zad. 1

a) W temperaturze odpuszczania 316

o

C

Początkowa twardość stali:

= 340 [

]

Pierwiastek stopowy

ilość %

wzrost twardości stopu [HV]

krzem

1

80

fosfor

0,25

45

chrom

0,9

37

Końcowa twardość stali:

= 340 + 80 + 45 + 37 = 502 [

]

b) W temperaturze odpuszczania 427

o

C

Początkowa twardość stali:

= 240 [

]

Pierwiastek stopowy

ilość %

wzrost twardości stopu [HV]

molibden

0,4

50

mangan

1

53

chrom

1

63

Końcowa twardość stali:

= 240 + 50 + 53 + 63 = 406 [

]

c) W temperaturze odpuszczania 649

o

C

Początkowa twardość stali:

= 130 [

]

Pierwiastek stopowy

ilość %

wzrost twardości stopu [HV]

molibden

0,5

65

mangan

1

52

wanad

0,2

110

Końcowa twardość stali:

= 130 + 65 + 52 + 110 = 357 [

]

zad. 2

a) W temperaturze odpuszczania 316

o

C

 krzem: Rozpuszcza się ferrycie tworząc z nim roztwór stały o ograniczonej rozpuszczalności.

Jest to przykład umocnienia roztworowego.

 fosfor: Rozpuszcza się ferrycie tworząc z nim roztwór stały o ograniczonej rozpuszczalności.

Jest to przykład umocnienia roztworowego.

 chrom: Wchodzi w skład cementytu stopowego, który powstaje wbudowując w siebie atomy

pierwiastków stopowych. Jest to przykład umocnienia roztworowego.

b) W temperaturze odpuszczania 427

o

C:

 molibden: Tworzy węgliki, które zarodkują na dyslokacjach, często koherentnie. Następuje

duża dyspersja węglików. Dodatkowo węgliki hamują rozrost ziaren. Jest to przykład
umocnienia przez rozdrobnienie ziarna. Granice ziaren są blokadami na drodze poruszających
się dyslokacji.

 mangan: Wchodzi w skład cementytu stopowego, który powstaje wbudowując w siebie

atomy pierwiastków stopowych. Dodatkowo utrudnia i opóźnia jego koagulację. Jest to
przykład umocnienia roztworowego.

 chrom: Tworzy węgliki, które zarodkują ,,w miejscu”, zastępując cząstki cementytu. Węgliki

hamują rozrost ziaren. Jest to przykład umocnienia przez rozdrobnienie ziaren.

c) W temperaturze odpuszczania 649

o

C

 molibden: Tworzy węgliki typu MC, które są twarde i trwałe. Zarodkują niezależnie od

cementytu, głównie na dyslokacjach. Węgliki są koherentne z osnową martenzytyczną.
Występuje duża dyspersja węglików. Węgliki są drobne i wykazują małą skłonność do
koagulacji. Występuję zjawisko twardości wtórnej i hamowania rozrostu ziarna. Jest to
przykład umocnienia granicami ziaren.

 wanad: Tworzy węgliki typu MC, które są twarde i trwałe. Zarodkują niezależnie od

cementytu, głównie na dyslokacjach. Węgliki są koherentne z osnową martenzytyczną.
Występuje duża dyspersja węglików. Węgliki są drobne i wykazują małą skłonność do
koagulacji. Występuję zjawisko twardości wtórnej i hamowania rozrostu ziarna. Trwałe
struktury krystaliczne działają jako blokady na drodze poruszających się dyslokacji. Jest to
przykład umocnienia przez rozdrobnienie ziaren.

 mangan: Wchodzi w skład cementytu stopowego, który powstaje wbudowując w siebie

atomy pierwiastków stopowych. Dodatkowo utrudnia i opóźnia jego koagulację. Jest to
przykład umocnienia roztworowego.