MIKROBIOLOGIA ŻYWNOŚCI

(ĆWICZENIE NR 2, STUDIA NIESTACJONARNE I

O

)

MORFOLOGIA KOMÓREK BAKTERYJNYCH

ORAZ  ICH ZNACZENIE ZDROWOTNE I W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM

1. Budowa i zasada działania mikroskopu świetlnego.
2. Technika barwienia drobnoustrojów
a) proces i cel barwienia

b) rodzaje barwień (barwienie proste i złożone, pozytywowe i negatywowe)

c) sporządzanie preparatów barwionych (rozmaz, utrwalenie preparatu, barwienie).

3. Morfologia komórek bakteryjnych
4. Znaczenie bakterii w przemyśle spożywczym.
a) drobnoustroje wykorzystywane w produkcji żywności

b) bakterie niepożądane w żywności

5. Bakterie chorobotwórcze
WYKONANIE ĆWICZENIA
1. Morfologia kolonii
Obejrzeć przy pomocy  mikroskopu stereoskopowego lub lupy wzrost kolonii w hodowlach

płytkowych.  Scharakteryzować  różniące  się  morfologicznie  kolonie, opisać cechy:  kształt,

brzeg, wyniosłość, powierzchnia, barwa.

2. Kształt komórek bakteryjnych – BARWIENIE PROSTE
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po

wysuszeniu  i  utrwaleniu  nad  płomieniem  palnika  gazowego  zabarwić  preparaty  fioletem

krystalicznym,  czas  barwienia – 1  minuta.  Zabarwiony  preparat  spłukać  obficie  wodą

destylowaną,  osuszyć nałożyć  niewielką  ilość  olejku  immersyjnego i  oglądać  pod

mikroskopem  przy  użyciu  obiektywu  immersyjnego  (x100).  Obraz  mikroskopowy

zabarwionych komórek narysować i opisać.

3. Barwienie metodą Grama – BARWIENIE ZŁOŻONE
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po

wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego barwić wg Grama:

- utrwalony  preparat  zalać  fioletem  krystalicznym  na  3  minuty,  następnie  barwnik  zlać  i

spłukać wodą destylowaną,

- preparat zalać płynem Lugola (roztwór J w KJ) na 1,5 minuty,

- po  zlaniu  płynu  Lugola,  preparat  zalać  alkoholem  etylowym  w  celu  odbarwienia  na  30

sekund,

- obficie spłukać preparat wodą destylowaną,

- dobarwić roztworem safraniny lub fuksyny przez 30 sekund,

- spłukać wodą, osuszyć i oglądać pod immersją.

Komórki  G(+)  barwią  się  na  kolor  FIOLETOWY,  a  G(-)  na  kolor  RÓŻOWY. Obraz

mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.

4. Barwienie przetrwalników bakteryjnych – METODA SCHAEFFERA – FULTONA.
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po

wysuszeniu  i  utrwaleniu  nad  płomieniem  palnika  gazowego  barwić  wg  następującego

przepisu:

- utrwalony preparat zalać 5% wodnym roztworem zieleni malachitowej na 5 minut, po czym

nie zlewając barwnika delikatnie podgrzać preparat palnikiem od spodu do momentu ukazania

się  obłoczka  pary.  Podgrzewanie  powtarzać  3-krotnie,  nie  dopuszczając  jednocześnie  do

odparowania barwnika ze szkiełka,

- po  skończonym  ogrzewaniu  preparat  ostudzić  i  spłukać  delikatnym  strumieniem  wody

destylowanej w czasie 30 sekund,

- dobarwić preparat safraniną w czasie 30 sekund,

- preparat spłukać wodą, osuszyć i obserwować pod immersją.

Przetrwalniki  barwią  się  na  ZIELONO,  a  komórki  wegetatywne  na  CZERWONO.  Obraz

mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.

5. Barwienie otoczek bakteryjnych – BARWIENIE NEGATYWNE METODĄ BURRI –

GINSA.
- sporządzić kroplę zawiesiny bakteryjnej na szkiełku podstawowym, następnie wymieszać ją

z kroplą czarnego tuszu,

- uzyskaną zawiesinę cienko rozprowadzić po szkiełku podstawowym przy użyciu drugiego

szkiełka podstawowego,

- preparat wysuszyć, można go lekko utrwalić termicznie, poprzez jednokrotne przeciągnięcie

nad płomieniem palnika,

- preparat  wystudzić,  następnie  pokryć  roztworem  safraniny  lub  fuksyny  fenolowej,  po  2

minutach spłukać barwnik wodą,

- preparat wysuszyć i oglądać pod immersją.

Wynik  barwienia:  Ciemne  tło  (tusz), bakterie  zabarwione  na  RÓŻOWO  (safranina  lub

fuksyna), otoczki BEZBARWNE, widziane jako przeźroczysta warstwa pomiędzy bakterią a

tłem. Obraz mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.

6.  Obserwacja  ruchu  bakterii – PREPARAT  PRZYŻYCIOWY  W  KROPLI

WISZĄCEJ
Do tego celu służy szkiełko przedmiotowe z wgłębieniem, zwane komorą Lindnera. Podczas

sporządzania takiego preparatu należy, kolejno, wykonywać następujące czynności:

- na  środek  szkiełka  nakrywkowego  nanieść  ezą  lub  zakraplaczem  kroplę  zawiesiny

drobnoustrojów,

- w rogach szkiełka nakrywkowego nanieść niewielką ilość wazeliny w postaci słupków,

- przykryć szkiełko nakrywkowe komorą Lindnera, tak aby kropla zawiesiny znalazła się na

środku wgłębienia,

- lekko docisnąć szkiełko i odwrócić preparat, tak aby kropla zawiesiny swobodnie zwisała

wewnątrz wgłębienia.

Zaobserwować pod immersją poruszające się komórki bakteryjne.