Polityka kulturalna

 Unii Europejskiej

Jedność w różnorodności

(oficjalne motto) 

●

Rada Europy a Unia Europejska

–

różne role, wspólne wartości

 

 

Zagadnienia

1. ROLA KULTURY W UE

2. KSZTAŁTOWANIE SIĘ WSPÓŁPRACY KULTURALNEJ W UE

3. PODSTAWY PRAWNE

4. ROZWÓJ POLITYK I PROGRAMÓW UE po Traktacie z Maastricht

Dialog miedzykulturow, Program Kultura (2007-2010), Europejskie Stolice 

̨

Kultury, Nagrody, Mobilnosc artystów, Europejska Agenda na rzecz Kultury, 

́ ́

Inne programy Dyrekcji Generalnej ds Edukacji I Kultury

Polityka kulturalna na lata 2014-2020: Kreatywna Europa

 

 

1. ROLA KULTURY W UE

A. Kultura jako motor 

wzrostu gospodarczego

B. Kultura jako czynnik 

spójności społecznej

C. Kultura w stosunkach 

międzynarodowych

 - pomoc rozwojowa

- współpraca z ważnymi 

partnerami

Forum Kulturalne UE-Chiny

Forum Kulturalne UE-Chiny 2010

 

 

Programy kulturalne UE w USA

 

 

2. KSZTAŁTOWANIE SIĘ WSPÓŁPRACY 

KULTURALNEJ W UE 

●

a) U źródeł Wspólnot Europejskich: 

integracja 

gospodarcza

●

Jedynym wyjątkiem dotyczącym kultury był przez 
wiele lat:

–

 art. 36 Traktatu Rzymskiego

 (1957)

●

wprowadza ograniczenia w stosunku do majątku 

narodowego, posiadającego wartość historyczną, 

artystyczną lub archeologiczną

 

 

b) 

Deklaracja Tożsamości Europejskiej

 (1973, 

Kopenhaga)

c) W 1974 

Parlament Europejski

 przyjął Rezolucję o 

Ochronie dóbr kultury europejskiej, a w roku 1979 

powołał 

Komisję ds. Polityki kulturalnej.

     d) 1983 

Deklaracja Stuttgarcka

d) 

Od lat 80. intensywna 

współpraca w sektorze 

kultury

 

 

Kontrowesje wobec wspólnej 

polityki kulturalnej

a. różne modele polityki 
kulturalnej 

b. koncepcja 
regionalizmu

Denis de Rougemont

         

ZASADA SUBSYDIARNOŚCI

 

 

zasada subsydiarności

 Wspólnota 

wspiera oraz uzupełnia działania 

państw członkowskich

 w celu zachowania i 

ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu 

europejskim.

 

 

3. PODSTAWY PRAWNE

●

Przełomem dla polityki kulturalnej był 
koniec Zimnej Wojny i ustanowienie UE

●

Traktat z Maastricht

 – kultura po raz 1. 

osadzona w prawie

 

 

Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej  

 art. 167 

1. Unia przyczynia się do rozkwitu kultur Państw Członkowskich, w 

poszanowaniu ich 

różnorodności

 narodowej i regionalnej, równocześnie 

podkreślając znaczenie

 wspólnego dziedzictwa kulturowego.

2. Działanie Unii zmierza do

 zachęcania do współpracy

 między Państwami 

Członkowskimi 

oraz, jeśli to niezbędne, do wspierania i uzupełniania ich 

działań

 w następujących dziedzinach:

— pogłębiania wiedzy oraz upowszechniania kultury i historii narodów 

europejskich,

— zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim,

— niehandlowej wymiany kulturalnej,
— twórczości artystycznej i literackiej, włącznie z sektorem 

audiowizualnym.

 

 

3. Unia i Państwa Członkowskie sprzyjają

 współpracy z państwami 

trzecimi 

oraz z 

organizacjami międzynarodowymi

 właściwymi w 

dziedzinie kultury, zwłaszcza z Radą Europy.

5. Aby przyczynić się do osiągnięcia celów (…) 
— Parlament Europejski i Rada (...) przyjmują 

środki zachęcające

, 

z 

wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i 
wykonawczych Państw Członkowskich,

 

 

Instytucje UE zajmujące się kulturą

●

Komisja Europejska: 

–

Dyrekcja Generalna ds. Edukacji i Kultury 

–

Przedstawicielstwa KE w krajach trzecich

●

Rada Unii Europejskiej

Andrulla Vassiliou 

 komisarz

 ds. edukacji, kultury,

 wielojęzyczności i młodzieży

 

 

4. ROZWÓJ POLITYK I PROGRAMÓW po Traktacie z 

Maastricht

Wiele projektów, mało spójnej 

Wiele projektów, mało spójnej 

polityki. Lata 90. Przykłady:

polityki. Lata 90. Przykłady:

●

ratowanie dziedzictwa 

europejskiego 
architektonicznego i 
archeologicznego

●

ochrona archiwów 

●

europejskie stolice i miasta 
kultury oraz europejski 
miesiąc kultury

●

wsparcie dla kształcenia 
administratorów i 
menedżerów kultury 

●

wsparcie dla teatru, nauczania 
muzyki

●

nagrody za przekłady dzieł 

europejskich

●

promocja niekomercyjnej 
wymiany kulturalnej 

●

koncerty i nagrania 
Młodzieżowej Orkiestry 
Wspólnoty

●

twórczość artystyczna i 
literacka

●

Publikacje wielojęzyczne

 

 

Program Kultura 

(2007-2013)

Cele:

a) promowanie transnarodowej 

mobilności twórców kultury,

 b) wspieranie upowszechniania 

dzieł i wyrobów artystycznych i 

kulturalnych,

c) propagowanie dialogu 

międzykulturowego w Europie

Komponenty Programu 

a) wspieranie działań w zakresie 

kultury 

 b) wspieranie podmiotów 

działających na szczeblu 

europejskim 

c)  wspieranie badań oraz 

gromadzenie i 

rozpowszechnianie informacji 

 

 

 Europejskie Stolice Kultury

od 1985 r.

Ateny -1. Europejskie Miasto Kultury

 

 

Nagrody UE

Program 

Kultura

Kultura wspiera

 przyznawanie nagród w obszarze 
dziedzictwa kulturowego,
architektury, literatury, muzyki

 

 

Inne programy realizowane przez Dyrekcję 

Generalną ds. Edukacji I Kultury

●

,,

Uczenie się przez całe życie”

 (budżet 7 

mld euro, 2007-2013)

–

Coemnius

–

Erasmus

–

Leonardo da Vinci

–

Grundtvig

●

“Młodzież w działaniu”

●

“Europa dla obywateli”

 

 

Polityka kulturalna na lata 

2014-2020

 

 

Polityka kulturalna

Podsumowanie

a) UE nie prowadzi polityki kulturalnej w 
oparciu o dyrektywy I rekomendacje, jak 
RE
b) niejednolita, niespójna, zróżnicowana
c) ograniczone kompetencje UE 
(wspieranie inicjatyw oddolnych I 
projektów o ,,europejskiej wartości 
dodanej”)
d) nie dąży do homogenizacji kultury