OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
Oscylatory  cd.
I. Zastosowania i sygnały oscylatorów.
- proste testy badające skuteczność sygnałów generowanych przez oscylatory w dłuższym
okresie dają negatywne rezultaty.
Przyczyny: sygnały oparte na odwracaniu pozycji, kiedy rynek jest
wykupiony lub wyprzedany w silnym trendzie spadkowym lub wzrostowym są fałszywe,
podobnie jak sygnały oparte na przecięciu linii równowagi w trendzie
horyzontalnym. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest próba dostosowania systemu do
zmieniającej się sytuacji rynkowej.
- Poniżej przedstawione zostaną testy przeprowadzone na oscylatorach na danych z
amerykańskiego rynku kapitałowego, które zaprezentują pewne charakterystyczne cechy
zachowania oscylatorów impetu w systemach transakcyjnych.
1 Testy
" Test I.
- Opis: testowanie sygnałów wykupienia i wyprzedania rynku dla różnych długości
okresów i przy różnych obszarach skrajnych.
- Sygnały: sygnałem kupna było wejście wskaz
nika w strefę wyprzedania, natomiast
sygnałem sprzedaży wejście w strefę wykupienia (metoda I), przy czym transakcji
dokonywano tylko raz w danej strefie skrajnej. Przetestowano także sygnał polegający na
opuszczeniu strefy skrajnej (metoda II). Zastosowano także metodę III polegającą na
odwróceniu kierunku transakcji-kupno, kiedy rynek jest wykupiony i sprzedaż, kiedy
rynek jest wyprzedany.
- Założenia: nie stosowano linii obrony, a na każdą transakcję odliczano 100 dolarów na
prowizję i poślizgi cenowe. Stosowano ceny zamknięcia.
- Przedmiot badania: testem objęto dziewięć rynków futures (najbardziej płynnych i
najpopularniejszych jako przedmiot spekulacji): kukurydza, ropa naftowa, bawełna,
eurodolar, złoto, jen, żywiec wołowy, S&P 500 oraz obligacje 30-letnie. Stosowano dane
z okresu 10 lat od 2 kwietnia 1984 do 31 marca 1994.
- Baza porównawcza: dla porównania testowi poddano dwa systemy podążające z trendem
oparte: na wybiciu z kanału (sygnałem kupna był wzrost ceny ponad maksimum z n-dni, a
sygnałem sprzedaży spadek ceny poniżej minimum z n-dni) i na średniej kroczącej
(sygnał kupna to przecięcie średniej z n-dni przez wykres cen od dołu, natomiast sygnał
sprzedaży polegał na przecięciu średniej przez wykres cen od góry). Oba systemy
testowane były w okresach od 10 do 100 dni, przy różnicy 5 dni między kolejnymi
okresami i przy tych samych założeniach, co systemy oparte na oscylatorach.
- Założenia testu: sygnały oscylatora stochastycznego (metoda I, II i III) testowane były dla
okresów od 4 do 64 dni (kolejne okresy o dwa dni dłuższe i równo oddalonych strefach
skrajnych sięgających od 5 do 45 oraz od 55 do 95 (co 5 punktów). Poniżej przedstawione
zostały średnie (podstawowa wada) wyniki poszczególnych metod  omówienie błędu w
sztuce.
1
OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
Tabela nr 1. Średnie wyniki sygnałów oscylatora stochastycznego i systemu
średnich kroczących w dolarach.
Rynek Wybicie z Średnia Oscylator Oscylator Oscylator
kanału krocząca I metoda II metoda III metoda
Kukurydza - 460 - 15994 -13085 - 14441 - 8056
Ropa naftowa 30569 12921 -39860 - 25356 21369
Bawełna 15450 8510 -29373 - 36333 9758
Eurodolar 18521 20221 -37200 - 14757 20500
Złoto - 6575 - 26279 -6978 - 10210 - 12506
Jen 53236 42788 -68145 - 56661 48439
Żywiec wołowy 212 -16288 -9959 - 10096 - 11893
S&P 500 - 16505 -97553 59666 15870 - 82161
Obligacje 21308 27308 -49274 - 36777 29315
Średnio 12355 -4930 -21579 - 20968 1641
y
ródło: Etzkorn Mark, Oscylatory, WIG-Press, Warszawa 1999, s.53.
- Wnioski: wskaz
niki powinny zostać na początku zoptymalizowane; te wyniki nic nie
mówią o jakości badanych wskaz
ników.
- podobne testy przeprowadzono dla RSI i ROC, jednak rezultaty były zbliżone.
" Test II.
- Założenia testu: testowanie sygnałów opartych na MACD. Krótsza średnia krocząca w
zakresie od 10 do 20 dni, w okresach zwiększających się co 2 dni); dłuższa średnia
krocząca od 22 do 36 dni, w okresach co 2 dni; linia sygnału od 6 do 14 dni, w okresach
zwiększających się co 1 dzień. Sygnał kupna/sprzedaży generowany w standardowy
sposób. Wyniki w tabeli.
Tabela nr 2. Zoptymalizowane parametry MACD dla każdego rynku w okresie 10
lat (od 2 kwietnie 1984 do 31 marca 1994 roku). A
ączny zysk w dolarach.
Rynek Krótka średnia Długa średnia Sygnał A
ączny zysk
Kukurydza 16 36 14 3319
Ropa naftowa 12 24 13 - 45525
Bawełna 20 26 14 65737
Eurodolar 18 36 11 44170
Złoto 12 24 11 17450
Jen 20 36 9 - 18404
Żywiec wołowy 18 30 14 2200
S&P 500 20 32 14 - 7550
Obligacje 14 22 10 1488
Średnio 17 30 12 6987
y
ródło: Etzkorn Mark, Oscylatory, WIG-Press, Warszawa 1999, s.55.
2
OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
- Wnioski: sygnał okazał się lepszy niż sygnały wykupienia i wyprzedania badane
poprzednio, głownie z dwóch powodów: system opierał się na grze z trendem, a nie
przeciw niemu, a parametry zostały zoptymalizowane przed porównaniem
poszczególnych wyników. Ponadto optymalizacja sugeruje, że lepsze mogą być nieco
dłuższe okresy od standardowo dobranych przez twórcę MACD (13-26-9)
" Test III.
- Założenia: testowano sygnały RSI i ROC polegające na przecięciu linii równowagi dla
okresów 4 do 64 dni w przedziałach dwudniowych.
Tabela nr 3. Zoptymalizowane wartości dla RSI i ROC. Przecięcia linii równowagi
RSI i ROC w okresie od 2 kwietnia 1984 do 31 marca 1994 roku. A
ączny zysk w dolarach.
Rynek Długość RSI A
ączny zysk Długość ROC A
ączny zysk
Kukurydza 10 31813 38 35144
Ropa naftowa 64 - 13755 32 - 21675
Bawełna 54 60916 60 82067
Eurodolar 30 28860 34 52720
Złoto 22 - 23840 12 - 8050
Jen 58 - 1152 46 11700
Żywiec wołowy 20 27125 30 24050
S&P 500 52 31660 38 32105
Obligacje 58 - 5326 36 - 3363
Średnio 41 15138 36 22744
y
ródło: Etzkorn Mark, Oscylatory, WIG-Press, Warszawa 1999, s.57.
- Wnioski: optymalizacja parametrów pokazała, że zyski pojawiają się dopiero przy
dłuższych okresach.
" Wnioski końcowe: optymalizacja parametrów, konieczne powtarzanie testów, co jakiś
czas z uwagi na zmieniającą się sytuację rynkową (system sprawdzający się na danych
przeszłych nie musi sprawdzać się w obecnej sytuacji).
2. Sygnały oscylatora jako ostrzeżenie.
- sygnały płynące z oscylatorów powinny stanowić jedynie ostrzeżenie przed zmianą
trendu, a pozycje najlepiej otwierać dopiero po potwierdzeniu przez faktyczne zachowanie
cen. (określone formacje cenowe lub odwrócenie trendu).
- Najlepszym sygnałem potwierdzającym dywergencje na oscylatorach może być sygnał
oparty na metodach podążających za trendem np.: Przecięcie średnich kroczących lub
wybicie z kanału (ponad lub poniżej ekstremum z ostatnich n-dni). Rys. 1  dywergencje
na RSI potwierdzone przez przecięcie się średnich.
II. Innowacje i modyfikacje.
3
OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
- w ostatnich czasach wprowadzono wiele innowacji w dziedzinie oscylatorów mających
wyeliminować takie słabości jak: wpływ trendu, subiektywizm w
ustalaniu poziomów wykupienia i wyprzedania oraz brak elastyczności stałych
długości okresów. Poniżej zostaną przedstawione zagadnienia związane z konstrukcją i
interpretacją nowych wskaz
ników, a także modyfikacją już istniejących.
1. Wskaz
niki wygładzane i niewygładzane.
" Wilder tworząc RSI zmierzał do zniwelowania zaburzeń w zachowaniu tradycyjnych
wskaz
ników impetu powodowanych przez pojedyncze ekstrema cenowe. W tym celu
posłużył się metodą wygładzania, która ma także negatywne konsekwencje, polegające na
tym, że wygładzony oscylator może nie reagować właściwie na zachowanie ceny.
Przykładem może być niezdolność oscylatora do zarejestrowania wykupienia lub
wyprzedania. Rys 2  oscylator wygładzony RSI i niewygładzony ROC.
W związku z tym stosowane są także wskaz
niki niewygładzone. Przykładem może
być CMO (Chande Momentum Oscillator).
- Konstrukcja: CMO jest niewygładzoną miarą zmiany cenowej (podobnie jak
momentum), która jest znormalizowana (jak RSI). Powstaje on przez podzielenie
różnicy pomiędzy impetem wzrostowym i spadkowym (kierunkowy impet) przez
sumę wzrostowego i spadkowego impetu (niekierunkowego, czyli bezwzględnego) w
danym okresie:
CMO = 100 * [(Su  Sd) / (Su  Sd)]
gdzie:
Su  suma impetu wzrostowego dla n dni,
Sd  suma impetu spadkowego dla n dni.
- Opis: CMO waha się w przedziale od 100 do -100, z poziomami wykupienia i
wyprzedania na poziomach 50 i  50.
- Interpretacja: CMO różni się od RSI tym, że: (1) nie ma wewnętrznego
wygładzania, przez co krótkoterminowe odczyty skrajne są bardziej widoczne (chyba
najistotniejsza różnica), oraz (2) zawiera w liczniku oba impety (RSI ma w liczniku
tylko impet wzrostowy).
W związku z tym CMO wyolbrzymia niektóre spośród mniejszych ruchów i
rejestruje więcej penetracji strefy skrajnej niż RSI, co przydaje się, jeśli chcemy mieć
bardziej czuły wskaz
nik, w celu obrony istniejącej zyskownej pozycji. Rys. 3 -
porównanie RSI i CMO dla tego samego okresu.
Kolejnymi niewygładzonymi wskaz
nikami są TD REI (TD Range Expansion Index)
i TD DeMarker  skonstruowane przez Toma DeMark. Opierają się na sumowanym
impecie, ale nieuśrednianym i niewygładzanym.
- Opis: W przypadku TD REI zamiarem twórcy było stworzenie wskaz
nika,
który chwytałby ruchy rynku, ale pozostawał mniej wrażliwy w okresach zagęszczeń
oraz bardzo gwałtownych wzrostów i spadków (aby uniknąć kupowania podczas
ostrych spadków i sprzedawania podczas gwałtownych wzrostów)
- Konstrukcja: Obliczanie TD REI przebiega w następujący sposób: licznik
wzoru jest sumą różnicy pomiędzy dzisiejszym maksimum i maksimum sprzed dwóch
dni (H  Ht-2) i różnicy pomiędzy dzisiejszym minimum i minimum sprzed dwóch dni
4
OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
(L  Lt-2); wartości te są sumowane dla okresu pięciu dni. Mianownik jest sumą
absolutnych wartości liczb z licznika dla tego samego okresu (|H  Ht-2| + |L  Lt-2|).
REI oscyluje w przedziale od  100 do +100. Za poziomy wykupienia i wyprzedania
przyjmuje się odpowiednio +45 i  45,a sygnały kupna i sprzedaży są generowane
podobnie jak przy poprzednich oscylatorach.
REI = 100 * [SUM5{( H  Ht-2) + (L  Lt-2)} / SUM5 {|H  Ht-2| + |L  Lt-2|}]
gdzie:
SUM5  stały pięciodniowy okres.
Aby uniknąć kupowania i sprzedawania podczas ostrych spadków i gwałtownych
wzrostów, wielkości z wzoru musza spełniać następujące kryteria:
1.a. H musi być większe lub równe minimum sprzed pięciu lub sześciu dni.
b. L musi być mniejsze lub równe maksimum sprzed pięciu lub sześciu dni.
2.a. Ht-2 musi być większe lub równe zamknięciu sprzed siedmiu lub ośmiu dni.
b. Lt-2 musi być mniejsze lub równe zamknięciu sprzed siedmiu lub ośmiu dni.
Jeśli te warunki nie są spełnione, wartość dla danego dnia wynosi zero.
TD DeMarker (obliczenia np w: Etzkorn Mark, Oscylatory, WIG-Press, s.65) jest
znormalizowany na skali od 0 do 100. Sygnały na obu tych wskaz
nikach są
generowane podobnie jak na innych oscylatorach, a punkty zwrotne rynku są tu
wyraz
niej zaznaczone.
Ogólnie: wskaz
niki oparte na niewygładzonym impecie mogą uwypuklać okresowe
ekstrema rynkowe i będą bardziej użyteczne przy szybkim otwieraniu i zamykaniu
pozycji. Kto chce zamknąć zyskowną pozycję, może wybrać niewygładzony wskaz
nik
impetu, natomiast jeśli poszukuje się wyraz
nych szczytów lub dołków, lepsze mogą
być wygładzone wskaz
niki długoterminowe.
2. Różne ramy czasowe: cykle rynkowe i długości okresów.
" W analizie technicznej powszechnie zalecane jest stosowanie kilku wskaz
ników dla
potwierdzenia decyzji o dokonaniu transakcji. Należy jednak pamiętać, że większość
oscylatorów impetu jest ze sobą bardzo skorelowana (korelacja dodatnia), a więc
oczywiste jest, że będą dawały takie same sygnały.
" W związku z tym sensowne jest porównanie ze sobą sygnałów na oscylatorach o różnych
ramach czasowych, np.: krótko i długoterminowych. (Rys. 4 - RSI krótki i długi, opis,
różnice, wnioski)
3. Ruch cenowy jako element cyklu.
" Model cykliczny przedstawia trendy, mniejsze ruchy cenowe i zwroty w kategoriach
różnych ram czasowych występujących na rynku. Różne wskaz
niki impetu
odzwierciedlają cykle cenowe o różnych długościach - czyli na przykład wskaz
niki
długoterminowe ukazują trendy wyższego stopnia.
" Analiza różnych ram czasowych wskaz
ników impetu może ujawnić dynamikę cenową
trendów lub cykli o różnej skali. Niektóre wskaz
niki uwzględniają cykle o różnych
długościach, np.:
5
OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
Ultimate Oscillator stworzony przez L. Williamsa. Wskaz
nik ten łączy 7-,14-,28 
dniowy impet w jednym ważonym oscylatorze (wzór wskaz
nika w: Etzkorn Mark,
Oscylatory, WIG-Press, s.114). Sygnały kupna i sprzedaży generowane podobnie jak
w standardowych oscylatorach, a więc przecięcie linii trendu lub wyznaczania
obszarów skrajnych. (Rys. 5 - porównanie Momentum i Ultimate Oscillator).
4. Metody adaptacji.
" W ostatnich latach coraz bardziej popularne stają się wskaz
niki dynamiczne czy też
adaptacyjne, które dostosowują swoje parametry do zmiennych warunków rynkowych.
" Większość wskaz
ników impetu opiera się na stałych długościach okresów i stałych
poziomach ekstremów, dlatego w przypadku zmian warunków rynkowych trader musi
dostosowywać te wartości. Oto kilka metod, dzięki którym oscylatory stają się bardziej
elastyczne i bardziej wrażliwe na dynamikę rynku:
Dynamiczny wskaz
nik impetu (Dynamic Momentum Indem - DMI) nie mylić z
indeksem ruchu kierunkowego Wildera.
- Opis: DMI korzysta ze wskaz
nika zmienności w celu dostosowania liczby dni
uwzględnianych przy obliczaniu oscylatora. Chodzi o skompensowanie efektu
wygładzania i braku wrażliwości na zmieniające się warunki rynkowe.
- Konstrukcja: Wskaz
nik zmienności dla DMI (Volatility Index-VI) to 5
dniowe odchylenie standardowe cen zamknięcia dla bieżącego dnie podzielone przez
10-dniową średnią kroczącą z 5-dniowego odchylenia standardowego. Przyjmując 14-
dniowy RSI jako oscylator podstawowy dzieli się długość okresu przez wskaz
nik
zmienności dla stworzenia nowej długości okresu DMI (stosowane są górne i dolne
parametry 30 i 5 dni, ale można je zmieniać).
Kroki przy tworzeniu DMI są następujące:
(a) Obliczyć 5-dniowe odchylenie standardowe cen zamknięcia.
(b) Obliczyć 10-dniową średnią kroczącą z wartości uzyskanej w punkcie b.
(c) Wybrać początkową długość okresu np.: 14 dni.
(d) Obliczyć wskaz
nik zmienności VI. Wskaz
nik zmienności= dzisiejsze 5-dniowe
odchylenie standardowe podzielone przez dzisiejszą 10-dniową średnią kroczącą z
5 dniowego odchylenia standardowego.
(e) Podzielić początkową długość okresu przez VI.
(f) Wyznaczyć górne i dolne granice, na przykład 30 i 5 dni.
- Charakterystyka: Długość okresu uwzględnianego przez DMI wzrasta wraz ze
spadkiem zmienności, a spada wraz ze wzrostem, uwypuklając ruchy
krótkoterminowe. Sygnały generowane przez DMI są standardowe. Rys. 6 -
porównanie RSI i DMI.
Kolejnym oscylatorem z mechanizmem adaptacyjnym będzie Dynamo przedstawione
przez E. Marshalla Walla w 1966 roku.
- Opis: Celem autora było uzyskanie oscylatora impetu, który jest bardziej odporny na
wpływ trendu (na przykład na rynku rosnącym wykazuje mniej sygnałów wykupienia,
co pozwala uniknąć kosztownej sprzedaży wbrew trendowi wzrostowemu i więcej
sygnałów wyprzedania, co z kolei stwarza więcej okazji do włączenia się w trend
podczas korekt). Dynamo po prostu zmienia samą wartość oscylatora.
- Konstrukcja: Procedurę tę można przeprowadzić na dowolnym znormalizowanym
oscylatorze. Wzór jest następujący:
Dynamo = Mc  (Ma  O)
6
OSCYLATORY_II ANALIZA TECHNICZNA I-8
gdzie:
Mc  poziom środkowy (50, na przykład w oscylatorze stochastycznym i RSI),
Ma  średnia krocząca z oscylatora (Wall stosował 20-dniową),
O  pierwotny odczyt oscylatora.
- Charakterystyka: Strefy wykupienia i wyprzedania są takie same jak w oscylatorze
stochastycznym, podobnie jak sygnały kupna i sprzedaży.
5. Podwójne wygładzanie: opóz
nienie średniej kroczącej a wyprzedzenie impetu.
" Podstawową cechą impetu jest zdolność do wyprzedzania cen, natomiast średnie kroczące
ceny wykazują opóz
nienie względem ceny. Zastanówmy się, jaki będzie rezultat
połączenia tych wskaz
ników.
" William Blau wykazał w swojej pracy Momentum, Direction & Divergence (1995,
Willey), że w przeciwieństwie do średnich kroczących cen, długoterminowe średnie
jednodniowego impetu (np.: 100, 200 i 300 dni) wykazują bardzo niewielkie opóz
nienie.
" Blau zauważył, że wygładzanie impetu długoterminową średnią kroczącą daje substytut
ceny, który jest mniej podatny na szum, natomiast podwójne wygładzania impetu filtruje
szum, tworząc odpowiednik ceny wolny od opóz
nień. Ponadto stwierdził, że podwójnie
wygładzany impet jest doskonałym substytutem ceny, kiedy jedne ze średnich jest bardzo
długa.
Blau skonstruował wiele oscylatorów opierających się na jego koncepcji, a jednym z
nich był TSI (True Strength Index - Wskaz
nik Prawdziwej Siły) obliczany według
wzoru:
TSI = 100 * [(EMA1{EMA2(mtm)}) / (EMA1{EMA2(|mtm|)})]
gdzie:
mtm  1-dniowy impet,
|mtm| - bezwzfledna wartość 1-dniowego impetu,
EMA1  krótsza wykładnicza średnia krocząca (na przykład 5 dni),
EMA2 - dłuższa wykładnicza średnia krocząca (na przykład 60 dni),
- Charakterystyka: Wynik możemy pomnożyć przez 100, aby nadać wskaz
nikowi
skalę od  100 do 100, a obszary skrajne ustalamy na +25 i  25.
- Interpretacja: TSI może być wykorzystany do generowania sygnału zgodnego z
kierunkiem trendu podobnie jak MACD, ale jest nieco wrażliwszy od niego, a ponadto
nieco gładszy niż Stochastic.
7