08 Stosowanie przepisów ruchu drogowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Waldemar Sucherski

Stosowanie przepisów ruchu drogowego 613[01].Z1.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Daniel Grzesiak
inż. Zbigniew Żywień

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Waldemar Sucherski

Konsultacja:
mgr Rafał Rzepkowski

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 613[01].Z1.02
„Stosowanie przepisów ruchu drogowego”, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu rolnik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Akty prawne z zakresu ruchu drogowego. Przepisy i zasady ogólne

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2. Pytania

sprawdzające 13

4.1.3. Ćwiczenia 14
4.1.4. Sprawdzian

postępów 15

4.2. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym. Badania techniczne

oraz dopuszczenie ciągnika rolniczego do ruchu

4.2.1. Materiał

nauczania

4.2.2. Pytania

sprawdzające 19

4.2.3. Ćwiczenia 19
4.2.4. Sprawdzian

postępów 20

4.3. Znaki i sygnały drogowe

4.3.1. Materiał

nauczania

4.3.2. Pytania

sprawdzające 45

4.3.3. Ćwiczenia 45
4.3.4. Sprawdzian

postępów 46

4.4. Kontrola ruchu drogowego i uprawnienia osób kontrolujących

4.4.1. Materiał

nauczania

4.4.2. Pytania

sprawdzające 51

4.4.3. Ćwiczenia 52
4.4.4. Sprawdzian

postępów 53

Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu przepisów ruchu

drogowego. Poprzez studiowanie poradnika powinieneś poznać określenia związane
z prawem o ruchu drogowym, podstawy prawne regulujące te przepisy, przepisy ogólne
związane z ruchem pojazdów i pieszych, określać warunki dopuszczenia pojazdu do ruchu,
warunki używania pojazdów w ruchu drogowym, rozpoznawać znaki i sygnały drogowe,
określać zasady zachowania się kierującego w stosunku do znaków i sygnałów drogowych,
uprawnienia osób uprawnionych w zakresie kontroli ruchu drogowego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia tej jednostki modułowej, czyli co powinieneś umieć na zakończenie
procesu kształcenia w tej jednostce,

−

materiał nauczania umożliwiający samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń
i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz
inne źródła informacji,

−

przykłady ćwiczeń oraz zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy
i umiejętności z zakresu całej jednostki.

−

wykaz literatury.
Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co

oznacza, że opanowałeś materiał albo nie. Jeżeli będziesz miał trudności ze zrozumieniem
tematów lub ćwiczeń zgłoś się do nauczyciela o pomoc.

Schemat układu jednostek modułowych

613[01].Z1

Podstawy techniki rolniczej

613[01].Z1.01

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

613[01].Z1.02

Stosowanie przepisów ruchu

drogowego

613[01].Z1.03

Stosowanie technik kierowania

ciągnikiem rolniczym

i wykonywanie czynności

kontrolno-obsługowych

613[01].Z1.04

Obsługa maszyn i urządzeń

rolniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się podstawowymi programami komputerowymi i siecią Internet,

−

wykorzystywać własne doświadczenia i obserwacje zdobyte wcześniej,

−

posługiwać się podstawowymi metodami obserwacji i analizy,

−

oceniać przestrzeganie przepisów ruchu drogowego,

−

prezentować swoje spostrzeżenia, prace i osiągnięcia,

−

oceniać skutki błędnych decyzji i zachowań na drodze,

−

podejmować decyzje,

−

wykorzystywać wiedzę i umiejętności dotyczące oceny właściwych zachowań
w kierowaniu pojazdami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić cele i zadania przepisów ruchu drogowego,

−

określić akty prawne regulujące ruch drogowy,

−

zinterpretować przepisy ogólne zawarte w ustawie Prawo o Ruchu Drogowym,

−

porównać zasady ogólne obowiązujące w ruchu pieszych i ruchu pojazdów,

−

określić uprawnienia do kierowania ciągnikiem rolniczym, w tym ciągnikiem rolniczym
z przyczepą,

−

określić warunki dopuszczenia ciągnika rolniczego do ruchu oraz warunki używania
pojazdów w ruchu drogowym,

−

określić obowiązki właściciela ciągnika rolniczego związane z rejestracją i badaniami
technicznymi,

−

rozpoznać znaki i sygnały drogowe oraz określić ich znaczenie,

−

wyjaśnić zasady stosowania sygnałów świetlnych i dźwiękowych,

−

określić kolejność stosowania się uczestnika ruchu drogowego do znaków, sygnałów
i poleceń,

−

określić dopuszczalne prędkości dla ciągnika rolniczego bez przyczepy i z przyczepą,

−

określić uprawnienia Policji w zakresie kontroli ruchu drogowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Akty prawne z zakresu ruchu drogowego. Przepisy i zasady

ogólne

4.1.1. Materiał

nauczania

Akty prawne:

−

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602),

−

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 2005 r.
(Dz. U. Nr 108, poz. 907 i 908) w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo
o ruchu drogowym,

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170 z 12 października
2002 r., poz. 1393).

Ustawa Prawo o ruchu drogowym reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz
w

strefach zamieszkania, warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu, wymagania

w stosunku do osób kierujących pojazdami i innych uczestników ruchu oraz zasady kontroli
ruchu drogowego. Przepisy ustawy stosuje się również do ruchu odbywającego się poza
drogami publicznymi, jeżeli jest to konieczne dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa
uczestników tego ruchu.

Określenia związane z ruchem drogowym

−

droga – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla
pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych
znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu
pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt;

−

droga twarda – drogę z jezdnią o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej,
klinkierowej lub brukowcowej oraz z płyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeżeli
długość nawierzchni przekracza 20 m; inne drogi są drogami gruntowymi;

−

autostrada – drogę dwujezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, na
której nie dopuszcza się ruchu poprzecznego, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów
samochodowych, które na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej
40km/h, w tym również w razie ciągnięcia przyczep;

−

droga ekspresowa – drogę dwu- lub jednojezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami
drogowymi, na której skrzyżowania występują wyjątkowo, przeznaczoną tylko do ruchu
pojazdów samochodowych;

−

droga dla rowerów – drogę lub jej część przeznaczoną do ruchu rowerów
jednośladowych, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;

−

jezdnia – część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów; określenie to nie dotyczy
torowisk

−

wydzielonych z jezdni;

−

pas ruchu – każdy z podłużnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu
pojazdów wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi;

−

pobocze – część drogi przyległą do jezdni, która może być przeznaczona do ruchu
pieszych lub niektórych pojazdów, postoju pojazdów, jazdy wierzchem lub pędzenia
zwierząt;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

chodnik – część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych;

−

skrzyżowanie – przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie
lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia,
połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub
rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową lub stanowiącą dojazd do obiektu
znajdującego się przy drodze;

−

przejście dla pieszych – powierzchnię jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska
przeznaczoną do przechodzenia przez pieszych, oznaczoną odpowiednimi znakami
drogowymi;

−

przejazd dla rowerzystów – powierzchnię jezdni lub torowiska przeznaczoną do
przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;

−

przystanek – miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publicznego, oznaczone
odpowiednimi znakami drogowymi,

−

tunel –budowlę na drodze, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi;

−

obszar zabudowany – obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi;

−

strefa zamieszkania – obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym
obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są
odpowiednimi znakami drogowymi,

−

uczestnik ruchu – pieszego, kierującego, a także inne osoby przebywające w pojeździe
lub na pojeździe znajdującym się na drodze,

−

pieszy – osobę znajdującą się poza pojazdem na drodze i nie wykonującą na niej robót
lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami; za pieszego uważa się również
osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy,
podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę
w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej;

−

kolumna pieszych – zorganizowaną grupę pieszych prowadzoną przez kierownika lub
dowódcę,

−

kierujący - osobę, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a także osobę, która
prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub
w stadzie;

−

kierowca – osobę uprawnioną do kierowania pojazdem silnikowym;

−

szczególna ostrożność – ostrożność polegająca na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu
zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze,
w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie,

−

ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić
innego

−

kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości,
a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku,

−

ruch kierowany – ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez
uprawnioną osobę,

−

niedostateczna widoczność – widoczność występującą od zmierzchu do świtu, a także
w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza od świtu do zmierzchu;

−

wymijanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu
poruszającego się w przeciwnym kierunku,

−

omijanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok nie poruszającego się pojazdu, uczestnika
ruchu lub przeszkody;

−

wyprzedzanie – przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu
poruszającego się w tym samym kierunku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zatrzymanie pojazdu – unieruchomienie pojazdu nie wynikające z warunków lub
przepisów ruchu drogowego, trwające nie dłużej niż 1 minutę oraz każde
unieruchomienie pojazdu wynikające z tych warunków lub przepisów,

−

postój pojazdu – unieruchomienie pojazdu nie wynikające z warunków lub przepisów
ruchu drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę,

−

pojazd – środek transportu przeznaczony do poruszania się po drodze oraz maszynę lub
urządzenie do tego przystosowane,

−

pojazd silnikowy – pojazd wyposażony w silnik, z wyjątkiem motoroweru i pojazdu
szynowego,

−

pojazd samochodowy – pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę
z prędkością przekraczającą 25km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego,

−

pojazd wolnobieżny – pojazd silnikowy, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do
25km/h, z wyłączeniem ciągnika rolniczego,

−

pojazd członowy – zespół pojazdów składający się z pojazdu silnikowego złączonego
z naczepą,

−

pojazd specjalny – pojazd samochodowy lub przyczepę przeznaczone do wykonywania
specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania
specjalnego wyposażenia; w pojeździe tym mogą być przewożone osoby i rzeczy
związane z wykonywaniem tej funkcji,

−

pojazd używany do celów specjalnych – pojazd samochodowy przystosowany w sposób
szczególny do przewozu osób lub ładunków, używany przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej
Polskiej, Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę
Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro
Antykorupcyjne, Straż Graniczną, kontrolę skarbową, Służbę Celną, jednostki ochrony
przeciwpożarowej, Inspekcję Transportu Drogowego i Służbę Więzienną,

−

pojazd uprzywilejowany – pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich
świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący
z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy
jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane
wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego,

−

pojazd zabytkowy – pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do
rejestru zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków,

−

samochód osobowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu
nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu,

−

autobus – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż
9 osób łącznie z kierowcą,

−

autobus szkolny – autobus przeznaczony do przewozu dzieci do szkoły, barwy
pomarańczowej, oznaczony z przodu i z tyłu prostokątnymi tablicami barwy białej,
z napisem barwy czarnej „autobus szkolny”,

−

samochód ciężarowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu
ładunków; określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony
konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą,

−

ciągnik samochodowy – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wyłącznie do
ciągnięcia przyczepy; określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy,

−

taksówka – pojazd samochodowy odpowiednio wyposażony i oznaczony, przeznaczony
do przewozu za ustaloną na podstawie taksometru opłatą,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

ciągnik rolniczy – pojazd silnikowy skonstruowany do używania łącznie ze sprzętem do
prac rolnych, leśnych lub ogrodniczych; ciągnik taki może być również przystosowany do
ciągnięcia przyczep oraz do prac ziemnych,

−

motocykl – pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocznym wózkiem – wielośladowy;

−

motorower – pojazd jednośladowy lub dwuśladowy zaopatrzony w silnik spalinowy
o pojemności skokowej nie przekraczającej 50 cm

, którego konstrukcja ogranicza

prędkość jazdy do 45km/h,

−

rower – pojazd jednośladowy lub wielośladowy poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym
pojazdem,

−

wózek inwalidzki – pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się osoby
niepełnosprawnej, napędzany siłą mięśni lub za pomocą silnika, którego konstrukcja
ogranicza prędkość jazdy do prędkości pieszego,

−

zespół pojazdów – pojazdy złączone ze sobą w celu poruszania się po drodze jako całość;
nie dotyczy to pojazdów złączonych w celu holowania,

−

przyczepa – pojazd bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem,

−

przyczepa lekka – przyczepę, której dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 750kg,

−

naczepa – przyczepę, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd;

−

masa własna – masę pojazdu z jego normalnym wyposażeniem, paliwem, olejami, smarami
i cieczami w ilościach nominalnych, bez kierującego,

−

dopuszczalna masa całkowita – największą określoną właściwymi warunkami
technicznymi masę pojazdu obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do
poruszania się po drodze,

−

rzeczywista masa całkowita – masę pojazdu łącznie z masą znajdujących się na nim rzeczy
i osób,

−

dopuszczalna ładowność – największą masę ładunku i osób, jaką może przewozić pojazd,
która stanowi różnicę dopuszczalnej masy całkowitej i masy własnej pojazdu,

−

nacisk osi – sumę nacisków, jaką na drogę wywierają koła znajdujące się na jednej osi;

−

VIN – numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta.

Zasady ogólne
Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostrożność
albo gdy przepis prawo o ruchu drogowym tego wymaga – szczególną ostrożność, unikać
wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku
ruchu drogowego, ruch ten utrudnić albo w związku z ruchem zakłócić spokój lub porządek
publiczny oraz narazić kogokolwiek na szkodę. Przez działanie rozumie się również
zaniechanie. Dotyczy się to również osoby znajdującej się w pobliżu drogi, jeżeli jej
zachowanie mogłoby pociągnąć za sobą skutki, o których mowa w tym przepisie. Jeżeli
uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowała jednak zagrożenie bezpieczeństwa ruchu
drogowego, jest obowiązana przedsięwziąć niezbędne środki w celu niezwłocznego usunięcia
zagrożenia, a gdyby nie mogła tego uczynić, powinna o zagrożeniu uprzedzić innych
uczestników ruchu. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze mają prawo liczyć,
że inni uczestnicy tego ruchu przestrzegają przepisów ruchu drogowego, chyba że
okoliczności wskazują na możliwość odmiennego ich zachowania.

Uczestniczy ruchu drogowego obowiązani są stosować się do:

poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego
kontroli,

sygnałów świetlnych,

znaków drogowych,

norm ogólnych zawartych w ustawie prawo o ruchu drogowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W pierwszej kolejności stosujemy się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby

kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli. Polecenie i sygnały dawane przez osoby
kierujące ruchem lub uprawnione mają pierwszeństwo przed sygnałami świetlnymi i znakami
drogowymi oraz normami ogólnymi zawartymi w ustawie.

W drugiej kolejności stosujemy się do sygnałów świetlnych, które mają pierwszeństwo

przed znakami drogowymi regulującymi pierwszeństwo przejazdu i normami ogólnymi
zawartymi w ustawie.

W trzeciej kolejności stosujemy się do znaków drogowych, które obowiązują przed

normami ogólnymi zawartymi w ustawie.

W czwartej kolejności stosujemy się norm zawartych w ustawie, czyli ogólnych

przepisów ruchu drogowego. Obowiązują one wtedy, gdy inny sposób zachowania nie wynika
ze znaków i sygnałów drogowych oraz poleceń osób kierujących ruchem lub uprawnionych do
jego kontroli. Polecenia lub sygnały może dawać uczestnikowi ruchu lub innej osobie
znajdującej się na drodze:

−

policjant,

−

żołnierz Żandarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego, zabezpieczający
przemarsz lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie akcji związanej z ratowaniem
życia lub mienia,

−

funkcjonariusz Straży Granicznej,

−

inspektor Inspekcji Transportu Drogowego,

−

umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub funkcjonariusz celny,

−

strażnik gminny (miejski),

−

pracownik kolejowy na przejeździe kolejowym,

−

pracownik zarządu drogi lub inna osoba wykonująca roboty na drodze na zlecenie lub za
zgodą zarządu drogi,

−

osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym miejscu,

−

kierujący autobusem szkolnym w miejscach postoju związanych z wsiadaniem lub
wysiadaniem dzieci.

Podstawowe zasady ruchu pieszych

Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku –

z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może
korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi
i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi. Pieszy idący po poboczu lub jezdni, jest
obowiązany iść lewą stroną drogi. Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na
drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok
siebie. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku
chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby
niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi.
W strefie zamieszkania pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed
pojazdem.

Kolumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w wieku do 10 lat, może się poruszać tylko

prawą stroną jezdni. Liczba pieszych idących jezdnią w kolumnie obok siebie nie może
przekraczać 4, a w kolumnie wojskowej – 6, pod warunkiem, że kolumna nie zajmuje więcej
niż połowę szerokości jezdni. Piesi w wieku do 10 lat mogą iść w kolumnie lewą stroną drogi
tylko dwójkami, pod nadzorem co najmniej jednej osoby pełnoletniej. Długość kolumny
pieszych nie może przekraczać 50 m. Odległość między kolumnami nie może być mniejsza
niż 100m. Jeżeli przemarsz kolumny pieszych odbywa się w warunkach niedostatecznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

widoczności – pierwszy i ostatni z idących z lewej strony są obowiązani nieść latarki: pierwszy
– ze światłem białym, skierowanym do przodu, ostatni – ze światłem czerwonym, skierowanym
do tyłu. W kolumnie o długości przekraczającej 20 m idący po lewej stronie z przodu i z tyłu są
obowiązani używać elementów odblaskowych odpowiadających właściwym warunkom
technicznym, a ponadto idący po lewej stronie są obowiązani nieść dodatkowe latarki ze
światłem białym, rozmieszczone w taki sposób, aby odległość między nimi nie przekraczała
10m. Światło latarek powinno być widoczne z odległości co najmniej 150m.

Zabrania się: ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgły (zakaz ten nie dotyczy

kolumny wojskowej lub policyjnej), ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat
w warunkach niedostatecznej widoczności oraz prowadzenia po jezdni kolumny pieszych
przez osobę w wieku poniżej 18 lat.

Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną

ostrożność oraz korzystać z przejścia dla pieszych. Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma
pierwszeństwo przed pojazdem. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych
jest dozwolone, gdy odległość od przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie
znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest
dozwolone również na tym skrzyżowaniu. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla
pieszych jest dozwolone tylko pod warunkiem, że nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa
ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdów. Pieszy jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa
pojazdom i do przeciwległej krawędzi jezdni iść drogą najkrótszą, prostopadle do osi jezdni.
Jeżeli na drodze znajduje się przejście nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest
obowiązany korzystać z niego. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub, po
której kursują tramwaje po torowisku wyodrębnionym z jezdni, pieszy przechodząc przez
jezdnię lub torowisko jest obowiązany korzystać tylko z przejścia dla pieszych. Przechodzenie
przez torowisko wyodrębnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego
przeznaczonym.

Jeżeli wysepka dla pasażerów na przystanku komunikacji publicznej łączy się

z przejściem dla pieszych, przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym
przejściu. Jeżeli przejście dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejście
na każdej jezdni uważa się za przejście odrębne. Przepis ten stosuje się odpowiednio do
przejścia dla pieszych w miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za
pomocą innych urządzeń na jezdni.

Zabrania się:

−

wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla
pieszych oraz spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi,

−

przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności drogi,

−

zwalniania kroku lub zatrzymywania się bez uzasadnionej potrzeby podczas
przechodzenia przez jezdnię lub torowisko,

−

przebiegania przez jezdnię,

−

chodzenia po torowisku,

−

wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub półzapory są opuszczone lub opuszczanie ich
rozpoczęto,

−

przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub
przeszkoda oddzielają drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po
której stronie jezdni one się znajdują.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podstawowe zasady ruchu pojazdów

Na drogach kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny. Polega to na tym, że

kierujący jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Kierujący
pojazdem, korzystając z drogi dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po prawej jezdni, przy
czym do jezdni nie wlicza się jezdni przeznaczonej do dojazdu do posesji, nieruchomości
położonej przy drodze. Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni dwukierunkowej co najmniej
o czterech pasach ruchu, jest obowiązany zajmować pas ruchu znajdujący się na prawej
połowie jezdni.

Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni.

Jeżeli pasy ruchu na jezdni są wyznaczone, nie może zajmować więcej niż jednego pasa.
Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba
prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie
nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych. Kierujący pojazdem
znajdującym się na części jezdni, po której jeżdżą pojazdy szynowe, jest obowiązany ustąpić
miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu.

Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym

w godzinach 5.00–23.00 wynosi 50 km/h. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu
pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 23.00–5.00 wynosi 60 km/h. Prędkość
dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h.
Prędkość dopuszczalna poza obszarem zabudowanym wynosi w przypadku samochodu
osobowego, motocykla lub samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nie
przekraczającej 3,5 t:

−

na autostradzie – 130 km/h,

−

na drodze ekspresowej dwujezdniowej – 110 km/h,

−

na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej
o dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu – 100 km/h,

−

na pozostałych drogach – 90 km/h.
Prędkość dopuszczalna ciągnika rolniczego wynosi ciągnika rolniczego (również

z przyczepą) – 30 km/h.
Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć lub zwiększyć, za pomocą znaków
drogowych, prędkość dopuszczalną pojazdów obowiązującą na obszarze zabudowanym.
Prędkość dopuszczalna może być zmniejszona – jeżeli warunki bezpieczeństwa ruchu na
drodze lub jej odcinku za tym przemawiają oraz zwiększona – jeżeli warunki ruchu na drodze
lub jej odcinku zapewniają zachowanie bezpieczeństwa ruchu.
Organ zarządzający ruchem na drogach może zmniejszyć, za pomocą znaków drogowych,
prędkość dopuszczalną pojazdów obowiązującą poza obszarem zabudowanym, jeżeli warunki
bezpieczeństwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiają.

Ruch pojazdów w zorganizowanej kolumnie

Zorganizowana kolumna jest to grupa pojazdów pozostająca pod kierownictwem jednej

osoby, odpowiedzialnej za ruch i porządek jadących pojazdów. Należy jednak zaznaczyć, że
nie jest nią grupa pojazdów utworzona przypadkowo, np. w wyniku zahamowania lub
spowolnienia ruchu. Liczba pojazdów jadących w zorganizowanej kolumnie nie może
przekraczać:

−

samochodów osobowych, motorowerów i motocykli – 10,

−

rowerów jednośladowych – 15,

−

pozostałych pojazdów – 5.

Odległość między jadącymi kolumnami nie może być mniejsza niż 500 m dla kolumn
pojazdów samochodowych oraz 200 m dla kolumn pozostałych pojazdów. Innym kierującym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nie wolno wjeżdżać między jadące w kolumnie rowery jednośladowe. Jazda w kolumnie nie
zwalnia kierującego pojazdem od przestrzegania obowiązujących przepisów ruchu
drogowego.

Prawa jazdy kategorii T, B, B+E i zakres ich uprawnień

Warunkiem stwierdzającym uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym jest prawo

jazdy określonej kategorii.

Prawo jazdy kategorii T uprawnia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą

(przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym.
Prawo jazdy kategorii B uprawnia do kierowania pojazdem samochodowym
o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 t z wyjątkiem autobusu lub
motocykla oraz takim pojazdem z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nie
przekraczającej masy własnej pojazdu ciągnącego, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita
zespołu tych pojazdów nie przekracza 3,5 t. Dodatkowo uprawnia również do kierowania
ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym.

Prawo jazdy kategorii B+E uprawnia do kierowania pojazdem samochodowym

określonym w kategorii B łącznie z przyczepą. Dodatkowo uprawnia również do kierowania
ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami).

Wymagany wiek dla kategorii T wynosi 16 lat, a dla kategorii B, B+E 18 lat. Jednak

osoba, która nie ukończyła 18 lat, może uzyskać prawo jazdy kategorii T tylko za pisemną
zgodą rodziców lub prawnych opiekunów.

Prawo jazdy, z wyjątkiem prawa jazdy kategorii T, uprawnia do kierowania określonym

w nim pojazdem w ruchu międzynarodowym, chyba, że władze danego państwa wymagają,
aby kierowca posiadał międzynarodowe prawo jazdy. Międzynarodowe prawo jazdy jest
wydawane za opłatą przez starostę, na podstawie krajowego prawa jazdy, na okres 3 lat. Okres
jego ważności nie może jednak przekraczać terminu ważności krajowego prawa jazdy.

4.1.2. Pytania

sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaka jest różnica pomiędzy pojęciami – droga a droga twarda?

Co oznaczają pojęcia: jezdnia, pas ruchu, pobocze, chodnik, przejście dla pieszych,
przejazd dla rowerzystów, przystanek, pobocze, chodnik, skrzyżowanie, przejazd dla
rowerzystów, przystanek, obszar zabudowany, uczestnik ruchu, pieszy, kolumna pieszych,
kierujący, kierowca, szczególna ostrożność, ustąpienie pierwszeństwa, ruch kierowany,
niedostateczna widoczność, zatrzymanie pojazdu, postój pojazdu?

Jakie są różnice i zasady zachowania się kierowcy podczas wykonywania manewrów
wymijania, omijania, wyprzedzania?

Co określają pojęcia: pojazd, pojazd silnikowy, pojazd samochodowy pojazd członowy,
pojazd uprzywilejowany, ciągnik rolniczy?

Co oznaczają pojęcia: zespół pojazdów, przyczepa, masa własna, dopuszczalna masa
całkowita, rzeczywista masa całkowita, dopuszczalna ładowność, nacisk osi, VIN?

Jakie są podstawowe zasady ruchu pieszych i pojazdów?

Jakie są dopuszczalne prędkości pojazdów w obszarze zabudowanym i poza obszarem
zabudowanym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na rysunku wskaż: pobocze, pas ruchu, jezdnia, chodnik.

Rys. do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować następujące definicje:

−

droga,

−

jezdnia,

−

pobocze,

−

chodnik,

wskazać na rysunku obszary, które odpowiadają tym określeniom.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”,

−

kartka, ołówek.

Ćwiczenie 2

Pojazd waży 1200 kg i jest obciążony ładunkiem 300 kg. Oblicz rzeczywistą masę

całkowitą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zdefiniować:

−

masa własna,

−

dopuszczalna ładowność,

−

dopuszczalna masa całkowita,

−

rzeczywista masa całkowita,

obliczyć rzeczywistą masę całkowitą pojazdu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Które określenia odnoszą się do ciągnika rolniczego:

−

pojazd samochodowy,

−

pojazd,

−

pojazd silnikowy,

−

pojazd wolnobieżny,

−

ciągnik samochodowy,

−

samochód ciężarowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zdefiniować:

−

pojazd samochodowy,

−

pojazd,

−

pojazd silnikowy,

−

pojazd wolnobieżny,

−

ciągnik samochodowy,

ustalić, jakie pojazdy można przyporządkować do tych określeń,

określić, w jakiej grupie pojazdów znajduje się ciągnik rolniczy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

4.1.4. Sprawdzian

postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

określić akty prawne regulujące zasady i warunki ruchu drogowego?



zdefiniować pojęcia droga, jezdnia, pas ruchu, pobocze ?



określić co to jest: pojazd, pojazd silnikowy, pojazd samochodowy,
pojazd specjalny, ciągnik rolniczy, zespół pojazdów?



określić, co to jest: masa własna, dopuszczalna masa całkowita,
rzeczywista masa całkowita, dopuszczalna ładowność, nacisk osi?



wyjaśnić co oznacza termin „szczególna ostrożność?



objaśnić podstawowe zasady ruchu pieszych?



objaśnić podstawowe zasady ruchu pojazdów?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym. Badania

techniczne oraz dopuszczenie ciągnika rolniczego do ruchu

4.2.1. Materiał nauczania

Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym
Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy:

−

jednostek ochrony przeciwpożarowej,

−

pogotowia ratunkowego,

−

Policji,

−

jednostki ratownictwa chemicznego,

−

Straży Granicznej,

−

Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,

−

Agencji Wywiadu,

−

Centralnego Biura Antykorupcyjnego,

−

Służby Kontrwywiadu Wojskowego,

−

Służby Wywiadu Wojskowego,

−

Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

−

Służby Więziennej,

−

Biura Ochrony Rządu,

−

kontroli skarbowej,

−

Służby Celnej,

−

Inspekcji Transportu Drogowego.
Kierujący pojazdem uprzywilejowanym może, pod warunkiem zachowania szczególnej

ostrożności, nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do
znaków i sygnałów drogowych. Pojazd taki wysyła jednocześnie sygnały świetlny
i dźwiękowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga się używania sygnału dźwiękowego oraz
w pojeździe włączone są

światła drogowe lub mijania. Kierujący pojazdem

uprzywilejowanym jest obowiązany stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez
osoby kierujące ruchem lub upoważnione do jego kontroli.

Innym rodzajem pojazdu jest pojazd wykonujący na drodze prace porządkowe,

remontowe lub modernizacyjne, który powinien wysyłać żółte sygnały błyskowe. Kierujący
takim pojazdem może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się
do przepisów o obowiązku jazdy na jezdni lub przy jej prawej krawędzi oraz o zatrzymaniu
i postoju. Dopuszcza się również jazdę takiego pojazdu po chodniku, ale tylko przy
zachowaniu bezpieczeństwa pieszych. Pojazd taki może również korzystać z autostrady lub
drogi ekspresowej nawet wtedy, gdy nie jest pojazdem samochodowym lub jego konstrukcja
uniemożliwia rozwinięcie prędkości co najmniej 40km/h.

W ruchu drogowym liczną grupę stanowią pojazdy do nauki jazdy lub przeprowadzania

egzaminu państwowego oznaczone tablicą kwadratową barwy niebieskiej z białą literą „L”,
umieszczoną na pojeździe. W warunkach niedostatecznej widoczności tablica umieszczona na
pojeździe powinna być oświetlona. Tablica, którą oznaczony jest motocykl, powinna być
wykonana z materiału odblaskowego. Kierujący pojazdem, przejeżdżając obok takich
pojazdów lub jadąc za nimi, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność.

Pojazdami na które należy zwrócić szczególną uwagę są pojazdy przewożące

zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w wieku do 18 lat, pojazdy takie oznacza się
z przodu i z tyłu kwadratowymi tablicami barwy żółtej z symbolem dzieci barwy czarnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W warunkach niedostatecznej widoczności tablice powinny być oświetlone, chyba że są

wykonane z materiału odblaskowego. Kierujący tymi pojazdami obowiązani są włączyć
światła awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub młodzieży. Kierujący
pojazdem, omijając taki pojazd, jest obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci lub
młodzieży zachować szczególną ostrożność i w razie potrzeby zatrzymać się.

Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych oznacza się

z przodu i z tyłu kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z międzynarodowym symbolem
wózka inwalidzkiego barwy białej. Tablice te powinny być wykonane z materiału
odblaskowego. Kierujący tym pojazdem jest obowiązany włączyć światła awaryjne podczas
wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej. Kierujący pojazdem, omijając taki pojazd
jest obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej zachować
szczególną ostrożność i w razie potrzeby zatrzymać się.

Zabrania się kierującemu:

−

oddalania się od pojazdu, gdy silnik jest w ruchu,

−

używania pojazdu w sposób powodujący uciążliwości związane z nadmierną emisją
spalin do środowiska lub nadmiernym hałasem,

−

pozostawiania pracującego silnika podczas postoju na obszarze zabudowanym; nie
dotyczy to pojazdu wykonującego czynności na drodze,

−

ciągnięcia za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym
urządzeniu,

−

używania opon z umieszczonymi w nich na trwałe elementami przeciwślizgowymi.

Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub
przystosowanym. Liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych
w dowodzie rejestracyjnym.

Warunki techniczne pojazdu

Pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby

korzystanie z niego:

−

nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie
naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę,

−

nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego poziom
określony w przepisach szczegółowych,

−

nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczającym
wielkości określone w przepisach szczegółowych,

−

nie powodowało niszczenia drogi,

−

zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne
posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia
drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu,

−

nie powodowało zakłóceń radioelektrycznych w stopniu przekraczającym wielkości
określone w przepisach szczegółowych.
Urządzenia i wyposażenie pojazdu, w szczególności zapewniające bezpieczeństwo ruchu

i ochronę środowiska przed ujemnymi skutkami używania pojazdu, powinny być utrzymane
w należytym stanie oraz działać sprawnie i skutecznie. Urządzenia służące do łączenia
pojazdu ciągnącego z przyczepą powinny zapewnić bezpieczne ciągnięcie przyczepy
o dopuszczalnej masie całkowitej przewidzianej do ciągnięcia przez ten pojazd, uniemożliwić
samoczynne odłączenie się przyczepy oraz zapewnić prawidłowe działanie świateł
i hamulców, o ile przyczepa jest w nie wyposażona.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, ciągnika
rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest dowód rejestracyjny.
Pojazd uczestniczący w ruchu powinien posiadać nadane przez producenta cechy
identyfikacyjne: numer VIN albo numer nadwozia, podwozia lub ramy. Cechy
identyfikacyjne, o których mowa, nadaje i umieszcza producent. Umieszczone cechy
identyfikacyjne wpisywane są w dowodzie rejestracyjnym i w karcie pojazdu, jeżeli była
wydana.

Badania techniczne ciągnika i przyczepy

Właściciel pojazdów – ciągnika rolniczego lub przyczepy jest obowiązany przedstawiać

go do badania technicznego. Pierwsze badanie techniczne jest przeprowadzane przed pierwszą
rejestracją. Badaniu temu nie podlega nowy pojazd, na którego typ zostało wydane
świadectwo homologacji lub decyzja zwalniająca z obowiązku homologacji. Świadectwo
homologacji dla każdego nowego typu tych pojazdów, przedmiotu ich wyposażenia i części
jest obowiązany uzyskać producent lub importer. Świadectwo homologacji wydaje minister
właściwy do spraw transportu.

Okresowe badanie techniczne przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nie

przekraczającej 3,5t przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji,
następnie przed upływem 2 lat od dnia przeprowadzenia badania, a potem corocznie.
Okresowe badanie techniczne przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej
3,5t przeprowadza się corocznie. Okresowe badanie techniczne ciągnika rolniczego
przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, a następnie przed
upływem każdych kolejnych 2 lat od dnia przeprowadzenia badania.

Powyższe terminy dotyczą również ciągnika rolniczego lub przyczepy, zarejestrowanych

po raz pierwszy za granicą. W tym przypadku za dzień pierwszej rejestracji przyjmuje się
dzień pierwszej rejestracji za granicą. Należy jednak podkreślić, że niezależnie od terminów
badań o

których mowa wyżej, dodatkowemu badaniu technicznemu podlega również

przyczepa i ciągnik:

−

skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego lub starostę w razie uzasadnionego
przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu, narusza wymagania ochrony
środowiska lub uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone
zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy,

−

skierowany przez starostę w celu ustalenia danych pojazdu niezbędnych do jego
rejestracji,

−

w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących
zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym,

−

w którym została dokonana naprawa wynikająca ze zdarzenia powodującego
odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia,

−

sprowadzony z zagranicy i noszący ślady uszkodzeń lub którego stan techniczny
wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogących stwarzać
zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Organ dokonujący rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin badania
technicznego pojazdu. Jeżeli pojazd jest zarejestrowany, kolejny termin badania technicznego
wpisuje do dowodu rejestracyjnego uprawniony diagnosta po stwierdzeniu pozytywnego
wyniku badania i po uiszczeniu przez właściciela pojazdu opłaty ewidencyjnej. Badanie
techniczne jest przeprowadzane przez uprawnione stacje kontroli pojazdów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania

sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie pojazdy są uprzywilejowane w ruchu drogowym?

Jak należy się zachować w przypadku pojawienia się w ruchu pojazdu
uprzywilejowanego?

W jakich okresach należy przeprowadzać badania techniczne ciągnika rolniczego
i przyczepy?

W jakich okolicznościach należy przeprowadzać powtórne badania techniczne pojazdu?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasady zachowania się kierującego w przypadku pojawienia się w ruchu pojazdu

uprzywilejowanego.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby

wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ustalić, jaki pojazd nazywamy uprzywilejowanym w ruchu drogowym:

−

oznakowanie pojazdów uprzywilejowanych,

−

wysyłane sygnały,

określić zasady zachowania się kierującego w przypadku pojawienia się w ruch
drogowym pojazdu uprzywilejowanego,

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

makieta,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

Ćwiczenie 2

Ustal, jakie warunki powinien spełniać pojazd dopuszczony do ruchu oraz, w jakich

okresach powinny być przeprowadzane badania techniczne ciągnika rolniczego.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ustalić, jakie warunki techniczne powinien spełniać pojazd dopuszczony do ruchu:

−

wyposażenie pojazdu,

−

wygląd zewnętrzny,

−

okresy przeglądu technicznego ciągnika rolniczego,

określić, jakie dokumenty dopuszczają pojazd do ruchu,

wskazać, jakie warunki powinien spełniać pojazd dopuszczony do ruchu oraz, w jakich
okresach powinny być przeprowadzane badania techniczne ciągnika rolniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzory dokumentów,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

4.2.4. Sprawdzian

postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymieć pojazdy uprzywilejowane w ruchu?



określić oznakowanie pojazdów uprzywilejowanych w ruchu?



zaplanować sposób zachowania się kierującego w przypadku
pojawienia się na drodze pojazdu uprzywilejowanego?



wskazać dokumenty dopuszczające pojazd do ruchu?



określić, w jakich okresach przeprowadza się badania techniczne
pojazdu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Znaki i sygnały drogowe

4.3.1. Materiał

nauczania

Znaki sygnały drogowe są nieodłącznym wyposażeniem każdej drogi. Stosowane na

drogach znaki i sygnały drogowe wyrażają ostrzeżenia, zakazy, nakazy i informacje. Na
drogach stosuje się następujące znaki i sygnały drogowe:

−

znaki pionowe w postaci tarcz, tablic z napisami lub symbolami, które występują również
w postaci znaków świetlnych,

−

znaki poziome w postaci linii, napisów i symboli umieszczonych na nawierzchni drogi,

−

sygnały świetlne nadawane przez sygnalizatory,

−

sygnały dawane przez osoby do tego uprawnione,

−

sygnały dźwiękowe lub wibracyjne wysyłane przez urządzenia umieszczone na drodze.

Oprócz znaków, o których mowa wyżej, stosuje się znaki związane z oznaczeniem pasa
drogowego, obiektów drogowych i oznaczenia w postaci urządzeń bezpieczeństwa ruchu,
w szczególności w związku z zamknięciem drogi lub jej części dla ruchu, a w razie potrzeby –
znaki z napisami wskazującymi sposób korzystania z drogi. Znak drogowy pionowy
umieszczony po prawej stronie jezdni lub nad jezdnią dotyczy kierujących znajdujących się na
wszystkich pasach ruchu; jeżeli jednak znaki są umieszczone nad poszczególnymi pasami
ruchu, to znak dotyczy tylko kierujących znajdujących się na pasie, nad którym znak jest
umieszczony. Znak drogowy umieszczony po lewej stronie jezdni lub pasów ruchu stanowi
powtórzenie znaku umieszczonego po prawej stronie, chyba że przepisy szczególne stanowią
inaczej (np. przy znaku „Zakaz postoju” – B–35).

Kierujący jest obowiązany stosować się do znaku drogowego pionowego umieszczonego

na wysyłającym żółte sygnały błyskowe pojeździe, który wykonuje na drodze prace
porządkowe, remontowe lub modernizacyjne. Należy pamiętać, że napis lub symbol
umieszczony na tabliczce pod znakiem drogowym stanowi integralną część znaku.

Znaki ostrzegawcze

Znaki ostrzegawcze uprzedzają o miejscach na drodze, w których występuje lub może

występować niebezpieczeństwo oraz zobowiązują uczestników ruchu do zachowania
szczególnej ostrożności. Odległość znaku ostrzegawczego od miejsca niebezpiecznego
wynosi od 150 m do 300 m na drogach, na których dopuszczalna prędkość pojazdów
przekracza 60 km/h, a do 100 m na pozostałych drogach. Przepisu tego nie stosuje się do
znaku A–7 „Ustąp pierwszeństwa”, który umieszcza się w

odległości do 50 m od

skrzyżowania na drogach, na których dopuszczalna prędkość pojazdów przekracza 60 km/h,
oraz do 25 m od skrzyżowania na pozostałych drogach. Znak ten ostrzega o zbliżaniu się do
skrzyżowania, w którym droga podporządkowana (na której jest ten znak) krzyżuje się lub
łączy z drogą z pierwszeństwem przejazdu. Znak ten znajdujący się w obrębie skrzyżowania
dotyczy tylko najbliższej jezdni, przed którą został umieszczony. Również znak ten
umieszczony przed torowiskiem pojazdów szynowych lub w innych miejscach dotyczy
najbliższych torowisk lub innych miejsc niebezpiecznych. Umieszczona pod znakiem A–7
tabliczka T–6c lub T–6d wskazuje rzeczywisty przebieg drogi z pierwszeństwem przez
skrzyżowanie. Często można spotkać umieszczoną pod znakami ostrzegawczymi tabliczkę
T–1 wskazującą odległość znaku od miejsca niebezpiecznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umieszczona pod znakami ostrzegawczymi tabliczka T–2 wskazuje długość odcinka

drogi, na którym powtarza się lub występuje niebezpieczeństwo, jeżeli długość odcinka
przekracza 500m. Umieszczona pod znakiem ostrzegawczym tabliczka T–3, oznacza koniec
takiego odcinka. Stosowanie tabliczek informujących o długości drogi, na którym powtarza
się lub występuje wskazane niebezpieczeństwo, związane jest w szczególności z takimi
znakami jak; „uwaga zwierzęta”, „niebezpieczne zakręty”, „roboty na drodze”, „ślizga
jezdnia”, „spadające odłamki skalne”, „sypki żwir”.

Znaki: A–1 „niebezpieczny zakręt w prawo”, A–2 „niebezpieczny zakręt w lewo”

ostrzegają o niebezpiecznym zakręcie w kierunku wskazanym na znaku.

Znaki: A–3 „niebezpieczne zakręty – pierwszy w prawo”, A–4 „niebezpieczne zakręty –

pierwszy w lewo” ostrzegają o niebezpiecznych zakrętach, z których pierwszy jest w kierunku
wskazanym na znaku. Umieszczona pod znakiem A–3 lub A–4 tabliczka T–4 wskazuje liczbę
zakrętów większą niż dwa, natomiast tabliczka T–5 wskazuje początek drogi krętej.

Znak A–5 „skrzyżowanie dróg” ostrzega o skrzyżowaniu dróg, na którym pierwszeństwo

nie jest określone znakami. Na tak oznakowanym skrzyżowaniu pierwszeństwo przejazdu
mają pojazdy nadjeżdżające z prawej strony.

Znaki: A–6a „skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po obu stronach”,

A– b „skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po prawej stronie”, A–6c
„skrzyżowanie z drogą podporządkowaną występującą po lewej stronie” ostrzegają
o skrzyżowaniu z drogą podporządkowaną, występującą po stronie wskazanej na znaku.
Umieszczona pod znakami A–6a, A–6b lub A–6c tabliczka T–6b wskazuje układ dróg na
skrzyżowaniu.

Znaki: A–6d „wlot drogi jednokierunkowej z prawej strony”, A–6e „wlot drogi

jednokierunkowej z lewej strony” ostrzegają o skrzyżowaniu z jednokierunkową drogą
podporządkowaną, której wlot występuje po stronie wskazanej na znaku.

Znak A–8 „skrzyżowanie o ruchu okrężnym” ostrzega o skrzyżowaniu, na którym ruch

odbywa się dookoła wyspy lub placu w kierunku wskazanym na znaku.

Znak A–9 „przejazd kolejowy z zaporami” ostrzega o przejeździe kolejowym

wyposażonym w zapory lub półzapory. Znak A–10 „przejazd kolejowy bez zapór” ostrzega
o przejeździe kolejowym nie wyposażonym ani w zapory, ani w półzapory. Umieszczona pod
znakiem A–9 lub A–10 tabliczka T–7 wskazuje układ torów i drogi na przejeździe.

Znak A–11 „nierówna droga” ostrzega o poprzecznej nierówności jezdni. Znak A–11a

„próg zwalniający” ostrzega o wypukłości na jezdni zastosowanej w celu spowolnienia ruchu
pojazdów.

Znaki: A–12a „zwężenie jezdni – dwustronne”, A–12b „zwężenie jezdni –

prawostronne”, A–12c „zwężenie jezdni – lewostronne” ostrzegają o zwężeniu jezdni po
stronie wskazanej na znaku, które może powodować utrudnienia ruchu.

Znak A–13 „ruchomy most” ostrzega o wjeździe na most zwodzony lub obrotowy.
Znak A–14 „roboty na drodze” ostrzega o prowadzonych na drodze robotach;

umieszczona pod znakiem tabliczka T–19 wskazuje na malowanie znaków poziomych.

Znak A–15 „śliska jezdnia” ostrzega o możliwości poślizgu pojazdu spowodowanego

w szczególności zmianą nawierzchni jezdni, stałym lub okresowym jej zawilgoceniem.

Znak A–16 „przejście dla pieszych” ostrzega o przejściu dla pieszych, które może nie być

zawczasu widoczne dla kierujących pojazdami.

Znak A–17 „dzieci” ostrzega o miejscu na drodze szczególnie uczęszczanym przez dzieci

lub o bliskości takiego miejsca. Ustawiony jest on przed szkołami, placami zabaw, obozami,
koloniami itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znaki: A–18a „zwierzęta gospodarskie”, A–18b „zwierzęta dzikie” ostrzegają

o możliwości napotkania na drodze zwierząt. Znaki te ustawiane są w miejscach przeganiania
zwierząt gospodarskich oraz w strefach, w których można spotkać zwierzęta żyjące w lasach.

Znak A–19 „boczny wiatr” ostrzega o miejscu, w którym mogą występować silne boczne

podmuchy wiatru np. przy wyjeździe z lasu.

Znak A–20 „odcinek jezdni o ruchu dwukierunkowym” ostrzega jadących jezdnią

jednokierunkową o miejscu, w którym rozpoczyna się ruch dwukierunkowy. Znak ten
stosowany jest w sytuacjach, gdy jedna z jezdni drogi o dwu jezdniach zostaje zamknięta dla
ruchu, który jest kierowany na jezdnię sąsiednią.

Znak A–21 „tramwaj” ostrzega o przejeździe przez tory tramwajowe; umieszczona pod

znakiem tabliczka T–7 wskazuje układ torów i drogi na tym przejeździe.

Znak A–22 „niebezpieczny zjazd” ostrzega o znacznym spadku podłużnym drogi;

umieszczona pod znakiem tabliczka T–9 wskazuje rzeczywistą wielkość spadku.

Znak A–23 „stromy podjazd” ostrzega o znacznym wzniesieniu drogi; umieszczona pod

znakiem tabliczka T–9 wskazuje rzeczywistą wielkość wzniesienia.

Znak A–24 „rowerzyści” ostrzega o miejscu, w którym rowerzyści wjeżdżają z drogi dla

rowerów na jezdnię lub przez nią przejeżdżają.

Znak A–25 „spadające odłamki skalne’ ostrzega o możliwości spadania na drogę lub

zalegania na niej odłamków skalnych.

Znak A-26 „lotnisko” ostrzega o możliwości nagłego pojawienia się nisko przelatującego

samolotu lub śmigłowca.

Znak A–27 „nabrzeże lub brzeg rzeki” ostrzega o odcinku drogi prowadzącym

bezpośrednio do nabrzeża lub wzdłuż brzegu rzeki lub innego zbiornika wodnego.

Znak A–28 „sypki żwir” ostrzega o odcinku drogi pokrytej żwirem (grysem), który może

być wyrzucany spod kół jadących pojazdów.

Znak A–29 „sygnały świetlne” ostrzega o miejscu, w którym ruch jest kierowany za

pomocą sygnalizacji świetlnej.

Znak A–30 „inne niebezpieczeństwo” ostrzega o niebezpieczeństwie innego rodzaju niż

określone pozostałymi znakami ostrzegawczymi. Umieszczona pod znakiem A–30 tabliczka
wskazuje rodzaj niebezpieczeństwa za pomocą symbolu lub napisu. Umieszczona pod
znakiem A–30 tabliczka wskazuje: T–8 – miejsce, w którym ruch pojazdów został skierowany
na tory tramwajowe, T–10 – przecięcie drogi z bocznicą kolejową lub torem o podobnym
charakterze; w miejscu tak oznakowanym ruch na drodze jest wstrzymywany przez
pracownika kolei podczas przejeżdżania (przetaczania) pociągu, T–11 – przeprawę promową,
T–12 – podłużny uskok nawierzchni, T–13 – odcinek drogi, na którym występują deformacje
nawierzchni w postaci kolein, T–14 – miejsce częstych wypadków o charakterze wskazanym
na tabliczce, T–15 – miejsce częstych wypadków spowodowanych śliską nawierzchnią jezdni
ze względu na opady deszczu, T–16 – miejsce wyjazdu pojazdów uprzywilejowanych
wskazanych na tabliczce –tabliczka T–16 może być powtórzona bez znaku A–30
bezpośrednio przed miejscem wjazdu na drogę pojazdów uprzywilejowanych, T–17 – granicę
państwa, T–18 – nieoczekiwaną zmianę kierunku ruchu o przebiegu wskazanym na tabliczce.

Znak A–31 „niebezpieczne pobocze” ostrzega o niebezpiecznym poboczu (miękkim lub

obniżonym); znak z odwróconym symbolem ostrzega o niebezpiecznym poboczu
występującym po lewej stronie drogi.

Znak A–32 „oszronienie jezdni” ostrzega o mogącym występować na drodze oszronieniu

jezdni lub gołoledzi.

Znak A–33 „zator drogowy” ostrzega o częstym występowaniu zablokowania ruchu

pojazdów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak A–34 „wypadek drogowy” ostrzega o miejscu, w którym na skutek wypadku

drogowego nastąpiło zablokowanie drogi lub znaczne utrudnienie ruchu pojazdów.

Rys. 1. Znaki ostrzegawcze [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znaki zakazu

Znaki zakazu wyrażają zarządzenia dotyczące zakazu ruchu lub jednego ograniczenia, do

których wszyscy uczestnicy ruchu muszą się bezwzględnie zastosować. Znaki zakaz
obowiązują na drodze, na której są umieszczone. Zakaz wyrażony znakiem zakazu
obowiązuje od miejsca jego ustawienia, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Znak
zakazu umieszczony pod lub nad znakiem E–17a „Miejscowość” oznacza, że zakaz
obowiązuje na obszarze całej miejscowości, z wyjątkiem odcinka drogi, na którym został on
zmieniony lub odwołany innym znakiem. Znak zakazu umieszczony pod znakiem D–42
oznacza, że zakaz obowiązuje do znaku D–43 lub E–18a, z wyjątkiem odcinka drogi, na
którym został on zmieniony lub odwołany innym znakiem. Umieszczone pod znakiem zakazu
tabliczki wskazują:

−

T–20 – długość odcinka jezdni, na którym zakaz obowiązuje,

−

T–21 – odległość znaku od miejsca, od którego lub w którym zakaz obowiązuje.

Umieszczony na znaku zakazu albo tabliczce napis określający dni lub okres doby oznacza, że
zakaz obowiązuje w tym czasie.

Znak B–1 „zakaz ruchu w obu kierunkach” oznacza zakaz ruchu na drodze pojazdów,

kolumn pieszych oraz jeźdźców i poganiaczy; znak ten może być również ustawiony na
jezdni.

Znak B–2 „zakaz wjazdu” oznacza zakaz wjazdu pojazdów na drogę lub jezdnię od

strony jego umieszczenia; zakaz dotyczy również kolumn pieszych oraz jeźdźców
i poganiaczy.

Znak B–3 „zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem „motocykli

jednośladowych”,
oznacza zakaz ruchu pojazdów silnikowych; zakaz nie dotyczy motocykli jednośladowych.

Znak B–5 „zakaz wjazdu samochodów ciężarowych” oznacza

zakaz ruchu:

−

samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t,

−

ciągników samochodowych,

−

pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych o dopuszczalnej masie
całkowitej przekraczającej 3,5 t,

−

ciągników rolniczych,

−

pojazdów wolnobieżnych.

Można spotkać określone na znaku B–5 albo na tabliczce umieszczonej pod nim masy
oznaczające, że zakaz dotyczy pojazdu (zespołu pojazdów), którego dopuszczalna masa
całkowita przekracza masę podaną na znaku albo na tabliczce.

Znak B–6 „zakaz wjazdu ciągników rolniczych”, oznacza zakaz ruchu ciągników

rolniczych i pojazdów wolnobieżnych.

Znak B–7 „zakaz wjazdu pojazdów silnikowych z przyczepą”, oznacza zakaz ruchu

pojazdów silnikowych z przyczepą (przyczepami); zakaz nie dotyczy pojazdów z przyczepą
jednoosiową lub naczepą. W przypadku ciągnięcia przyczepy jednoosiowej lub naczepy
określona na znaku B–7 lub na tabliczce umieszczonej pod nim masa dotyczy dopuszczalnej
masy całkowitej przyczepy, a w razie ciągnięcia dwóch przyczep – sumy ich mas ręcznych
przeznaczonych do używania na jezdni, prowadzonych, ciągniętych lub pchanych.

Znak B–15 „zakaz wjazdu pojazdów o szerokości ponad ......m”, oznacza zakaz ruchu

pojazdów, których szerokość (również z ładunkiem) jest większa od wartości podanej na
znaku.

Znak B–16 „zakaz wjazdu pojazdów o wysokości ponad ......m”, oznacza zakaz ruchu

pojazdów, których wysokość (również z ładunkiem) jest większa od wartości podanej na
znaku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak B–17 „zakaz wjazdu pojazdów o długości ponad ......m”, oznacza zakaz ruchu

pojazdów lub zespołów pojazdów, których długość (również z ładunkiem) jest większa od
wartości podanej na znaku.

Znak B–18 „zakaz wjazdu pojazdów o rzeczywistej masie całkowitej ponad .....t”,

oznacza zakaz ruchu pojazdów, których rzeczywista masa całkowita jest większa od wartości
podanej na znaku;

przypadku zespołu pojazdów zakaz dotyczy ich łącznej masy.

Znak B–19 „zakaz wjazdu pojazdów o nacisku osi większym niż .....t”, oznacza zakaz

ruchu pojazdów, których nacisk osi jest większy od nacisku odpowiadającego masie podanej
na znaku; w przypadku osi wielokrotnej nacisk żadnej z osi składowych nie może odpowiadać
masie większej niż 80% masy podanej na znaku. Jeżeli na znaku B–19 podano wartość 8 t lub
10 t, oznacza to dopuszczalny nacisk osi pojedynczej odpowiadający masie do 8t lub 10 t,
a osi wielokrotnej – odpowiednio większej masie, zgodnie z przepisami określającymi
warunki techniczne pojazdów poruszających się po drogach.

Znak B–20 „stop” oznacza:

−

zakaz wjazdu na skrzyżowanie bez zatrzymania się przed drogą z pierwszeństwem,

−

obowiązek ustąpienia pierwszeństwa kierującym poruszającym się tą drogą.

Zatrzymanie powinno nastąpić w wyznaczonym w tym celu miejscu, a w razie jego braku –
w takim miejscu, w którym kierujący może upewnić się, że nie utrudni ruchu na drodze
z pierwszeństwem. Znak B–20 umieszczony w obrębie skrzyżowania dotyczy tylko
najbliższej jezdni, przed którą został ustawiony. Przepis ten stosuje się również jeżeli znak ten
ustawiony jest przed torowiskiem pojazdów szynowych lub w innych miejscach przecinania
się kierunków ruchu. Umieszczona pod znakiem B–20 tabliczki T–6c lub T–6d wskazują
rzeczywisty przebieg drogi z pierwszeństwem przez skrzyżowanie.

Znaki: B–21 „zakaz skręcania w lewo”, B–22 „zakaz skręcania w prawo” zabraniają

skręcania w kierunku wskazanym na znaku; ponadto znak B–21 zabrania zawracania. Zakazy
wyrażone znakami B–21 i B–22 obowiązują na najbliższym skrzyżowaniu. Jednak należy
pamiętać, że znaki B–21 i B–22 znajdujące się w obrębie skrzyżowania dotyczą tylko
najbliższej jezdni, przed którą zostały umieszczone.

Znak B–23 „zakaz zawracania” zabrania kierującym zawracania do najbliższego

skrzyżowania włącznie. Znak B–24 „koniec zakazu zawracania” oznacza odwołanie zakazu
zawracania przed skrzyżowaniem.

Znak B–25 „zakaz wyprzedzania” zabrania kierującym pojazdami silnikowymi

wyprzedzania pojazdów silnikowych wielośladowych. Umieszczona pod znakiem B–25
tabliczka T–23a – motocykl, T–23b – samochód ciężarowy, pojazd specjalny, pojazd używany
do celów specjalnych, o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t oraz ciągnik
samochodowy, T–23c – ciągnik rolniczy i pojazd wolnobieżny, T–23d – pojazd silnikowy
z przyczepą, z wyjątkiem pojazdów z przyczepą jednoosiową lub naczepą, T–23e – pojazd
z przyczepą kempingową, T–23f – autobus, T–23g – trolejbus, T–23h – pojazd przewożący
materiały niebezpieczne, T–23i – pojazd przewożący materiały wybuchowe lub łatwo zapalne
określone w § 19 ust. 1, T–23j – pojazd przewożący materiały, które mogą skazić wodę,
określone w § 19 ust. 3, wskazuje, że zakaz wyprzedzania dotyczy kierującego pojazdem,
którego symbol znajduje się na tabliczce. Znak B–27 „koniec zakazu wyprzedzania”, oznacza
koniec obowiązywania zakazu określonego znakiem B–25.

Znak B–29 „zakaz używania sygnałów dźwiękowych” zabrania używania tych sygnałów,

chyba, że jest to konieczne w celu ostrzeżenia o bezpośrednim zagrożeniu bezpieczeństwa
ruchu. Znak B–30 „koniec zakazu używania sygnałów dźwiękowych”, oznacza koniec
obowiązywania zakazu określonego znakiem B–29.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak B–31 „pierwszeństwo dla nadjeżdżających z przeciwka” zabrania kierującym

wjazdu lub wejścia na zwężony odcinek jezdni, jeżeli zmusiłoby to kierujących znajdujących
się na tym odcinku lub zbliżających się do niego z przeciwnej strony do zatrzymania się.

Znak B–35 „zakaz postoju”, oznacza zakaz postoju pojazdu; dopuszczalny czas

unieruchomienia pojazdu dłuższy niż jedna minuta jest wskazany napisem na znaku albo na
umieszczonej pod nim tabliczce. Znak B–36 „zakaz zatrzymywania się”, oznacza zakaz
zatrzymania pojazdu. Zakaz wyrażony znakiem B–35 lub B–36:

−

dotyczy tej strony drogi, po której znak się znajduje, z wyjątkiem miejsc, gdzie za
pomocą znaku dopuszcza się postój lub zatrzymanie,

−

dotyczy również kolumn pieszych oraz jeźdźców i poganiaczy,

−

nie dotyczy pojazdów unieruchomionych ze względu na warunki lub przepisy ruchu
drogowego.
Umieszczona pod znakiem B–35 lub B–36 tabliczka T–24 wskazuje, że pojazd

pozostawiony w miejscu, w którym obowiązuje zakaz wyrażony tym znakiem, zostanie
usunięty z drogi na koszt właściciela.

Znaki: B–37 „zakaz postoju w dni nieparzyste”, B–38 „zakaz postoju w dni parzyste”,

oznaczają zakaz postoju pojazdów odpowiednio w nieparzyste lub parzyste dni miesiąca. Dla
tych znaków obowiązuje również zasada, że brak napisów oznacza zakaz postoju ponad
1 minutę. Znaki te nie obowiązują w godzinach od 21.00 do 24.00. Umieszczone pod znakiem
B–35, B–36, B–37 lub B–8 tabliczki wskazują:
–

T–25a – początek zakazu wyrażonego znakiem,

–

T–25b – kontynuację zakazu wyrażonego znakiem,

–

T–25c – odwołanie zakazu wyrażonego znakiem.

Znak B–35, B–36, B–37 lub B-38 wraz z tabliczką T–26, umieszczony na placu równolegle
do krawędzi jezdni, oznacza, że zakaz wyrażony tym znakiem dotyczy strony placu, przy
której został on ustawiony.
Znaki zakazu B–25, B–26, B–29, B–33, B–35, B–36, B–37 i B–38 – obowiązują do
najbliższego skrzyżowania, chyba że: na drodze dwujezdniowej droga odgałęziająca znajduje
się tylko z lewej strony i nie ma bezpośredniego połączenia z prawą jezdnią lub zakaz
wyrażony przez te znaki jest wcześniej odwołany znakiem oznaczającym koniec zakazu.

Znak B–39 „strefa ograniczonego postoju”, oznacza wjazd do strefy, w której obowiązuje

zakaz postoju pojazdów na wszystkich drogach; dopuszczalny czas unieruchomienia pojazdu
dłuższy niż jedna minuta jest wskazany napisem na znaku. Znak B–39 nie dotyczy:

−

pojazdu komunikacji publicznej zatrzymującego się na wyznaczonym dla niego miejscu,

−

pojazdu zatrzymującego się w miejscu oznaczonym znakiem D–18, D–18a, D–18b lub
D–44,

−

pojazdu unieruchomionego ze względu na warunki lub przepisy ruchu drogowego,

−

autobusu szkolnego.
Znak B–40 „koniec strefy ograniczonego postoju” oznacza wyjazd ze strefy

ograniczonego postoju.

Znak B–41 „zakaz ruchu pieszych” oznacza zakaz ruchu pieszych po tej stronie drogi, po

której znak jest umieszczony.

Znak B–43 „strefa ograniczonej prędkości”, oznacza wjazd do strefy, w której

obowiązuje zakaz przekraczania prędkości określonej na znaku liczbą kilometrów na godzinę.
Znak ten, określający dopuszczalną prędkość mniejszą lub równą 30 km/h, oznacza ponadto,
że umieszczone w strefie urządzenia i rozwiązania wymuszające powolną jazdę mogą nie być
oznakowane znakami ostrzegawczymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak B–44 „koniec strefy ograniczonej prędkości”, oznacza wyjazd ze strefy

ograniczonej prędkości.

Znak B–42 „koniec zakazów” oznacza odwołanie zakazów wyrażonych znakami: B–23

„zakaz zawracania”, B–25 „zakaz wyprzedzania”, B–26 „zakaz wyprzedzania przez
samochody ciężarowe, B–29 „zakaz używania sygnałów dźwiękowych i B–33 „ograniczenie
prędkości”.

Rys. 2. Znaki zakazu [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znaki nakazu

Znaki nakazu wskazują kierującemu, jak powinien zachować się w miejscu, do którego

się zbliża.

Znaki: C–1 „nakaz jazdy w prawo przed znakiem”, C–2 „nakaz jazdy w prawo za

znakiem”, C–3 „nakaz jazdy w lewo przed znakiem”, C–4 „nakaz jazdy w lewo za znakiem”,
C–5 „nakaz jazdy prosto”, C–6 „nakaz jazdy prosto lub w prawo”, C–7 „nakaz jazdy prosto
lub w lewo”, C–8 „nakaz jazdy w prawo lub w lewo”, C–9 „nakaz jazdy z prawej strony
znaku”, C–10 „nakaz jazdy z lewej strony znaku”, C–11 „nakaz jazdy z prawej lub lewej
strony znaku” zobowiązują kierującego do ruchu w kierunku zgodnym ze strzałkami. Znaki te
mogą być również umieszczone na przedłużeniu osi drogi (jezdni) lub na samej jezdni. Znaki
te obowiązują na najbliższym skrzyżowaniu lub w miejscu, gdzie występuje możliwość
zmiany kierunku jazdy.

Znak C–12 „ruch okrężny” oznacza, że na skrzyżowaniu ruch odbywa się dookoła wyspy

lub placu w kierunku wskazanym na znaku. Znak ten często występujący łącznie ze znakiem
A–7 „ustąp pierwszeństwa” i oznacza pierwszeństwo kierującego znajdującego się na
skrzyżowaniu przed kierującym wjeżdżającym (wchodzącym) na to skrzyżowanie.

Znak C–13 „droga dla rowerów”, oznacza drogę przeznaczoną dla kierujących rowerami

jednośladowymi, którzy są obowiązani do korzystania z tej drogi. Znak C–13a „koniec drogi
dla rowerów”, oznacza koniec drogi przeznaczonej dla kierujących rowerami
jednośladowymi.

Znak C–14 „prędkość minimalna”, oznacza, że kierujący, przy zachowaniu ograniczeń

prędkości wynikających z przepisów szczegółowych, jest obowiązany jechać z prędkością nie
mniejszą niż określona na znaku liczbą kilometrów na godzinę, chyba że warunki ruchu lub
jego bezpieczeństwo wymagają zmniejszenia prędkości. Znak C–15 „koniec minimalnej
prędkości”, oznacza miejsce, w którym prędkość minimalna określona znakiem C–14
przestaje obowiązywać.

Znak C–16 „droga dla pieszych” oznacza drogę lub jej część przeznaczoną tylko dla

pieszych. Znak C–16a „koniec drogi dla pieszych” oznacza koniec drogi przeznaczonej dla
pieszych. Umieszczone na jednej tarczy symbole znaków C–13 i C–16 oznaczają, że droga
jest przeznaczona dla pieszych i kierujących rowerami jednośladowymi; ruch pieszych
i rowerzystów odbywa się:

−

na całej powierzchni, jeżeli symbole oddzielone są kreską poziomą,

−

odpowiednio po stronach drogi wskazanych na znaku, jeżeli symbole oddzielone są kreską
pionową.

Znak C–17 „nakazany kierunek jazdy dla pojazdów z materiałami niebezpiecznymi”

nakazuje obowiązujący, zgodny ze strzałką na znaku, kierunek jazdy na skrzyżowaniu dla
pojazdów z materiałami niebezpiecznymi, dla których wymagane jest oznakowanie tablicami
ostrzegawczymi barwy pomarańczowej.

Znak C–18 „nakaz używania łańcuchów przeciwpoślizgowych”, oznacza, że na drodze,

na której znak został umieszczony, kierujący pojazdem silnikowym jest obowiązany stosować
łańcuchy przeciwpoślizgowe na co najmniej dwóch kołach napędowych; umieszczona pod
znakiem np. tabliczka T–23b, oznacza, że znak dotyczy pojazdów określonych na tabliczce.
Znak C–19 „koniec nakazu używania łańcuchów przeciwpoślizgowych”, oznacza miejsce,
w którym nakaz określony znakiem C–18 przestaje obowiązywać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Znaki nakazu [2]

Znaki informacyjne
Znaki informacyjne zawierają informację dotyczącą prowadzenia pojazdu, sposobu
zachowania się kierowcy oraz informują o obiektach znajdujących się przy drodze. Jeżeli
niektóre z nich zawierają zalecenia, kierujący pojazdami powinni stosować się do tych
zaleceń. Znaki informacyjne mogą być umieszczone po prawej i lewej stronie jezdni, na
przedłużeniu osi jezdni. Mogą być także zawieszone nad jezdnią.

Znak D–1 „droga z pierwszeństwem”, oznacza początek lub kontynuację drogi

z pierwszeństwem. Na drodze tej kierujący ma pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu
z innymi drogami, aż do miejsca ustawienia znaku D–2 „koniec drogi z pierwszeństwem”.
Umieszczone pod znakiem D–1 tabliczki T–6a albo T–6b wskazuje odpowiednio rzeczywisty
przebieg drogi z pierwszeństwem przez skrzyżowanie lub układ dróg podporządkowanych.
Droga z pierwszeństwem przejazdu oznaczona jest linią szerszą.

Znak D–3 „droga jednokierunkowa”, oznacza początek lub kontynuację drogi lub jezdni,

na której ruch odbywa się w jednym kierunku. Umieszczona pod znakiem D–3 tabliczka T–22
wskazuje, że ruch rowerów jednośladowych na wyznaczonym na jezdni pasie ruchu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przeznaczonym dla tych pojazdów odbywa się w kierunku przeciwnym do wskazanego na
znaku.

Znak D–4a „droga bez przejazdu” oznacza początek drogi bez przejazdu. Znak D–4b

„wjazd na drogę bez przejazdu”, oznacza, że droga za skrzyżowaniem po stronie wskazanej
na znaku jest drogą bez przejazdu.

Znak D–5 „pierwszeństwo na zwężonym odcinku jezdni”, oznacza, że kierujący

przejeżdżają lub przechodzą przed kierującymi zbliżającymi się z kierunku przeciwnego.

Znak D–6 „przejście dla pieszych”, oznacza miejsce przeznaczone do przechodzenia

pieszych w poprzek drogi. Na obszarze zabudowanym razem ze znakiem D–6 można spotkać
tabliczkę T–27 tzw. „Agatkę”, co oznacza, że przejście jest szczególnie uczęszczane przez
dzieci.

Znak D–6a „przejazd dla rowerzystów”, oznacza miejsce przeznaczone do przejeżdżania

rowerzystów w poprzek drogi. Znak D–6b „przejście dla pieszych i przejazd dla
rowerzystów”, oznacza występujące obok siebie miejsce przejścia dla pieszych
i przejeżdżania dla rowerzystów. Kierujący pojazdem zbliżający się do miejsca oznaczonego
znakiem D–6, D–6a albo D–6b jest obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na
niebezpieczeństwo pieszych lub rowerzystów znajdujących się w tych miejscach lub na nie
wchodzących lub wjeżdżających.

Znak D–7 „droga ekspresowa”, oznacza początek lub kontynuację drogi ekspresowej;

koniec drogi ekspresowej oznaczony jest znakiem D–8 „koniec drogi ekspresowej”.

Znak D–9 „autostrada”, oznacza początek lub kontynuację autostrady; koniec autostrady

oznaczony jest znakiem D–10 „koniec autostrady”. Umieszczona pod znakiem D–7 lub D–9
tabliczka T–28 wskazuje, że za przejazd drogą ekspresową lub autostradą jest pobierana
opłata.

Znaki D–11 „początek pasa ruchu dla autobusów”, D–12 „pas ruchu dla autobusów”,

oznaczają odpowiednio początek lub kontynuację pasa ruchu przeznaczonego tylko dla
autobusów lub trolejbusów oraz innych pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na
regularnych liniach. Umieszczony na znakach D–11 lub D–12 napis „TAXI” oznacza, że na
pasie oznaczonym tym znakiem jest dopuszczony ruch taksówek.

Znak D–13 „początek pasa ruchu powolnego”, oznacza początek pasa ruchu, z którego są

obowiązani korzystać kierujący pojazdami nie osiągającymi na wzniesieniu minimalnej
prędkości określonej na znaku liczbą kilometrów na godzinę. Znak D–13a „początek pasa
ruchu”, oznacza początek pasa ruchu po stronie wskazanej na znaku.

Znak D–14 „koniec pasa ruchu” oznacza koniec skrajnego pasa ruchu, znajdującego się

po stronie wskazanej na znaku; znak D–14 umieszczony przy pasie ruchu powolnego, oznacza
koniec tego pasa ruchu.
Umieszczona pod znakami D–7, D–8, D–9, D–10, D–13, D–13a lub D–14 tabliczka T–1a
wskazuje odległość do początku lub końca drogi lub pasa ruchu.

Znaki: D–15 „przystanek autobusowy”, D–16 „przystanek trolejbusowy”, D–17

„przystanek tramwajowy”, oznaczają miejsce zatrzymywania się wskazanych na znaku
pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach. Znak D–15 oznacza
ponadto miejsce do zatrzymywania się innych niż autobus pojazdów samochodowych
wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach i pojazdów przeznaczonych do
przewozu dzieci do szkół i przedszkoli.

Znak D–18 „parking”, oznacza miejsce przeznaczone na postój pojazdów (zespołów

pojazdów), z wyjątkiem przyczep kempingowych; umieszczona pod znakiem tabliczka T–23e
oznacza, że na parkingu jest dopuszczony także postój przyczep kempingowych.
Umieszczona pod znakiem D–18 tabliczka T–30 wskazuje sposób ustawienia pojazdu/może
być on różny, o czym będzie wskazywać schemat na tabliczce względem krawędzi jezdni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oznaczonej na tabliczce barwą szarą oraz, że miejsce jest przeznaczone dla pojazdów
samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 2,5 t. Umieszczona
pod znakiem D–18 tabliczka T–3a wskazuje koniec miejsca przeznaczonego na postój.

Znak D–18a „parking – miejsce zastrzeżone”, oznacza miejsce przeznaczone na postój

pojazdu uprawnionej osoby. Znak D–18b „parking zadaszony”, oznacza miejsce
przeznaczone na postój pojazdów znajdujących się w budynku lub pod wiatą. Umieszczona
pod znakiem D–18 lub D–18b tabliczka T–29 informuje o miejscu przeznaczonym dla
pojazdu samochodowego uprawnionej osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności
ruchowej oraz dla kierującego pojazdem przewożącego taką osobę.

Znak D–19 „postój taksówek” oznacza miejsce przeznaczone na postój taksówek

osobowych, z wyjątkiem taksówek zajętych.

Znak D–20 „koniec postoju taksówek” oznacza miejsce, w którym kończy się postój

taksówek; jeżeli na postoju taksówek nie umieszczono znaku D–20, to kończy się on
w odległości nie większej niż 20m przed znakiem D–19. Umieszczony dodatkowo na znakach
D–19 i D–20 napis „Bagażowe” wskazuje, że znaki te dotyczą taksówek bagażowych.
Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

Odpowiedni Znaki: D–21 „szpital”, D–21a „Policja”, D–22 „punkt opatrunkowy”, D–23

„stacja paliwowa”, D–23a „stacja paliwowa tylko z gazem do napędu pojazdów”, D–24
„telefon”, D–25 „poczta”, D–26 „stacja obsługi technicznej”, D–26a „wulkanizacja”, D–26b
„myjnia”, D–26c „toaleta publiczna”, D–26d „natrysk”, D–27 „bufet lub kawiarnia”, D–28
„restauracja”, D–29 „hotel (motel)”, D–30 „obozowisko (kemping)”, D–31 „obozowisko
(kemping) wyposażone w podłączenia elektryczne do przyczep”, D–32 „pole biwakowe”,
D-33 „schronisko młodzieżowe”, D–34 „punkt informacji turystycznej” informują
o wskazanych na znaku obiektach znajdujących się przy drodze. Umieszczony w dolnej części
znaku D–23 napis „LPG GAZ” informuje, że stacja prowadzi także sprzedaż gazu do napędu
pojazdów. Umieszczony na znaku D–25 symbol słuchawki telefonicznej informuje, że na
poczcie znajduje się ogólnodostępny telefon. Umieszczony w dolnej części znaku D–26c
napis „BUS”, informuje o możliwości opróżniania toalet zainstalowanych w pojazdach. Znak
D–34a „informacja radiowa o ruchu drogowym”, informuje o stacjach radiowych podających
informacje o warunkach ruchu drogowego. Niekiedy na znakach występują dodatkowe
informacje o miejscu usytuowania lub odległość do punktów usługowych lub turystycznych.

Znaki: D–35 „przejście podziemne dla pieszych”, D–35a „schody ruchome w dół”, D–36

„przejście nadziemne dla pieszych”, D–36a „schody ruchome w górę” informują
o możliwości przechodzenia pieszych pod jezdnią lub nad jezdnią w sposób wskazany na
znaku.

Znak D–37 „tunel” oznacza wjazd do tunelu; wyjazd z tunelu jest oznaczony znakiem

D–8 „koniec tunelu”.

Znak D–39 „dopuszczalne prędkości” informuje o dopuszczalnych prędkościach

obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Znak D–40 „strefa zamieszkania”, oznacza wjazd do strefy zamieszkania. Znak D–41

„koniec strefy zamieszkania”, oznacza wyjazd ze strefy zamieszkania. Znak D–40 informuje
ponadto, że umieszczone w strefie zamieszkania urządzenia i rozwiązania wymuszające
powolną jazdę, mogą nie być oznakowane znakami ostrzegawczymi. Należy pamiętać, że
w strefie zamieszkania dopuszczalna prędkość wynosi 20 km/h

Znak D–42 „obszar zabudowany”, oznacza wjazd na obszar zabudowany. Znak D–43

„koniec obszaru zabudowanego”, oznacza wyjazd z obszaru zabudowanego.

Znak D–44 „strefa parkowania”, oznacza wjazd do strefy, w której za postój pojazdu jest

pobierana opłata. W strefie tej zabroniony jest postój pojazdu bez wniesienia opłaty,
z wyjątkiem postoju pojazdów osób lub jednostek, dla których ustalona została zerowa stawka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

opłaty, oraz postoju pojazdów komunikacji publicznej na wyznaczonych dla nich miejscach.
Znak D–45 „koniec strefy parkowania”, oznacza wyjazd z takiej strefy.

Znak D–46 „droga wewnętrzna”, oznacza początek ogólnodostępnej drogi niepublicznej;

napis umieszczony na znaku wskazuje zarządcę tej drogi. Znak D–47 „koniec drogi
wewnętrznej”, oznacza wyjazd z takiej drogi na drogę publiczną.

Znak D–48 „zmiana pierwszeństwa” uprzedza o mającej nastąpić lub niedawno

wprowadzonej zmianie obowiązujących dotychczas zasad pierwszeństwa na najbliższym
skrzyżowaniu; umieszczony pod znakiem napis określa datę wprowadzenia nowej zasady
pierwszeństwa pokazanej znakiem A–5 lub A–7.

Znak D–49 „pobór opłat” uprzedza o miejscu, w którym są pobierane opłaty za przejazd.

Rys. 4. Znaki informacyjne [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znaki kierunku i miejscowości

Znak E–1 „tablica przeddrogowskazowa” uprzedza o skrzyżowaniu. Znak E–1a „tablica

przeddrogowskazowa na autostradzie”, uprzedza o wyjeździe z autostrady. Znak E–1b
„tablica przeddrogowskazowa przed wjazdem na autostradę” uprzedza o skrzyżowaniu
z wjazdem na autostradę lub drogą prowadzącą do autostrady. Umieszczone na znakach tych
wzory innych znaków, informują o występowaniu tych znaków na drogach, wskazanych na
znaku.

Znaki: E–2a „drogowskaz tablicowy umieszczany obok jezdni”, E–2b „drogowskaz

tablicowy umieszczany nad jezdnią”, E–2c „drogowskaz tablicowy umieszczany obok jezdni
na autostradzie”, E–2d „drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią na autostradzie”,
E–2e „drogowskaz tablicowy umieszczany obok jezdni przed wjazdem na autostradę”, E–2f
„drogowskaz tablicowy umieszczany nad jezdnią przed wjazdem na autostradę”, E–3
„drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości wskazujący numer drogi”, E–4
„drogowskaz w kształcie strzały do miejscowości podający do niej odległość”, E–5
„drogowskaz do dzielnicy miasta” wskazują na skrzyżowaniu lub bezpośrednio przed nim
kierunki do miejscowości lub dzielnic miast. Znak E–5 z napisem „Centrum” wskazuje
kierunek do centrum miasta.

Znaki: E–6 „drogowskaz do lotniska”, E–6a „drogowskaz do dworca lub stacji

kolejowej”, E-6b „drogowskaz do dworca autobusowego”, E–6c „drogowskaz do przystani
promowej” wskazują kierunek do obiektu komunikacyjnego wskazanego na znaku; znak E–6c
może oznaczać ponadto dworzec morski. Na drogowskazach według wzoru znaku E–6 mogą
być podawane odpowiednim napisem lub symbolem kierunki do jednostek Policji, pogotowia
ratunkowego, urzędów administracji publicznej, zarządów drogi oraz jednostek prowadzących
odprawę celną. Umieszczone obok nazwy miejscowości znak z literami „PL” oraz znak
wyróżniający państwo przyjęty do oznaczania pojazdów uczestniczących w ruchu
międzynarodowym wskazują, że w miejscowości znajduje się przejście graniczne do tego
państwa. Umieszczony obok nazwy miejscowości znak wyróżniający państwo przyjęty do
oznaczania pojazdów uczestniczących w ruchu międzynarodowym wskazuje, że miejscowość
jest położona w tym państwie.

Znaki: E–7 „drogowskaz do przystani wodnej lub żeglugi”, E–8 „drogowskaz do plaży

lub miejsca kąpielowego”, E–9 „drogowskaz do muzeum”, E–10 „drogowskaz do zabytku
jako dobra kultury”, E–11 „drogowskaz do zabytku przyrody”, E–12 „drogowskaz do punktu
widokowego”, E–12a „drogowskaz do szlaku rowerowego” wskazują kierunek do obiektu
turystycznego lub wypoczynkowego wskazanego na znaku.

Znak E–13 „tablica kierunkowa” wskazuje kierunek i odległość do głównych

miejscowości położonych przy danej drodze.

Znaki E–14 „tablica szlaku drogowego”, E–14a „tablica szlaku drogowego na

autostradzie” wskazują numer drogi i odległość do głównych miejscowości położonych przy
danym szlaku drogowym.

Znaki: E–15a „numer drogi krajowej”, E–15b „numer drogi wojewódzkiej”, E–15c

„numer autostrady”, E–15d „numer drogi ekspresowej”, E–15e „numer drogi wojewódzkiej
o zwiększonym do 10t dopuszczalnym nacisku osi pojazdu”, E–16 „numer szlaku
międzynarodowego wskazują numer i rodzaj (kategorię) drogi.

Znak E–17a „miejscowość” oznacza wjazd do miejscowości. Znak E–18a „koniec

miejscowości” oznacza wyjazd z miejscowości.

Znak E–19a „obwodnica” wskazuje na skrzyżowaniu kierunek do obwodnicy miasta.
Znak E–20 „tablica węzła drogowego na autostradzie”, informuje o zbliżaniu się do

wyjazdu z autostrady; liczby umieszczone na znaku wskazują: górna – numer wyjazdu, dolna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– odległość tablicy od wyjazdu; zamiast liczby wskazującej numer wyjazdu na znaku może
być podawana nazwa węzła.

Znak E–21 „dzielnica (osiedle)” informuje o wjeździe do dzielnicy lub osiedla; znak

z napisem „Centrum” informuje o wjeździe do centrum miasta.

Znak E–22a „samochodowy szlak turystyczny” wskazuje początek wyznaczonego

samochodowego szlaku turystycznego; na znaku obok nazwy szlaku mogą być umieszczone
symbol szlaku oraz symbol organizacji turystycznej wytyczającej szlak. Znak E–22b „obiekt
na samochodowym szlaku turystycznym” wskazuje obiekt turystyczny na samochodowym
szlaku turystycznym; na znaku umieszcza się symbol obiektu turystycznego lub
wypoczynkowego. Znak E–22c „informacja o obiektach turystycznych” informuje
o występujących obiektach turystycznych na terenie wskazanym na znaku.

Rys. 5. Znaki i kierunki miejscowości [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znaki uzupełniające

Znaki uzupełniające zawierają informację ułatwiające orientację uczestnikom ruchu

drogowego.

Znak F–1 „przejście graniczne” informuje o czynnym przejściu granicznym.
Znak F–2 „przekraczanie granicy zabronione” informuje, że ruch przez granicę jest

zamknięty.

Znak F–3 „granica obszaru administracyjnego” z napisami „województwo”, „powiat” lub

„gmina” i umieszczonymi nazwami informuje o wjeździe odpowiednio na obszar
województwa, powiatu i gminy, powiatu i gminy albo gminy.

Znak F–4 „nazwa rzeki” podaje nazwę rzeki lub innego cieku wodnego, nad którym

przebiega droga.

Znak F–5 „uprzedzenie o zakazie” uprzedza o znaku zakazu umieszczonym na drodze

w odległości wskazanej na znaku.

Znak F–6 „znak uprzedzający umieszczany przed skrzyżowaniem” uprzedza

o wskazanym na nim odpowiednim znakiem niebezpieczeństwie lub zakazie występującym za
skrzyżowaniem na wskazanej drodze.

Znak F–7 „sposób jazdy w związku z zakazem skręcania w lewo” wskazuje dojazd do

drogi, w którą skręcanie w lewo jest zabronione.

Znak F–8 „objazd w związku z zamknięciem drogi” wskazuje wyznaczony objazd; jeżeli

na znaku F–8 umieszczono znak zakazujący wjazdu określonych pojazdów, oznacza to, że
objazd dotyczy pojazdów wskazanych na znaku zakazu.

Znak F–9 „znak prowadzący na drodze objazdowej” wskazuje kierunek ruchu pojazdów

na wyznaczonym objeździe.

Umieszczony obok jezdni znak F–10 „kierunki na pasach ruchu” wskazuje dozwolone,

zgodnie ze strzałkami umieszczonymi na znaku, kierunki jazdy z poszczególnych pasów
ruchu.

Umieszczony nad pasem ruchu znak F–11 „kierunki na pasie ruchu” wskazuje

dozwolone, zgodnie ze strzałkami umieszczonymi na znaku, kierunki jazdy z pasa ruchu, nad
którym znak został umieszczony. Umieszczona na znaku F–10 lub F–11 strzałka zezwalająca
na skręcanie w lewo ze skrajnego lewego pasa ruchu oznacza także zezwolenie na zawracanie,
chyba że jest to zabronione znakiem B–23 lub ruch jest kierowany sygnalizatorem S–3.

Znaki: F–12 „znak wskazujący przejazd tranzytowy umieszczany przed skrzyżowaniem”,

F–13 „przejazd tranzytowy” wskazują zgodnie ze strzałką kierunek przejazdu tranzytowego
pojazdów wskazanych umieszczonym na znaku .

Znaki: F–14a „tablica wskaźnikowa na autostradzie umieszczana w odległości 300m

przed pasem wyłączania”, F–14b „tablica wskaźnikowa na autostradzie umieszczana
w odległości 200m przed pasem wyłączania”, F–14c „tablica wskaźnikowa na autostradzie
umieszczana w odległości 100m przed pasem wyłączania informują o zbliżaniu się do
początku pasa prowadzącego do wyjazdu z autostrady (pasa wyłączania).

Znak F–15 „niesymetryczny podział jezdni dla przeciwnych kierunków ruchu” wskazuje

pasy ruchu przeznaczone do jazdy w podanych kierunkach.

Znaki: F–16 „koniec pasa ruchu na jezdni dwukierunkowej”, F–17 „koniec pasa ruchu na

jezdni jednokierunkowej” uprzedzają o końcu wewnętrznego pasa ruchu na jezdni wskazanej
na znaku.

Znak F–18 „przeciwny kierunek dla określonych pojazdów” wskazuje lewy pas ruchu

przeznaczony tylko dla pojazdów określonych na znaku, poruszających się w kierunku
przeciwnym.

Znak F–19 „pas ruchu dla określonych pojazdów” wskazuje wyznaczony na jezdni pas

ruchu przeznaczony dla pojazdów wskazanych na znaku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak F–20 „część drogi (pas ruchu) dla określonych pojazdów” wskazuje drogę lub jej

część przeznaczoną dla pojazdów, których symbol został umieszczony na znaku.

Znak F–21 „ruch skierowany na sąsiednią jezdnię.
Znak F–22 „ograniczenia na pasie ruchu” wskazuje pas ruchu, na którym jest zabroniony

ruch pojazdów określonych symbolem znaku zakazu.

Rys. 6. Znaki uzupełniające [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dodatkowe znaki pionowe

Dodatkowe znaki przed przejazdami kolejowymi
Znaki: G–1a „słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po prawej stronie

jezdni”, G–1b „słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po prawej stronie
jezdni”, G–1c „słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po prawej stronie jezdni”,
G–1d „słupek wskaźnikowy z trzema kreskami umieszczany po lewej stronie jezdni”, G–1e
„słupek wskaźnikowy z dwiema kreskami umieszczany po lewej stronie jezdni”, G–1f
„słupek wskaźnikowy z jedną kreską umieszczany po lewej stronie jezdni” informują
o zbliżaniu się do przejazdu kolejowego.
Słupek z trzema kreskami jest umieszczany pod znakiem A–9 lub A–10, słupek z dwiema
kreskami – na 2/3 odległości znaku ostrzegawczego od przejazdu, a słupek z jedną kreską –
na 1/3 tej odległości. Jeżeli ze względu na warunki lokalne znaki ostrzegawcze umieszczono
bliżej niż w odległości, o której mowa wyżej, to pod znakiem ostrzegawczym umieszcza się
słupek z dwiema kreskami, a słupek z jedną kreską na 1/2 odległości znaku ostrzegawczego.
Jeżeli znak ostrzegawczy umieszczono w bezpośredniej bliskości przejazdu, to stosuje się
tylko słupek z jedną kreską umieszczony pod znakiem ostrzegawczym.

Znak G–2 „sieć pod napięciem” oznacza, że nad przejazdem kolejowym jest zawieszona

sieć trakcyjna pod napięciem.

Znaki: G–3 „krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym jednotorowym”, G–4

„krzyż św. Andrzeja przed przejazdem kolejowym wielotorowym” wyznaczają miejsce
zatrzymania się w związku z ruchem pociągu lub innego pojazdu szynowego na przejeździe
kolejowym bez zapór lub półzapór; znaki te informują, że na przejeździe występują
odpowiednio jeden lub więcej torów.

Rys. 7. Dodatkowe znaki pionowe [2]

Znaki drogowe poziome

Znakami drogowymi poziomymi są umieszczone na nawierzchni linie ciągłe lub

przerywane, pojedyncze lub podwójne, strzałki, napisy, symbole i inne linie związane
z oznaczaniem określonych miejsc na drodze oraz punktowe elementy odblaskowe. Znaki
drogowe poziome mogą być barwy białej lub żółtej. Barwa żółta jest zastrzeżona dla
czasowych zmian w organizacji ruchu wynikających np. z prowadzenia robót na drogach
i jeżeli jest ona zastosowana, obowiązuje w pierwszej kolejności przed oznakowaniem barwy
białej. Umieszczone na jezdni punktowe elementy odblaskowe barwy czerwonej wyznaczają
prawą krawędź jezdni, a barwy białej lub żółtej lewą krawędź. Pasy ruchu mogą być
oznaczone punktowymi elementami odblaskowymi barwy białej lub żółtej. W takim
przypadku kierujący jest obowiązany stosować się w pierwszej kolejności do punktowych
elementów odblaskowych barwy żółtej.

Znak P–1 „linia pojedyncza przerywana”, w którym kreski są krótsze od przerw lub

równe przerwom, wyznacza pasy ruchu. Jeżeli linia ta ma podwójną szerokość, w którym
kreski i przerwy są równe, informuje ponadto, że wyznaczony pas ruchu jest pasem ruchu
powolnego, zanikającym albo przeznaczonym wyłącznie dla pojazdów wyjeżdżających na
inną drogę lub jezdnię.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak P–2 „linia pojedyncza ciągła” oddziela pasy ruchu o tym samym kierunku i oznacza

ponadto zakaz przejeżdżania przez tę linię i najeżdżania na nią.

Znak P–3 „linia jednostronnie przekraczalna”, oznacza zakaz przejeżdżania przez tę linię

od strony linii ciągłej i najeżdżania na nią, z wyjątkiem powrotu po wyprzedzaniu na
położony przy linii przerywanej pas ruchu zajmowany przed wyprzedzaniem.

Znak P–4 „linia podwójna ciągła” rozdziela pasy ruchu o kierunkach przeciwnych

i oznacza zakaz przejeżdżania przez tę linię i najeżdżania na nią.

Znak P–5 „linia podwójna przerywana”, znajdująca się między skrzyżowaniami po obu

stronach pasa ruchu, oznacza pas o zmiennym kierunku ruchu otwieranym i zamykanym
sygnałami świetlnymi nadawanymi przez sygnalizator S–4.

Znak P–6 „linia ostrzegawcza”, w której kreski są dłuższe od przerw, rozdziela pasy

ruchu i uprzedza o zbliżaniu się do linii, przez którą przejeżdżanie jest zabronione, lub do
miejsca niebezpiecznego.

Umieszczone przy krawędzi jezdni znaki P–7a „linia krawędziowa przerywana”, P–7b

„linia krawędziowa ciągła” wyznaczają krawędź jezdni; znak P–7b oznacza ponadto zakaz
wjazdu na pobocze kierującemu pojazdem samochodowym.

Znaki: P–8a „strzałka kierunkowa na wprost”, P–8b „strzałka kierunkowa do skręcania”,

P–8c „strzałka kierunkowa do zawracania” oznaczają, że jazda z pasa ruchu, na którym są
umieszczone, jest dozwolona tylko w kierunku wskazanym strzałką. Połączone symbole
znaków P–8a, P–8b lub P–8c oznaczają zezwolenie na ruch w kierunkach wskazanych
strzałkami kierunkowymi. Strzałka kierunkowa zezwalająca na skręcanie w lewo,
umieszczona na skrajnym lewym pasie ruchu, oznacza także zezwolenie na zawracanie, chyba
że jest to zabronione znakiem pionowym B–23 lub ruch jest kierowany sygnalizatorem
kierunkowym S–3.

Znak P–9 „strzałka naprowadzająca” oznacza nakaz wjazdu na sąsiedni pas ruchu

wskazany strzałką. Nie dotyczy to jednak kierujących pojazdami, dla których jest
przeznaczony dalszy odcinek pasa ruchu.

Znak P–10 „przejście dla pieszych”, oznacza miejsce przejścia dla pieszych.
Znak P–11 „przejazd dla rowerzystów”, oznacza miejsce przejazdu dla rowerzystów.
Znak P–12 „linia bezwzględnego zatrzymania – stop” wskazuje miejsce zatrzymania

pojazdu w związku ze znakami pionowymi B–20 lub B–32.

Znak P–13 „linia warunkowego zatrzymania złożona z trójkątów” wskazuje miejsce

zatrzymania pojazdu w celu ustąpienia pierwszeństwa wynikającego ze znaku pionowego A-7.

Znak P–14 „linia warunkowego zatrzymania złożona z prostokątów” wskazuje miejsce

zatrzymania pojazdu na skrzyżowaniu, przed przejściem dla pieszych lub przed sygnałem
świetlnym.

Znaki P–15 „trójkąt podporządkowania” i P–16 „napis stop” potwierdzają oznakowanie

wlotu na skrzyżowanie znakami pionowymi odpowiednio A–7 i B–20.

Znak P–17 „linia przystankowa” wyznacza na jezdni miejsce przystanku pojazdów

określonych w § 51 i oznacza, że zakaz zatrzymywania się innych pojazdów na przystanku
obowiązuje na całej długości linii.

Znak P–18 „stanowisko postojowe” wyznacza miejsce przeznaczone do postoju
pojazdów. Znak P–19 „linia wyznaczająca pas postojowy” wyznacza pas przeznaczony
na postój pojazdów wzdłuż krawędzi jezdni lub oddziela od niej zatokę postojową.
Znak P–20 „koperta” wyznacza stanowisko postojowe zastrzeżone dla określonego

rodzaju pojazdów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znak P–21 „powierzchnia wyłączona” oznacza powierzchnię drogi, na którą wjazd

i zatrzymanie są zabronione.

Znak P–22 „BUS” oznacza pas ruchu przeznaczony dla ruchu pojazdów wykonujących

odpłatny przewóz osób na regularnych liniach.

Znak P–23 „rower” oznacza drogę lub jej część (pas ruchu) przeznaczoną dla ruchu

rowerów jednośladowych.

Znak P–24 „miejsce dla pojazdu osoby niepełnosprawnej” oznacza, że stanowisko

postojowe, na którym znak umieszczono, jest przeznaczone dla pojazdu samochodowego
uprawnionej osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności ruchowej oraz dla kierującego
pojazdem przewożącego taką osobę.

Znak P–25 „próg zwalniający” oznacza wypukłość na jezdni zastosowaną w celu

spowolnienia ruchu pojazdów.

Rys. 8. Znaki drogowe poziome [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sygnały świetlne dla kierujących i pieszych

Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator S-1 oznaczają:

−

sygnał zielony – oznacza zezwolenie na wjazd za sygnalizator. Jednak należy pamiętać,
że sygnał ten nie zezwala kierującemu pojazdem na wjazd za sygnalizator jeżeli ruch
pojazdu utrudniłby opuszczenie jezdni pieszym lub rowerzystom, którzy weszli lub
wjechali na nią podczas nadawania sygnału zielonego lub na warunki ruchu na
skrzyżowaniu lub za nim, opuszczenie skrzyżowania nie byłoby możliwe przed
zakończeniem nadawania sygnału zielonego,

−

sygnał żółty – zakaz wjazdu za sygnalizator, chyba że w chwili zapalenia tego sygnału
pojazd znajduje się tak blisko sygnalizatora, że nie może być zatrzymany przed nim bez
gwałtownego hamowania. Ten szczególny wyjątek jest często nadużywany przez
kierujących, co w wielu przypadkach kończy się wypadkiem – sygnał ten oznacza
jednocześnie, że za chwilę zapali się sygnał czerwony,

−

sygnał czerwony – oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator,

−

sygnały czerwony i żółty, nadawane jednocześnie – oznaczają zakaz wjazdu za
sygnalizator – sygnały te oznaczają także, że za chwilę zapali się sygnał zielony.
Kierujący pojazdem szynowym, skręcający na skrzyżowaniu o ruchu kierowanym

sygnałami świetlnymi, może je opuścić pod warunkiem ustąpienia pierwszeństwa
uczestnikom ruchu poruszającym się na wprost. Przepisu nie stosuje się na skrzyżowaniu
o ruchu okrężnym oznaczonym znakami C–12.

Nadawany przez sygnalizator S–2 sygnał czerwony wraz z sygnałem w kształcie zielonej

strzałki oznacza, że dozwolone jest skręcanie w kierunku wskazanym strzałką w najbliższą
jezdnię na skrzyżowaniu. Sygnał w kształcie zielonej strzałki, nadawany przez sygnalizator
S–2, zezwalający na skręcanie w lewo, zezwala również na zawracanie z lewego skrajnego
pasa ruchu, chyba że jest to zabronione znakiem B–23. Skręcanie lub zawracanie w tych
przypadkach jest dozwolone pod warunkiem, że kierujący zatrzyma się przed sygnalizatorem
i nie spowoduje utrudnienia ruchu innym jego uczestnikom.

Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator kierunkowy S–3 dotyczą kierujących

jadących w kierunkach wskazanych strzałką (strzałkami). Sygnał zielony nadawany przez
sygnalizator kierunkowy S–3 oznacza, że podczas jazdy we wskazanym kierunku nie
występuje kolizja z innymi uczestnikami ruchu. Sygnalizatory kierunkowe S–3 nadające
sygnały przeznaczone tylko dla pojazdów skręcających w lewo mogą nie być umieszczone po
prawej stronie drogi.

Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator S–4 oznaczają możliwość wjazdu lub

zakaz wjazdu na pas o zmiennym kierunku ruchu:

−

sygnał zielony – oznacza zezwolenie na wjazd na pas ruchu, nad którym sygnalizator jest
umieszczony,

−

sygnał czerwony – oznacza zakaz wjazdu na pas ruchu, nad którym sygnalizator jest
umieszczony.
Sygnały świetlne dla pieszych nadawane przez sygnalizator S–5 oznaczają:

−

sygnał zielony – zezwolenie na wejście na przejście dla pieszych, przy czym sygnał
zielony migający oznacza, że za chwilę zapali się sygnał czerwony i pieszy jest
obowiązany jak najszybciej opuścić przejście,

−

sygnał czerwony – zakaz wejścia na przejście.
Sygnały świetlne dla rowerzystów nadawane przez sygnalizator S–6 oznaczają:

−

sygnał zielony – zezwolenie na wjazd na przejazd dla rowerzystów, przy czym sygnał
zielony migający oznacza, że za chwilę zapali się sygnał czerwony i rowerzysta jest
obowiązany jak najszybciej opuścić przejazd,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

sygnał czerwony –zakaz wjazdu na przejazd.
Sygnał świetlny stały lub migający, nadawany przez sygnalizator S–7, oznacza nakaz

opuszczenia pasa ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony, i wjazdu na część jezdni
znajdującą się po stronie wskazanej strzałką.

Sygnał czerwony migający lub dwa na przemian migające sygnały czerwone, oznaczają

zakaz wjazdu za sygnalizator lub inne urządzenie nadające te sygnały.

Migający lub stały sygnał żółty umieszczony na przeszkodzie albo migający sygnał żółty

nadawany przez sygnalizator ostrzegają o występującym niebezpieczeństwie lub utrudnieniu
ruchu oraz nakazują zachowanie szczególnej ostrożności.

Generalną zasadą jest, że zatrzymanie pojazdu wynikające z nadawanego sygnału

powinno nastąpić przed linią zatrzymania, a w razie jej braku – przed sygnalizatorem. Jeżeli
sygnalizator jest umieszczony nad jezdnią, to zatrzymanie pojazdu wynikające z nadawanego
sygnału powinno nastąpić przed linią zatrzymania, a w razie jej braku – przed jezdnią, nad
którą sygnalizator został umieszczony.

Często można spotkać sygnał świetlny w postaci białych cyfr na tablicy lub

sygnalizatorze, który oznacza wjazd na odcinek jezdni, na którym zaleca się jazdę
z prędkością wyrażoną w kilometrach na godzinę.

Rys. 9. Sygnały świetlne [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabliczki do znaków drogowych

Rys. 10. Tabliczki do znaków drogowych [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sygnały nadawane przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli.

Kierujący ruchem daje sygnały za pomocą postawy i ruchu rąk.

Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony bokiem do nadjeżdżających pojazdów,
oznacza zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem,
a dla pieszych – zezwolenie na wejście na jezdnię. Postawa, w której kierujący ruchem jest
zwrócony przodem lub tyłem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na
skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych – zakaz wejścia na
jezdnię. Podniesienie ręki do góry przez osobę kierującą ruchem oznacza mającą nastąpić
zmianę dotychczas dawanego sygnału. Dla uczestników ruchu, dla których ruch był
zamknięty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał oznaczający zezwolenie na wjazd lub
wejście, a dla uczestników ruchu, dla których ruch był otwarty, oznacza, że za chwilę będzie
dawany sygnał zakazujący wjazdu lub wejścia. Ręka osoby kierującej ruchem wyciągnięta
poziomo, poprzecznie do kierunku jazdy zbliżających się pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na
skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem. Sygnał oznaczający nakaz
zatrzymania pojazdu jest dawany:

−

w warunkach dostatecznej widoczności – tarczą do zatrzymywania pojazdów, która ma
kształt czerwonego koła z białym obrzeżem,

−

w warunkach niedostatecznej widoczności – tarczą do zatrzymywania pojazdów ze
światłem odblaskowym lub światłem czerwonym albo latarką ze światłem czerwonym.

Umundurowany policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego, żołnierz Żandarmerii
Wojskowej i żołnierz wojskowych organów porządkowych mogą w warunkach dostatecznej
widoczności dawać sygnał do zatrzymania pojazdu samą ręką.

Osoby nadzorujące bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię dają sygnał do zatrzymania

pojazdu przez uniesienie w górę kwadratowej tarczy barwy żółtej ze znakiem B–20 z żółtym
napisem i obrzeżem.

Tablica barwy żółtej ze znakiem B–20 z żółtym napisem i obrzeżem, widoczna na

autobusie szkolnym, oznacza nakaz zatrzymania pojazdów poruszających się po jezdni, na
której albo przy której zatrzymał się autobus.

Sygnał dźwiękowy dawany przez osobę kierującą ruchem lub uprawnioną do jego

kontroli
jest sygnałem ostrzegającym uczestników ruchu lub zwracającym uwagę na inne sygnały albo
polecenia.

Jadący pojazdem samochodowym policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego

lub żołnierz Żandarmerii Wojskowej może, w zakresie swoich ustawowych uprawnień, dawać
kierującemu pojazdem polecenia do:

−

określonego zachowania – za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub
świetlnych,

−

zatrzymania – w przypadku jazdy za kierującym, do którego jest skierowane polecenie –
przez krótkotrwałe włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału dźwiękowego
o zmiennym tonie.

Do kierowania ruchem na przejazdach kolejowych upoważnieni są pracownicy kolejowi,
a podczas robót wykonywanych w pasie drogowym pracownicy drogowi.

Sygnały dźwiękowe lub wibracyjne wysyłane przez urządzenia umieszczone na drodze
Urządzenia umieszczone na drodze mogą wysyłać sygnały dźwiękowe i wibracyjne.
Sygnał dźwiękowy nadawany w postaci dzwonu na przejeździe kolejowym ostrzega
o zbliżaniu się pociągu lub innego pojazdu szynowego albo o opuszczaniu zapór (półzapór).
Sygnały dźwiękowe nadawane w postaci brzęczyków lub buczków, albo komunikatów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

słownych na przejściach dla pieszych o ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi informują
osoby o upośledzonym wzroku, że dla pieszych jest nadawany sygnał zielony.

Działanie urządzenia wibracyjnego znajdującego się na sygnalizatorze informuje osoby

o upośledzonym wzroku i słuchu, że dla pieszych jest nadawany sygnał zielony.

4.3.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są rodzaje znaków i sygnałów stosowanych na drogach?

Jakie są kształty i barwy znaków drogowych pionowych stosowanych na drogach?

Jakie są zasady stosowania się do znaków i sygnałów drogowych w razie gdy z norm
przepisów prawa o ruchu drogowym, znaków i sygnałów umieszczonych na drodze oraz
poleceń dawanych przez osoby kierujące ruchem drogowym wynika różny sposób
zachowania się uczestnika ruchu?

Jakie sygnały nadawane są przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego
kontroli?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj przedstawione znaki. Określ, jak powinien zachować się kierujący, widząc te

znaki.

Rys. 1

Rys. 2

Rys. 3

Rys. 4

Rys. 5

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ustalić, do jakiej kategorii zaliczamy te znaki,

wskazać, jakie kształty i barwy odpowiadają poszczególnym kategoriom znaków,

wyjaśnić, co oznaczają poszczególne znaki,

wskazać sposób zachowania się kierującego na drodze przy której ustawione są te znaki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

Ćwiczenie 2

Określ, w jaki sposób wyrażane są sygnały dawane przez kierującego ruchem policjanta

na skrzyżowaniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ustalić, w jaki sposób są wyrażane sygnały dawane przez kierującego ruchem policjanta,

wskazać postawy sygnały dawane przez kierującego ruchem policjanta,

wyjaśnić, co oznaczają poszczególne postawy i sygnały,

określić sposób zachowania się kierującego na skrzyżowaniu na którym ruch kierowany
jest przez policjanta.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze sytuacyjne,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

Ćwiczenie 3

Wyjaśnij znaczenie punktowych elementów odblaskowych barwy czerwonej, białej lub

żółtej stosowanych na drogach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ustalić, co oznaczają punktowe elementy odblaskowe odpowiedniego koloru,

wskazać miejsca i sytuacje, w jakich te elementy są stosowane,

określić sposób zachowania się kierującego na drodze, na której występują punktowe
elementy odblaskowe.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze sytuacyjne,

−

plansze ze znakami drogowymi poziomymi,

−

film,

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

4.3.4. Sprawdzian

postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wskazać, określić i odszukać normy prawne w sprawie znaków
i sygnałów obowiązujących w ruchu drogowym?



wymienić co wyrażają znaki i sygnały drogowe stosowane na
drogach?



podać barwy i kształty znaków drogowych wyrażających ostrzeżenia,
zakazy i nakazy?



rozpoznać znaki drogowe?



wskazać miejsca umieszczania znaków na drodze?



określić znaczenie sygnałów świetlnych (barwy) nadawanych przez
urządzenia umieszczone na drodze dla kierujących i pieszych?



dokonać prawidłowej interpretacji znaczenia sygnałów dawanych
przez osoby kierujące ruchem (postawa, ruchy rąk)?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Kontrola ruchu drogowego i uprawnienia osób

kontrolujących

4.4.1. Materiał

nauczania

Kontrola ruchu drogowego

Czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem

i jego kontrolowanie należą do zadań Policji. Policjant, w związku z wykonywaniem
czynności jest uprawniony do:

−

legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń co do sposobu
korzystania z drogi lub używania pojazdu,

−

sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem i jego
używaniem/prawo jazdy, dowód rejestracyjny/, a także dokumentu stwierdzającego
zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza
pojazdu lub stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia,

−

żądania poddania się przez kierującego pojazdem lub przez inną osobę, w stosunku do
której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem, badaniu w celu
ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do
alkoholu,

−

sprawdzania stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów, masy lub nacisku osi
pojazdu znajdującego się na drodze,

−

sprawdzania zapisów urządzenia rejestrującego samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy
oraz postoju,

−

zatrzymania, w przypadkach przewidzianych w ustawie, dokumentów stwierdzających
uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego używania,

−

wydawania poleceń osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch drogowy
lub zagrażającą jego bezpieczeństwu, albo osobie odpowiedzialnej za utrzymanie drogi
oraz kontrolowanemu uczestnikowi ruchu – co do sposobu jego zachowania,

−

uniemożliwienia kierowania pojazdem osobie znajdującej się w stanie nietrzeźwości lub
w

stanie po użyciu alkoholu, albo środka działającego podobnie do alkoholu,

uniemożliwienia korzystania z pojazdu, którego stan techniczny, ładunek, masa lub
nacisk osi zagrażają bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu, powodują uszkodzenie drogi
albo naruszają wymagania ochrony środowiska, uniemożliwienia korzystania z pojazdu,
jeżeli kierujący nim nie okazał dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub
stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia, uniemożliwienia kierowania
pojazdem przez osobę nie posiadającą wymaganych dokumentów uprawniających do
kierowania lub używania pojazdu,

−

używania przyrządów kontrolno-pomiarowych, a w szczególności do badania pojazdu,
określania jego masy, nacisku osi lub prędkości, stwierdzania naruszenia wymagań
ochrony środowiska oraz do stwierdzania stanu trzeźwości kierującego,

−

usuwania lub przemieszczania pojazdu,

−

kontroli przewozu drogowego towarów niebezpiecznych oraz wymagań związanych
z tym przewozem,

−

używania urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych, służących do
wydawania wiążących poleceń uczestnikowi ruchu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

występowania w uzasadnionym przypadku z wnioskiem o ocenę stanu zdrowia
kierującego pojazdem,

−

pilotowania pojazdów, których wymiary, masa lub naciski osi przekraczają określone
wielkości, pilotowanie wykonywane jest za opłatą ponoszoną przez właściciela lub
posiadacza pojazdu.
Kontrola ruchu drogowego w stosunku do kierujących pojazdami, którzy wykonują

transport drogowy lub przewóz na potrzeby własne, należy również do inspektorów Inspekcji
Transportu Drogowego. W tym zakresie inspektorom przysługują uprawnienia określone jak
dla Policji. Policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego.
Określonemu naruszeniu przypisuje się odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 do 10
i wpisuje się do tej ewidencji. Kierowcom, którzy zbiorą na swoim koncie więcej niż 24
punkty karne, są odbierane prawa jazdy. Początkujący kierowcy (mający prawo jazdy krócej
niż rok) tracą je już po uzyskaniu ponad 20 punktów karnych. Jeśli policjant uzyska
informację o stanie konta kierowcy i stwierdzi, że wraz z wymierzoną przez niego karą suma
punktów osiągnie 25 lub więcej (w przypadku początkującego kierowcy 21 lub więcej), jest
zobowiązany do odebrania prawa jazdy. Aby potem odzyskać odebrane prawo jazdy,
kierowca musi sam zabiegać o zdanie egzaminu kontrolnego. Nie wymaga to jednak
uczęszczania na kurs. Natomiast początkujący kierowcy (mający prawo jazdy krócej niż rok),
którym odebrano prawo jazdy po przekroczeniu granicy 20 punktów, w ogóle tracą prawo
jazdy i muszą od początku przejść cały kurs szkolenia. W ewidencji policja wpisuje także
naruszenia przepisów ruchu drogowego, którym nie przypisano wartości punktowej.
Punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po
upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił
się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów
przekroczyłaby 24 punkty. Kierowca wpisany do ewidencji może na własny koszt
uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za
naruszenie przepisów ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie 1 roku od dnia
wydania po raz pierwszy prawa jazdy.

Tabela 1. Punkty karne [1]

Spowodowanie zagrożenia życia ludzi i ich mienia lub spowodowanie uszkodzenia ciała innych
uczestników ruchu lub mienia (chodzi o wypadek dwóch lub więcej pojazdów)
Nieudzielanie pomocy ofiarom wypadku
Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku i zatrzymał się, by przepuścić pieszych
Kierowanie pojazdem po spożyciu alkoholu (powyżej 0,2 promila) lub środka podobnie działającego

Przekroczenie dozwolonej prędkości o ponad 50 km/h

Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim
Wyprzedzanie na przejazdach rowerowych i bezpośrednio przed nimi

Nie ustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu
Nie ustąpienie pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu przez jezdnię prze kierowcę skręcającego
w drogę poprzeczną
Niezatrzymanie pojazdu przed przechodzącą przez jezdnię osobą niepełnosprawną albo niewidomą
Niezatrzymanie pojazdu mimo otrzymania takiego sygnału od osoby uprawnionej do kontroli ruchu
drogowego

Przekroczenie prędkości o 41–50 km/godz.
Spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego (chodzi o tzw. kolizje drogowe)
Niezastosowanie się do sygnałów świetlnych, np. przejazd na czerwonym świetle
Niezastosowanie się do sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania
ruchem drogowym lub jego kontroli m.in. policjantów, strażników granicznych, żołnierzy, kolejarzy
i drogowców (trzy ostatnie kategorie tylko w szczególnych wypadkach)

Niestosowanie się do znaku „zakaz wjazdu”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu
Nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu pojazdom szynowym lub rowerzystom
Przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 31–40 km/godz.
Niezastosowanie się do znaków „zakaz ruchu w obu kierunkach”, „zakaz skrętu w lewo”, „zakaz
skrętu w prawo”, „nakaz jazdy”, „strzałka kierunkowa” oraz przejechanie podwójnej linii ciągłej
Nie ustąpienie pierwszeństwa pieszemu w trakcie cofania
Nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu podczas zmiany pasa ruchu
Nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu (w razie przecinania się kierunków jazdy) w miejscach, które
nie są skrzyżowaniami, np. na placu
Nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu podczas włączania się do ruchu
Nie ułatwienie przejazdu pojazdom uprzywilejowanym, np. karetkom na sygnale, naruszenie zakazu
zawracania
Spowodowanie niebezpiecznej sytuacji wynikającej z nie upewnienia się, czy można bezpiecznie
wyprzedzać
Naruszenie zakazu wyprzedzania przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia
Naruszenie zakazu wyprzedzania na zakrętach oznaczonych znakami ostrzegawczymi
Naruszenie zakazu wyprzedzania na skrzyżowaniach
Naruszenie zakazu wyprzedzania na przejazdach kolejowych i bezpośrednio przed nimi
Naruszenie zakazu wyprzedzania na przejazdach tramwajowych i bezpośrednio przed nimi

Nieprzestrzeganie znaków „zakaz wyprzedzania”
Nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu podczas cofania
Niezastosowanie się do znaku „pierwszeństwa dla nadjeżdżających z przeciwka”
Przekroczenie dozwolonej prędkości o 21–30 km/godz.

Niestosowanie się do obowiązku używania wymaganych przepisami świateł podczas jazdy od
zmierzchu do świtu
Wyprzedzanie z niewłaściwej strony
Pozostawienie pojazdu na drodze bez wymaganego przepisami oświetlenia
Naruszanie zakazu cofania na drodze ekspresowej lub autostradzie
Umieszczanie w lub na samochodzie urządzeń stanowiących wyposażenie pojazdu
uprzywilejowanego, wysyłających niebieskie lub czerwone sygnały świetlne albo sygnał dźwiękowy
o zmiennym tonie
Wyposażenie pojazdu w antyradar albo przewożenie go w stanie gotowym do natychmiastowego
użycia

Lekceważenie znaków „zakaz wjazdu” dla poszczególnych typów pojazdów, np. motocykle, ciągniki,
samochody ciężarowe
Przekroczenie prędkości o 11–20 km/godz.
Jazda z prędkością utrudniającą ruch innym kierującym
Niewłączanie świateł podczas jazdy we mgle i w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza
Niewłączanie świateł podczas jazdy w dzień od 1 października do ostatniego dnia lutego
Niestosowanie się podczas jazdy do obowiązku używania wymaganych przepisami świateł w tunelu
Omijanie pojazdu z niewłaściwej strony
Niewłączanie świateł przez motocyklistę
Nadużywanie świateł przeciwmgłowych (przednich lub tylnych)
Naruszenie zakazu cofania w tunelu, na moście, na wiadukcie

Niezastosowanie się do znaków zakazu wjazdu dla pojazdów o konkretnych wymiarach lub wadze
Przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 6–10 km/godz.
Niestosowanie się do pozostałych, nie wyszczególnionych powyżej znaków i sygnałów drogowych,
np. nieprzestrzegania zakazu używania sygnału dźwiękowego
Naruszenie zakazu zatrzymywania lub postoju

Kierowanie pojazdem, który nie jest dopuszczony do ruchu

Zatrzymywanie prawa jazdy
Policjant zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie:

−

stwierdzenia, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po
użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,

−

stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy,

−

gdy upłynął termin ważności prawa jazdy,

−

gdy wobec kierującego pojazdem wydane zostało postanowienie lub decyzja
o zatrzymaniu prawa jazdy,

−

gdy wobec kierującego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów lub wydano
decyzję o cofnięciu prawa jazdy,

−

przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów
ruchu drogowego,

−

przekroczenia przez kierującego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz
pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego.

Policjant również może zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego
podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być
orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z przyczyn
jego nieczytelności, podejrzenia jego przerobienia, podrobienia lub upłynięcia terminu
ważności uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni. W pozostałych przypadkach
zatrzymania prawa jazdy następuje bezwzględny zakaz prowadzenia pojazdów.

Zatrzymywanie dowodów rejestracyjnych
Policjant zatrzyma dowód rejestracyjny (pozwolenie czasowe) w razie:

−

stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, że pojazd zagraża bezpieczeństwu
w szczególności po wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze
elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, zagraża porządkowi ruchu,
narusza wymagania ochrony środowiska,

−

stwierdzenia, że pojazd nie został poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym
terminie lub termin badania nie został wyznaczony prawidłowo,

−

stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego w stopniu powodującym jego
nieczytelność,

−

uzasadnionego podejrzenia podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego,

−

stwierdzenia, że badanie techniczne zostało dokonane przez jednostkę do tego
nieupoważnioną,

−

nie okazania przez kierującego dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub nie
okazania dokumentu stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia,

−

uzasadnionego przypuszczenia, że dane w nim zawarte nie odpowiadają stanowi
faktycznemu.

W razie zatrzymania dowodu rejestracyjnego, policjant wydaje kierowcy pokwitowanie. Może
on zezwolić na używanie pojazdu przez czas nie przekraczający 7 dni, określając warunki
tego używania w pokwitowaniu. Zwrot zatrzymanego dokumentu następuje niezwłocznie po
ustaniu przyczyny uzasadniającej jego zatrzymanie.

Wpływ alkoholu na bezpieczeństwo

Alkohol spożyty nawet w niewielkich ilościach powoduje zakłócenia funkcji

psychofizycznych człowieka. Te zakłócenia stają się przyczyną nieprawidłowej reakcji, co
prowadzi do wypadku. Spożycie alkoholu powoduje wydłużenie czasu reakcji, który jest tak
ważny w sytuacjach szczególnych na drogach. Niestety coraz częściej kierowcy nie zdając
sobie z tego sprawy i siadają za kierownicę po spożyciu alkoholu.
Wyróżnia się dwa stany:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

stan po spożyciu alkoholu co oznacza, że zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub
prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 promila do 0,5 promila alkoholu albo obecności
w wydychanym powietrzu od 0,1mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm

−

stan nietrzeźwości co oznacza, że zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi
do stężenia we krwi powyżej 0,5 promila alkoholu albo obecności w wydychanym
powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm

Badania potwierdzają, że prawdopodobieństwo spowodowania wypadku przez nietrzeźwego
kierowcę zwiększa się: przy stężeniu alkoholu 0,5 promila – 2 razy, 1,0 promila – 7 razy,
1,3 promila – 15 razy, 1,5 promila – 15 razy.

Obecnie, przepisy prawa mówią, że prowadzenie pojazdu będąc pod wpływem alkoholu

lub stanie nietrzeźwym jest przestępstwem. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod
wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Ponadto sąd orzeka zakaz
prowadzenia pojazdów na czas od roku do lat 10. Jeżeli kierowca, będąc w stanie
nietrzeźwości spowoduje wypadek drogowy, którego następstwem jest śmierć człowieka lub
ciężki uszczerbek na zdrowiu, oprócz kary pozbawienia wolności może być ponadto ukarany
zakazem prowadzenia pojazdu na zawsze. W przypadku kiedy zachodzi uzasadnione
podejrzenie, że osoba, która kierowała pojazdem mogła kierować pojazdem po spożyciu
alkoholu, policjant ma prawo przeprowadzić badanie w celu ustalenia zawartości
w organizmie alkoholu, użyciu urządzeń elektronicznych dokonujących pomiaru stężenia
alkoholu w wydychanym powietrzu. W przypadku, gdy stan osoby podlegającej badaniu
uniemożliwia jego przeprowadzenie urządzeniem elektronicznym, ustalenie zawartości
w organizmie alkoholu następuje na podstawie badania krwi lub moczu.

Badanie w celu ustalenia obecności w organizmie środka działającego podobnie do

alkoholu może być przeprowadzone również w razie braku zgody kierującego, o czym należy
go uprzedzić. Minister właściwy do spraw zdrowia, kierując się skutkami oddziaływania na
organizm kierowcy środków działających podobnie do alkoholu, określa, w drodze
rozporządzenia wykaz tych środków oraz warunki i sposób przeprowadzania badań na ich
obecność w organizmie.

W razie uczestniczenia w wypadku drogowym, w którym jest zabity lub ranny, kierujący

pojazdem jest poddawany badaniu na zawartość w organizmie alkoholu lub środka
działającego podobnie do alkoholu. Badaniu można poddać także inną osobę, jeżeli zachodzi
uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem uczestniczącym w wypadku
drogowym, w którym jest zabity lub ranny.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

do jakich czynności kontrolnych upoważniony jest policjant?

w jakich przypadkach policjant zatrzyma prawo jazdy?

w jakich przypadkach policjant zatrzyma dowód rejestracyjny pojazdu?

jakie są konsekwencje kierowania pojazdem po spożyciu alkoholu bądź w stanie
nietrzeźwym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ustal, w jakich przypadkach policjant zatrzyma prawo jazdy oraz dowód rejestracyjny

pojazdu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ustalić, jakie dokumenty powinien posiadać kierujący pojazdem,

określić przypadki wykroczeń, za które zatrzymywane jest prawo jazdy,

określić przypadki wykroczeń, za które zatrzymywany jest dowód rejestracyjny pojazdu,

przedstawić sposób postępowania w razie zatrzymania dokumentów,

ustalić, jakie konsekwencje ponosi kierujący w przypadku zatrzymania tych dokumentów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj, za jakie wykroczenia drogowe i w jakiej liczbie mogą być przydzielone

punkty karne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować tabele punktów karnych,

określić przypadki wykroczeń, za które kierujący otrzyma punkty karne,

przedstawić konsekwencje otrzymania przez kierującego więcej niż 24 punktów lub 20
punktów w ciągu roku za wykroczenia w ruchu drogowym

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

−

tabela punktów karnych.

Ćwiczenie 3

Przedstaw konsekwencje prawne grożą kierującemu będącemu w stanie po spożyciu

alkoholu lub w stanie nietrzeźwości oraz jaki jest wpływ spożytego alkoholu przez
kierującego na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować różnice pojęć – stan po spożyciu alkoholu, stan nietrzeźwości,

określić sankcje prawne stosowane wobec kierujących będących pod wpływem alkoholu,

ocenić, jak wpływa alkohol na sprawność ruchową, psychofizyczną kierującego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do sieci Internet,

−

ustawa „Prawo o ruchu drogowym”.

4.4.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

podać osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego?



określić przypadki, w których policjant zatrzyma prawo jazdy?



określić przypadki, w których policjant zatrzyma dowód rejestracyjny
pojazdu?



zaplanować sposób postępowania w przypadku uczestniczenia
w kolizji lub wypadku drogowym?



ocenić, jak wpływa alkohol na sprawność kierującego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Sprawdzian składa się z 20 zadań testowych.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

Odpowiedziami prawidłowymi mogą być jedna, dwie lub trzy odpowiedzi.

W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź weź w kółko i zaznacz prawidłową.

Za każdą prawidłową odpowiedź możesz zdobyć 1 punkt.

Na uważne przeczytanie i udzielenie odpowiedzi masz 25 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Kierującemu pojazdem nie wolno
a)

otwierać drzwi pojazdu bez upewnienia się, że nie spowoduje to zagrożenia
bezpieczeństwa ruchu.

wysiadać z pojazdu, bez upewnienia się, że nie spowoduje to zagrożenia
bezpieczeństwa ruchu.

kierować pojazdem w stanie po użyciu alkoholu lub środka podobnie działającego do
alkoholu.

oddalać się od pojazdu w którym pracuje silnik.

Jazda z częściowo zaparowanymi szybami pojazdu
a)

jest niedopuszczalna, jeżeli jest to szyba przednia.

może być przyczyną wypadku drogowego.

nie ma wpływu na bezpieczeństwo jazdy.

nie ogranicza widoczności.

Przed rozpoczęciem wyprzedzania kierujący pojazdem powinien upewnić się, czy
kierujący jadący
a)

za nim nie rozpoczął wyprzedzania.

przed nim na tym samym pasie ruchu nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania
innego pojazdu.

przed nim na tym samym pasie ruchu nie zasygnalizował zmiany pasa ruchu lub
kierunku jazdy.

za nim nie sygnalizuje skrętu w prawo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cofanie pojazdu jest zabronione
a)

na moście lub na wiadukcie.

w tunelu.

na drodze ekspresowej.

na autostradzie.

Jeżeli sygnalizator umieszczony jest po prawej stronie jezdni, to zatrzymanie pojazdu
wynikające z nadawanego sygnału czerwonego
a)

może nastąpić za linią zatrzymania, ale przed sygnalizatorem.

może nastąpić za linią zatrzymania, ale przed jezdnią drogi poprzecznej.

powinno nastąpić przed sygnalizatorem – w razie braku linii zatrzymania.

powinno wystąpić za sygnalizatorem ale przed jezdnią drogi poprzecznej.

Migający sygnał żółty nadawany przez sygnalizator
a)

ostrzega o występującym niebezpieczeństwie lub utrudnieniu ruchu.

oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator.

nakazuje zachowanie szczególnej ostrożności.

oznacza nakaz bezwzględnego zatrzymania.

Kierujący pojazdem wyprzedzanym
a)

powinien zmniejszyć prędkość w czasie wyprzedzania.

nie powinien zwiększać prędkości w czasie wyprzedzania.

nie powinien zwiększać prędkości bezpośrednio po wyprzedzaniu.

powinien zjechać na pobocze.

Pas bezpieczeństwa jest zapięty prawidłowo, gdy
a)

nie jest skręcony.

ma właściwy naciąg.

jest luźny na całej długości.

jego część obojczykowa znajduje się możliwie blisko szyi.

Badanie w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu może być przeprowadzone
a)

przy użyciu urządzeń elektronicznych dokonujących pomiaru stężenia alkoholu
w wydychanym powietrzu.

poprzez badanie krwi i moczu.

również w razie braku zgody kierującego, o czym powinien być uprzedzony.

tylko w razie zgody kierującego.

10.

Na drogach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu wyprzedzanie pojazdu silnikowego
jest zabronione
a)

przy dojeżdżaniu do wierzchołków wzniesień.

na zakrętach oznaczonych znakami ostrzegawczymi.

przy zjeżdżaniu z wierzchołków wzniesień.

na obszarze zabudowanym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11.

Nie wolno holować

dwóch pojazdów osobowych.

pojazdu o niesprawnych hamulcach, chyba, że sposób holowania wyklucza potrzebę
ich użycia.

pojazdu z niesprawnym układzie kierowniczym, chyba, że sposób holowania
wyklucza potrzebę jego użycia.

pojazdu osobowego przez pojazd osobowy na holu giętkim.

12.

Kierujący pojazdem powinien dostosować prędkość jazdy do

stanu i widoczności drogi.

warunków atmosferycznych.

natężenia ruchu pieszych i pojazdów.

własnych umiejętności.

13.

Zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego na przejeździe kolejowym może stworzyć
kierujący pojazdem, który
a)

wjeżdża na tory bez upewnienia się, czy nie zbliża się pociąg.

wyprzedza pojazdy na przejeździe.

wyprzedza pojazdy bezpośrednio przed przejazdem.

wjeżdża na przejazd w przypadku braku możliwości jego opuszczenia.

14.

Dwa na przemian migające sygnały czerwone oznaczają
a)

zakaz wjazdu za sygnalizator lub inne urządzenie nadające te sygnały.

uszkodzoną sygnalizację.

zezwolenie na jazdę z zachowaniem szczególnej ostrożności.

zezwolenie na jazdę w prawo lub w lewo.

15.

Kierujący pojazdem powinien zmienić światła drogowe na mijania, gdy zbliża się do
pojazdu
a)

nadjeżdżającego z przeciwka.

poprzedzającego, którego kierujący może być oślepiony.

szynowego, jeśli istnieje możliwość oślepienia kierującego nim.

gdy wjeżdża w obszar zabudowany.

16.

Umieszczone na jezdni punktowe elementy odblaskowe barwy
a)

czerwonej – wyznaczają prawą krawędź jezdni.

białej wyznaczają lewą krawędź jezdni.

żółtej – wyznaczają miejsce zatrzymania pojazdu.

zielone wyznaczają środek jezdni.

17.

Widząc na nawierzchni jezdni znaki barwy białej i żółtej, kierujący pojazdem
a)

jest ostrzegany o zmianie organizacji ruchu.

powinien stosować się do znaków barwy białej przed znakami barwy żółtej.

powinien stosować się do znaków barwy żółtej przed znakami barwy białej.

silnikowym może nie stosować do tych znaków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18.

Podczas postoju na jezdni w warunkach niedostatecznej widoczności, kierujący pojazdem
silnikowym
a)

może nie włączać świateł zewnętrznych pojazdu.

może używać świateł postojowych jedynie od strony środka jezdni.

powinien używać świateł pozycyjnych przednich i tylnych lub świateł postojowych.

w takich warunkach ma obowiązek sygnalizowania postoju tylko poza obszarem
zabudowanym.

19.

Kierującemu nie wolno używać pojazdu
a)

do ciągnięcia za nim osób, np. na sankach lub nartach.

powodującego nadmierną emisję spalin do środowiska.

powodującego nadmierny hałas.

na którym ładunek jest niezabezpieczony przed przemieszczaniem się.

20.

W razie konieczności pozostawienia na drodze ładunku, kierujący ciągnikiem

powinien oznaczyć go w sposób widoczny w dzień i w nocy.

powinien pozostawić za nim przyczepę i odjechać ciągnikiem w celu sprowadzenia
pomocy.

może nie oznaczać go w ciągu dnia.

powinien pozostawić ciągnik i przyczepę i udać się po pomoc.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Stosowanie przepisów ruch drogowego

Zakreśl poprawną odpowiedź/odpowiedzi.

zadania

Odpowiedź Punkty

a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 2005 r.
(Dz. U. Nr 108, poz. 907 i 908) w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo
o ruchu drogowym

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170 z 12
października 2002 r., poz. 1393)

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005 r. w sprawie
szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami,
instruktorów i egzaminatorów (Dz.U. Nr 217, poz. 1834 z 2005 r. z późn. zm.)

Wydawnictwa „Podręczniki Kierowcy” – grupy „IMAGE”, „Agencji Wydawniczej MZ”
dostępne na rynku księgarskim

www.kodeksdrogowy.com.pl

www.prawojazdy.com.pl

www.eti.agh.edu.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Test z zasad i przepisów ruchu drogowego
Przepisy ruchu drogowego, Rower, Bezpieczeństwo ruchu drogowego
przepisy ruchu drogowego w UE tabela prędkości
Testy WORD, PYTANIA O RUCHU DROGOWYM 1, PRZEPISY O RUCHU DROGOWYM
PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO ZNAKI NAKAZU
test przepisy ruchu drogowego
01-zasadniczy przepisy ruchu drogowego-75, Instruktor Nauki Jazdy, Testy, Testy2009 WORD Olsztyn
Przepisy Ruchu drogowego przejazdy kolejowe i dokumenty
Przepisy Ruchu Drogowego Podstawowe pojęcia
PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO
PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO odp id Nieznany
PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO kam
Test ze znajomości przepisów ruchu drogowego dla szkół podstawowych
2007 07 24 Wypisy z przepisów Ruchu drogowego na kurs podstawowy

więcej podobnych podstron