PRZESTRZEO PRACY: ANTROPOMETRIA 

ROZKŁAD NORMALNY, CENTYLE, WYKORZYSTANIE DO PROJEKTOWANIA 
PRZESTRZENI PRACY, ATLASY ANTROPOMETRYCZNE 

 

PROJEKTOWANIE PRZESTRZENI PRACY, FIZYCZNE MODELE CZŁOWIEKA 

Istotnym elementem dostosowania pracy do człowieka jest projektowanie prawidłowych stosunków 
przestrzennych na stanowisku pracy, tzn. zapewnienie człowiekowi pracy w dogodnym dla niego 
zasięgu rąk (obszar pracy) i w dogodnej pozycji ciała, tak aby mógł wykonywad ruchy swobodnie i bez 
zbytniego wysiłku. 

Projektowanie ergonomiczne: 
Zasady uniwersalne wg Z. i K. Tomaszewskiego: 



 

Uwzględnianie wymiarów ciała użytkownika. Dostosowanie 

 

przestrzeni pracy do operatora 



 

Zharmonizowanie postawy ciała, wywieranej siły i ruchu ciała 



 

Urządzenia sygnalizacyjne i sterownicze dostosowane do 

 

percepcji i możliwości ruchowych użytkownika 



 

Środowisko pracy neutralne lub pozytywnie wpływające na 

ludzi 



 

Proces pracy zapewniający zdrowie, bezpieczeostwo, dobre 

 

samopoczucie pracownika 

 
Ergonomiczne zasady projektowania wg Jabłooskiego 



 

Proste użytkowanie 



 

Wygodne użytkowanie bez zbędnego wysiłku 



 

Zachowanie odpowiednich wymiarów i przestrzeni 



 

Uwzględnianie wydolności umysłowej 



 

Zapewnienie odpowiedniego środowiska 



 

 Czytelnośd informacji 



 

Tolerancja dla błędów 



 

Hierarchizacja celów ergonomicznych 

 
Wymiary ciała ludzkiego: 



 

Ciało ludzkie - najważniejszym elementem 

 

stanowiska pracy. 



 

Zmiennośd wymiarów - podstawowa charakterystyka populacji użytkowników utrudnia 

zadawalające wszystkich pracowników 

 

ukształtowanie przestrzeni pracy. 

 
Rozkład częstości cech antropometrycznych zwykle przybiera postad rozkładu Gaussa. Dlatego też w 
przypadku, gdy nie ma możliwości projektowania dla 100% populacji, zaleca się w literaturze 
przyjęcie jako graniczne przy projektowaniu miejsca pracy, wartości cech odpowiadające 5 i 95 
centylowi.  

 

 

Fantomy

 – czyli płaskie modele centylowych reprezentantów populacji. Modele te stanowią łaocuch 

wielu wymiarów ciała ludzkiego i umożliwiają symulowanie różnych pozycji. 
 

Probanci

 - są to osobnicy o prawidłowej budowie i proporcjach ciała, którzy swoimi wymiarami 

odpowiadają wymiarom osobnika 5- , 50- , 95 – centylowych. Stosowani są najczęściej podczas 
projektowania stanowisk pracy 
 

Manekiny

 – figury, modele, mające imitowad człowieka.  

 
Analiza stanowiska pracy: 



 

Analiza wszystkich wykonywanych przez pracownika czynności. 



 

Wybór odpowiedniego wyposażenia stanowiska pracy, a także odpowiedniego 

rozmieszczenia. 



 

Wybór odpowiedniej pozycji. 



 

Zgodnośd stanowiska z normami (hałas, oświetlenie) 

 
Obiekty pracy należy umieszczad wg następujących kryteriów: 



 

Ważnośd

 

 



 

częstośd użycia 



 

 zasięg rąk (obszar pracy) 



 

kolejnośd użycia – obiekty używane kolejno blisko siebie 



 

spełniane funkcje – łączenie w grupy (bloki) 

 

 

 

Wybór pozycji zależy od wykonywanej pracy 
 

 

 

Programy komputerowe: 
 
Obecnie znanych jest ponad sto, mniej lub więcej zaawansowanych, programów do komputerowo 
wspomaganej oceny ergonomicznej stanowisk pracy. Najczęściej stosuje się je w fazie projektowania 
nowych stanowisk i z tego powodu przyjęła się ich ogólna nazwa: programy (lub -w wypadku 
programów bardziej rozbu-dowanych-systemy oprogramowania) typu ErgoCAD. Zazwyczaj programy 
te powstawały w wersji dwuwymiarowej, następnie rozwinęły się do wersji trójwymiarowej.  
 
Z najważniejszych programów należy wymienid: 



 

Antropos  



 

Apolinex  



 

ErgoSHAPE  



 

Manequin  



 

Oscar 



 

Fantom