Technik_geodeta_311[10]_Z3.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

BoŜena Wasielewska

Stosowanie przepisów prawnych w geodezji
311[10].Z3.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1.

System prawny Rzeczypospolitej Polskiej

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

SłuŜba Geodezyjna i Kartograficzna

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3.

Państwowy Zasób Geodezyjny i Kartograficzny

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4.

Przepisy prawne, standardy techniczne i normy techniczne w geodezji

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik, który zaczynasz czytać, ma tytuł „Stosowanie przepisów prawnych

w geodezji”. Jak wynika z tytułu poświęcony będzie zagadnieniom prawnym. W odniesieniu
do  geodezji  jest  to  bardzo  szeroki  temat,  poniewaŜ  praktycznie  wszystkie  działania  geodety
realizowane są w oparciu o uregulowania prawne. W poradniku tym nie znajdziesz gotowych
procedur,  jak  wykonać  poszczególne  prace  geodezyjne,  ale  nauczysz  się  jak  „wyczytać”
z przepisów  prawnych  odpowiednie  procedury,  jak  odszukać  odpowiednie  przepisy.
Niejednokrotnie,  materiał  przedstawiony  w  poradniku  moŜe  wydać  Ci  się  trudny  do
zrozumienia.  Pewne  fragmenty  moŜe  trzeba  będzie  przeczytać  kilkakrotnie,  aby  przyswoić
wiedzę.

Sformułowania języka prawnego są inne niŜ uŜywane w języku potocznym, ale takim

językiem i słownictwem trzeba będzie umieć się posługiwać i rozumieć go.

W poradniku tym znajdziesz w szczególności:

−

wymagania wstępne, jakie są niezbędne do zrealizowania jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy
z poradnikiem,

−

materiał nauczania, czyli wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści
jednostki modułowej,

−

pytania sprawdzające, które pozwolą Ci upewnić się, Ŝe poziom Twoich wiadomości jest
wystarczający do realizacji ćwiczeń,

−

wiczenia, które mają pomóc Ci ugruntować wiadomości teoretyczne oraz nabyć

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów, który umoŜliwi sprawdzenie poziomu Twojej wiedzy po
wykonaniu ćwiczeń,

−

sprawdzian osiągnięć, który oceni opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę.

Schemat układu jednostek modułowych

311[10].Z3.01

Stosowanie przepisów prawnych w geodezji

311[10].Z3.02

Prowadzenie ewidencji gruntów i budynków

311[10].Z3

Obsługa geodezyjna nieruchomości

311[10].Z3.03

Wykonywanie prac geodezyjnych do celów prawnych

311[10].Z3.04

Sporządzenie mapy do celów prawnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

System prawny Rzeczypospolitej Polskiej

4.1.1.

Materiał nauczania

Podstawowe pojęcia z zakresu prawa

Prawo to uporządkowany zbiór norm postępowania wydanych lub usankcjonowane przez

państwo i zabezpieczonych przymusem państwowym.

Ustawa jest aktem prawa powszechnego uchwalanym wyłącznie przez parlament

i zajmującym w hierarchii aktów prawnych miejsce bezpośrednio po konstytucji.

Rozporządzanie jest aktem normatywnym prezydenta, naczelnych i centralnych organów

administracji  państwowej  i  ministrów  oraz  poszczególnych  kierowników  urzędów
centralnych.  Rozporządzenie  jest  wydawane  wyłącznie  na  podstawie  uprawnienia
wynikającego  z  przepisu  ustawy  (delegacja  ustawowa)  i  zawiera  przepisy  wykonawcze  do
przepisów zawartych w ustawach.

Publikatory urzędowe:

−

Dziennik Ustaw, w którym ogłaszane są:

−

ustawy,

−

rozporządzenia,

−

umowy międzynarodowe.

−

Monitor Polski, w którym publikowane są:

−

uchwały i zarządzenia naczelnych i centralnych organów władzy i administracji

państwowej,

−

uchwały międzynarodowe sejmu i senatu,

−

wojewódzkie dzienniki urzędowe, w których publikowane są zarządzenia i uchwały
terenowych organów rządowej administracji ogólnej i organów samorządu terytorialnego.

Elementy budowy ustawy:

−

tytuł, który zawiera słowo „ustawa”, datę jej ustanowienia i zwięzłe określenia
zagadnień, do których odnoszą się normy prawne w niej zawarte,

−

przepisy merytoryczne,

−

przepisy o wejściu ustawy w Ŝycie.
Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł, który powinien obejmować kaŜdą

samodzielną myśl. Artykuły dzielą się na ustępy, paragrafy, punkty i litery.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – podstawa systemu prawnego państwa

Konstytucja jest najwaŜniejszym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, co oznacza, Ŝe

wszystkie akty prawa muszą być z nią zgodne. KaŜdy ma obowiązek przestrzegania tego
prawa.

Nawiązując do jednego z zagadnień geodezji - gospodarki nieruchomościami, naleŜy

zauwaŜyć,  Ŝe  w  Konstytucji  znajduje  się  niezwykle  istotny  zapis  dotyczący  własności:
Rzeczypospolita  Polska  chroni  własność  i  prawo  dziedziczenia.  Własność  moŜe  być
ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa
własności.  KaŜdy  obywatel  ma  prawo  do  własności  i  innych  praw  majątkowych  oraz  prawo
dochodzenia  naruszenia  tych  praw.  Własność  i  inne  prawa  majątkowe  oraz  prawo
dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.

Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze:

–

władzy ustawodawczej (Sejm i Senat),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

władzy wykonawczej (Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów),

–

władzy sądowniczej (sądy i trybunały).

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm (460 posłów) i Senat (100 senatorów). Wybory do

Sejmu  i  Senatu  są  powszechne,  bezpośrednie  i  odbywają  się  w  głosowaniu  tajnym.  Sejm
i Senat  wybierane  są  na  czteroletnie  kadencje.  Obradują  na  posiedzeniach,  które  są  jawne.
Sejm  wybiera  ze  swego  grona  Marszałka  Sejmu,  a  Senat  Marszałka  Senatu.  Sejm  lub  Senat
powołuje komisje stałe lub nadzwyczajne. Komisje śledcze moŜe powołać tylko Sejm.

Władza wykonawcza

Władzę wykonawczą sprawuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Ministrów

i administracja rządowa.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na

straŜy  suwerenności  i  bezpieczeństwa  państwa  oraz  nienaruszalności  i  niepodzielności  jego
terytorium.  Wykonuje  swoje  zadania  w  zakresie  i  na  zasadach  określonych  w  Konstytucji
i ustawach.  Wybierany  jest  na  pięcioletnią  kadencję  w  wyborach  powszechnych,  równych,
bezpośrednich i tajnych.

Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną kraju. W zakresie i na

zasadach  określonych  w  Konstytucji  zapewnia  wykonanie  ustaw,  wydaje  rozporządzenia,
chroni  interesy  Skarbu  Państwa,  uchwala  projekt  budŜetu  państwa.  Rada  Ministrów  kieruje
administracją rządową, której przedstawicielem w województwie jest wojewoda, koordynuje
i kontroluje pracę tych organów.

Prezes Rady Ministrów kieruje pracami Rady Ministrów, sprawuje nadzór nad

samorządem terytorialnym i jest zwierzchnikiem słuŜbowym pracowników administracji
rządowej.

Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania

Prezesa Rady Ministrów.

Władza sądownicza

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezaleŜną od innych władz, wydają wyroki

w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Władzę sądowniczą sprawują:

–

Sąd NajwyŜszy,

–

Sądy powszechne,

–

Naczelny Sąd Administracyjny,

–

Sądy administracyjne,

–

Sądy wojskowe,

–

Trybunał Konstytucyjny,

–

Trybunał Stanu.
Wymiar sprawiedliwości sprawują: Sąd NajwyŜszy, sądy powszechne, sądy

administracyjne i sądy wojskowe. Postępowanie sądowe jest dwuinstancyjne.

Sąd NajwyŜszy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych

w zakresie orzekania (jest drugą instancją) oraz wykonuje inne czynności określone
w Konstytucji i ustawach.

Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach,

z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeŜonych dla innych sądów. Sędziowie w sprawowaniu
swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji i ustawom.

Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie

ustalonym w ustawie, kontrolę administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje równieŜ

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

orzekanie zgodności z ustawami uchwał samorządu terytorialnego i aktów normatywnych
terenowych organów administracji rządowej.

Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych

z Konstytucją, zgodności przepisów prawa, wydanych przez centralne organy państwowe,
z Konstytucją i ustawami.

Trybunał Stanu - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrów oraz

członkowie Rady Ministrów, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes NajwyŜszej Izby
Kontroli a takŜe posłowie i senatorowie, za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku
z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swego urzędowania, ponoszą odpowiedzialność
przed Trybunałem Stanu.

ródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są:

–

Konstytucja,

–

ustawy,

–

rozporządzenia.
Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów nie są przepisami

powszechnie  obowiązującego  prawa  Rzeczypospolitej  Polskiej.  Mają  one  charakter
wewnętrzny  i  obowiązują  tylko  jednostki  organizacyjne  podległe  organowi  wydającymi  te
akty.  Podobnie  jest  z  aktami  prawa  miejscowego,  które  ustanawiane  są  przez  organy
samorządu  terytorialnego  oraz  terenowe  organy  administracji  rządowej  i  obowiązują  na
obszarze ich działania. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, prezydentowi Rzeczypospolitej

i Radzie Ministrów oraz grupie, co najmniej 100  000 obywateli mających prawo wybierania
do  Sejmu.  Sejm  rozpatruje  projekty  ustaw  i  uchwala  ustawy  większością  głosów.  Ustawa
uchwalona  przez  Sejm  zostaje  następnie  przekazana  do  Senatu,  który  moŜe  ją  przyjąć  bez
zmian,  uchwalić  poprawki  lub  uchwalić  jej  odrzucenie  w  całości.  Jeśli  ustawa  zostanie
przyjęta  przez  Senat  to  następnie  trafia  do  Prezydenta  Rzeczypospolitej,  który  ją  podpisuje
i zarządza ogłoszenie w Dzienniku Ustaw.

Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie

szczegółowego rozporządzenia zawartego w ustawie. Rozporządzenie zawiera wytyczne,
czyli przepisy wykonawcze dotyczące aktów ustawy, w celu ułatwienia jednoznacznego
korzystania z ustawy.

System prawa cywilnego
System prawa cywilnego regulują:

–

ustawa Kodeks cywilny z dn.23 kwietnia 1964r. z późniejszymi zmianami,

–

ustawa Kodeks postępowania cywilnego z dn.17 listopada 1964r. z późniejszymi

zmianami.

Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami

prawnymi. Składa się z czterech ksiąg (rys. 1).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Struktura ustawy „Kodeks cywilny”

Część ogólną stanowią przepisy zawierające normy, regulujące zagadnienia wspólne dla

pozostałych działów prawa cywilnego. W księdze I Kodeksu określone zostały podmioty
prawa (rys. 2), mienie, czynności prawne, itp. Ze względu na wagę tych zagadnień
w zawodzie geodety, przytoczone zostaną niektóre definicje.

Osoba fizyczna – jest to kaŜdy człowiek od chwili odłączenia go od ciała matki do chwili

mierci, niezaleŜnie od wieku, płci, stanu zdrowia fizycznego i psychicznego oraz innych

cech.

Osoba prawna – jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z właściwego

rejestru. Osobami prawnymi są: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy
szczególne przyznają osobowość prawną.
Przykładami stanowienia osób prawnych z mocy ustaw są:

–

jednostki samorządu terytorialnego tj. gminy, powiaty, województwa (z mocy ustaw
samorządowych),

–

przedsiębiorstwa państwowe (z mocy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych),

–

Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad (z mocy ustawy o autostradach płatnych),

–

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa (z mocy ustawy o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa),

–

inne.

Rys. 2. Podmioty prawa cywilnego

Mienie – jest to własność i inne prawa majątkowe.
Nieruchomość – jest to część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot

własności  (grunty),  jak  równieŜ  budynki  trwale  związane  z  gruntem  związane  lub  części
składowe  takich  budynków,  jeŜeli  na  mocy  przepisów  szczególnych  stanowią  odrębny  od
gruntu przedmiot własności. Za części składowe nieruchomości uwaŜa się takŜe drzewa i inne
rośliny  od  chwili  zasadzenia  lub  zasiania.  Urządzenia  słuŜące  do  doprowadzania  lub

Księga pierwsza – CZĘŚĆ OGÓLNA

Księga druga – WŁASNOŚĆ I INNE PRAWA RZECZOWE

Księga trzecia – ZOBOWIĄZANIA

Księga czwarta – SPADKI

PODMIOTY PRAWA CYWILNEGO

osoby fizyczne

osoby prawne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

odprowadzania  wody,  pary,  gazu,  prądu  elektrycznego  oraz  inne  urządzenia  podobne,  nie
naleŜą  do  części  składowych  gruntu  lub  budynku,  jeŜeli  wchodzą  w  skład  przedsiębiorstwa
lub  zakładu.  Za  części  składowe  nieruchomości  uwaŜa  się  takŜe  prawa  związane  z  jej
własnością.

Nieruchomość rolna (grunty rolne) – jest to nieruchomość, która jest lub moŜe być

wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji
roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Gospodarstwo rolne – są to grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich

częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeŜeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną
całość gospodarczą, oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa
rolnego.

Czynności prawne – są to działania, które zmierzają do ustanowienia, zmiany lub

zniesienia  stosunku  cywilnoprawnego  przez  złoŜenie  odpowiedniego  oświadczenia  woli.
Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyraŜone, lecz równieŜ te, które wynikają
z  ustawy,  z  zasad  współŜycia  społecznego  i  z  ustalonych  zwyczajów.  Czynność  prawna
sprzeczna  z  ustawą  albo  mająca  na  celu  obejście  ustawy  jest  niewaŜna,  chyba,  Ŝe  właściwy
przepis przewiduje inny skutek.

Zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne mogą podejmować czynności prawne.

NaleŜy pamiętać, Ŝe według przepisów Kodeksu cywilnego osoby fizyczne mogą mieć:
a)

zdolność prawną,

pełną zdolność do czynności prawnych,

ograniczoną zdolność do czynności prawnych,

brak zdolności do czynności prawnych.
Zdolność prawna – to zdolność występowania jako podmiot w stosunkach

cywilnoprawnych. KaŜdy człowiek od chwili urodzenia posiada zdolność prawną.

Pełna zdolność do czynności prawnych – to zdolność do nabywania praw i zaciągania

zobowiązań, nabywa się ją z chwilą uzyskania pełnoletności (z chwilą ukończenia 18 lat).
Małoletni, przez zawarcie małŜeństwa uzyskuje pełnoletność i tym samym pełną zdolność do
czynności prawnych, której nie traci w razie uniewaŜnienia małŜeństwa.

Ograniczona zdolność do czynności prawnych – mają małoletni, którzy ukończyli lat

trzynaście,  oraz  osoby  ubezwłasnowolnione  częściowo.  Osoba  pełnoletnia  moŜe  być
ubezwłasnowolniona  częściowo  z  powodu  choroby  psychicznej,  niedorozwoju  umysłowego
albo  innego  rodzaju  zaburzeń  psychicznych,  w  szczególności  pijaństwa  lub  narkomanii
i potrzebna jest pomoc do prowadzenia spraw. Dla takich osób sąd ustanawia kuratora.

Brak zdolności do czynności prawnych – mają osoby, które nie ukończyły lat trzynastu

oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Prawo rzeczowe ujęte jest w księdze II a przepisy tego prawa regulują prawne formy

korzystania  z  rzeczy  (prawa  rzeczowe  i  ograniczone  prawa  rzeczowe)  (rys.  3).  Prawa
rzeczowe to prawo własności i prawo uŜytkowania wieczystego. Według Kodeksu cywilnego
ograniczone  prawa  rzeczowe  w  odniesieniu  do  nieruchomości,  to  uŜytkowanie  i  słuŜebność.
Inne  przepisy  prawa  dołączają  tu  jeszcze  własnościowe  spółdzielcze  prawo  do  lokalu
mieszkalnego,  spółdzielcze  prawo  do  lokalu  uŜytkowego,  prawo  do  domu  jednorodzinnego
w spółdzielni mieszkaniowej i hipotekę.

Własność

Jest to najszersze prawo do rzeczy (nieruchomości), które moŜe być zbywalne,

przenoszalne  i  dziedziczne.  Jest  to  prawo  do  rozporządzania  rzeczą  i  korzystania  z  niej
zgodnie  z  przepisami  prawa  i  zasadami  współŜycia  społecznego.  Właściciel  moŜe  korzystać
z rzeczy,  pobierać  poŜytki  i  inne  dochody.  Właściciel  w  związku  z  prawem  własności  ma
takŜe szereg obowiązków wynikających z ustawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Prawne formy korzystania z rzeczy (nieruchomości) wg Kodeksu cywilnego

UŜytkowanie wieczyste

UŜytkowanie wieczyste naleŜy do „silnych” praw rzeczowych. Jest ono zbywalne,

przenoszalne  i  dziedziczne.  Podmiotami  tego  prawa  mogą  być  osoby  fizyczne  lub  osoby
prawne.  Przedmiotem  uŜytkowania  wieczystego  mogą  być  grunty  naleŜące  do  Skarbu
Państwa  a  takŜe  grunty  stanowiące  własność  jednostek  samorządu  terytorialnego.  Mogą  to
być  grunty  połoŜone  w  granicach  administracyjnych  miast  lub  osiedli  oraz  grunty  połoŜone
poza tymi granicami, ale włączone do planu zagospodarowania przestrzennego.

Oddanie gruntu w uŜytkowanie wieczyste następuje na okres 99 lat, ale w wyjątkowych

przypadkach moŜe być krótszy, co najmniej jednak 40 lat. UŜytkownik wieczysty ma prawo
Ŝą

dać przedłuŜenia umowy a odmowa przedłuŜenia tego prawa jest dopuszczalna tylko ze

względu na waŜny interes społeczny. Umowa o oddanie gruntu w uŜytkowanie wieczyste
oraz umowa o przedłuŜenie tego prawa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Budynki i urządzenia wzniesione przez wieczystego uŜytkownika na gruncie Skarbu

Państwa lub gruncie naleŜącym do jednostek samorządy terytorialnego stanowią jego
własność. To samo dotyczy budynków i urządzeń, które wieczysty uŜytkownik nabył zgodnie
z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w uŜytkowanie wieczyste.

UŜytkownik wieczysty uiszcza opłaty roczne przez czas trwania prawa uŜytkowania

wieczystego gruntu opłaty roczne, chyba, Ŝe przepisy szczególne stanowią inaczej.
UŜytkowanie

UŜytkowanie polega na prawie uŜywania cudzej rzeczy (np. nieruchomości) i pobierania

z niej  poŜytków.  Zakres  prawa  uŜytkowania  moŜna  ograniczyć  do  części  rzeczy  (np.  części
nieruchomości).  UŜytkowanie  jest  prawem  niezbywalnym  i  nie  podlega  dziedziczeniu.
Wskutek  niewykonywania  przez  10  lat  prawo  uŜytkowania  wygasa.  Właściciel  nie  ma
obowiązku  świadczenia  nakładów  na  rzecz  obciąŜoną  uŜytkowaniem  a  uŜytkownik
obowiązany  jest  dokonywać  naprawy  i  ponosić  inne  nakłady  związane  ze  zwykłym
korzystaniem  z  rzeczy.  Po  wygaśnięciu  uŜytkowania  uŜytkownik  jest  zobowiązany  zwrócić
rzecz we właściwym stanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SłuŜebność

SłuŜebność gruntowa jest to obciąŜenie nieruchomości na rzecz kaŜdoczesnego

właściciela  innej  nieruchomości  (tzw.  nieruchomości  władnącej)  pewnym  prawem.
Przykładami słuŜebności jest słuŜebność przejazdu, przejścia, wejścia na grunt w określonych
celach.  SłuŜebność  powinna  być  tak  wykonywana,  Ŝeby  jak  najmniej  utrudniała  korzystanie
z nieruchomości  obciąŜonej.  Właściciel  nieruchomości  obciąŜonej  moŜe  Ŝądać  zniesienia
słuŜebności gruntowej za wynagrodzeniem a jeŜeli utraciła ona dla nieruchomości władnącej
wszelkie  znaczenie  –  bez  wynagrodzenia.  SłuŜebność  gruntowa  wygasa  wskutek
niewykonywania po upływie 10 lat.
Hipoteka

Hipoteka – jest to obciąŜenie nieruchomości prawem na mocy, którego wierzyciel moŜe

dochodzić zaspokojenia z nieruchomości. Prawo to pozostaje bez względu na zmianę
właściciela nieruchomości.

Księga trzecia Kodeksu cywilnego normuje stosunki prawne zobowiązaniowe.

Zobowiązanie  naleŜy  rozumieć  jako  stosunek  prawny,  w  którym  jedna  ze  stron  moŜe
domagać się od drugiej strony określonego zachowania. Najczęstszymi źródłami zobowiązań
są  wszelkiego  rodzaju  umowy  (o  dzieło,  zlecenie,  sprzedaŜy,  zamiany)  oraz  akty
administracyjne  (decyzje).  Umowy  sprzedaŜy,  zamiany,  decyzje  administracyjne,  często
związane  są  z  gospodarką  nieruchomościami.  Poza  tym  do  praw  zobowiązaniowych,
mających  zastosowanie  w  gospodarce  nieruchomościami,  naleŜą:  najem,  dzierŜawa,
uŜyczenie i doŜywocie.

Najem – jest zobowiązaniem w ramach, którego wynajmujący oddaje rzecz

(nieruchomość lub jej część) najemcy do uŜywania na czas określony lub nieokreślony,
w zamian za ustanowiony czynsz. Umowa najmu na czas dłuŜszy niŜ rok powinna być
zawarta na piśmie, bo w przeciwnym razie staje się umową na czas nieokreślony.

DzierŜawa – jest zobowiązaniem w ramach, którego wydzierŜawiający zobowiązuje się

oddać  rzecz  (nieruchomość  lub  jej  część)  do  uŜywania  i  pobierania  poŜytków,  przez  czas
określony lub nieokreślony, a dzierŜawca zobowiązuje się płacić wydzierŜawiającemu czynsz.
DzierŜawa  zawierana  jest  na  czas  oznaczony  lub  nieoznaczony.  DzierŜawa  na  czas  dłuŜszy
niŜ  30  lat  staje  się  dzierŜawą  na  czas  nieoznaczony.  DzierŜawa  jest  ustanawiana  w  drodze
umowy.

UŜyczenie – jest zobowiązaniem w ramach, którego uŜyczający zobowiązuje się zezwolić

biorącemu, przez czas określony lub nie, na bezpłatne uŜywanie oddanej mu w tym celu
rzeczy (nieruchomości lub jej części).

DoŜywocie – jest zobowiązaniem w ramach, którego w zamian za przeniesienie własności

nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywającemu doŜywotnie utrzymanie lub
inne świadczenie.

Księga czwarta Kodeksu cywilnego odnosi się do prawa spadkowego i reguluje przejście

praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa.

System prawa administracyjnego

System prawa administracyjnego, czyli zespół norm regulujących strukturę, kompetencje,

sposób działania organów administracji publicznej, zawierają przepisy prawa powszechnego.
Podstawowe uregulowania w tym zakresie to:

–

ustawa z dn. 14 czerwca 1960r Kodeks postępowania administracyjnego,

–

ustawa z dn. 8 marca 1990r o samorządzie terytorialnym,

–

ustawa z dn. 5 czerwca 1998r o samorządzie powiatowym,

–

ustawa z dn. 5 czerwca 1998r o samorządzie województwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Administracja (łac. administrare - być pomocnym) – jest to jedna z podstawowych form

działalności państwa sprowadzająca się do organizowania bezpośredniej realizacji zadań
państwa w oparciu o obowiązujące przepisy.

Administracja publiczna – działalność obejmująca zakres spraw o charakterze

publicznym  inaczej  zespół  działań,  czynności  i  przedsięwzięć  organizatorskich
i wykonawczych,  prowadzonych  na  rzecz  realizacji  interesu  publicznego  przez  róŜne
podmioty, organy i instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
Podział administracji publicznej:

–

administracja państwowa,

–

administracja rządowa,

–

administracja

samorządowa.

Administracja  państwowa  jest  często  utoŜsamiana  z  administracją  rządową  i odwrotnie.
Celowe  i  logiczne  wydaje  się  wyodrębnienie  administracji  państwowej,  w której  skład  nie
wchodzi  administracja  rządowa.  Obecnie  do  organów  administracji  państwowej  moŜna
zaliczyć m.in.:

–

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

–

NajwyŜsza Izba Kontroli,

–

Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

–

Rzecznika Praw Obywatelskich,

–

Krajową Radę Sądownictwa,

–

Narodowy Bank Polski,

–

centralne organy administracji podległe Sejmowi.

Administrację rządową, ze względu na zakres jej działania, moŜna podzielić, na

administrację rządową centralną (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz
centralne organy administracji rządowej) oraz na administrację rządową terenową (wojewoda
i podległe mu słuŜby).

Administrację samorządową ukształtowano w Polsce na 3 szczeblach: gminnym,

powiatowym  i  wojewódzkim.  Organy  kaŜdej  jednostki  samorządu  terytorialnego  realizują
zadania  publiczne  na  obszarze  właściwości  miejscowej.  Do  organów  samorządu
terytorialnego na kaŜdym szczeblu naleŜą:

–

organy stanowiące i kontrolne (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa),

–

organy wykonawcze (zarząd gminy, zarząd powiatu, zarząd województwa).
Organy administracji publicznej na róŜnych szczeblach mają między innymi za zadanie

przeprowadzanie postępowań administracyjnych. Postępowanie administracyjne jest to
procedura postępowania uregulowana przepisami prawa, związana z wydaniem przez organ
postanowienia lub decyzji.

Postanowienia są to takie akty prawne, które nie rozstrzygają o istocie sprawy i dotyczą

tylko  poszczególnych  kwestii  wynikłych  w  toku  postępowania.  Ich  treścią  są  przede
wszystkim  zagadnienia  proceduralne  (wszczęcie,  zawieszenie  postępowania)  a  wyjątkowo
dotyczą  samej  sprawy.  Postanowienie,  wobec  którego  strona  moŜe  napisać  zaŜalenie  lub
skargę do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie. ZaŜalenie moŜna wnieść w terminie
7  dni  od  dnia  doręczenia  postanowienia  i  tylko  w  sprawach  ściśle  określonych  w  Kodeksie
cywilnym, np. o odmowie udostępnienia akt, w sprawie zawieszenia postępowania. ZaŜalenie
nie ma takiej mocy jak odwołanie, moŜe jednak wstrzymać wydanie decyzji.

Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji (przykład decyzji –

(rys. 4), która rozstrzyga sprawę, co do jej istoty, w całości lub w części, albo w inny sposób
kończy  sprawę  w  danej  instancji  (decyzja  o  umorzeniu  postępowania).  Decyzje
w uzasadnionych  przypadkach  mogą  mieć  nadany  rygor  natychmiastowej  wykonalności
(przykład  -  rys.  6).  Decyzję  doręcza  się  stronom  na  piśmie.  W  terminie  14  dni  od  dnia
doręczenia  decyzji  strony  mogą  wnieść  odwołanie.  W  zaleŜności  od  instancji  organu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

administracyjnego,  odwołania  muszą  być  kierowane  do  właściwego  organu  odwoławczego.
W treści decyzji znajduje się pouczenie, czy słuŜy od niej odwołanie, w jakim trybie i gdzie je
kierować.  Przed  upływem  terminu  do  wniesienia  odwołania  decyzja  nie  ulega  wykonaniu
z wyłączeniem  przypadku,  gdy  decyzji  został  nadany  rygor  natychmiastowej  wykonalności
lub  podlega  natychmiastowemu  wykonaniu  z  mocy  prawa.  Organ  odwoławczy  wydaje
decyzję,  w

której utrzymuje w mocy zaskarŜoną decyzję, albo uchyla zaskarŜoną decyzję

w całości lub części i w tym zakresie orzeka, co do istoty sprawy, bądź uchylając tę decyzję –
umarza postępowanie pierwszej instancji, albo umarza postępowanie odwoławcze.

W praktyce geodezyjnej i kartograficznej, w gospodarce nieruchomościami szereg działań

wymaga przeprowadzenia postępowań administracyjnych.

Postanowienia wydawane są przy ustaleniach proceduralnych takich jak wszczęcie

wszelkich postępowań administracyjnych, zawieszenie postępowań (rys. 4) a wyjątkowo
dotyczą samej istoty sprawy, np. zatwierdzenie ugody, zatwierdzenie wstępnego projektu
podziału działki.

Decyzje wymagane są przy takich pracach geodezyjnych jak:

–

podział nieruchomości (decyzja zatwierdzająca podział) (rys. 5),

–

rozgraniczenie nieruchomości (decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości) oraz przy:

–

wyłączeniach gruntów z produkcji rolnej lub leśnej,

–

wywłaszczeniach,

–

przekazaniu gruntu w uŜytkowanie wieczyste.

W kaŜdej fazie postępowania administracyjnego, aŜ do momentu wydania decyzji, strony

mogą zawrzeć przed organem administracji publicznej ugodę. Przyczynia się to do
uproszczenia i przyśpieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Z inicjatywą zawarcia ugody moŜe wystąpić organ administracji lub strony. Ugoda musi

być sporządzona w formie pisemnej. Organ zatwierdza ugodę lub odmawia jej zatwierdzenia
w formie postanowienia, na które przysługuje stronom zaŜalenie. Ugoda obowiązuje od dnia,
w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu staje się ostateczne. Zatwierdzona ugoda
wywołuje takie same skutki jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.
Przykładem ugody moŜe być ugoda zawarta w postępowaniu rozgraniczeniowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Postanowienie o zawieszeniu postępowania o podział nieruchomości

..........., dnia...........r.

POSTANOWIENIE

Nr ...........

Na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j.
Dz. U. z 2004. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) oraz art. 101, art. 123, art. 124 i art. 125 ustawy z dnia
14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz.
1071 ze zm.),

z urzędu

Wójt Gminy ...........

Zawiesza postępowanie o zatwierdzenie podziału nieruchomości - działki połoŜonej w ........... nr
......., obręb ........, o powierzchni .........., dla której Sąd Rejonowy w ........... prowadzi księgę
wieczystą KW ..........., do czasu uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, jednak nie dłuŜej niŜ na okres 12 miesięcy.

Uzasadnienie

   Pan  ...........  wniósł  o  zatwierdzenie  podziału  nieruchomości  -  działki  połoŜonej  w  ...........  nr
.......,  obręb  ........,  o  powierzchni  ..........,  dla  której  Sąd  Rejonowy  w  ...........  prowadzi  księgę
wieczystą KW ..........., stanowiącej jego własność. Dla obszaru tego nie uchwalono miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego. Gmina ........... ogłosiła o przystąpieniu do sporządzenia
planu miejscowego w  dniu ..........., tj. przed złoŜeniem wniosku o podział nieruchomości. Wobec
tego  na  mocy  art.  94  ust.  2  ustawy  o  gospodarce  nieruchomościami  postępowanie  w  sprawie
podziału  naleŜało  obligatoryjnie  zawiesić  do  czasu  uchwalenia  miejscowego  planu
zagospodarowania przestrzennego, jednak nie dłuŜej niŜ na okres 12 miesięcy.

Pouczenie:

Na podstawie art. 101 § 3 i art. 141 w związku z art. 17 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, od
niniejszego postanowienia słuŜy stronom zaŜalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w ...........,
za pośrednictwem Wójta Gminy ..........., w terminie 7 dni od dnia doręczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

……….., dnia ………..r.

DECYZJA Nr ………..

   Na podstawie art. 93 ust. 1 i 2, art. 96 ust. 1, art. 97 ust. 1 i art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce  nieruchomościami  (t.j.  Dz.  U.  z  2004  r.  Nr  261,  poz.  2603  ze  zm.)  w  zw.  z  Rozporządzeniem
Rady  Ministrów  z  dnia  7  grudnia  2004  roku  w  sprawie  sposobu  i  trybu  dokonywania  podziałów
nieruchomości  (Dz.  U.  Nr  268,  poz.  2663)  oraz  art.  104  §  1  i  art.  107  ustawy  z  dnia  14  czerwca  1960  r.  -
Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.),

na wniosek Pana ………..,

Wójt Gminy ………..

1. Zatwierdza podział nieruchomości - działki połoŜonej w ……….. nr ……….., obrębu ……….., o
powierzchni ……….., dla której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę wieczystą KW ………..
na działki: nr ……….., o powierzchni ……….., nr ……….., o powierzchni ……….., nr ……….. o
powierzchni ……….. i nr ……….., o powierzchni ……….., zgodnie z mapą z projektem podziału,
stanowiącą załącznik do niniejszej decyzji.

2. Stwierdza, Ŝe powstała w wyniku podziału działka nr ……….., o powierzchni ……….. została
wydzielona pod publiczną drogę gminną i z mocy prawa przechodzi na własność Gminy ……….. z
dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stanie się ostateczna.

UZASADNIENIE

Pan ……….. - właściciel nieruchomości - działki połoŜonej w ……….. nr ……….., obrębu ……….., o

powierzchni ……….., dla której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę wieczystą KW ……….., wniósł
o  zatwierdzenie  podziału  jej  na  4  działki:  nr  ………..,  o  powierzchni  ………..,  nr  ………..,  o  powierzchni
……….., nr  ……….. o powierzchni  ……….. i  nr ……….., o powierzchni ……….. Do  wniosku załączono
wszystkie  wymagane  dokumenty,  w  tym  mapę  z  projektem  podziału.  Projektowany  podział  zgodny  jest  z
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym na tym terenie (uchwała Rady Gminy
……….. nr ……….. z dnia ……….., Dz. Urz. Woj. ………..nr ……….., poz. ………..). Wydzielona część
nieruchomości  -  działka  nr  ………..,  o  powierzchni  ………..  przeznaczona  jest  w  planie  miejscowym  pod
publiczną drogę gminną.

Wobec powyŜszych okoliczności na mocy art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce

nieruchomościami  (t.j.  Dz.  U.  z  2004  r.  Nr  261,  poz.  2603  ze  zm.)  naleŜało  zatwierdzić  podział
nieruchomości,  zgodnie  z  wnioskiem.  Zgodnie  z  art.  98  ust.  1  ww.  ustawy  działki  gruntu  wydzielone  pod
drogi  publiczne:  gminne,  powiatowe,  wojewódzkie,  krajowe  -  z  nieruchomości,  której  podział  został
dokonany  na  wniosek  właściciela,  przechodzą  z  mocy  prawa,  odpowiednio  na  własność  gminy,  powiatu,
województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo
orzeczenie  o  podziale  prawomocne.  W  związku  z  tym  naleŜało  stwierdzić,  Ŝe  działka  nr  ………..,  o
powierzchni ……….., wydzielona pod drogę przeszła z mocy prawa na własność Gminy ………..

Niniejsza decyzja stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i katastrze nieruchomości.

Niniejsza decyzja nie podlega opłacie skarbowej - art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o
opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635).
Pieczęć urzędowa  Imię, nazwisko i podpis
      osoby uprawnionej do wydania decyzji
      z podaniem stanowiska słuŜbowego
Pouczenie

Na podstawie art. 127 § 1 i 2, art. 129 § 1 i 2 w związku z art. 17 pkt 1 Kodeksu postępowania

administracyjnego, od niniejszej decyzji słuŜy stronom odwołanie do Samorządowego Kolegium
Odwoławczego w ……….., za pośrednictwem Wójta Gminy ……….., w terminie 14 dni od dnia jej
doręczenia.

Rys. 5.

Decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

……….., dnia ……….. r.

DECYZJA

Nr ………..

Na podstawie art. 126 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.

U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) oraz art. 104 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks
postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.),

na wniosek Zarządu Dróg w ………..

Starosta ………..

1. Zezwala Zarządowi Dróg w ……….. na czasowe zajęcie nieruchomości gruntowej połoŜonej w
……….. przy ulicy ……….., działka nr ……….., obręb ……….. o powierzchni ……….. ha, dla
której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę wieczystą KW ……….., stanowiącej własność
Pani ……….., na okres nie dłuŜszy niŜ 1 miesiąc w celu przeprowadzenia prac drenaŜowych i
remontowych na drodze powiatowej nr ……….. w ………..

Nadaje decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

W dniu ……….., na skutek obfitych opadów atmosferycznych, na odcinku drogi powiatowej nr ………..

w ……….., przyległym do nieruchomości gruntowej połoŜonej w ……….. przy ulicy ……….., działka nr
……….., obręb ……….. o powierzchni ……….. ha, dla której Sąd Rejonowy w ……….. prowadzi księgę
wieczystą KW ……….., stanowiącej własność Pani ……….., nastąpiło podtopienie i zapadnięcie się części
jezdni.

Zarząd Dróg w ……….. jako zarządca dróg powiatowych wystąpił o wydanie decyzji zezwalającej na

czasowe zajęcie przedmiotowej nieruchomości na okres nie dłuŜszy niŜ 1 miesiąc. W celu usunięcia awarii,
w  szczególności  przeprowadzenia  prac  drenaŜowych  i  odwodnienia  podtopionego  odcinka  drogi  oraz
wyremontowania  nawierzchni  niezbędne  jest  zajęcie  sąsiadującej  z  drogą  ww.  opisanej  nieruchomości,
stanowiącej  własność Pani ……….. Prace powinny być przeprowadzone  natychmiast  w  celu zapobieŜenia
dalszemu  podtapianiu  i  zapadaniu  się  jezdni  i  związanymi  z  tym  znacznymi  stratami  majątkowymi  oraz
zagroŜeniem dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Wobec powyŜszych okoliczności wniosek Zarządu Dróg w ……….. jest uzasadniony w świetle art. 126

ustawy  o  gospodarce  nieruchomościami  i  naleŜało  orzec  jak  w  sentencji.  Po  upływie  okresu  zajęcia
nieruchomość  zostanie  doprowadzona  do  stanu  poprzedniego  lub  zostanie  wypłacone  odpowiednie
odszkodowanie.  JeŜeli  na  skutek  czasowego  zajęcia  nieruchomości  właściciel  nie  będzie  mógł  korzystać
z nieruchomości w sposób dotychczasowy lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem, moŜe Ŝądać, aby
starosta,  wykonujący  zadanie  z  zakresu  administracji  rządowej,  nabył  od  niego  na  rzecz  Skarbu  Państwa
własność nieruchomości w drodze umowy.

Niniejsza decyzja nie podlega opłacie skarbowej - art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. h ustawy z dnia 16 listopada 2006 r.
o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635).

Pieczęć urzędowa Imię, nazwisko i podpis

osoby uprawnionej do wydania decyzji

z podaniem stanowiska słuŜbowego

Pouczenie

Na podstawie art. 127 § 1 i 2, art. 129 § 1 i 2 k.p.a. w zw. z art. 9a ustawy o gospodarce

nieruchomościami, od niniejszej decyzji słuŜy stronom odwołanie do Wojewody ……….. w ………..
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Starosty ……….., w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

Rys. 6. Decyzja na czasowe zajęcie nieruchomości z rygorem natychmiastowej wykonalności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Księgi wieczyste i hipoteka

Księgi wieczyste dla nieruchomości zakłada się i prowadzi w oparciu o przepisy ustawy

z dn. 6 lipca 1982 r – o księgach wieczystych i hipotece oraz w oparciu o rozporządzenia,
czyli przepisy wykonawcze do tej ustawy.

Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Są one

podstawą do bezpiecznego obrotu nieruchomościami i stanowią zabezpieczenie kredytu
hipotecznego (wierzytelności). Księga wieczysta jest to urzędowy rejestr, mający na celu
ustalenie praw rzeczowych i ograniczonych praw rzeczowych określonych na nieruchomości
a takŜe niektórych innych praw i ograniczeń.

Przedmiotem wpisu w księdze wieczystej jest zasadniczo nieruchomość gruntowa. W jej

skład  moŜe  wchodzić  wiele  działek  ewidencyjnych,  nawet  ze  sobą  niegraniczących.
Właściciel  kilku  nieruchomości  (niezaleŜnie  od  faktu  czy  graniczą  one  ze  sobą  czy  nie)
stanowiących  całość  gospodarczą,  moŜe  ubiegać  się  o  połączenie  ich  w  księdze  wieczystej
w jedną nieruchomość. Jest to wykonalne, gdy nieruchomości, które mają być połączone, nie
są obciąŜone ograniczonymi prawami rzeczowymi na rzecz więcej niŜ jednego podmiotu.

Księga wieczysta dla nieruchomości zawiera 4 działy.

Dział pierwszy – obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej

własnością, np. wpis drogi koniecznej, dla nieruchomości władnącej (tabele 1,2,3).

Tabela 1. Wzór pierwszej strony działu pierwszego I-O księgi wieczystej

Tabela 2. Wzór drugiej strony działu pierwszego I-O księgi wieczystej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

zamknięcie księgi wieczystej, gdy nieruchomość przestaje istnieć,

–

odłączenie, gdy część nieruchomości przechodzi do innej księgi wieczystej,

–

przyłączenie, gdy część innej nieruchomości przechodzi do nieruchomości zapisanej
w istniejącej księdze wieczystej.

ZałoŜenie księgi wieczystej ma miejsce, gdy powstaje nieruchomość. Za przykład moŜe

posłuŜyć sytuacja, gdy nieruchomość gruntowa zostaje podzielona, a jej część zostanie nabyta

przez nowego właściciela. Wówczas nowy właściciel ma obowiązek złoŜyć wniosek do sądu
rejonowego o załoŜenie księgi wieczystej.

Księgi wieczyste są jawne i kaŜdy moŜe je przeglądać. Natomiast akta księgi wymagają

specjalnej ochrony, poniewaŜ na ich podstawie dokonywane były wpisy do księgi. MoŜe je
przeglądać osoba mająca interes prawny lub notariusz w obecności upowaŜnionego do tego
pracownika sądu.

Geodeta, w związku z wykonywanymi pracami takimi jak podziały, rozgraniczenia,

scalenia, wywłaszczenia sprawdza stan prawny nieruchomości i przeprowadza badania ksiąg
wieczystych. Badanie to polega na wypisaniu danych z księgi wieczystej i potwierdzeniu ich
własnoręcznym podpisem. Przykładowy druk badania ksiąg wieczystych przedstawia tabela
10.

Z danych księgi wieczystej moŜna uzyskać odpis po uprzednim złoŜeniu odpowiedniego

formularza wniosku. Odpisy wydaje się na Ŝądanie osób zainteresowanych, na Ŝądanie sądu,
prokuratora,  notariusza,  organu  administracji  rządowej,  jednostki  samorządu  terytorialnego
a w  uzasadnionych  przypadkach  -  na  Ŝądanie  osoby,  której  dotyczył  wykreślony  wpis.
Odpisy dokumentów,  znajdujących  się  w  aktach  ksiąg  wieczystych,  wydaje  się  na  Ŝądanie
osób  zainteresowanych,  sądu,  prokuratora,  organu  administracji  rządowej  lub  jednostki
samorządu terytorialnego.

W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze

wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto
przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne
prawo rzeczowe. Jest to zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:

prawom obciąŜającym nieruchomość z mocy ustawy, niezaleŜnie od wpisu,

prawu doŜywocia,

słuŜebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu administracji
państwowej,

słuŜebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku z przekroczeniem
granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia.

Tabela 9. Formularz badania ksiąg wieczystych

ał

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ał

ię

có

Informacje o mapach

Rodzaj nieruchomości

PołoŜenienieruchomości i

inne informacje o

sposobie wykorzystania

Pole powierzchni

Numer działki

ał

tó

śc

Hipoteka – jest to obciąŜenie nieruchomości prawem na mocy, którego wierzyciel moŜe

dochodzić zaspokojenia z nieruchomości. Prawo to pozostaje bez względu na zmianę
właściciela nieruchomości.

Hipoteka zabezpiecza tylko wierzytelności pienięŜne i moŜe być wyraŜona w oznaczonej

sumie pienięŜnej.

Przedmiotem hipoteki moŜe być takŜe uŜytkowanie wieczyste (łącznie z budynkami

i urządzeniami na uŜytkowanym terenie stanowiące własność wieczystego uŜytkownika) oraz
inne ograniczone prawa rzeczowe związane z własnością lokali.

Hipoteka obejmuje nieruchomość wraz z przynaleŜnościami i utrzymuje się na niej jako

na całości aŜ do całkowitego wygaśnięcia wierzytelności, którą zabezpiecza. Części składowe
nieruchomości są objęte hipoteką równieŜ po ich odłączeniu, dopóki pozostają na
nieruchomości chyba, Ŝe zostały zbyte, co potwierdza pisemna umowa z datą zbycia i jest to
zgodne z prawidłową gospodarka. Do chwili zajęcia nieruchomości wierzyciel hipoteczny nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

moŜe sprzeciwić się usunięciu jej części składowych lub przynaleŜności, jeŜeli właściciel nie
narusza przy tym zasad prawidłowej gospodarki.

Wygaśnięcie hipoteki ma miejsce w przypadku:

–

wygaśnięcia wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie,

–

nie przywrócenia w ciągu 10 lat wpisu bezpodstawnie wykreślonej hipoteki,

–

zrzeczenia się hipoteki,

–

przejścia na wierzyciela nieruchomości obciąŜonej,

–

złoŜenia do depozytu zabezpieczonej kwoty wraz z zrzeczeniem się odebrania jej
z powrotem,

–

wygaśnięcia uŜytkowania wieczystego.

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest Konstytucja?

Na jakiej podstawowej zasadzie opiera się ustrój Rzeczypospolitej Polskiej?

Jakie są źródła powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej?

Jakie sprawy reguluje Kodeks cywilny i jakie są części składowe Kodeksu cywilnego?

Jakie podmioty zdefiniowano w prawie cywilnym?

Co to jest nieruchomość?

Co to są czynności prawne i co oznacza zdolność do czynności prawnych?

Czym róŜni się własność i uŜytkowanie wieczyste?

Jakie prawa zobowiązaniowe dotyczą nieruchomości?

10.

Co to jest administracja publiczna?

11.

Co to jest administracja samorządowa?

12.

Jaki organ przeprowadza postępowania administracyjne?

13.

Kiedy organy administracji publicznej wydają decyzję a kiedy postanowienie?

14.

Jakie znasz postępowania administracyjne w geodezji, kończące się wydaniem decyzji?

15.

Kiedy strony postępowania mogą zawrzeć przed organem administracji publicznej
ugodę?

16.

W jakim celu zakłada się i prowadzi Księgi wieczyste?

17.

Jakie informacje zawierają poszczególne działy Księgi wieczystej?

18.

Co oznacza sformułowanie, Ŝe księgi wieczyste objęte są rękojmią wiary publicznej?

19.

Czy księgi wieczyste są jawne i jaka instytucja zajmuje się ich przechowywaniem?

20.

W jakich przypadkach następuje wygaśnięcie hipoteki?

4.1.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Napisz decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości – działki nr 101 na działki 101/1

i 101/2.  Nieruchomość  połoŜona  jest  we  wsi  Zimna  Woda,  gmina  Krzywda,  woj.  Siedleckie
i stanowi  własność  Wiktorii  Wesołowskiej  i  Jana  Wesołowskiego  (wspólnota  małŜeńska).
Nieruchomość  ma  załoŜoną  Księgę  wieczystą  nr  KW  1376/88,  która  znajduje  się  w  Sądzie
Rejonowym w Siedlcach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uwaŜnie polecenie ćwiczenia i wypisać następujące informacje:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

właściciel,

−

adres obiektu,

−

rodzaj postępowania,

−

dokumenty dodatkowe,

zastanowić się i zdecydować jaki organ wydaje w tym wypadku decyzję,

przypomnieć na podstawie materiału nauczania sobie sposób pisania decyzji (data, nr,
podstawa prawna, wnioskodawca, treść decyzji, uzasadnienie, pouczenie),

4) napisać treść decyzji (ręcznie na komputerze).

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

długopis, ołówek, gumka,

–

papier formatu A4,

–

ewentualnie komputer z edytorem tekstu.

Ćwiczenie 2

Wypełnij druk badania księgi wieczystej dla następującej sytuacji:

−

Księga wieczysta nr 13246/87,

−

Współwłasność: (Akt notarialny Rep.345/90 z dn. 12.02.1990 r.)

      Aniela Grzybek  1 / 2,
      Katarzyna Kot    1 / 4,
      Ewelina Łysek    1 / 4 .

−

Działki: 34/1 o pow. 2.2130 ha (uŜytek - R) – wieś Suchowola,

308 o pow. 0.5000 ha (uŜytek – Ls) – wieś Suchowola.

−

Na działce 34/1 jest słuŜebność drogi koniecznej na rzecz nieruchomości sąsiadującej –
dz.35 pozbawionej dojazdu (Dec. nr 132/89 wyd. przez Wójta Gminy Sucha
w dn.15.07.1996r).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uwaŜnie polecenie ćwiczenia i wypisać następujące informacje:

−

właściciele,

−

tytuł własności,

−

opis nieruchomości,

−

rodzaj ograniczonego prawa rzeczowego,

−

adres obiektu,

−

rodzaj postępowania,

−

dokumenty dodatkowe,

przygotować druk formularza badania księgi wieczystej,

3) przeczytać uwaŜnie nagłówki kolumn w formularzu badania księgi wieczystej i porównać

z danymi zadania,

wypełnić formularz starannym i czytelnym pismem według nagłówków kolumn.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

formularz badania księgi wieczystej,

–

długopis, ołówek, gumka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić ustrój Rzeczypospolitej Polskiej?

wymienić źródła powszechnie obowiązującego prawa?

wyjaśnić pojęcie: właściciel nieruchomości?

wyjaśnić róŜnicę między uŜytkowaniem wieczystym a uŜytkowaniem?

wyjaśnić co to jest postępowanie administracyjne?

napisać decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie podziału
nieruchomości?

napisać decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości?

wymienić procedury związane z prowadzeniem ksiąg wieczystych?

określić, jakie informacje zawiera księga wieczysta?

10)

wypełnić formularz badania księgi wieczystej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

SłuŜba Geodezyjna i Kartograficzna

4.2.1.

Materiał nauczania

SłuŜba Geodezyjna i Kartograficzna powołana została w ramach struktur państwowych

na wszystkich szczeblach administracyjnych. Podstawowym aktem prawnym, regulującym
organizację, działanie i zadania SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej, jest ustawa z 17 maja
1989 r – Prawo geodezyjne i kartograficzne, nowelizowana w latach następnych.
Sprawami geodezji i kartografii na poszczególnych szczeblach administracji zajmują się:

–

na szczeblu centralnym – Główny Geodeta Kraju jako Prezes Głównego Urzędu Geodezji
i Kartografii (GUGiK) a nadzór nad pracami Głównego Geodety Kraju sprawuje minister
zajmujący się administracją publiczną,

–

szczeblu

wojewódzkim

–

wojewódzki

inspektor

nadzoru

geodezyjnego

i kartograficznego, działający w imieniu wojewody oraz geodeta województwa,
działający w imieniu marszałka województwa,

–

na szczeblu powiatowym – geodeta powiatowy działający w imieniu starosty,

–

na szczeblu gminnym – geodeta gminny działający w imieniu wójta (burmistrza,
prezydenta miasta) prowadzący sprawy naleŜące do zakresu zadań i kompetencji starosty
powierzone gminie w drodze porozumienia.

Organ centralny

Główny Geodeta Kraju

(prezes GUGIK)

Organy

wojewódzkie

Wojewódzki Inspektor Nadzoru GiK

(w imieniu wojewody)

Geodeta Województwa

(w imieniu marszałka województwa)

Organy

powiatowe

Geodeta Powiatowy

(w imieniu starosty)

Organy gminne

Geodeta Gminny

(w imieniu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta)

Rys. 7. Schemat organizacji SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do zadań SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej naleŜy w szczególności:

1) realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii,
2) organizowanie i finansowanie prac geodezyjnych i kartograficznych, w tym:

a)  rejestracji stanów prawnych i faktycznych nieruchomości (kataster),
b)  pomiarów geodezyjnych i opracowań kartograficznych,
c)  fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i opracowań fotogrametrycznych,
d)  wydawania urzędowych map i atlasów terytorium Polski,
e)  prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie,

3) administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym i jego

aktualizacja,

4) kontrolowanie urzędów, instytucji publicznych i przedsiębiorców w zakresie

przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i kartografii,

5) opracowanie wytycznych dotyczących powszechnej taksacji nieruchomości i jej

nadzorowanie,

6) prowadzenie państwowego rejestru granic oraz powierzchni jednostek podziału

terytorialnego kraju,

7) sporządzanie map topograficznych i tematycznych kraju oraz mapy zasadniczej,
8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień

zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób
uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi,

współpraca z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami
krajowymi, międzynarodowymi i regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,

10) inicjowanie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie standardów

organizacyjno-technicznych

oraz

zastosowania

metod

informatycznych,

fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym
systemie informacji o terenie,

11) prowadzenie spraw związanych z ochroną informacji niejawnych w działalności

geodezyjnej i kartograficznej,

12)

przygotowanie organizacyjno-techniczne i wdroŜenie katastru.

Główny Geodeta Kraju wykonuje zadania określone w ustawie, a w szczególności:

1) nadzoruje realizację polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii,
2) pełni funkcję organu wyŜszego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania

administracyjnego w stosunku do wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego
i kartograficznego, a takŜe nadzoruje i kontroluje ich działania,

3) prowadzi centralny zasób geodezyjny i kartograficzny oraz dysponuje środkami

Centralnego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,

4) zakłada podstawowe osnowy geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne,
5) opracowuje zasady dotyczące techniczno-organizacyjnego przygotowania katastru oraz

współdziała w jego tworzeniu,

6) prowadzi państwowy rejestr granic i powierzchni Rzeczypospolitej Polskiej oraz

poszczególnych województw,

7) ewidencjonuje systemy informacji o terenie o znaczeniu ogólnopaństwowym oraz

współpracuje z innymi resortami w zakładaniu i prowadzeniu systemów informacji
geograficznej,

8) współpracuje z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami

międzynarodowymi, regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów,

9) inicjuje prace naukowe i badawczo-rozwojowe w zakresie standardów organizacyjno-

technicznych

oraz

zastosowania

metod

informatycznych,

fotogrametrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji
o terenie,

10) nadaje uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzi rejestr osób

uprawnionych oraz współpracuje z samorządami i organizacjami zawodowymi geodetów
i kartografów,

11) prowadzi sprawy związane z ochroną informacji niejawnych w działalności geodezyjnej

i kartograficznej,

12) opracowuje wytyczne dotyczące powszechnej taksacji nieruchomości i nadzoruje jej

przebieg,

13) współdziała z organami administracji geodezyjnej i kartograficznej przy wykonywaniu:

a) fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju,
b) map topograficznych,
c) map tematycznych,
d) opracowań fotogrametrycznych,

14) wykorzystuje mapy topograficzne i tematyczne do sporządzania map topograficznych

i tematycznych kraju,

15) prowadzi sprawy związane z nazewnictwem geograficznym, w tym państwowy rejestr

nazw geograficznych,

16) opracowuje zasady dotyczące uzgodnień, co do usytuowania projektowanych sieci

uzbrojenia terenu.
Wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego działający w imieniu

wojewody wykonuje zadania niezastrzeŜone na rzecz organów administracji geodezyjnej
i kartograficznej, a w szczególności:
1) kontroluje przestrzeganie i stosowanie przepisów ustawy, a w szczególności:

a) zgodność wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych z przepisami ustawy,
b) posiadanie uprawnień zawodowych przez osoby wykonujące samodzielne funkcje

w dziedzinie geodezji i kartografii,

2) kontroluje działania administracji geodezyjnej i kartograficznej,
3) współdziała z Głównym Geodetą Kraju oraz organami kontroli państwowej w zakresie

właściwości nadzoru geodezyjnego i kartograficznego,

4) ewidencjonuje lokalne systemy informacji o terenie oraz przechowuje kopie

zabezpieczające bazy danych, w tym w szczególności bazy danych ewidencji gruntów
i budynków,

5) prowadzi rejestr granic i powierzchni jednostek zasadniczego podziału terytorialnego

państwa w zakresie dotyczącym województwa,

6) na wniosek starosty wyraŜa opinię o przygotowaniu gminy do przejęcia zadań.

Do zadań marszałka województwa naleŜy w szczególności:

1) prowadzenie wojewódzkiego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, a takŜe

dysponowanie środkami wojewódzkiego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym
i Kartograficznym,

2) zlecanie wykonania i udostępnianie map topograficznych i tematycznych dla obszarów

właściwych województw,

3) prowadzenie wojewódzkich baz danych wchodzących w skład krajowego systemu

informacji o terenie,

4) analiza zmian w strukturze agrarnej oraz programowanie i koordynacja prac

urządzeniowo-rolnych,

5) monitorowanie zmian w sposobie uŜytkowania gruntów oraz ich bonitacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do zadań starosty naleŜy w szczególności:

1) prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym ewidencji

gruntów i budynków, gleboznawczej klasyfikacji gruntów i geodezyjnej ewidencji sieci
uzbrojenia terenu oraz dysponowanie środkami powiatowego Funduszu Gospodarki
Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,

2)  koordynacja usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu,
3)  zakładanie osnów szczegółowych,
4)  zakładanie i aktualizacja mapy zasadniczej,
5)  przeprowadzanie

powszechnej

taksacji

nieruchomości

oraz

opracowywanie

i prowadzenie map i tabel taksacyjnych dotyczących nieruchomości,

6) ochrona znaków geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,
7) prowadzenie powiatowych baz danych wchodzących w skład krajowego systemu

informacji o terenie.

4.2.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Na jakich szczeblach administracyjnych w ramach struktur państwowych została
powołana SłuŜba Geodezyjna i Kartograficzna?

Jakie organy zajmują się sprawami geodezji i kartografii na poszczególnych szczeblach
administracji?

Czy starosta moŜe powierzyć gminie sprawy naleŜące do zakresu jego zadań?

Jakie są zadania SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej?

Jaki organ prowadzi centralny zasób geodezyjny i kartograficzny?

Czy uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii nadaje Główny Geodeta
Kraju, czy wojewoda, czy marszałek województwa, czy starosta powiatu?

Jaki organ prowadzi wojewódzki zasób geodezyjny i kartograficzny, a takŜe dysponuje
ś

rodkami

wojewódzkiego

Funduszu

Gospodarki

Zasobem

Geodezyjnym

i Kartograficznym?

Jakie są zadania starosty dotyczące SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej?

Jaki organ opracowuje zasady dotyczące uzgodnień usytuowania projektowanych sieci
uzbrojenia terenu?

10.

Czy sprawy związane z nazewnictwem geograficznym, w tym państwowy rejestr nazw
geograficznych, prowadzony jest na szczeblu centralnym, wojewódzkim, powiatowym,
czy w zaleŜności, czego dotyczy nazwa na róŜnych szczeblach?

4.2.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tabelę i zaznacz w kolumnach 3,4,5,6 znakiem „x” organ odpowiadający za

wykonanie poszczególnych zadań. Zwróć uwagę, Ŝe za wykonanie niektórych zadań
odpowiada kilka osób.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej

łó

ał

1. Realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii

........ ........ ........ .......

Organizowanie i finansowanie wymienionych niŜej prac

geodezyjnych i kartograficznych:
a) rejestracji stanów prawnych i faktycznych

nieruchomości (kataster),

b) pomiarów geodezyjnych i opracowań

kartograficznych,

c) fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i

opracowań fotogrametrycznych,

d) wydawania urzędowych map i atlasów terytorium

Polski,

e) prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie

.......

.......

.......

.......
.......

Administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i
kartograficznym i jego aktualizacja

........

.... .........

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uwaŜnie polecenie ćwiczenia i odszukać w materiale nauczania:

–

wykaz zadań SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej,

–

wykaz zadań Głównego Geodety Kraju,

–

wykaz zadań wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego,

–

wykaz zadań marszałka województwa,

–

wykaz zadań starosty powiatu.

2) przeczytać uwaŜnie i przypomnieć sobie poszczególne wykazy zadań,
3)

sporządzić tabelę według wzoru przedstawionego w treści zadania powiększając jej
rozmiar tak, aby w kolumnie 2 wpisać wszystkie zadania SłuŜby Geodezyjnej
i Kartograficznej,

4) zaznaczać „x” w kolumnach 3, 4 i 5 organ odpowiedzialny za wykonanie danego zadania,
5) w trakcie wykonywania ćwiczenia moŜesz korzystać z wykazów zadań zamieszczonych

w materiale nauczania.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

tabela porównawcza (ksero pustej tabelki),

–

długopis, ołówek, gumka,

–

linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić, jaką strukturę ma SłuŜba Geodezyjna i Kartograficzna na

poszczególnych szczeblach administracji?

2) określić, jaki organ zajmuje się sprawami geodezji i kartografii na

poszczególnych szczeblach administracji?

3) wymienić zadania SłuŜby Geodezyjnej i Kartograficznej?

4) wymienić zadania Głównego Geodety Kraju?

5) wymienić zadania, jakie wykonuje wojewódzki inspektor nadzoru

geodezyjnego i kartograficznego?

6) wymienić zadania naleŜące do marszałka województwa?

7) wymienić zadania naleŜące do starosty powiatu?

8) wyjaśnić, na jakich szczeblach administracji prowadzony jest

Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym?

9) określić organ, który zajmuje się prowadzeniem powszechnej taksacji

nieruchomości?

10) określić organ, który wydaje uprawnienia geodezyjne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Państwowy Zasób Geodezyjny i Kartograficzny

4.3.1.

Materiał nauczania

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny – to określony zbiór informacji

przechowywanych w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej i udostępniany
w róŜny sposób jego uŜytkownikom.

Zgodnie z ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989r z późniejszymi

zmianami, państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny słuŜy gospodarce narodowej,
obronności państwa, nauce, kulturze i potrzebom obywateli.

Szczegółowe przepisy prawne dotyczące zasobu geodezyjnego i kartograficznego

obejmują całość problematyki związanej z rodzajem materiałów stanowiących zasób,
z moŜliwością rozpowszechniania materiałów zasobu, stopnia poufności tych materiałów oraz
problematykę wyłączania z zasobu tych materiałów, które utraciły wartość uŜytkową.

Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny jest własnością Skarbu Państwa. Jest on

gromadzony w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (ODGK). Prowadzony
jest na poziomie centralnym (centralny ODGK), wojewódzkim (wojewódzkie ODGK)
i powiatowym (powiatowe ODGK).

Rys. 8. Struktura zasobu geodezyjnego i kartograficznego

Zasób jest określonym zbiorem informacji, które są wykorzystywane przez wykonawców

i w duŜym stopniu są teŜ efektem wykonywanych prac geodezyjnych. Informacje te muszą
być wiarygodne i aktualne oraz w naleŜyty sposób chronione. Dlatego ośrodki dokumentacji,
przez róŜnego rodzaju czynności organizacyjno-prawne, stawiają wykonawcom wysokie
wymagania przy przyjmowaniu prac. Dotyczy to głównie:

–

przestrzegania obowiązujących przepisów prawnych,

–

zachowania właściwej dokładności prac,

–

stosowania odpowiednich zasad technicznych w zakresie jednolitości metod w pracach
geodezyjnych i kartograficznych o tym samym charakterze.
Choć wykonawstwo geodezyjne powinno mieć charakter jednolity, niezaleŜnie od

miejsca  połoŜenia  ośrodka,  to  jednak  w  praktyce,  wykonując  ten  sam  asortyment  prac
w róŜnych  częściach  kraju  moŜna  zauwaŜyć  pewne  rozbieŜności.  RóŜnice  dotyczą  zarówno
formy  i treści  przyjmowanych  operatów  jak  i  sposobu  prowadzenia  ośrodka  dokumentacji.
NaleŜy  jednak  zauwaŜyć,  Ŝe  róŜnice  te  nie  mają  charakteru  fundamentalnego,  nie  zmieniają

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w sposób zasadniczy istoty wykonywanych prac przyjmowanych do zasobu. MoŜna przyjąć,
Ŝ

e podstawowa forma i treść dokumentacji jest, zatem taka sama.

Rodzaje materiałów stanowiących zasób centralny, wojewódzki i powiatowy określa

rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn.17 maja 1999r –
w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny
i kartograficzny, sposobu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania.

Tabela 10. Materiały geodezyjno-kartograficzne w zasobach

MATERIAŁY ZASOBÓW

←

materiały dotyczące osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,

←

dokumenty pomiarów astronomicznych, satelitarnych, grawimetrycznych magnetycznych,

←

zdjęcia lotnicze i satelitarne,

←

opracowania topograficzne,

←

fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu ogólnopaństwowym,

←

dokumenty dotyczące pomiaru granic państwa i granic województw,

←

państwowy rejestr granic wraz z ich opisem,

←

rejestr powierzchni jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa,

←

opracowania tematyczne o znaczeniu ogólnopaństwowym.

←

wojewódzkie bazy danych krajowego systemu informacji o terenie,

←

fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu wojewódzkim,

←

opracowania tematyczne o znaczeniu wojewódzkim,

←

mapy topograficzne drukowane,

←

mapy tematyczne drukowane,

←

kopie wykazów współrzędnych i opisów topograficznych punktów osnów geodezyjnych,

podstawowych poziomych i wysokościowych.

←

powiatowe bazy danych krajowego systemu informacji o terenie,

←

materiały dotyczące osnów geodezyjnych,

←

dokumenty dotyczące pomiaru oraz opisu granic powiatu i gmin wchodzących w jego skład,

←

fotomapy i ortofotomapy o znaczeniu powiatowym,

←

mapa zasadnicza,

←

ewidencja gruntów i budynków,

←

geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu,

←

dokumenty powstałe w toku wykonywania scalania i wymiany gruntów oraz prac,

urządzeniowo-rolnych i urządzeniowo-leśnych,

←

opracowania tematyczne o znaczeniu powiatowym.

Prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego moŜe być

w szczególnych przypadkach powierzone do wykonywania gminie. Organ gminy zwraca się
z wnioskiem w sprawie prowadzenia zasobu do starosty. Gmina musi jednak spełniać szereg
warunków technicznych, organizacyjnych, finansowych i kadrowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiałami najczęściej wykorzystywanymi przez geodetów, wykonujących prace

z zakresu podstawowych asortymentów prac geodezyjno-kartograficznych, są materiały
zasobu powiatowego. Szczególnie istotne dla wykonywania wszelkiego rodzaju pomiarów
terenowych są materiały dotyczące osnów geodezyjnych, a w szczególności:
a)

dokumenty geodezyjne i kartograficzne, dotyczące pomiarów, obliczeń, przeglądów
i konserwacji szczegółowych osnów geodezyjnych poziomych i wysokościowych oraz
poziomych i wysokościowych stabilizowanych osnów pomiarowych,

dokumenty geodezyjne zawierające zaleŜności matematyczne między państwowym
układem współrzędnych a układami lokalnymi,

dokumenty  geodezyjne  i  kartograficzne,  dotyczące  osnów  geodezyjnych  poziomych
i wysokościowych obliczonych w układach lokalnych.
W  praktyce,  stale  wykorzystywane  są  materiały  dotyczące  ewidencji  gruntów

i budynków (kataster nieruchomości), a w szczególności:
a)

operat ewidencji gruntów i budynków,

mapy i tabele taksacyjne nieruchomości,

dokumenty powstałe w toku wykonywania powszechnej taksacji nieruchomości,

operat gleboznawczej klasyfikacji gruntów,

dokumenty geodezyjne i kartograficzne, powstałe w toku zakładania, modernizacji
i aktualizacji ewidencji gruntów i budynków, w tym dokumenty ustalenia stanu władania
i badania ksiąg wieczystych, pomiaru granic, rozgraniczania i podziałów nieruchomości
oraz opracowań dla celów prawnych.
Niezwykle waŜne dla wykonawstwa geodezyjnego są mapy zasadnicze, jako najbardziej

szczegółowe mapy biorąc pod uwagę skalę i treść. Dokumenty geodezyjno-kartograficzne
oraz fotogrametryczne, powstałe w toku zakładania, modernizacji i aktualizacji mapy a takŜe
operaty map zasadniczych oraz numeryczny model terenu, są często wykorzystywanym
ź

ródłem informacji.

Bardzo często wykonawcy robót geodezyjnych sięgają do materiałów ewidencji sieci

uzbrojenia  terenu,  gdzie  w  operatach  geodezyjnych  i  w  innej  dokumentacji  powstałej
w procesie  zakładania,  modernizacji  i  aktualizacji  tej  ewidencji  a  takŜe  dokumentacji
z pomiarów  inwentaryzacyjnych,  znajdują  informacje  i  dane  umoŜliwiające  im  poprawne
wykonanie tego asortymentu prac.

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989r z późniejszymi zmianami

określa 25 grup asortymentowych, segregowanych według jednostek zasadniczego podziału
kraju, w których ma być gromadzony zasób. Ustalone zostały następujące grupy
asortymentowe materiałów tworzących zasób:

osnowy geodezyjne,

osnowy i pomiarowe grawimetryczne i magnetyczne,

pomiary astronomiczne i satelitarne,

zdjęcia lotnicze i satelitarne,

opracowania topograficzne,

pomiary granic państwa i granic województw,

państwowy rejestr granic wraz z opisem oraz rejestr powierzchni jednostek zasadniczego
podziału terytorialnego państwa,

pomiary granic powiatów i gmin,

mapa zasadnicza,

10)

ewidencja gruntów i budynków - katastru nieruchomości,

11)

powszechna taksacja nieruchomości,

12)

wyciągi z operatów szacunkowych nieruchomości,

13)

gleboznawcza klasyfikacja gruntów,

14)

rozgraniczenia nieruchomości,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15)

podziały nieruchomości,

16)

inne opracowania dla celów prawnych,

17)

geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu,

18)

pomiary inwentaryzacyjne,

19)

scalania i wymiany gruntów,

20)

opracowania urządzeniowo-rolne i urządzeniowo-leśne,

21)

systemy informacji geograficznej,

22)

bazy danych krajowego systemu informacji o terenie,

23)

fotomapy i ortofotomapy,

24)

opracowania tematyczne,

25)

inne opracowania.

Ze względu na charakter, cel oraz sposób wykorzystywania materiałów zasobu ustalono

następujące trzy grupy funkcjonalne wykorzystania materiałów zasobu (rys. 9):

–

zasób bazowy, tj. materiały źródłowe, słuŜące za podstawę następnych opracowań
gromadzonych w zasobie,

–

zasób uŜytkowy, tj. materiały słuŜące do bezpośredniego i powszechnego udostępniania,

–

zasób przejściowy, tj. materiały pomocnicze nie zakwalifikowane do zasobu bazowego
i uŜytkowego.

Rys. 9. Grupy funkcjonalne zasobu geodezyjnego i kartograficznego

Podstawowymi zadaniami ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej są:

–

udostępniane materiałów zasobu,

–

przyjmowanie i kontrola wykonanych prac geodezyjnych i kartograficznych,

–

włączanie do zasobu materiałów, które powstały w wyniku wykonywania prac
i aktualizacja zasobu.
Udostępnienie danych zasobu moŜe być dokonywane w róŜny sposób, przy czym

sposoby te są określone przepisami prawa.

Jednostki wykonawstwa geodezyjnego i geodeci uprawnieni, pobierający materiały

w związku z wykonywaną pracą, uzyskują je na podstawie zgłoszenia pracy i po złoŜeniu
stosownego zamówienia na materiały.

NaleŜy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe nie wszystkie prace geodezyjne i kartograficzne

wymagają  zgłoszenia  do  ODGK.  Na  przykład,  nie  wymagają  zgłoszenia  pomiary  objętości
mas  ziemnych,  odkształceń  i  przemieszczeń  budowli  i  urządzeń,  pomiary  i  prace  dla  celów
dydaktycznych oraz inne określone w przepisach prawa. W tych przypadkach składa się tylko
zamówienie na materiały.

Zasób

przejściowy

Zasób

uŜytkowy

Zasób

bazowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Organy administracji rządowej i samorządowej mogą korzystać z materiałów zasobu

udostępnianych przez ODGK, zgodne ze złoŜonym zamówieniem i nie musi to być związane
z wykonywaną pracą geodezyjną, tylko z bieŜącymi potrzebami wynikającymi z ich
działalności.

TakŜe osoby fizyczne i osoby prawne niezwiązane z wykonawstwem geodezyjnym mogą

uzyskać z zasobu informacje (np. dotyczące ewidencji gruntów i budynków, sieci uzbrojenia
terenu itp.), mogą zamawiać wyrysy i wypisy z operatu ewidencyjnego a takŜe potwierdzać
zgodność opracowań geodezyjno-kartograficznych z dokumentami zasobu.

Udostępnianie niektórych materiałów zasobu centralnego wymaga zgody Głównego

Geodety Kraju, zasobu wojewódzkiego – marszałka województwa, a zasobu powiatowego) –
starosty powiatu. Szczegółowe przepisy zawiera rozporządzenie [5].

Część materiałów geodezyjnych i kartograficznych zasobu oznaczona jest klauzulą

„poufne” wynikłą z zastosowania przepisów o ochronie informacji niejawnych. Dotyczy to
głownie terenów zamkniętych, np. związanych z obronnością państwa. Szczegóły zawiera
rozporządzenie.

Zasób geodezyjny i kartograficzny stanowi własność Skarbu Państwa. Za wszelkie

czynności  związane  z  udostępnianiem  zasobu,  zarówno  na  szczeblu  centralnym,
wojewódzkim  jak  i  powiatowym,  pobierane  są  opłaty.  Wielkość  tych  opłat  i  sposób  ich
naliczania  określa  rozporządzenie  [7].  Wobec  zapisów  rozporządzenia  i  działając  zgodnie
z nimi  poszczególne  ośrodki  mogą  naliczyć  róŜne  opłaty  do  tego  samego  asortymentu  prac.
Jest to przedmiotem dyskusji zarówno wśród inwestorów jak i wykonawców.

Opłaty pobierane są głównie za udostępnianie materiałów zasobu, wykonywanie

wyrysów  i  wypisów  z  operatu  ewidencji  gruntów  oraz  za  dokonanie  uzgodnień  połoŜenia
projektowanych  sieci  uzbrojenia  terenu  i  inne.  Ponadto  ośrodek  pobiera  opłaty  za  czynności
związane  z  prowadzeniem  zasobu  oraz  czynności  związane  z  prowadzeniem  krajowego
systemu  informacji  o  terenie.  Zgromadzone  przez  ODGK  fundusze  przekazywane  są  na
Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjno-Kartograficznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ks. rob. ..........
.......................................

Zgłoszenie pracy geodezyjnej

(pieczątka wykonawcy)

Biuro Geodezji i Katastru Urzędu m. st. Warszawa

Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej

I. Informacja o wykonawcy:

1. Nazwa i adres podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub jednostki organizacyjnej, zgłaszającego prace:

......................................................................................................................................................................................

2. Nr NIP ................................

REGON .....................................

3. Sposób zapłaty: gotówka

przelew

4. Osoba upowaŜniona do odbioru rachunku

faktury VAT

........................................................................................

5. UpowaŜnienie do wystawienia przez ośrodek faktury VAT bez podpisu

................................................................

6. Informacja o działającym w imieniu podmiotu wykonawcy prac, zgodnie z art. 42 ustawy - Prawo geodezyjne

i kartograficzne: imię i nazwisko ................................................
nr i zakresy uprawnień zawodowych .............................

7. Do odbioru opracowań posiadanych przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz uzyskania

informacji niezbędnych do wykonania pracy jest upowaŜniony

.............................................................................

Osoba wyznaczona do kartowania i kreślenia na mapie zasadniczej .......................................................................

9. Osoba upowaŜniona do odbioru materiałów dla zleceniodawcy

.............................................................................

10. Informacje dodatkowe

....................................................................................................... ..................................

II. Informacja o zgłaszanej pracy:

1. Nazwa obiektu

..........................................................................................................................................................

2. PołoŜenie: województwo, powiat, gmina

...................................................................................................................

3. Miejscowość (obręb), ulica, oznaczenie nieruchomości

.............................................................................................

4. Rodzaj i cel pracy

.......................................................................................................................................................

5. Termin zakończenia pracy

.........................................................................................................................................

6. Informacja o prognozowanej ilości jednostek, według określonych zasad obowiązujących przy naliczaniu opłat

…….

.............................................................................................................................................................................

7. Propozycja etapowania pracy i zakres dokumentacji przekazywanej w poszczególnych etapach

..............................................................

8. Informacje dodatkowe

...............................................................................................................................................

9. Załącznik

: szkic lokalizacji pracy w

skali

...................................................................................................................................................

..........................................................................................................................

(pieczątka, data i podpis podmiotu lub osoby upowaŜnionej do występowania w jego
imieniu)

N i n i e j s z e   z g ł o s z e n i e ,   p o t w i e r d z o n e   p r z e z   o ś r o d e k   d o k u me n t a c j i   g e o d e z y j n e j   i   k a r t o g r a f i c z n e j ,
o k a z u j e   s i ę   w ł a ś c i c i e l o w i   l u b   o s o b i e   w ł a d a j ą c e j   n i e r u c h o mo ś c i ą   j a k o   d o k u m e n t   u p o w a Ŝ n i a j ą c y
w y k o n a w c ę   p r a c   g e o d e z y j n y c h   d o   w s t ę p u   n a   g r u n t   i   d o   o b i e k t ó w   b u d o w l a n y c h   o r a z   d o
w y k o n y w a n i a   c z y n n o ś c i   p r z e w i d z i a n y c h   w   a r t .   1 3   u s t a w y   z   d n i a   1 7   ma j a   1 9 8 9   r .   –   P r a w o
g e o d e z y j n e   i   k a r t o g r a f i c z n e   ( t . j .   D z .   U .
z   2 0 0 0   r .   N r   1 0 0 ,   p o z .   1 0 8 6   z e   z m. ) .

III. Potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia

**)

1. Nr ewidencji zgłoszenia

..........................................................................................................................................

2. Uzgodnienie etapowania prac

.................................................................................................................................

3. Kwalifikacja do grupy asortymentowej

...................................................................................................................

4. Data i podpis przyjmującego zgłoszenie

.................................................................................................................

IV. Informacje dodatkowe wynikające z § 5 ust. 5 rozporządzenia

**)

.........................................................................................................................................................................................................

*) Niepotrzebne skreślić. **) Wypełnia ośrodek przyjmujący zgłoszenie

Proszę o wydanie materiałów:

Odbitek z z.m.m w skali 1 :

........................

z sekcji .

...................................

Opisów topograficznych osnowy poziomej nr

..............................................

Opisów topograficznych osnowy wysokościowej

...........

Rys. 10. Zgłoszenie pracy geodezyjnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoczęcie pracy geodezyjnej i kartograficznej na ogół następuje po potwierdzeniu

przez ośrodek przyjęcia zgłoszenia pracy. Potwierdzenie to upowaŜnia jednocześnie
wykonawcę do:

–

wejścia na teren przedmiotowej nieruchomości i wykonywania wszelkich czynności na
gruncie, przy czym moŜliwość przeprowadzania takich czynności nie zwalnia
wykonawcy z odpowiedzialności cywilnej, z tytułu szkody poniesionej przez właściciela
nieruchomości,

–

wykonywania niezbędnych przecinek i wycinek w drzewostanie (ale nie wycinanie
drzew) z zachowaniem zasady czynienia jak najmniejszych szkód na rzecz właściciela
nieruchomości,

–

nieodpłatnego umieszczania znaków geodezyjnych, co oznacza, Ŝe z tytułu umieszczenia
znaku na nieruchomości właściciel lub władający nieruchomością nie odnosi Ŝadnych
korzyści materialnych.
Po zakończeniu pracy geodezyjnej i kartograficznej następuje przekazanie pełnej

dokumentacji do ośrodka. Do wniosku o przyjęcie dokumentacji do zasobu wykonawca
załącza:
1)

wykaz przekazywanych materiałów,

informację na podstawie której ustalona zostanie opłata za korzystanie z zasobu,

kopie  protokołu  odbioru  pracy  przez  zamawiającego,  jeŜeli  zamawiającym  jest  organ
słuŜby geodezyjnej i kartograficznej.
Przyjęcie  dokumentacji  z  wykonanej  pracy  do  zasobu  geodezyjnego  i  kartograficznego

ma  miejsce  po  kontroli  technicznej  i  sprawdzeniu  jakości  wykonanej  pracy.  Przyjęcie
dokumentacji  do  zasobu  potwierdzane  jest  stosowną  informacją  umieszczoną  na  przyjętym
dokumencie w postaci tak zwanej klauzuli, czyli określonej formą pieczęci wraz z podpisem
osoby uprawnionej.

Dokumentacja przekazywana do zasobu podlega kontroli w zakresie:

–

przestrzegania zasad wykonywania prac,

–

osiągnięcia wymaganych dokładności,

–

zgodności opracowania ze standardami technicznymi dotyczącymi geodezji, kartografii
oraz krajowego systemu informacji o terenie,

–

zgodności opracowania z ustaleniami,

–

spójności informacji dostarczanej przez wykonawcę z informacjami uzyskanymi
z ośrodka w trakcie realizacji pracy,

–

kompletności przekazywanych materiałów.
W przypadku stwierdzenia wad, usterek lub nieprawidłowości w dokumentacji wynik

kontroli dokumentowany w protokole kontroli podaje się wykaz usterek oraz zalecenia
dotyczące ich usunięcia. W przypadku istotnych błędów w dokumentacji organ prowadzący
zasób zwraca wykonawcy dokumentacją wraz z pisemnym uzasadnieniem przyczyn odmowy
włączenia dokumentacji do zasobu.

Czynności kontroli technicznej powinny być dokonane nie później niŜ w terminie

sześciu dni od złoŜenia dokumentacji do kontroli.

4.3.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny?

Jaka jest struktura organizacyjna zasobu geodezyjnego i kartograficznego?

Jakie rodzaje materiałów geodezyjno-kartograficznych w znajdują się w zasobie
centralnym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie rodzaje materiałów geodezyjno-kartograficznych w znajdują się w zasobie
wojewódzkim?

W jakim zasobie (centralnym, wojewódzkim, powiatowym) znajdują się informacje
dotyczące ewidencji gruntów i budynków?

Komu powierza się prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego?

Jakie materiały z zasobu powiatowego są najczęściej wykorzystywane przez jednostki
wykonawstwa geodezyjnego lub geodetów uprawnionych?

Jakie informacje uzyskują i jakie materiały zamawiają z zasobu powiatowego osoby
fizyczne i osoby prawne niezwiązane z wykonawstwem geodezyjnym?

Jakie moŜna podać przykłady grup asortymentowych zasobu?

10.

W jaki sposób wykorzystuje się zasób bazowy, przejściowy i uŜytkowy?

11.

Jakie są podstawowe zadania ODGK?

12.

Czy wszystkie prace geodezyjne i kartograficzne wymagają zgłoszenia do ośrodka?

13.

Czy korzystanie z materiałów ODGK jest odpłatne?

14.

Do czego upowaŜnia wykonawcę potwierdzenie przez ośrodek przyjęcia zgłoszenia
pracy?

15.

W jakim zakresie kontrolowana jest w ośrodku dokumentacja powykonawcza prac
geodezyjnych i kartograficznych przekazana przez wykonawców?

4.3.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jesteś geodetą uprawnionym. Pani Alina Grabska zgłosiła się do ciebie ze zleceniem

dokonania  podziału  działki  nr  53  we  wsi  Czarniawka,  gm.  Świątniki  Górne,  powiat
krakowski.  Po  zapoznaniu  się  z  przedstawionymi  przez  właścicielkę  dokumentami
dotyczącymi  działki,  ustaleniami  na  temat  sposobu  podziału  działki  oraz  po  wywiadzie
terenowym, zdecydowałeś się wykonać pracę. Do jakiego asortymentu prac zaklasyfikujesz to
zlecenie?  Czy  praca  ta  podlega  zgłoszeniu  do  ośrodka  dokumentacji?  Wypełnij  druk
zgłoszenia pracy geodezyjnej do właściwego ośrodka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uwaŜnie polecenie ćwiczenia i odszukać w materiale nauczania pojęcia:

−

zleceniodawca,

−

adres obiektu,

−

rodzaj zlecanej pracy,

−

dokumenty dodatkowe,

−

wizja lokalna w terenie,

2) przypomnieć sobie asortymenty prac w zasobie geodezyjnym i kartograficznym,
3)

sprawdzić, czy podział działki jest pracą podlegającą zgłoszeniu do ośrodka,

4)  przygotować pusty formularz zgłoszenia pracy geodezyjnej,
5)  przeczytać poszczególne pola formularza i wypełnić je zgodnie z wymaganiami,
6)  przeczytać odpowiedni fragment w materiale nauczania w przypadku wątpliwości.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

formularz zgłoszenia pracy geodezyjnej,

–

długopis, ołówek, gumka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić, co to jest państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny?

2) wymienić rodzaje materiałów geodezyjnych w poszczególnych

zasobach (centralnym, wojewódzkim i powiatowym)?

3) określić, z jakiego przepisu prawa wynika podział zasobu na grupy

asortymentowe?

4) wymienić główne zadania ośrodka dokumentacji geodezyjnej

i kartograficznej?

5) wyjaśnić, w jaki sposób wykorzystuje się zasób bazowy, uŜytkowy

i przejściowy?

6) wyjaśnić zasady odpłatności za korzystanie z zasobu w ośrodkach

dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej?

7) wymienić prace wymagające zgłoszenia do ośrodka?

8) wypełnić formularz zgłoszenia pracy geodezyjnej do ośrodka?

9) określić jakiego rodzaju kontrole materiałów przekazanych przez

geodetę, przeprowadza ośrodek?

10)

określić, czy niezaleŜnie od wyników kontroli ośrodek przyjmuje
materiały do zasobu czy nie ?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.

Przepisy prawne, standardy techniczne i normy techniczne
w geodezji

4.4.1.

Materiał nauczania

Przepisy prawne w geodezji

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne jest podstawową ustawą obowiązującą

w geodezji i kartografii. Reguluje ona w sposób ogólny szereg zagadnień dotyczących
geodezji i kartografii ogólnie, krajowego systemu informacji o terenie, ewidencji gruntów
i budynków,

inwentaryzacji

ewidencji

sieci

uzbrojenia

terenu,

rozgraniczania

nieruchomości, państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, uprawnień do
wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych oraz wycen nieruchomości.

Do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii niezbędne

jest posiadanie uprawnień zawodowych. Przez wykonywanie samodzielnych funkcji
w dziedzinie geodezji i kartografii rozumie się:

–

kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi, podlegającymi zgłoszeniu do

państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, oraz sprawowanie nad nimi
bezpośredniego nadzoru,

–

wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych,

podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,

–

pełnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii,

–

wykonywanie

czynności

technicznych

administracyjnych

związanych

z rozgraniczaniem nieruchomości,

–

wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania

wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby nastąpić
zagroŜenie dla zdrowia lub Ŝycia ludzkiego.
Uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii nadaje się w następujących

zakresach:

–

geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne,

–

rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do
celów prawnych,

–

geodezyjne pomiary podstawowe,

–

geodezyjna obsługa inwestycji,

–

geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych,

–

redakcja map,

–

fotogrametria i teledetekcja.
Uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii mogą otrzymać osoby, które:

–

posiadają wyŜsze lub średnie wykształcenie geodezyjne,

–

posiadają 3 lata praktyki zawodowej w wypadku wykształcenia wyŜszego i 6 lat praktyki
zawodowej w wypadku wykształcenia średniego,

–

wykaŜą się znajomością przepisów w dziedzinie geodezji i kartografii,

–

posiadają nienaganną opinię zawodową.
Uprawnienia zawodowe nadaje Główny Geodeta Kraju na podstawie wyników

postępowania kwalifikacyjnego, przeprowadzonego przez komisję kwalifikacyjną do spraw
uprawnień zawodowych. Nadanie uprawnień zawodowych stwierdza się świadectwem.
Odmowa nadania uprawnień zawodowych następuje w drodze decyzji.

Do ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne opracowano szereg tematycznych

przepisów wykonawczych – rozporządzeń, oraz przepisów technologicznych – instrukcji
tematycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawa o gospodarce nieruchomościami dotyczy wykonywania przez jednostki
wykonawstwa geodezyjnego i geodetów uprawnionych szeregu prac róŜnych asortymentów,
a w szczególności określa zasady:

–

gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz
własność jednostek samorządu terytorialnego,

–

podziału nieruchomości,

–

scalania i podziału nieruchomości,

–

pierwokupu nieruchomości,

–

wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości,

–

udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej,

–

wyceny nieruchomości,

–

działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami.
Ustawę tę, ze względu na szeroki zakres tematyczny, uzupełniają i wspomagają liczne

rozporządzenia tematyczne oraz instrukcje techniczne.
Ustawa o scaleniu i wymianie gruntów

Prace scaleniowe i wymienne wykonują jednostki wykonawstwa geodezyjnego lub

geodeci  uprawnieni.  Celem  scalenia  gruntów  jest  tworzenie  korzystniejszych  warunków
gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw
rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonalne ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie
granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu. Tak,
więc  scalenia  i  wymiany  gruntów  zmieniają  granice  działek  i  wymuszają  aktualizację  map
oraz  danych  ewidencji  gruntów  i  budynków.  Ustawa  w  szczegółowy  sposób  reguluje  tok
postępowania

scaleniowego

wymiennego,

łącznie

procedury

postępowania

administracyjnego.
Ustawa o lasach

W ustawie tej jest szereg informacji istotnych dla geodetów tym bardziej, Ŝe gospodarka

leśna  stale  wymaga  obsługi  geodezyjnej.  Ustawa  w  części  ogólnej  definiuje  szereg  pojęć
związanych  z  tą  tematyką.  Struktura  pojęciowa  w  tej  ustawie  jest  inna  niŜ  w  ustawach
omówionych  wyŜej,  np.  odpowiednikiem  działki  –  jest  oddział  leśny,  uŜytku  –  wyłączenie
taksacyjne, a obrębu – leśnictwo. Bardzo waŜnymi zagadnieniami, związanymi z pomiarami
lasów  dla  róŜnych  celów,  są  mapy  leśne.  Przepisy  wykonawcze  do  tej  ustawy  określają
zasady wykonania, technologie, skale i zakresy tematyczne poszczególnych map.

Kataster leśny i operat urządzania lasu musi być spójny z danymi ewidencji gruntów

i budynków a część danych znajduje się w obu systemach.
Ustawa Prawo wodne

W ustawie tej zawarte są waŜne zastosowania geodezyjne dotyczące ustalania linii brzegu

dla wód śródlądowych płynących i morskich. Ustalenie linii brzegu to wyznaczenie granicy
działki ewidencyjnej. Rozgraniczenie nieruchomości, z wyznaczeniem linii brzegu wód,
dokonywane jest w trybie administracyjnym zakończonym wydaniem stosownej decyzji.

Ustawa reguluje takŜe zagadnienia związane z katastrem wodnym, czyli systemem

informatycznym  o  gospodarowaniu  wodami.  Kataster  wodny  jest  udostępniany  do  wglądu
nieodpłatnie  a  źródłem  danych  do  tworzenia  tego  katastru  są  dane  ewidencji  gruntów
i budynków.
Ustawa  o  ochronie  gruntów  rolnych  i  leśnych  reguluje  zagadnienia  związane  z  ochroną
gruntów  rolnych  i  leśnych  oraz  rekultywacją  i  poprawianiem  wartości  uŜytkowej  tych
gruntów.

Dla geodetów, istotnym tematem objętym zakresem tej ustawy, jest wyłączanie gruntów

z produkcji rolnej lub leśnej. Ustawa określa dokumenty, jakie trzeba przygotować, np.
wykazy powierzchni z podziałem na klasy bonitacyjne sporządzone na podstawie danych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ewidencji  gruntów  i  budynków.  Wyłączenie  gruntów  z  produkcji  rolnej  lub  leśnej
dokonywane jest w trybie administracyjnym zakończonym wydaniem stosownej decyzji.
Ustawa  o  planowaniu  i  zagospodarowaniu  przestrzennym  rozstrzyga  o  planowaniu
i zagospodarowaniu  terenów  –  teraźniejszym  i  przyszłym.  WiąŜe  się  to  bezpośrednio
z ustalaniem linii rozgraniczających tereny o jednakowym sposobie uŜytkowania. Proces ten
jest ściśle związany z wykorzystaniem map i danych ewidencji gruntów i budynków. Istotne
są  tu  granice  poszczególnych  działek,  zabudowania,  rodzaje  uŜytków  itp.  Skutkami
wprowadzania  i  zatwierdzania  miejscowych  planów  zagospodarowania  przestrzennego  są
informacje przekazywane do ewidencji gruntów i budynków.
Ustawa Prawo budowlane

Dla geodety, wykonującego zadania z zakresu pomiarów realizacyjnych i obsługi

inwestycji  niektóre  przepisy  tej  ustawy  mają  znaczenie.  Działania  budowlane  wywołują
szereg  zmian  w  terenie.  Zmiany  te  są  przedmiotem  pomiarów  a  wyniki  tych  pomiarów
materiałem do aktualizacji map i danych ewidencji gruntów i budynków.
Standardy techniczne w geodezji

Standardy techniczne w geodezji i kartografii są przepisami technicznymi, wydawanymi

jako  instrukcje  i  wytyczne  techniczne.  Zostały  one  wprowadzone  na  podstawie
rozporządzenia  Ministra  Spraw  Wewnętrznych  i  Administracji  z  dn.  24  marca  1999r.,
w sprawie  standardów  technicznych  dotyczących  geodezji,  kartografii  oraz  krajowego
systemu informacji o terenie.

Instrukcje zawierają przepisy obligatoryjne a wytyczne zawierają zalecenia i nie są

przepisami bezwzględnie obowiązującymi.

Instrukcje i wytyczne podzielone zostały na trzy grupy tematyczne:

O – zawierają przepisy o charakterze ogólnym tj. ogólne zasady wykonania prac,
kompletowania dokumentacji, wykonania róŜnych opracowań itp.,
G – są to przepisy technologiczne dla poszczególnych asortymentów robót oraz uregulowania
związane z osnowami geodezyjnymi,
K – zawierają wytyczne dotyczące prac kartograficznych, głównie tworzenie map.
Instrukcje z grupy „O”:
O-1

Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych,

O-2

Ogólne zasady opracowania map dla celów gospodarczych,

O-3

Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,

O-4

Zasady prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,

Instrukcje z grupy „G”:
G-1 Pozioma osnowa geodezyjna,
G-2

Wysokościowa osnowa geodezyjna,

G-3

Geodezyjna obsługa inwestycji,

G-4

Pomiary sytuacyjne i wysokościowe,

G-5

Ewidencja gruntów i budynków,

G-7

Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu.

Instrukcje z grupy „K”:
K-1

Mapa zasadnicza,

K-2

Mapy topograficzne do celów gospodarczych,

K-3

Mapy tematyczne.

Wytyczne techniczne z grupy „G”
G-5.4

Opracowanie dokumentacji wyjściowej do odnowienia ewidencji gruntów
z zastosowaniem technologii fotogrametrycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wytyczne techniczne z grupy „K”
K-1.1

Mapa zasadnicza. Metryka mapy zasadniczej,

K-1.3

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu z pomiarów bezpośrednich,

K-1.4

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysów rzeźby terenu z istniejących
materiałów Kartograficznych,

K-1.5

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu autogrametrycznego sytuacji i rzeźby
terenu,

K-1.6

Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu na podkładzie fotomapy i ortofotomapy,

K-1.8

Mapa zasadnicza. Prowadzenie i aktualizacja mapy zasadniczej na terenach objętych
wpływami eksploatacji górniczej.

Korzystając z instrukcji i wytycznych naleŜy pamiętać, Ŝe są one aktualizowane i z reguły

naleŜy stosować przepisy zawarte w ostatnim wydaniu.
Normy techniczne w geodezji

Do czasu wejścia w Ŝycie ustawy o normalizacji z 3 kwietnia 1993 roku norma była

aktem  prawnym,  a obecnie  stała  się  uznaną  regułą  techniczną  do  dobrowolnego  stosowania.
Powołanie się na postanowienia normy  w akcie  prawnym czy instrukcji technicznej czyni tę
normę  obowiązującą.  Obowiązek  stosowania  normy  moŜe  być  narzucony  przez
odpowiedniego ministra w rozporządzeniu, jak to miało miejsce w 1995 roku, kiedy minister
gospodarki  przestrzennej  i budownictwa  wydał  rozporządzenie  wprowadzające  obowiązek
stosowania  niektórych  Polskich  Norm  z zakresu  budownictwa,  gospodarki  przestrzennej
i komunalnej  oraz  geodezji  i kartografii.  W wykazie  norm  obligatoryjnych  znalazło  się  14
norm dotyczących terminologii w geodezji i kartografii. Były to:
1)  PN-N-02214:1990 Teledetekcja. Terminologia.
2)

PN-N-02213:1987 Grawimetria geodezyjna. Terminologia.

PN-N-02207:1986 Geodezja. Terminologia.

PN-N-02261:1984 Kartografia. Reprodukcja kartograficzna. Terminologia.

PN-N-02206:1978 Obliczenia geodezyjne. Rachunek krakowianowy. Teoria błędów.
Rachunek wyrównawczy. Podstawowe nazwy, określenia i oznaczenia.

PN-N-99252:1991 Dalmierze elektroniczne. Terminologia.

PN-N-02251:1987 Geodezja. Osnowy geodezyjne. Terminologia.

PN-N-02210:1974 Astronomia geodezyjna. Nazwy, określenia i oznaczenia.

PN-N-02260:1987 Kartografia. Opracowanie map. Terminologia.

10)

PN-N-02220:1991 Fotogrametria. Terminologia i oznaczenia.

11)

PN-N-02211:2000 Geodezja. Geodezyjne wyznaczenie przemieszczeń. Terminologia
podstawowa.

12)

PN-N-99310:2000 Geodezja. Pomiary realizacyjne. Terminologia.

13)

PN-ISO 12858-1:2003 Optyka i instrumenty optyczne. WyposaŜenie pomocnicze
instrumentów geodezyjnych. Część 1: Inwarowe łaty niwelacyjne.

14)

PN-ISO 12858-2:2003 Optyka i instrumenty optyczne. WyposaŜenie pomocnicze
instrumentów geodezyjnych. Część 2: Statywy.

Obydwa akty prawne nakazujące obligatoryjne stosowanie tych norm juŜ nie obowiązują,

więc stosowanie tych norm nie jest obowiązkowe.
Trzeba zauwaŜyć, Ŝe zakresy obowiązywania lub stosowania normy i instrukcji technicznej są
róŜne.  Norma  swoim  zasięgiem  obejmuje  obszar  całego  kraju  i ma  zastosowanie  we
wszystkich  resortach,  w których  jest  potrzebna,  zaś  instrukcja  obowiązuje  tylko  w danej
branŜy.

Aktualnie obowiązuje zasada dąŜenia do zgodności (niesprzeczności) polskich norm (PN)

z normami międzynarodowymi i europejskimi. W pracach normalizacyjnych w naszym kraju
preferuje się obecnie opracowywanie Polskich Norm metodą tłumaczenia norm
międzynarodowych i europejskich z ewentualnymi dodatkowymi komentarzami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaki podstawowy przepis prawa powszechnego obowiązuje w geodezji i kartografii?

Jaki organ wydaje uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii?

Jakie są zakresy uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii?

Jakie warunki musi spełniać geodeta ubiegający się o uprawnienia zawodowe?

Jaki zakres tematyczny obejmuje ustawa o gospodarce nieruchomościami?

Czy prace scaleniowe i wymienne zalicza się do prac geodezyjnych?

W jakiej ustawie znajdują się uregulowania dotyczące katastru leśnego i operatu
urządzania lasu?

Jakie informacje są źródłem danych do tworzenia katastru wodnego?

Czy geodeci zajmują się ustaleniem linii brzegu wód śródlądowych i morskich?

10.

W jakiej ustawie znajdują się procedury związane z wyłączaniem gruntów z produkcji
rolnej lub leśnej?

11.

Czy ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym związana jest
z działalnością geodetów?

12.

Czy działania wynikające z ustawy Prawo budowlane mają związek z ewidencję gruntów
i budynków?

13.

Czy standardy techniczne są przepisami powszechnie obowiązującego prawa?

14.

Co oznaczają literki „O”, „G” i „K” w oznaczeniach instrukcji?

15.

Czy geodezyjne instrukcje techniczne podlegają aktualizacji i czy są kolejne wydania
instrukcji?

4.4.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie ustawy o scaleniu i wymianie gruntów przedstaw w schemacie blokowym

kolejne czynności, czyli procedurę, która miałaby być wykonana podczas scalenia gruntów.
Rozwiązanie problemu ogranicz tylko do w/w ustawy, nie uwzględniając innych przepisów
na ten temat.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uwaŜnie treść ustawy zaznaczając artykuły dotyczące scalenia gruntów,

ustalić główne czynności (sposób rozpoczęcia, wykonanie, sposób zakończenia)
związane ze scaleniem gruntów oraz ustalić ich kolejność,

uszczegółowić procedurę dopisując kolejne czynności pośrednie,

przedstawić w schemacie blokowym kolejne czynności, które miałyby być wykonane
podczas scalenia gruntów.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

ustawa o scaleniu i wymianie gruntów,

–

kartka papieru formatu A3,

–

długopis, ołówek,

–

linijka,

–

gumka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz rozporządzenia w sprawie

rozgraniczenia nieruchomości opracuj procedurę postępowania przy rozgraniczeniu
nieruchomości.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uwaŜnie fragment ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne dotyczący

rozgraniczenia nieruchomości,

2) przeczytać uwaŜnie rozporządzenie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości i zaznaczyć

fragmenty dotyczące procedury wykonania,

3) ustalić główne czynności (sposób rozpoczęcia, wykonanie, sposób zakończenia)

związane z rozgraniczeniem nieruchomości,

uszczegółowić procedurę dopisując kolejne czynności pośrednie,

5) wypisać kolejne czynności, które miałyby być wykonane podczas rozgraniczenia

nieruchomości.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne,

–

rozporządzenie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości,

–

kartka papieru formatu A3,

–

długopis, ołówek,

–

linijka,

–

gumka.

4.4.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić

zakres

tematyczny

ustawy

Prawo

geodezyjne

i kartograficzne?

2) wymienić zakresy, w jakich nadawane są uprawnienia geodezyjne?

3) określić warunki, jakie musi spełniać geodeta ubiegający się

o uprawnienia zawodowe?

4) wymienić podstawowe ustawy wykorzystywane w geodezji?

uzasadnić, dlaczego kataster leśny i wodny muszą być spójne z

E EGiB ?

6) określić, jaka ustawa reguluje tematykę związaną z ustaleniem linii

brzegu wód?

7) określić, jakie uregulowania prawne ustawy o ochronie gruntów

rolnych i leśnych są istotne dla geodetów?

8) ustalić na podstawie ustawy o scaleniu i wymianie gruntów czynności

wykonywane przy realizacji tych prac?

9) wyszukać w odpowiednich przepisach informacje dotyczące

procedury przeprowadzenia rozgraniczenie nieruchomości?

10) określić, na jakie grupy tematyczne podzielone są instrukcje

techniczne obowiązujące w geodezji i kartografii?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

Zaznacz prawidłową odpowiedź stawiając w odpowiedniej rubryce znak X. W przypadku
pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie postaw X przy
prawidłowej odpowiedzi.

Pracuj samodzielnie.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudności, wtedy odłóŜ udzielenie tej
odpowiedzi na później i wróć do niej, gdy zastanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa są

Konstytucja, ustawy, rozporządzenia.

uchwały.

instrukcje techniczne.

wytyczne techniczne.

2. Podstawą ustroju Rzeczypospolitej Polskiej jest podział i równowaga władzy

ustawodawczej i sądowniczej.

sądowniczej i wykonawczej.

ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

wykonawczej i ustawodawczej.

3. Inicjatywa ustawodawcza w RP przysługuje

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów, Senatowi, posłom oraz grupie co
najmniej 100 000 obywateli.

grupie co najmniej 100 000 obywateli.

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów, Senatowi, posłom.

4. Publikatory urzędowe zawierające przepisy prawne to

Dziennik Ustaw, Monitor Polski, wojewódzkie dzienniki urzędowe.

Dziennik Ustaw, Monitor Polski.

Dziennik Ustaw.

wojewódzkie i powiatowe dzienniki urzędowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Podmioty prawa cywilnego to

instytucje.

osoby fizyczne i osoby prawne.

geodeci uprawnieni i jednostki wykonawstwa geodezyjnego.

organy administracji rządowej i samorządowej.

6. Prawa rzeczowe według Kodeksu cywilnego to:

dzierŜawa, słuŜebność.

własność i uŜytkowanie wieczyste.

najem, doŜywocie, dzierŜawa, słuŜebność.

najem, dzierŜawa, uŜyczenie, doŜywocie.

7. Prawa zobowiązaniowe według Kodeksu cywilnego to

a) najem, dzierŜawa, uŜyczenie, doŜywocie.
b)

własność i uŜytkowanie wieczyste.

najem, doŜywocie, dzierŜawa, słuŜebność.

własność i uŜytkowanie wieczyste, dzierŜawa, słuŜebność.

8. Organami administracji publicznej są wyłącznie organy administracji

a)  samorządowej.
b)  państwowej, rządowej i samorządowej.
c)  państwowej.
d)  rządowej.

9. Z

arząd gminy, zarząd powiatu, zarząd województwa to organy

stanowiące.

kontrolne.

wykonawcze.

ustawodawcze.

10. S

trony mogą zawrzeć ugodę przed organem administracji publicznej

przed rozpoczęciem postępowania administracyjnego.

po wydaniu decyzji.

w kaŜdej fazie postępowania aŜ do momentu wydania decyzji.

w kaŜdej fazie postępowania administracyjnego.

11. Księgi wieczyste są prowadzone i przechowywane przez

a)  Ośrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
b)  sądy rejonowe.
c)  urzędy gmin.
d)  starostwa powiatowe.

12. W dziale czwartym księgi wieczystej znajdują się informacje dotyczące

a)  praw zobowiązaniowych.
b)  hipoteki.
c)  ograniczonych praw rzeczowych.
d)  zmian wprowadzanych w księdze wieczystej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Wojewódzki Inspektor Nadzoru GiK zajmuje się sprawami geodezji i kartografii na

szczeblu
a)  centralnym.
b)  wojewódzkim.
c)  powiatowym.
d)  gminnym.

14. Materiały ewidencji gruntów i budynków znajdują się w

a)  zasobie Centralnego Ośrodka Geodezji i Kartografii.
b)  zasobie Wojewódzkiego Ośrodka Geodezji i Kartografii.
c)  zasobie Powiatowego Ośrodka Geodezji i Kartografii.
d)  w gminie.

15. Liczba grup asortymentowych, w których gromadzony ma być zasób to

a)  6 grup asortymentowych.
b)  20 grup asortymentowych.
c)  25 grup asortymentowych.
d)  30 grup asortymentowych.

16. Do bezpośredniego i powszechnego udostępniania przeznaczone są dokumenty

geodezyjne i kartograficzne
a)  zasobu bazowego.
b)  zasobu uŜytkowego.
c)  całego zasobu.
d)  zasobu przejściowego.

17. Informacje dotyczące sieci uzbrojenia terenu znajdują się w

a)  zasobie powiatowym.
b)  zasobie centralnym.
c)  zasobie wojewódzkim.
d)  w gminie.

18. Aby ubiegać się o uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii trzeba mieć

3 lata praktyki zawodowej w wypadku wykształcenia wyŜszego i 6 lat w wypadku
wykształcenia średniego.

b) niezaleŜnie od wykształcenia 3 lata praktyki zawodowej.
c) 1 rok praktyki zawodowej w wypadku wykształcenia wyŜszego i 3 lat w wypadku

wykształcenia średniego.

d) nie jest wymagana praktyka zawodowa.

19. Procedury związane z wyłączaniem gruntów z produkcji rolnej lub leśnej określa

a)  ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne.
b)  ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
c)  ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
d)  ustawa Kodeks cywilny.

20. Instrukcje techniczne obowiązujące w geodezji podzielone są na grupy oznaczone

literami
a)  „O”: „G”: „K”.
b)  „B”: „A”.
c)  „A”: „S”.
d)  „R” : „S”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie przepisów prawnych w geodezji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Hycner R.: Zagadnienia geodezyjno-prawne. Wydawnictwo Gall, 2006

Hycner R., Hanus P.: Wykonawstwo geodezyjne. Wydawnictwo Gall, 2007

Mrozowicki E., Więckowicz Z.: Podstawy prawne gospodarki nieruchomościami.
Stowarzyszenie Rzeczoznawców Majątkowych, 1999

Instrukcja techniczna O-1 Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych, Warszawa
1998

Instrukcja techniczna O-2 Ogólne zasady opracowania map dla celów gospodarczych.

Instrukcja techniczna O-3

Zasady

kompletowania dokumentacji geodezyjnej

i kartograficznej, Warszawa 1992

Instrukcja techniczna O-4 Zasady prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego, Warszawa 1987

Instrukcja techniczna G-1 Pozioma osnowa geodezyjna, Warszawa 1986

Instrukcja techniczna G-2 Wysokościowa osnowa geodezyjna, Warszawa 1981

10.

Instrukcja techniczna G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji, Warszawa 1981

11.

Instrukcja techniczna G-4 Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, Warszawa 1983

12.

Instrukcja techniczna G-5 Ewidencja gruntów i budynków, Warszawa 2003

13.

Instrukcja techniczna G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia tereny.

14.

Instrukcja techniczna K-1 Mapa zasadnicza, Warszawa 1998

15.

Instrukcja techniczna K-2 Mapy topograficzne do celów gospodarczych, Warszawa
1980

16.

Instrukcja techniczna K-3 Mapy tematyczne, Warszawa 1980

17.

Rozporządzenie Ministra Rozwoje Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001
w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U.38 z 2001 r.)

18.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dn. 15 maja 2001 r. –
w sprawie określenia rodzajów map, materiałów fotogrametrycznych i teledetekcyjnych,
stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, których rozpowszechnianie,
rozprowadzanie oraz reprodukowanie w celu rozpowszechniania i rozprowadzania
wymaga zezwolenia, oraz trybu udzielania tych zezwoleń.

19.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn.17 maja 1999 r. –
w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny
i kartograficzny, sposobu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania.

20.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn.19 lutego 2004 r. – w sprawie wysokości
opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielenie informacji, a takŜe za
wykonanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego.

21.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dn. 18 maja 2001 –
w sprawie materiałów geodezyjnych i kartograficznych oznaczonych klauzulą „poufne”.

22.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dn.16 lipca 2001 r. –
w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania
systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a takŜe ogólnych
warunków umów o udostępnianie tych baz.

23.

Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989 r. (Dz.U.30 z 1989 r.)

24.

Ustawa o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 r. (Dz.U.19 z 1982 r.)

25.

Ustawa Kodeks cywilny z dn.23 kwietnia 1964 r. z późniejszymi zmianami.

26.

Ustawa Kodeks postępowania administracyjnego z 14 czerwca 1960 r. z późniejszymi
zmianami (Dz.U.98 z 2000 r.)

27.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami z 21 sierpnia 1997 r (Dz.U.115 z 1997 r.)

28.

Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 3 lutego 1995 r. (Dz.U.16 z 1995 r.)

29.

Ustawa Prawo wodne z 18 lipca 2001 r. (Dz.U.115 z 2001 r.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30.

Ustawa o scaleniu i wymianie gruntów z 26 marca 1982 r (Dz.U.58 z 1989 r.)

31.

Ustawa Prawo budowlane z 7 lipca 1994 r. (Dz.U.89 z 1994 r.)

32.

Ustawa o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 r. (Dz.U.13 z 1996 r.)

33.

Ustawa o samorządzie powiatowym z 5 czerwca 1998 r. (Dz.U.91 z 1998 r.)

34.

Ustawa o samorządzie województwa z. 5 czerwca 1998 r. (Dz.U.91 z 1998 r.)

35.

Wytyczne techniczne G-5.4 Opracowanie dokumentacji wyjściowej do odnowienia
ewidencji gruntów z zastosowaniem technologii fotogrametrycznej. Warszawa 1992

36.

Wytyczne techniczne K-1.1 Mapa zasadnicza. Metryka mapy zasadniczej. Warszawa
1980

37.

Wytyczne techniczne K-1.3 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu z pomiarów
bezpośrednich.. Warszawa 1981

38.

Wytyczne techniczne K-1.4 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysów rzeźby terenu
z istniejących materiałów kartograficznych.. Warszawa 1983

39.

Wytyczne

techniczne

K-1.5

Mapa

zasadnicza.

Opracowanie

pierworysu

autogrametrycznego sytuacji i rzeźby terenu. Warszawa 1981

40.

Wytyczne techniczne K-1.6 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu na podkładzie
fotomapy ortofotomapy.

41.

Wytyczne techniczne K-1.8 Mapa zasadnicza. Prowadzenie i aktualizacja mapy
zasadniczej na terenach objętych wpływami eksploatacji górniczej.