KOMENDA MIEJSKA

PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

W OPOLU

SPRZĘT OCHRONY

DRÓG ODDECHOWYCH

OPOLE 2007

OPRACOWANIE ZAWIERA:

1. Cel i zakres stosowania aparatów ochrony dróg oddechowych.

2. Proces oddychania – skutki niedotlenienia.

3. Podział sprzętu ochrony dróg oddechowych.

4. Ogólna budowa aparatów powietrznych pod- i nadciśnieniowych.

5. Opis techniczny aparatu ochrony dróg oddechowych.

5.1. Płyta nośna z pasami nośnymi i obejmującymi.

5.2. Reduktor ciśnienia.

5.3. Przewód z manometrem wodoszczelnym.

5.4. Dwudzielny przewód zredukowanego ciśnienia na szybkozłączu.

5.5. Automat oddechowy podciśnieniowy.

5.6. Automat oddechowy nadciśnieniowy.

5.7. Butle powietrza z zaworami.

5.8. Maska pod i nadciśnieniowa.

5.9. Trójnik z szybkozłączami.

5.10. Przewód wentylacji odzieży ochronnej.

5.11. Przewód zasilający.

6. Użytkowanie aparatu

6.1. Czynności obsługowe.

6.2. Składowanie i przechowywanie aparatu.

7. Przegląd aparatu ochrony dróg oddechowych.

7.1. Roboczy przegląd aparatu przed użyciem.

7.2. Roboczy przegląd aparatu po użyciu.

7.3. Kwartalny przegląd aparatu.

8. Naprawy aparatu ochrony dróg oddechowych.

9. Maska twarzowa do aparatu ochrony dróg oddechowych.

9.1. Użycie maski.

9.2. Konserwacja maski.

9.3. Naprawa maski.

1. Cel i zakres stosowania aparatów ochrony dróg oddechowych.

Aparaty powietrzne butlowe na sprężone powietrze są sprzętem,

stosowanym do celów ochrony ochrony dróg oddechowych podczas działań
ratowniczo-gaśniczych, lub w czasie ratowania poszkodowanych ze strefy
zagrożonej. Umożliwiają one oddychanie przy niedostatku tlenu oraz w razie
obecności w otaczającej atmosferze substancji szkodliwych występujących w
dowolnym stężeniu, jeżeli nie wpływają one niszcząco na zespoły aparatu i nie
powodują zmian w ich działaniu.

Aparaty jednak nie zabezpieczają przed możliwością zatrucia przez skórę

substancjami szkodliwymi i nie są przeznaczone do nurkowania.

Mogą być użytkowane w temperaturze otoczenia w granicach od ok. -30°

C do +60°C. W zależności od typu aparatu są przystosowane są do noszenia na
plecach, lub mocowane na pasie i noszone na boku.

Podczas działań w rejonie awarii, w którym mogą występować strefy

skażeń toksycznymi środkami przemysłowymi (TSP), bojowymi środkami
trującymi (BST), substancjami promieniotwórczymi i środkami biologicznymi
(ciała stałe, ciecz, aerozol, pary), wpływającymi niszcząco na aparat i na
możliwość zatrucia użytkownika poprzez skórę, aparaty można stosować w
komplecie z gazoszczelną odzieżą ochronną i rękawicami ochronnymi.

2.

Proces oddychania – skutki niedotlenienia.

Oddychanie jest to proces pobierania przez organizm tlenu zawartego w

powietrzu z otoczenia, łączenie tego tlenu z krwią i oddawanie CO

2

do

otoczenia.

W normalnych warunkach wdech powietrza do płuc wynika

z mechanicznego powiększenia się objętości klatki piersiowej. Wdech i wydech
określa się mianem cyklu oddechowego. Dorosły człowiek w stanie spoczynku
wykonuje 15 - 18 cykli na minutę. Każdy wdech to około 0,5 l powietrza przy
czym do płuc dochodzi ok. 70% a reszta pozostaje w drogach oddechowych.

Podczas działań ratowniczych w wdychanym powietrzu mogą znajdować

się zanieczyszczenia w postaci cząstek pyłu, kurzu, sadzy, gazów.

W cząstkach tych może znajdować się wiele substancji trujących. Wchłanianie
tych substancji odbywa się przede wszystkim poprzez drogi oddechowe. Wśród
takich substancji można wymienić, np.: tlenek węgla (znajdujący się w dymie),
który jest przyczyną zaczadzeń, a także chlor, amoniak, fluorowodór, fosgen i
wiele innych substancji, które działają drażniąco czy to na drogi oddechowe, czy
same płuca, doprowadzając do ich obrzęku, uniemożliwiając tym samym
oddychanie. Działanie wielu zanieczyszczeń gazowych polega na zablokowaniu
przenoszenia tlenu lub podrażnieniu ośrodka oddechowego.

W łagodnej postaci zanieczyszczenia te mogą powodować zubożenie

zawartości tlenu w wdychanym powietrzu. Oddychanie powietrzem o
zmniejszonej zawartości tlenu jest utrudnione, wywołuje uczucie stopniowo
nasilającej się duszności, utratę przytomności, a nawet śmierć. Już zmniejszenie
ilości tlenu w powietrzu wydychanym do 15% powoduje powstanie objawów
wyrównawczych, które wyrażają się w głębszych oddechach, częstych skurczach
serca i zwolnionych procesach utleniania biologicznego. Przy spadku zawartości

tlenu do 14-9% oddech staje się przerywany, a mięśnie szybko męczą się, na
skutek niedotlenienia. Dalsze obniżanie zawartości tlenu do 8-6% powoduje
śmierć przez uduszenie.

3. Podział aparatów ochrony dróg oddechowych.

W Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczej Straży Pożarnej użytkuje się

różnego typu aparaty ochrony dróg oddechowych z podziałem na pod-
i nadciśnieniowe.

W aparacie podciśnieniowym aby wykonać oddech należy wytworzyć
podciśnienie w masce po przez wdech, powoduje to zassanie powietrza z butli.
Inaczej mówiąc w aparacie podciśnieniowym w zależności od fazy cyklu
oddechowego, pod maską panuje podciśnienie (przy wdechu) lub nadciśnienie
(przy wydechu).
W aparatach nadciśnieniowych powietrze cały czas tłoczone jest do maski, w
której panuje nadciśnienie, co znacznie ułatwia oddychanie i zapobiega
przedostawaniu się do maski czynników szkodliwych dla ratownika w przypadku
występowania ewentualnych nieszczelności.

Powszechnie w użyciu są aparaty takich producentów jak: Auer, Drager,

Faser i Fenzi. Mogą się one różnić wyglądem zewnętrznym, jednak ich budowa
jest podobna i w większości składają się z tych samych elementów. Różnice mogą
wynikać z innych parametrów pracy poszczególnych podzespołów, dlatego też nie
należy łączyć ze sobą poszczególnych elementów aparatu pochodzących od
różnych producentów.

4. Ogólna budowa aparatów ochrony dróg oddechowych pod- i

nadciśnieniowych.

W skład kompletnego aparatu wchodzą:

–

płyta nośna i elementy nośne

–

maska twarzowa

–

butla ze sprężonym powietrzem

–

zawór butli

–

reduktor ciśnienia

–

przewód średniego ciśnienia

–

automat oddechowy pod lub nadciśnieniowy

–

manometr (czujnik bezruchu).

5. Opis techniczny aparatu ochrony dróg oddechowych.

Dla lepszego zobrazowania budowy posłużę się schematem aparatu

powietrznego TYP APS 3/SNE 1600 firmy Faser, który posiada wszystkie
elementy spotykane w aparatach ochrony dróg oddechowych stosowanych w
ochronie przeciwpożarowej.
5.1. Płyta nośna z pasami nośnymi i obejmującymi (rys. 1 poz. 1).

Płytę nośną tworzy odpowiednio ukształtowana i dopasowana do
użytkownika płyta do której przymocowano pozostałe elementy aparatu.
Dwa pasy ramienne z samoblokującymi klamrami regulowanymi, pozwalają
na szybką i łatwą regulację pasów. Naszyte na naramienniku taśmy zapinane

zatrzaskami, mocują i utrzymują przewód manometru i przewód
zredukowanego ciśnienia, które przeprowadzone ponad plecami mogą być
po zmianie naramienników noszone po lewej lub prawej stronie. Pas
brzuszny zabezpieczający aparat przed przemieszczaniem się, posiada
samoblokującą klamrę zapinającą umożliwiającą szybkie rozłączenie pasa.
Płyta nośna aparatu jest ważnym elementem, który ma duży wpływ komfort
pracy. Powinna pozwalać na szybką i sprawna regulację elementów, nie
przysparzać problemów nawet przy pracy w różnych pozycjach np. głową w
dół. Stelaż powinien równomiernie rozkładać ciężar aparatu, aby pracujący
nie odczuwał dyskomfortu.

Kompletną budowę płyty nośnej oraz elementy składowe pokazuje rys.:

1. Płyta nośna
2. Pas nośny
3. Pas brzuszny
4. Obejma
5. Nakładka
6. Łoże butli
7. Taśma obejmująca
8. Klamra

5.2. Reduktor ciśnienia (rys. 1, poz. 2).

Podzespół stanowiący 1-wszy stopień redukcji ciśnienia powietrza od
wysokiego ciśnienia panującego w butli do średniego ciśnienia powietrza
doprowadzonego przewodem zredukowanego ciśnienia do automatu
oddechowego, mocowany jest przegubowo do płyty nośnej.
Reduktor posiada:
- gniazdo do podłączenia powodu z manometrem,
- gniazdo do podłączenia przewodu zredukowanego ciśnienia

-

urządzenie ostrzegawcze, sygnalizujące użytkownikowi za pomocą sygnału

akustycznego zmniejszanie się zapasu powietrza

- zawór bezpieczeństwa upuszczający na zewnątrz nadmiar powietrza w

przypadku awarii reduktora, z możliwością korzystania z manometru.

5.3. Przewód z manometrem wodoszczelnym (rys. 1, poz. 3).

Manometr wskazuje ciśnienie powietrza w butlach z chwilą otwarcia
zaworów butli. Zakres wskazań od 0 do .... zależny jest od tego jakie butle
stosujemy w aparacie czy na ciśnienie 20 Mpa czy 30 Mpa. Na skali
manometru oznaczono:
- zakres ciśnienia działania sygnału ostrzegawczego (MPa),
- ciśnienie napełniania butli (Mpa),
Połączenie manometru z przewodem jest obrotowe i należy je ustalić
względem oczu użytkownika przed otwarciem zaworu butli (w aparacie nie
będącym pod ciśnieniem).

UWAGA ! W aparacie będącym pod ciśnieniem (uwidocznione wskazanie na

manometrze) zabrania się pokręcać manometrem, rozłączać i łączyć
szybkozłącza.

5.4. Dwudzielny przewód zredukowanego ciśnienia na szybkozłączu (rys.1,

poz. 4).

Elastyczny, wąż średniego ciśnienia służący do doprowadzenia powietrza
o zredukowanym ciśnieniu z reduktora do automatu oddechowego
zakończony szybkozłączem, które pozwala na:
- rozłączenie części przewodu połączonego z automatem oddechowym i

maską

- podłączenie dodatkowego trójnika z szybkozłączami, celem

doprowadzenia powietrza do przewietrzania gazoszczelnej odzieży
ochronnej lub dla 2-go użytkownika aparatu.

5.5. Automat oddechowy podciśnieniowy (rys. 1, poz. 5).

Jest to podzespół stanowiący II-gi stopień redukcji ciśnienia obniża
ciśnienie zredukowane powietrza do ciśnienia otoczenia i doprowadza je do
płuc użytkownika zgodnie z rytmem oddechowym. Na pokrywie automatu
znajduje się gumowy przycisk dla ręcznego zwiększenia dawkowania
powietrza Automat posiada złącze gwintowe (oznaczone na pokrętle)
służące do podłączenia z komorą zaworową maski twarzowej.

5.6. Automat oddechowy nadciśnieniowy (rys. 1, poz. 6).

Jest to podzespół stanowiący II-gi stopień redukcji ciśnienia który
niezależnie od fazy cykle oddechowego (wdech czy wydech), utrzymuje
pod częścią twarzową nadciśnienie. Automat posiada urządzenie
przełączające, które pozwala na utrzymanie aparatu w pogotowiu przy
otwartych zaworach butli, a po założeniu maski twarzowej, na przełączenie
urządzenia na pracę w układzie nadciśnieniowym. Automat posiada złącze
gwintowe lub szybkozłącze do podłączenia z komorą zaworową maski
nadciśnieniowej.

5.7. Butle powietrza z zaworami (rys. 1, poz. 7).

Aparat może być wykonany jako zespół jedno, dwu lub trzy butlowy
z ciśnieniem napełniania 20 MPa (jak w przypadku APS/3SNE-1600), lub
30 MPa. Butle mogą mieć pojemność 4, 6 lub 6,8 l i mogą być wykonane ze
stali lub kompozytu. W wersji dwu lub trój butlowej butle są połączone z

reduktorem poprzez łącznik międzybutlowy. Większość aparatów pozwala
na stosowanie jednej lub dwóch butli zamiennie. Na butli powinno być
wybite cechowanie zawierające:
- numer fabryczny i rok produkcji butli,
- ciężar butli,
- ciśnienie robocze i próbne.
- pojemność butli,
- określenie na jaki gaz przeznaczona jest butla.
- datę następnej legalizacji.
To wszystko powinno być potwierdzone pieczątką przedstawiciela dozoru
technicznego.

5.8. Maska pod i nadciśnieniowa (rys. 1, poz 8 i 9).

Przeznaczona do osłaniania części twarzowej (usta, nos i oczy)
użytkownika. Mocowana może być za pomocą taśm nagłowia, siatki
wykonanej z tkaniny Nomex lub zaczepów do hełmów. Posiada komorę
zaworową z gwintem (oznaczone na komorze), lub gniazdo wtykowe pod
szybkozłącze. Dobra maska powinna zapewniać dobrą widoczność czyli
duży kąt widzenia, możliwość komunikowania się z otoczeniem –
membrana foniczna.

5.9. Trójnik z szybkozłączami (rys. 1, poz. 10).

Trójnik jest mocowany na szybkozłączu dwudzielnego przewodu
zredukowanego ciśnienia. W zależności od przeznaczenia aparatu trójnik
umożliwia:
- podłączenie automatu oddechowego nadciśnieniowego i przewodu

wentylacji odzieży,

- podłączenie automatu oddechowego w wykonaniu standardowym i przez

przewód zasilający podłączenie automatu oddechowego nadciśnieniowego.

5.10. Przewód wentylacji odzieży ochronnej (rys. 1, poz. 11).

Jest to elastyczny wąż średniego ciśnienia podłączony z jednej strony do
trójnika, a z drugiej do zaworu wentylacyjnego gazoszczelnej odzieży
ochronnej. Doprowadza powietrze o zredukowanym ciśnieniu do
przewietrzania odzieży.

5.11. Przewód zasilający (rys. 1, poz. 12).

Jest to elastyczny wąż średniego ciśnienia podłączony z jednej strony do
trójnika a z drugiej do automatu oddechowego nadciśnieniowego z maską
nadciśnieniową Doprowadza powietrze o zredukowanym ciśnieniu dla
drugiego użytkownika.

APARAT POWIETRZNY BUTLOWY

TYP APS 3/SNE-1600

do gazoszczelnej

odzieży ochronnej

6. Użytkowanie aparatu ochrony dróg oddechowych.

Jakkolwiek aparaty powietrzne są stosowane w akcjach ratowniczo-

gaśniczych, użytkownikami powinny być osoby przeszkolone teoretycznie i
praktycznie w zakresie użycia aparatów, ich obsługi przed i po użyciu, oraz
obsługi codziennej.

6.1. Czynności obsługowe:

–

otwieranie i zamykanie zaworów butli wykonać zgodnie z kierunkiem
strzałek oznaczonych na pokrętłach zaworów, czynność ta powinna
przebiegać płynnie bez zacięć,

–

otwieranie zaworu butli wykonać przez obrót pokręteł do oporu,
następnie obrócić je o 1/4 obrotu z powrotem,

–

przy zamykaniu zaworów butli, nie dokręcać ich zbyt mocno,

–

połączenie szybkozłącza przewodu do wentylacji gazoszczelnej odzieży
ochronnej, przeprowadza się przez odciągnięcie tulejki moletowanej do
oporu, włożenie przyłącza na końcówkę zaworu wentylacyjnego odzieży
(aż do zaskoczenia tulejki) i zabezpieczeniu połączenia nakrętką
moletowaną,

–

połączenia pozostałych szybkozłączy przeprowadza się przez włożenie
końcówki przewodu do otworu przyłącza aż do zaskoczenia kulek.
Rozłączenie przeprowadza się przez wciśnięcie końcówki przewodu do
oporu i odciągnięciu tulejki moletowanej,

–

należy stale kontrolować wielkość ciśnienia na manometrze
określającego zapas powietrza w butlach,

–

zwracać uwagę na szczelność połączeń maski z aparatem,

–

zwracać uwagę na moment zadziałania urządzenia ostrzegawczego,
sygnalizującego użytkownikowi bezzwłoczne wycofanie się ze strefy
zagrożonej. Przy dłuższej do przebycia drodze, moment rozpoczęcia
wycofywania się zależy od odczytu wskazań manometru.

Producenci aparatów ustalili czasookresy kontroli i legalizacji
poszczególnych podzespołów aparatów mających wpływ na niezawodność
działania i bezpieczeństwo użytkowania.

6.2. Składowanie i przechowywanie aparatów.

Składowanie i przechowywanie aparatów powinno się odbywać również
według zaleceń producenta. Aparaty dokładnie wymyte i osuszone ze
zdezynfekowanymi maskami należy przechowywać w pomieszczeniach
suchych, zabezpieczonych przed bezpośrednim działaniem promieni
słonecznych, w odpowiedniej temperaturze otoczenia, wilgotności powietrza
i odległości od urządzeń grzejnych.
W pomieszczeniach tych nie mogą być przechowywane materiały
wywierające szkodliwy wpływ na elementy aparatu jak: oleje, smary,
benzyna i ługi. Również w pomieszczeniach tych aparat nie powinien ulegać
zanieczyszczeniu i zapyleniu.
W butlach aparatu należy utrzymywać ciśnienie powietrza 0,5 - 1,0 MPa dla
zabezpieczenia przedostawania się do nich powietrza atmosferycznego, które
przyśpiesza korozję.

Przy magazynowaniu aparatu w okresie dłuższym niż kwartał, części
gumowe należy zakonserwować.

7. Przeglądy aparatu ochrony dróg oddechowych.

Przegląd aparatu ma na celu wykrycie uszkodzeń, wymianę zużytych

części, oczyszczenie i konserwację oraz okresową wymianę części podlegających
legalizacji. Podczas eksploatacji i składowania aparatu należy przeprowadzić
następujące przeglądy:

7.1. Roboczy przegląd aparatu przed użyciem.

- bezpośrednio przed każdorazowym użyciem, należy dokonać oględzin

zewnętrznych aparatu sprawdzając:

* czy aparat jest kompletny,

* prawidłowości połączeń,
* działanie szybkozłączy,
* nienaruszalności plomb,

* czy żaden element nie jest obluzowany i czy nie występują uszkodzenia

mechaniczne na poszczególnych elementach.

UWAGA ! W przypadku stwierdzenia uszkodzeń aparat nie może być użyty.

- sprawdzić szczelność automatu oddechowego.

Wykonuje się to przez wykonanie głębokiego wdechu (przez złącze
automatu) przy zamkniętych zaworach odcinających na butlach. Nie
powinno zachodzić zjawisko zasysania powietrza. Szczelność komory
powietrznej automatu objawia się pełnym ugięciem membrany i
trudnością w wykonaniu oddechu.

- sprawdzić zapas powietrza w aparacie.

Należy odczytać ciśnienia na manometrze. Minimalne ciśnienie powietrza
w butlach (li) powinno wynosić 18 MPa przy ciśnieniu napełniania 20 MPa
i 27 MPa przy ciśnieniu napełniania 30 MPa.

- sprawdzić działanie aparatu:

* w wykonaniu standardowym (podciśnieniowym) należy otworzyć

zawór(y) butli, końcówkę gwintowaną automatu oddechowego przyłożyć
do ust i wykonać kilka wdechów. Prawidłowe działanie aparatu objawia
się natychmiastowym podaniem powietrza przy wdechu bez
nadmiernych oporów i odcięciu wypływu powietrza w czasie wydechu.
W stanie spoczynku (bez wykonywania oddechów) spod zaworu
automatu oddechowego nie powinien następować samoczynny wypływ
powietrza

* w wykonaniu nadciśnieniowym należy otworzyć zawór(y) butli, w

zależności od rozwiązania konstrukcyjnego automatu nadciśnieniowego
znajdującego się w komplecie, spowodować włączenie i wyłączenie
działania automatu. Włączenie automatu do działania spowodować przez
przyłożenie automatu do ust, wykonanie głębokiego wdechu, co objawia
się ciągłym wypływem powietrza z automatu o dużym natężeniu
przepływu, a wyłączenie działania przez wciśnięcie przycisku

znajdującego się na automacie.

- sprawdzić działanie urządzenia ostrzegawczego.

Sprawdzenie polega na zbadaniu przy jakim ciśnieniu powietrza w butlach
zaczyna ono działać. W tym celu należy:

* otworzyć na krótko zawory butli, celem wypełnienia aparatu powietrzem,

po czym zamknąć zawór

* przez naciśnięcie na przycisk automatu podciśnieniowego lub

nadciśnieniowego, spowodować powolne upuszczanie powietrza z
aparatu, obserwując na manometrze spadek ciśnienia i wskazanie
manometru, przy którym urządzenie zacznie działać. Uruchomienie
sygnału powinno nastąpić przy ciśnieniu 5,5

±0,5

MPa.

- sprawdzić i wyregulować pasy ramieniowy i brzuszny.

Należy dokonać sprawdzenia klamer (ich prawidłowego założenia) i
wyregulować długości pasów zgodnie z potrzebą tak, aby zapewnić
swobodę ruchów i nie powodować ucisku jakiejkolwiek części ciała.

- sprawdzić i założyć maskę.

Szczelność maski należy sprawdzić przed połączeniem jej z automatem
oddechowym. W tym celu należy:

* nałożyć maskę na twarz,
* w komorze zaworowej zatkać gniazdo dłonią,
* wykonać głęboki wdech,

Jeżeli powietrze nie przedostaje się do maski, to maska zostaje dociśnięta
do twarzy, co świadczy o jej szczelności. Po sprawdzeniu szczelności maski
i stanu uszczelki gniazda maski, należy podłączyć automat oddechowy
(gwintowany lub szybkozłącze), nałożyć maskę na twarz, poprawić
ułożenie i wyprostować ewentualne skręcenia taśm na głowie. Jeżeli
powietrze wydostaje się spod maski należy dociągnąć taśmy przy masce.

Po kontroli aparat jest gotowy do użytku.

7.2. Roboczy przegląd aparatu po użyciu.

Po każdym użyciu aparatu należy:
- zdjąć aparat nie zrzucając go i zamknąć zawory(r) butli,
- przez naciśnięcie przycisku przy automacie oddechowym, usunąć

powietrze do otoczenia,

- maskę odłączyć od automatu oddechowego,
- wymontować z aparatu zespół butli lub butlę,
- zewnętrznie oczyścić aparat. Miejsca szczególnie zabrudzone zmyć letnią

wodą mydlaną przy użyciu gąbki lub włosianej szczotki, a następnie
spłukać czystą wodą. Do wycierania i osuszania aparatu nie wolno używać
materiałów pozostawiających włókna lub strzępki. Suszenie nie powinno
przebiegać w ostrych promieniach słońca lub przy grzejnikach,

- przeprowadzić czyszczenie maski zgodnie z instrukcją jej użycia,
- przeprowadzić oględziny zewnętrzne, pod kątem uszkodzeń

mechanicznych, a zauważone usterki usunąć. Miejsca z uszkodzonymi
powłokami antykorozyjnymi pomalować,

UWAGA ! Nie należy pokrywać smarem żadnych części aparatu.

- butle napełnić powietrzem do ciśnienia właściwego dla danej butli.

Napełnianie butli powinno być przeprowadzone na odpowiednim
stanowisku w zależności od ciśnienia napełniania butli. Do napełniania
stosować powietrze pozbawione szkodliwych zanieczyszczeń
(przefiltrowane) i zawierające nie mniej niż 20 % tlenu i nie więcej niż 50
mg/m

3

paty wodnej. Za wysoka zawartość wody w powietrzu oddechowym

może spowodować:

* wystąpienie korozji we wnętrzu butli (korozja punktowa), która może

spowodować zagrożenie bezpieczeństwa przed upływem terminu
legalizacji,

* zamarzanie wody w kanałach przepływowych reduktora w niskich

temperaturach, co może spowodować zakłócenia we wskazaniach
manometru, działaniu sygnału ostrzegawczego, zatkanie otworów w
siatkach ochronnych przez kryształki lodu, może to spowodować
dławienie lub odcięcie dopływu powietrza

- sprawdzić stan pierścieni uszczelniających,
- zamontować do aparatu napełnione powietrzem butle,
- przeprowadzić badania kontrolne aparatu.

7.3. Kwartalny przegląd aparatu.

Kwartalny przegląd aparatu przeprowadza się wtedy, gdy aparat nie był
używany. Podczas tego przeglądu należy sprawdzić:
- czy aparat jest kompletny,
- czy części aparatu zwłaszcza niemetalowe nie są uszkodzone,

- czy na powierzchniach elementów metalowych nie pojawiły się ślady

utlenienia lub korozji,

- butle należy napełnić do ciśnienia nominalnego i poddać aparat badaniom

kontrolnym,

- sprawdzić legalizację podzespołów aparatu.

8. Naprawy aparatu ochrony dróg oddechowych.

Naprawy aparatów może dokonywać przeszkolony mechanik. Szkolenie

mechaników prowadzi zazwyczaj producent aparatów lub firma będąca
przedstawicielem producenta.

Przeszkolony mechanik może wymienić całe zespoły aparatu:
- noszak,
- reduktor,
- przewód z manometrem,
- przewód zredukowanego ciśnienia,
- trójnik,
- przewód do wentylacji odzieży,
- automat oddechowy,
- przewód zasilający,
- butle z zaworami,
- łącznik międzybutlowy,

- maski twarzowe.

Przeprowadzić naprawę:
- noszaka i jego elementów,

- szybkozłączy,
- zaworu butli (bez wymiany kompletnego zaworu, co wykonuje upoważniony

warsztat),

- łącznika międzybutlowego.
Dokonać wymiany:

- manometru,

- pierścieni uszczelniających na trzpieniach podłączenia wysokiego ciśnienia

reduktora i łącznika międzybutlowego zespołu butlowego, w przewodzie z
manometrem, w przewodzie zredukowanego ciśnienia, w trójniku, w
końcówce automatu oddechowego podciśnieniowego,

- uszczelki na końcówce przewodu z manometrem,

- siatek ochronnych w trzpieniach podłączenia wysokiego ciśnienia reduktora i

łącznika międzybutłowego zespołu butlowego, w przewodzie do wentylacji
odzieży, w przewodzie zasilającym.

UWAGA ! Podczas tych czynności nie wolno naruszać plomb producenta.

Przeszkolony mechanik może również wykonać:

- sprawdzić szczelność automatu oddechowego,
- sprawdzić szczelność aparatu,
- sprawdzić działanie aparatu,
- sprawdzić działanie urządzenia ostrzegawczego,

- wykonać demontaż i montaż reduktorów,

- wykonać kontrolę butli,
- sprawdzić zawory butli pod kątem ewentualnych uszkodzeń.

UWAGA ! 1. W przypadku stwierdzenia uszkodzeń aparatu nie może być użyty.

2. Niedozwolone jest ładowanie i używanie butli z przekroczonym

terminem badania okresowego.Napełnianie butli powinno być
dozorowane przez przeszkolonego pracownika w zakresie
eksploatacji i obsługi zbiorników ciśnieniowych.

3. Niedozwolone jest napełnianie butli powietrznych innym gazem lub

powietrzem zbyt wilgotnym.

4. Niedozwolone jest podłączenie króćca ładowania urządzenia

napełniającego na 30 MPa do łącznika międzybutlowego na 20
MPa i odwrotnie.

9. MASKA TWARZOWA

Maski twarzowe chronią drogi oddechowe, oczy i twarz użytkownika przed

bezpośrednim działaniem gazów i substancji szkodliwych. Maski nie stanowią
samodzielnego urządzenia do ochrony dróg oddechowych, lecz są częścią która,
łączy drogi oddechowe użytkownika ze sprzętem ochronnym - aparaty na
sprężone powietrze.
Maski stosowane do aparatów podciśnieniowych mają połączenie gwintowe.

Maski stosowane do aparatów nadciśniowych mogą mieć dwa rodzaje połączeń:

–

połączenie gwintowe

–

połączenie wtykowe (szybkozłącze).

Budowa i właściwości obu masek są identyczne, a różnica polega na rodzaju
połączenia z automatem płucnym.

9.1. Użycie maski.

- przed użyciem należy sprawdzić połączenia maski na szczelność, poprawić

paski nagłowią i ułożenie maski.

- po użyciu maskę odłączyć od aparatu powietrznego i przekazać
konserwatorowi.
Maskę należy przenosić i przechowywać tak, aby zabezpieczyć jej we-
wnętrzną stronę przed zanieczyszczeniami. Służą do tego celu pojemniki
(puszki) wykonane z tworzywa sztucznego lub metalu. Podczas noszenia
maski na piersi hak taśmy nośnej należy zaczepić do sprzączki czołowej.
W celu skontrolowania czy maska jest szczelną należy przeprowadzić próbę
szczelności. W tym celu uszczelnia się przyłącze dłonią przy wykonaniu
wdechu i zatrzymaniu oddechu, nie może być wyczuwalny żaden wpływ
powietrza.

UWAGA ! 1. Próbę szczelności należy wykonywać przed każdym użyciem

maski.

2. Podczas zdejmowania nie wolno chwytać maski za zawór

wydechowy.

9.2. Konserwacja maski.

Konserwację należy przeprowadzić po każdym użyciu maski lub wg zaleceń
producenta. Czynności konserwacyjne polegają na:

- oczyszczeniu maski z pyłu i brudu,
- dokładnym wymyciu wodą z detergentem,
- przepłukaniu,
- osuszeniu,
- przetarciu powierzchni wewnętrznych maski tamponem zamoczonym

środku dezynfekcyjnym,

- osuszeniu,
- przetarciu wewnętrznej powierzchni szybki fularem przeciwzaroszeniowym.
W czasie konserwacji należy chronić maskę przed przypadkowym
uszkodzeniem, a w szczególności:
- membranę głosową przed przebiciem,
- szybkę przed porysowaniem.

UWAGA ! Do dezynfekcji używać środków zalecanych przez producenta maski.

9.3. Naprawa maski.

Naprawy masek może dokonywać tylko odpowiednio przeszkolony
pracownik. Wymianie mogą podlegać tylko elementy oznaczone przez
producenta maski w wykazie części montażowych. Pozostałe elementy mogą
być wymienione tylko u producenta.

UWAGA ! 1. Podczas napraw należy stosować tylko oryginalne części zamienne

producenta maski.

2. Po każdym czyszczeniu lub wymianie części należy przeprowadzić

kontrolę szczelności.

LITERATURA:

1. APARATY POWIETRZNE BUTLOWE TYPU APS/3 - Instrukcja obsługi

- „FASER" Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp Górniczych w Tarnowskich
Górach.

2. AUTOMATY PŁUCNE NADCIŚNIENIOWE FIRMY „AUER” -

Instrukcja obsługi - „FASER" Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych w Tarnowskich Górach.

3. MASKI TWARZOWE NADCIŚNIENIOWE FIRMY „MSA AUER” -

Instrukcja obsługi.

4. AUER - MASKA 3 S - Program produkcyjny masek panoramicznych

AUERGESELLSCHAFT GMGH - Ochrona ludzi I środowiska.

5. MASKA TWARZOWA „DANKA” MT-213/1 - Instrukcja użycia -

„FASER" Fabryka Sprzętu Ratunkowego I Lamp Górniczych w Tarnowskich
Górach.

6. MATERIAŁY REKLAMOWE - „FASER" Fabryka Sprzętu Ratunkowego I

Lamp Górniczych w Tarnowskich Górach

7. APARAT POWIETRZNY BUTLOWY TYPU APS 2/2-50 - Instrukcja

obsługi - „FASER" Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp Górniczych w
Tarnowskich Górach.

8. INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA I KONSERWACJI BIERZĄCEJ AIR

5500 MONO/DUO BIOMASK PF – Instrukcja obsługi.

9. APARAT POWITRZNY BUTLOWY DragerMan PSS 90 – Instrukcja

obsługi.