MIKROBIOLOGIA ŻYWNOŚCI

(ĆWICZENIE NR 2, STUDIA NIESTACJONARNE I

O

)

MORFOLOGIA KOMÓREK BAKTERYJNYCH

ORAZ ICH ZNACZENIE ZDROWOTNE I W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM

1. Budowa i zasada działania mikroskopu świetlnego.
2. Technika barwienia drobnoustrojów
a) proces i cel barwienia

b) rodzaje barwień (barwienie proste i złożone, pozytywowe i negatywowe)

c) sporządzanie preparatów barwionych (rozmaz, utrwalenie preparatu, barwienie).

3. Morfologia komórek bakteryjnych
4. Znaczenie bakterii w przemyśle spożywczym.
a) drobnoustroje wykorzystywane w produkcji żywności

b) bakterie niepożądane w żywności

5. Bakterie chorobotwórcze
WYKONANIE ĆWICZENIA
1. Morfologia kolonii
Obejrzeć przy pomocy mikroskopu stereoskopowego lub lupy wzrost kolonii w hodowlach

płytkowych. Scharakteryzować różniące się morfologicznie kolonie, opisać cechy: kształt,

brzeg, wyniosłość, powierzchnia, barwa.

2. Kształt komórek bakteryjnych – BARWIENIE PROSTE
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po

wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego zabarwić preparaty fioletem

krystalicznym, czas barwienia – 1 minuta. Zabarwiony preparat spłukać obficie wodą

destylowaną, osuszyć nałożyć niewielką ilość olejku immersyjnego i oglądać pod

mikroskopem przy użyciu obiektywu immersyjnego (x100). Obraz mikroskopowy

zabarwionych komórek narysować i opisać.

3. Barwienie metodą Grama – BARWIENIE ZŁOŻONE
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po

wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego barwić wg Grama:

- utrwalony preparat zalać fioletem krystalicznym na 3 minuty, następnie barwnik zlać i

spłukać wodą destylowaną,

- preparat zalać płynem Lugola (roztwór J w KJ) na 1,5 minuty,

- po zlaniu płynu Lugola, preparat zalać alkoholem etylowym w celu odbarwienia na 30

sekund,

- obficie spłukać preparat wodą destylowaną,

- dobarwić roztworem safraniny lub fuksyny przez 30 sekund,

- spłukać wodą, osuszyć i oglądać pod immersją.

Komórki G(+) barwią się na kolor FIOLETOWY, a G(-) na kolor RÓŻOWY. Obraz

mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.

4. Barwienie przetrwalników bakteryjnych – METODA SCHAEFFERA – FULTONA.
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po

wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego barwić wg następującego

przepisu:

- utrwalony preparat zalać 5% wodnym roztworem zieleni malachitowej na 5 minut, po czym

nie zlewając barwnika delikatnie podgrzać preparat palnikiem od spodu do momentu ukazania

się obłoczka pary. Podgrzewanie powtarzać 3-krotnie, nie dopuszczając jednocześnie do

odparowania barwnika ze szkiełka,

- po skończonym ogrzewaniu preparat ostudzić i spłukać delikatnym strumieniem wody

destylowanej w czasie 30 sekund,

- dobarwić preparat safraniną w czasie 30 sekund,

- preparat spłukać wodą, osuszyć i obserwować pod immersją.

Przetrwalniki barwią się na ZIELONO, a komórki wegetatywne na CZERWONO. Obraz

mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.

5. Barwienie otoczek bakteryjnych – BARWIENIE NEGATYWNE METODĄ BURRI –

GINSA.
- sporządzić kroplę zawiesiny bakteryjnej na szkiełku podstawowym, następnie wymieszać ją

z kroplą czarnego tuszu,

- uzyskaną zawiesinę cienko rozprowadzić po szkiełku podstawowym przy użyciu drugiego

szkiełka podstawowego,

- preparat wysuszyć, można go lekko utrwalić termicznie, poprzez jednokrotne przeciągnięcie

nad płomieniem palnika,

- preparat wystudzić, następnie pokryć roztworem safraniny lub fuksyny fenolowej, po 2

minutach spłukać barwnik wodą,

- preparat wysuszyć i oglądać pod immersją.

Wynik barwienia: Ciemne tło (tusz), bakterie zabarwione na RÓŻOWO (safranina lub

fuksyna), otoczki BEZBARWNE, widziane jako przeźroczysta warstwa pomiędzy bakterią a

tłem. Obraz mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.

6. Obserwacja ruchu bakterii – PREPARAT PRZYŻYCIOWY W KROPLI

WISZĄCEJ
Do tego celu służy szkiełko przedmiotowe z wgłębieniem, zwane komorą Lindnera. Podczas

sporządzania takiego preparatu należy, kolejno, wykonywać następujące czynności:

- na środek szkiełka nakrywkowego nanieść ezą lub zakraplaczem kroplę zawiesiny

drobnoustrojów,

- w rogach szkiełka nakrywkowego nanieść niewielką ilość wazeliny w postaci słupków,

- przykryć szkiełko nakrywkowe komorą Lindnera, tak aby kropla zawiesiny znalazła się na

środku wgłębienia,

- lekko docisnąć szkiełko i odwrócić preparat, tak aby kropla zawiesiny swobodnie zwisała

wewnątrz wgłębienia.

Zaobserwować pod immersją poruszające się komórki bakteryjne.