
dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu podsta-
noĘci legalnych jednostek miar;
wowego atomu cezu 133;
4) zasady pisowni oznaczeł
legalnych jednostek
4) amper  prÄ…d elektryczny niezmieniajÄ…cy si´, któ-
miar.
ry, p"ynąc w dwóch równoleg"ych prostolinio-
wych, nieskoł
czenie d"ugich przewodach o prze-
ż 2. Jednostki miar b´dÄ…ce jednostkami podstawo-
kroju ko"owym znikomo ma"ym, umieszczonych
wymi Mi´dzynarodowego Uk"adu Jednostek Miar
w próŻni w odleg"oĘci 1 metra od siebie, wywo"a"-
(SI), zwane dalej  jednostkami podstawowymi SI ,
by mi´dzy tymi przewodami si"´ 2 · 10 7 niutona
majÄ… nast´pujÄ…ce nazwy i oznaczenia:
na kaŻdy metr d"ugoĘci;
1) metr okreĘlajÄ…cy jednostk´ d"ugoĘci o oznaczeniu
5) kelwin  1/273,16 cz´Ä˜ç temperatury termodyna-
 m ;
micznej punktu potrójnego wody;
2) kilogram okreĘlajÄ…cy jednostk´ masy o oznaczeniu
6) mol  licznoĘç materii uk"adu zawierajÄ…cego licz-
 kg ;
b´ czÄ…stek równÄ… liczbie atomów w masie 0,012 ki-
3) sekunda okreĘlajÄ…ca jednostk´ czasu o oznaczeniu lograma w´gla 12; przy stosowaniu mola naleÅ»y
 s ;
okreĘliç rodzaj czÄ…stek, którymi mogÄ… byç: atomy,
czÄ…steczki, jony, elektrony, inne czÄ…stki lub okre-
4) amper okreĘlajÄ…cy jednostk´ prÄ…du elektrycznego
Ęlone zespo"y takich cząstek;
o oznaczeniu  A ;
7) kandela  Ęwiat"oĘç Ä™ród"a emitujÄ…cego w okre-
5) kelwin okreĘlajÄ…cy jednostk´ temperatury termo-
Ęlonym kierunku promieniowanie monochroma-
dynamicznej o oznaczeniu  K ;
tyczne o cz´stotliwoĘci 540 · 1012 herców i o nat´-
      
Żeniu promieniowania w tym kierunku równym
1)
Niniejsze rozporządzenie wdraŻa przepisy dyrektywy Rady
1/683 wata na steradian.
80/181/EWG z dnia 20 grudnia 1979 r. w sprawie zbliŻenia
ustawodawstw Pał
stw Cz"onkowskich odnoszÄ…cych si´
ż 4. 1. Nazwy, definicje i oznaczenia jednostek
do jednostek miar, opublikowanej w Dz. Urz. WE L 039
miar, b´dÄ…cych jednostkami pochodnymi o nazwach
z 15.02.1980 (zmienionej dyrektywami 89/617/EWG
i oznaczeniach specjalnych naleŻącymi do Mi´dzyna-
i 99/103/EWG).
rodowego Uk"adu Jednostek Miar (SI), okreĘla za"ącz-
Niniejsze rozporzÄ…dzenie zosta"o notyfikowane Komisji
Europejskiej w dniu 31 lipca 2006 r. pod numerem
nik nr 1 do rozporzÄ…dzenia.
2006/0407/PL, zgodnie z ż 4 rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funk-
2. Z"oŻone nazwy i oznaczenia jednostek pochod-
cjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów
nych SI, nieb´dÄ…ce jednostkami pochodnymi o na-
prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65,
zwach i oznaczeniach specjalnych, o których mowa
poz. 597), które wdraÅ»a dyrektyw´ 98/34/WE z dnia
w ust. 1, podaje si´ w postaci wyraÅ»eÅ‚
utworzonych
22 czerwca 1998 r. ustanawiajÄ…cÄ… procedur´ udzielania in-
z odpowiednich oznaczeł
lub nazw jednostek podsta-
formacji w zakresie norm i przepisów technicznych
(Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, z póęn. zm.). wowych SI lub jednostek pochodnych SI.
Dziennik Ustaw Nr 225  11184  Poz. 1638
ż 5. Wykaz jednostek dopuszczonych oraz ich na- 3. Przy stosowaniu jednostki jednoĘç (1) nie dopi-
zwy, definicje i oznaczenia okreĘla za"Ä…cznik nr 2 do suje si´ wyrazu  jednoĘç ani oznaczenia  1 po war-
rozporzÄ…dzenia.
toĘci wielkoĘci.
ż 6. 1. Nazwy i oznaczenia przedrostków wyraŻają- ż 9. Dla jednostek pochodnych SI kąta p"askiego
cych mnoÅ»niki dziesi´tne s"uŻące do tworzenia dzie-
i kÄ…ta bry"owego moÅ»na stosowaç odpowiednio na-
si´tnych podwielokrotnoĘci i wielokrotnoĘci jednostek
zwy (oznaczenia) specjalne:
miar, z zastrzeŻeniem ż 8, okreĘla za"ącznik nr 3 do roz-
porzÄ…dzenia. 1) radian (rad) albo jednoĘç (1);
2) steradian (sr) albo jednoĘç (1).
2. Przedrostków nie stosuje si´ w przypadku jed-
nostek nast´pujÄ…cych wielkoĘci:
ż 10. Nazwy i oznaczenia z"oŻone jednostek do-
1) kÄ…t p"aski i kÄ…t bry"owy  jednoĘç (1);
puszczonych podaje si´ w postaci wyraÅ»eÅ‚
utworzo-
nych odpowiednio z nazw lub oznaczeł
jednostek
2) kąt p"aski  obrót, grad lub gon (gon), stopieł
(°),
podstawowych bÄ…dÄ™ jednostek pochodnych SI lub jed-
minuta ( ), sekunda ( );
nostek dopuszczonych.
3) czas  minuta (min), godzina (h), doba (d);
ż 11. Do nazw i oznaczeł
jednostek miar nie moÅ»-
4) zdolnoĘç skupiajÄ…ca uk"adu optycznego  diop-
na do"Ä…czaç Å»adnych dodatkowych wyrazów, wskaÄ™ni-
tria;
ków bądę liter, poza okreĘlonymi w rozporządzeniu.
5) masa kamieni szlachetnych  karat metryczny (ct);
ż 12. 1. Oznaczenie jednostki miary pisze si´ bez
6) pole powierzchni gruntów rolnych lub terenów bu-
kropki na koł
cu, a w druku  czcionkÄ… prostÄ….
dowlanych  ar (a), hektar (ha);
2. W oznaczeniu jednostki miary nie uwzgl´dnia
7) ciĘnienie krwi oraz ciĘnienie innych p"ynów ustro-
si´ liczby mnogiej.
jowych  milimetr s"upa rt´ci (mmHg).
ż 13. Oznaczenia jednostek miar z"oŻonych, two-
ż 7. 1. Tworzenie dziesi´tnych podwielokrotnoĘci
i wielokrotnoĘci zarówno przy uÅ»yciu nazw, jak i ozna- rzonych jako ilorazy jednostek miar, moÅ»na wyraÅ»aç:
czeł
, odbywa si´ w nast´pujÄ…cy sposób:
1) w postaci u"amka zwyk"ego z kreskÄ… u"amkowÄ…
1) przed nazwÄ… (oznaczeniem) jednostki miary skoĘnÄ…; wówczas mianownik zawierajÄ…cy wi´cej
umieszcza si´, bez przerwy oddzielajÄ…cej lub jakie- niÅ» jedno oznaczenie jednostki miary ujmuje si´
gokolwiek innego znaku, nazw´ (oznaczenie)
w nawias;
przedrostka;
2) w postaci zwyk"ego u"amka z kreskÄ… u"amkowÄ… po-
2) do nazwy (oznaczenia) jednostki miary do"Ä…cza si´
ziomÄ…;
tylko jednÄ… nazw´ (oznaczenie) przedrostka;
3) w postaci iloczynu pot´g jednostek miar.
3) dziesi´tne podwielokrotnoĘci i wielokrotnoĘci kilo-
grama wyraÅ»a si´ przez do"Ä…czenie odpowiednio:
ż 14. 1. Oznaczenia jednostek miar z"oŻonych, two-
rzonych jako iloczyny jednostek miar, moÅ»na zapisaç:
a) nazwy przedrostka do nazwy  gram ,
1) stosując znak mnoŻenia, w postaci kropki umiesz-
b) oznaczenia przedrostka do oznaczenia  g ;
czanej w po"owie wysokoĘci wiersza, pomi´dzy
4) mnoŻnik wyraŻony nazwą (oznaczeniem) przed-
oznaczeniami jednostek miar tworzÄ…cych jednost-
rostka odnosi si´ do jednostki miary w pierwszej
k´ z"oÅ»onÄ…;
pot´dze;
2) oddzielajÄ…c oznaczenia jednostek miar pojedyn-
5) wyk"adnik pot´gowy odnoszÄ…cy si´ do jednostki
czym odst´pem.
miary dotyczy równieŻ mnoŻnika wyraŻanego na-
zwÄ… (oznaczeniem) przedrostka, do"Ä…czonÄ… do na-
2. W uzasadnionych przypadkach, a w szczególno-
zwy (oznaczenia) jednostki miary.
Ęci w maszynopisach, dopuszcza si´ pisanie kropki na
dole wiersza.
2. Oznaczenia i nazwy dziesi´tnych podwielokrot-
noĘci i wielokrotnoĘci utworzone zgodnie z zasadami,
ż 15. Oznaczenia jednostek miar, których budowa
o których mowa w ust. 1, mogÄ… byç uÅ»yte do budowy
lub pisownia nie odpowiada zasadom, o których mo-
z"oŻonych nazw i oznaczeł
jednostek miar.
wa w ż 11 14, sÄ… nast´pujÄ…ce:
ż 8. 1. Do wyraÅ»ania jednostki miary stosuje si´
1) °C  stopieÅ‚
Celsjusza;
oznaczenie jednostki lub jej nazw´.
2) eV  elektronowolt;
2. Do wyraŻania bezwymiarowej jednostki po-
3) °  stopieÅ‚
;
chodnej SI stosuje si´ nazw´  jednoĘç i oznaczenie
 1 . 4)   minuta;
Dziennik Ustaw Nr 225  11185  Poz. 1638
5)   sekunda; 4. MnoÅ»enie wyst´pujÄ…ce po dzieleniu, tj. w mia-
nowniku u"amka, wyraÅ»a si´ przez:
6) mmHg  milimetr s"upa rt´ci;
1)  i , gdy poprzedza ostatniÄ… nazw´ prostÄ… wyst´-
7) Wh  watogodzina;
pującą w nazwie z"oŻonej, w tym gdy w mianow-
8) varh  warogodzina; niku wyst´pujÄ… tylko dwie nazwy proste jednostek
miar;
9) Ah  amperogodzina;
2)  , (przecinek) rozdzielajÄ…cy kolejne nazwy proste
10) VA  woltoamper.
wyst´pujÄ…ce w mianowniku, z wyjÄ…tkiem przypad-
ku, o którym mowa w pkt 1;
ż 16. 1. Przy zapisywaniu wartoĘci wielkoĘci nale-
Å»y zostawiç odst´p mi´dzy wartoĘciÄ… liczbowÄ… a ozna-
3)  o , gdy przez zastosowanie tego "Ä…cznika uzysku-
czeniem jednostki miary.
je si´ z"oÅ»onÄ… nazw´ jednostki miary utworzonÄ…
zgodnie z zasadą, o której mowa w ust. 2.
2. Zasady, o której mowa w ust. 1, nie stosuje si´
do oznaczeł
jednostek miary kÄ…ta: stopnia, minuty
ż 19. Dopuszcza si´ do stosowania jednostk´
i sekundy.
miary dawki ekspozycyjnej promieniowania X i Å‚
o nazwie  rentgen i oznaczeniu R odpowiadajÄ…cÄ…
ż 17. 1. Nazw´ jednostki miary pisze si´ ma"Ä… lite-
2,58 · 10 4 C · kg 1, wy"Ä…cznie w odniesieniu do przy-
rą, jeŻeli ogólne regu"y pisowni polskiej nie stanowią
rządów pomiarowych dopuszczonych do obrotu lub
inaczej, a w druku  czcionkÄ… prostÄ….
uŻytkowania przed dniem 23 kwietnia 2003 r.
2. Nazwy jednostek miar odmienia si´ wed"ug za-
ż 20. Traci moc rozporządzenie Ministra Gospodar-
sad deklinacji polskiej.
ki, Pracy i Polityki Spo"ecznej z dnia 12 maja 2003 r.
w sprawie legalnych jednostek miar (Dz. U. Nr 103,
ż 18. 1. Nazwy proste jednostek miar wyst´pujÄ…ce
poz. 954).
w nazwie z"oÅ»onej "Ä…czy si´ za pomocÄ… "Ä…czników wy-
raŻających odpowiednio mnoŻenie lub dzielenie.
ż 21. Rozporządzenie wchodzi w Życie po up"ywie
14 dni od dnia og"oszenia.2)
2. Dzielenie w nazwie wyraŻającej iloraz jednostek
miar przedstawia si´ za pomocÄ… przyimka  na .
Prezes Rady Ministrów: J. Kaczył
ski
3. MnoŻenie w nazwie wyraŻającej iloczyn jedno-
      
stek miar lub w cz´Ä˜ci nazwy stanowiÄ…cej licznik u"am-
2)
Przedmiot regulacji obj´ty niniejszym rozporzÄ…dzeniem
ka wyraÅ»a si´ przez dodanie litery  o jako "Ä…cznika
w zakresie legalnych jednostek miar nienaleŻących do
mi´dzywyrazowego lub  razy , przy czym "Ä…cznik  ra-
Mi´dzynarodowego Uk"adu Jednostek Miar (SI), które
zy stosuje si´ wtedy, gdy zastosowanie "Ä…cznika  o
mogÄ… byç stosowane na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
prowadzi do niejednoznacznoĘci lub nie jest poŻądane
skiej, by" uregulowany w rozporządzeniu Rady Ministrów
ze wzgl´dów fonetycznych, oraz wtedy, gdy cz´Ä˜ç na-
z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie dopuszczenia do stoso-
zwy stanowiÄ…cej licznik u"amka nie wyst´puje jako na- wania jednostek miar nienaleŻących do Mi´dzynarodowe-
go Uk"adu Jednostek Miar (SI) (Dz. U. Nr 59, poz. 519).
zwa samodzielna.
Dziennik Ustaw Nr 225  11186  Poz. 1638
Za"ączniki do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 30 listopada 2006 r. (poz. 1638)
Za"Ä…cznik nr 1
NAZWY, DEFINICJE I OZNACZENIA LEGALNYCH JEDNOSTEK MIAR,
BóDŃCYCH JEDNOSTKAMI POCHODNYMI O NAZWACH I OZNACZENIACH SPECJALNYCH
NALEÚŃCYMI DO MIóDZYNARODOWEGO UK¸ADU JEDNOSTEK MIAR (SI)
Dziennik Ustaw Nr 225  11187  Poz. 1638
Dziennik Ustaw Nr 225  11188  Poz. 1638
Za"Ä…cznik nr 2
WYKAZ JEDNOSTEK DOPUSZCZONYCH ORAZ ICH NAZWY, DEFINICJE I OZNACZENIA
Tabela 1
Jednostki miar wyraÅ»one przez jednostki podstawowe SI, lecz nieb´dÄ…ce ich dziesi´tnymi wielokrotnoĘciami
lub podwielokrotnoĘciami
Tabela 2
Jednostki miar stosowane wraz z jednostkami SI,
których wartoĘci w jednostkach SI są wyraŻone doĘwiadczalnie
Dziennik Ustaw Nr 225  11189  Poz. 1638
Tabela 3
Jednostki miar stosowane wy"Ä…cznie w specjalnych dziedzinach
Dziennik Ustaw Nr 225  11190  Poz. 1638
Tabela 4
Jednostki miar o specjalnych nazwach i oznaczeniach
Za"Ä…cznik nr 3
NAZWY I OZNACZENIA PRZEDROSTKÓW WYRAÚAJŃCYCH MNOÚNIKI DZIESIóTNE
S¸UÚŃCE DO TWORZENIA DZIESIóTNYCH PODWIELOKROTNOÂCI I WIELOKROTNOÂCI JEDNOSTEK MIAR