Ekonomia pracy – wprowadzenie

Wiktor Wojciechowski

Literatura i warunki zaliczenia:

Literatura podstawowa: 
P. Cahuc, A. Zylberberg, Labor Economics, MIT Press, 2004

Literatura uzupełniająca: 
Artykuły naukowe (głównie anglojęzyczne), np.

a) Blanchard O., (2005), European unemployment: the evolution of facts and

ideas, NBER Working Paper Nr 11750.

Warunki zaliczenia:
30% oceny -

esej z ekonomii pracy (maks. 5 stron, czcionka 12, odstęp 1,5 pp)

70% oceny -

egzamin końcowy (test + pytania problemowe)

Bezrobocie w Europie do poł. lat 70. było bardzo niskie

Źródło: OECD

Wzrost bezrobocia nie był cykliczny, ale odzwierciedlał 

wzrost stopy bezrobocia równowagi

Źródło: OECD

Wysokość bezrobocia różni się istotnie pomiędzy 

krajami UE 

Źródło: Eurostat

Wysokie bezrobocie może być skutkiem wysokiego 

napływu i odpływu z bezrobocia, ale także 

długotrwałego poszukiwania pracy

Źródło: INSEE

Przeciętny okres bezrobocia w USA to 3 miesiące, a we Francji ponad 12 miesięcy

Bezrobocie osób młodych jest przeciętnie dwukrotnie 

wyższe niż bezrobocie ogółem

Źródło: OECD

We Włoszech i w Grecji jest ponadprzeciętnie wysokie bezrobocie młodych, z kolei w 
Niemczech jest ono zdecydowanie poniżej średniej.

Wzrostowi bezrobocia towarzyszy zazwyczaj spadek 

aktywności zawodowej

Źródło: OECD

W latach 90. ceny ropy naftowej powróciły do poziomu 

notowanego przed 1973 r.

• Gdy rosną ceny czynników produkcji innych niż praca, dla utrzymania 
dotychczasowego zatrudnienia płace muszą się obniżyć. 
• Utrzymanie wcześniejszego wysokiego tempa wzrostu płac prowadzi do spadku 
zatrudnienia  i wzrostu bezrobocia.

Od połowy lat 70. kraje w Europie odnotowały spadek 

łącznej produktywności (TFP) z 5% do 2%

• Gdy obniżeniu produktywności nie towarzyszy spadek tempa wzrostu płac, rośnie 
bezrobocie.

Realne i nominalne sztywności płac

Sztywność płac realnych – tempo, z jakim płace realne dostosowują się do zmian 
np. w wydajności pracy. Im wolniejsze  jest to tempo dostosowań, tym większy i 
bardziej długotrwały wpływ niekorzystnych wstrząsów na wielkość bezrobocia.  

Wysoka koordynacja negocjacji płacowych sprzyja dużej elastyczności płac realnych, 
czyli szybkiemu dostosowaniu się płac realnych np. do zmian w wydajności pracy. 

Sztywność płac nominalnych – tempo, z jakim płace nominalne dostosowują się do 
zmian w poziomie cen. Im wolniejsze jest to dostosowanie, tym większy spadek płac 
realnych w następstwie nieoczekiwanego wzrostu cen. 

Im więcej automatycznych mechanizmów indeksacyjnych w ustalaniu płac, tym 
mniejsza sztywność płac nominalnych.  

Trwale wysokie bezrobocie - przyczyny

1.

W latach 80. ceny ropy naftowej powróciły do poziomu sprzed 1973 r. 

2.

Wzrost cen ropy dotyczył wszystkich krajów w Europie, ale wzrost i trwałość 
bezrobocia pomiędzy tymi krajami istotnie się różniła 

3.

W wielu krajach Europy kontynentalnej negocjacje płacowe nie były 
skoordynowane, odbywały się na poziomie sektorów => wysoka sztywność płac 
realnych

4.

Wydłużający się okres bezrobocia przyczyniała się do utraty kwalifikacji  i 
osłabienia siły negocjacyjnej bezrobotnych

Instytucje rynku pracy - przykład

1. Restrykcyjna ochrona zatrudnienia powoduje:

a.

Wyższe koszty redukcji zatrudnienia dla firm – mniej zwolnień, ale i mniej 
przyjęć do pracy

b.

Silniejsza pozycja negocjacyjna zatrudnionych pracowników – szybszy wzrost 
płac

c.

Większe trudności w znalezieniu pracy – wzrost bezrobocia długookresowego

2. 

Wysokie zasiłki dla bezrobotnych powodują:

a.

Słabe bodźce bezrobotnych do aktywnego poszukiwania pracy

b.

Utrata pracy nie prowadzi do znaczącego spadku dochodów – silniejsza 
pozycja negocjacyjna pracowników, wzrost płacy progowej

Instytucje rynku pracy – czy tłumaczą zmiany 

bezrobocia w czasie?

Instytucje rynku pracy w poszczególnych krajach nie zmieniały się tak bardzo 
jak poziom bezrobocia => zatem wstrząsy makroekonomiczne łącznie z 
instytucjami !