LISTA.1. Podstawowe prawa i pojęcia chemii. Chemiczne jednostki   
                masy, mol;  skład procentowy związku chemicznego,    
                określanie elementarnych i rzeczywistych wzorów    
                chemicznych.

Literatura:

1. W Ufnalski, Podstawy obliczeń chemicznych z programami   
    komputerowymi,     WNT Warszawa 1999, rozdz. 2.2; 4.1
2. L. Jones, P. Atkins, “Chemia ogólna”, PWN Warszawa 2004, 
    rozdz. 2.1 – 2.13
3. A. Śliwa. Obliczenia chemiczne
4. K.M. Pazdro, Zbiór zadań z chemii dla szkół średnich.

 1. Cząsteczka pewnej substancji posiada masę równą 2,00

⋅

10

-22

g.  Wyraź

     masę tej cząsteczki w jednostkach masy atomowej. Oblicz masę 
     jednego mola tej substancji. (Odp. 120,44; 120,44 g).

 2. Wiedząc, że masa protonu wynosi 1,6726

⋅

10

-24

 g, neutronu  1,6749

⋅

10

-24

 g,

    a elektronu 9,1091

⋅

10

-31

  g  oblicz masę atomu zbudowanego z 9 protonów, 

    10 neutronów i 9 elektronów. Oblicz jego masę atomową (u) i porównaj z       
    wyznaczoną eksperymentalnie masą atomową fluoru równą 18,9984 u. Jak 
    można wytłumaczyć istniejącą różnicę.  (Odp. 3,1802

⋅

10

-23

g, 19,1523 u)

 3. Argon – pierwiastek o liczbie atomowej 18 poprzedza w układzie okresowym 
    potas (Z=19). Sprawdź, czy milion atomów argonu tworzących układ o
    składzie izotopowym odpowiadającym istniejącemu w przyrodzie (patrz:    
    tabelka), posiada masę mniejszą niż milion atomów potasu o średniej masie 
    atomowej 39,10 u. Wyznacz średnią masę atomową argonu.

Liczba 

masowa

A

Masa 

atomowa

[u]

Zawartość

[%]

36

35,97

0,337

38

37,96

0,063

40

39,96

99,60

    (Odp.39,94 u)

 4. Długość wiązania między atomami węgla w cząsteczkach alkanów 
     wynosi około 0,15nm. Jaka byłaby długość łańcucha węglowego 
     zawierającego 1 mol atomów węgla?. Porównaj wynik z 
     odległościami Wrocław-Warszawa (ok. 300 km), Wrocław – Sydney 
     (ok. 20 000 km) oraz Ziemia-Słońce (ok. 1,52

⋅

10

7

 km). Jaka jest masa    

     takiego łańcucha? (Odp. 90

⋅

10

9

 km)

5. W Wielkim Zderzaczu Hadronów w czasie 1 sekundy zderza się 600 milionów 
    protonów. Oblicz, po jakim czasie zderzeniom ulegnie 1 mol protonów.
    (Odp. ok. 32 miliony lat)

6. Ile cząsteczek oraz ile atomów:
    a) H,

b) O

2

, 

c) CO

2

,

d) KCl

⋅

MgCl

2

⋅

6H

2

O,

    znajduje się w ich próbkach o masie 1,00 g.
    (Odp. d) 2,167

⋅

10

21

 cząsteczek, 4,98

⋅

10

22

 atomów)

7. Jaka jest masa atomowa pierwiastka X, którego próbka zawierająca 1,58

⋅

10

19

    atomów waży 1,05 mg? Jaki to pierwiastek? (Odp.40,02 u)

 6. Wyznacz wzór elementarny związku zawierającego 40,0% C , 6,7% 
     H oraz tlen. (Odp. CH

2

O)

 7. Tlenek pewnego pierwiastka o wzorze M

2

O

3

 zawiera 22,27% tlenu. 

     Określ jaki metal tworzy ten tlenek.

 8. Stosunek masowy C:H:O w pewnym związku organicznym jest bliski 
      6:1:8. Podaj wzór rzeczywisty tego związku. (Odp. CH

2

O).

 9. Chlorek metalu dwuwartościowego zawiera 62,61% metalu. Podaj 
      wzór tego metalu.

10. Ile moli bezwodnej soli znajduje się w: 

           a) 250,0 g Na

2

SO

4

•10H

2

O,  b) 0,40kg ZnSO

4

•7H

2

O, c) 10,00 mg   

               BaCl

2

•2H

2

O?

Ile moli wody oraz jaka masa wody krystalizacyjnej zawarta jest w każdej z   
próbek?   (Odp. a) 0,7759 mol, 7,759 mol, 139,8 g)

1

12. Chemik stwierdził, że 4,69 g siarki połączyło się z fluorem, tworząc 15,81 g 
      gazu. Jaki jest wzór empiryczny gazu?

13. Próbkę pewnego węglowodoru o masie 100,0 g poddano analizie  
      chemicznej. W jej wyniku określono iż zawiera ona 92,26 g węgla resztę zaś 
      stanowi wodór. Wyznacz stosunek liczby moli wodoru do liczby moli węgla. 
      (Odp.  1:1)

14. 1,8015 g pewnego związku zawiera 0,7456 g węgla, 0,9935 g tlenu,  
      pozostałość stanowi wodór. Wyznacz wzór empiryczny tego związku.
      (Odp.     (CHO)

n  

)

15. Analiza elementarna związku złożonego z węgla, wodoru i tlenu wykazała, że 
      zawiera on 68,85% węgla, 4,95% wodoru,  resztę stanowi tlen. Wyznaczona 
      za pomocą spektrometrii masowej masa cząsteczkowa jest równa 122,1 u. 
      Wyznacz wzór rzeczywisty związku.  (Odp. C

7

H

6

O

2

)

16. Skład procentowy związku jest następujący: 34,94% Na, 16,13% B i 
      48,63% O. Jego masa molowa jest równa 197,4 g/mol. Podać wzór  
      rzeczywisty związku oraz zaproponować jego budowę.  (Odp. Na

3

B

3

O

6

)

17. Związek składający się wyłącznie z węgla i chloru zawiera 10,15% węgla i 
      89,85% chloru. Jaki jest wzór cząsteczkowy tego związku, przyjmując,
      że każda jego cząsteczka waży 3,93

⋅

10

-22

g?  (Odp.  C

2

Cl

6

)

18. Ogrzewanie uwodnionego chlorku kobaltu(II) w temperaturze 160ºC prowadzi 
      do utraty wody i powstania soli bezwodnej. Wyznaczyć wzór hydratu jeżeli w 
      wyniku prażenia próbki o masie 1,52 g otrzymano 0,83 g soli bezwodnej
      (Odp.    CoCl

2

·6H

2

O)

19. Podczas ogrzewania w atmosferze tlenu 3,120g metalu M tworzy się 4,560g 
      odpowiedniego tlenku. Jaki jest wzór empiryczny tlenku jeżeli masa 
atomowa 
      metalu M wynosi 52,00 u?   (Odp.

(M

2

O

3

)

n

  )

20. W wyniku termicznego rozkładu 2,00 g pewnego związku wydzieliło się 
      0,90 g tlenu oraz powstał chlorek sodu. Podać wzór empiryczny związku
      (Odp.   (NaClO

3

)

n

   )

21. Uwodnioną sól siarczanu(VI) miedzi(II) wyprażono w temperaturze 240ºC 
      „do stałej masy”. Wyznaczyć wzór hydratu wiedząc, że podczas prażenia 
      masa próbki zmniejszyła się o 36,1 %.
      (Odp.    CuSO

4

·5H

2

O)

22. Minerał karnalit zawiera 26,93% KCl, 34,03% MgCl

2

 i 39,04% H

2

O. Napisać 

      wzór empiryczny minerału.    (Odp.   (KCl·MgCl

2

·6H

2

O)

n

   )

23. Dwa węglowodory mają taki sam sład elementarny: 85,6% C oraz 14,4%H. 
      Ustalić wzory rzeczywiste, jeżeli wiadomo, że ich gęstości względem wodoru 
      są odpowiednio równe:14,0 i 21,0. [odp. eten i propen lub cyklopropan]

24. Podczas spalania 0,3550g pewnego związku organicznego, zawierającego 
      C, H i O otrzymano 0,5270g CO

2

 i 0,2130g H

2

O.  Wyprowadź wzór  

       rzeczywisty tego związku. (Odp. CH

2

O)

25. Pewien związek składa się z węgla, wodoru, azotu i tlenu. W wyniku spalenia 
      próbki tego związku o masie 1,2791g otrzymano 1,5987g CO

2

 

      oraz 0,7705g H

2

O. Na podstawie innej analizy ustalono, że  próbka 

      tego związku o masie 1,6252g zawiera 0,2159g azotu. Ustal wzór 
      elementarny tego związku. (Odp. C

3

H

7

O

3

N)

2