Ogrzewanie budynków

Ogrzewanie budynków

Pierwotnie ogrzewano budynki rozpalając w nich na kamiennych paleniskach

ogniska

Ważnym etapem w rozwoju ogrzewania było skierowanie dymu z ogniska na zewnątrz

budynku poprzez komin. Kominy spotykamy już na początku 2 tysiąclecia p.n.e. w

Mezopotamii. Jednak przez długi czas komin nie mógł wywalczyć sobie należnego

miejsca, gdyż budynki były z reguły niskie i ludziom wystarczał zupełnie do

odprowadzania dymu otwór w dachu. Często ten sam otwór służył ludziom do wchodzenia

do środka budynku.

Warto wspomnieć, że chaty bez kominów, tzw. kurne, były na Polesiu jeszcze w okresie

międzywojennym.

W mieście Pompei, zasypanym przez popioły Wezuwiusza w 79 roku, kominy były tylko w

domach piekarzy. W domach bogaczy i termach na terenie Italii (I wiek p.n.e.), a

następnie w północnych prowincjach imperium rzymskiego spopularyzowało się

urządzenie zwane hypocaustum (co znaczy po grecku "ogrzewanie od dołu"). Ciepłe gazy

z paleniska wędrowały pod podłogą do pionowych kanałów w ścianach, ogrzewając

wybrane pomieszczenia (np. łazienki) rzadziej cały budynek. Podłoga oczywiście

kamienna, była oparta na licznych filarkach. Było to w istocie centralne ogrzewanie, a

wynalazł je kupiec z Neapolu, Sergiusz Orata około 80 roku p.n.e. Handlował on rybami i

ostrygami, a ponieważ zimą uzyskiwał wyższe ceny, postanowił je hodować w

podgrzewanych basenach. Ustawił owe zbiorniki na podporach z cegieł, pomiędzy którymi

krążyło gorące powietrze, dochodzące z rozpalonego w pobliżu ognia. Powodzenie tego

zamysłu naprowadziło go na pomysł ogrzewania w podobny sposób domów mieszkalnych.

Kupował więc wille, w których mieszkali wówczas, głównie na wsi, patrycjusze, wyposażał

je w przewody centralnego ogrzewania biegnące pod podłogą i odprzedawał z niemałym

zyskiem.

Prawdopodobnie podobne systemy ogrzewania stosowano już o wiele dawniej - świadczą

o tym m.in. ruiny jednego z pałaców w Anatolii (rok 1200 p.n.e.). Być może

praktykowano ten sposób również w Olimpii (około 800 roku p.n.e.).

W średniowiecznej Europie zapomniano o tym rzymskim wynalazku. Ponieważ jednak w

feudalnych, wielopiętrowych zamkach dym zaczął być kłopotliwy, więc ogniska palono u

spodu wnęk, poprowadzonych pionowo w murach zewnętrznych. Tak w XIV wieku

powstał na nowo komin, a ognisko przekształciło się w kominek, ogrzewający

pomieszczenie głównie przez promieniowanie.

B. Franklin

miał wyrazić się następująco: "kominek jest najlepszym środkiem ogrzania się

w sposób najmniej skuteczny pomimo spalania największej ilości drewna".

Piece ceramiczne do ogrzewania powstały z pieców do wypiekania chleba, tj. poziomych

komór glinianych, w których przez pewien czas palił się ogień, a potem - po usunięciu

żaru i popiołu - wkładano tam bochenki ciasta na chleb. Piece chlebowe istniały już 4

tysiące lat temu. Najważniejsza wiadomość o piecu do ogrzewania, zbudowanym z

cegieł

i kafli, pochodzi z 1490 roku z Alzacji (Francja). Piec ogrzewa pokój przez konwekcję

ciepła, jest bardziej ekonomiczny niż kominek, gdyż gorące gazy wędrując wewnętrznymi

kanałami oddają większość swej energii.

W następnych wiekach szczególnie popularny był rosyjski typ pieca.

Na temat, kiedy pojawiło się

ogrzewanie centralne

z użyciem gorącej wody, tak teraz

powszechne, zdania są podzielone. Wiadomo, że już w XVIII wieku ogrzewano we Francji

gorącą wodą cieplarnie, a tuż przed Wielką Rewolucją nawet inkubatory dla kurcząt.

Za twórcę nowoczesnego systemu centralnego ogrzewania uznaje się Anglika Williama

Cooke'a (1744 rok). Pierwszymi budynkami wyposażonymi w instalacje takiego

ogrzewania były: zamek we Francuskim mieście Pecq (1777 rok) i budynek bankowy w

Anglii (1792 rok), w którym taką instalację zaprojektował J. Stone.

Twórca

maszyny parowej

J. Watt zastanawiał się mad użyciem pary do ogrzewania.

Pierwsze na świecie ogrzewanie centralne gorącą parą założył w londyńskim Instytucie

Królewskim (odpowiednik naszej Akademii Nauk) twórca nauki o cieple B. Thompson ok.

1800 roku.

W najnowszym systemie, tzw. ogrzewaniu podłogowym i ściennym, wykorzystuje się