Edukacja seksualna.

Podstawowe pojęcia, założenia i

cele

mgr Joanna Rogowska

Erotyzm

Zainteresowanie i odczuwanie przyjemności,

wiążące się z atrakcyjnością fizyczną i psychiczną

osób pozostających w relacjach hetero-, bi- czy

homoseksualnych. Jest pojęciem nadrzędnym

i szerszym od seksu i seksualności.

Erotyzm jest cechą typowo ludzką, nadaje seksowi

ponadbiologiczne i ponadprokreacyjne wartości,

wyraża nową fazę rozwoju seksualności.

Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna

Aspekt kondycji człowieka przejawiający się

w postaci pożądania lub pragnienia,

towarzyszących im fizjologicznie

zdeterminowanych odpowiedzi seksualnych

i zachowań prowadzących do orgazmu lub

przynajmniej sprawiającego przyjemność

podniecenia, występujących często między

dwojgiem ludzi, lecz nierzadko także

praktykowanych samotnie.

Seksualność

Wg J. Bancrofta

Seksualizm

W porównaniu do erotyzmu – rozumiany wąsko,

ograniczając go do zjawisk przede wszystkim

fizjologicznych. Nie włączamy w zakres tego pojęcia

ani więzi uczuciowej, ani fascynacji osobowością

partnera, ani wreszcie osobistego przeżycia

szczęścia. Partner byłby w tym rozumieniu tylko

narzędziem do rozładowania napięcia seksualnego.

Czynnością seksualną jest również masturbacja.

I. Obuchowska, A. Jaczewski

Seks

Zespół cech biologicznych u kobiet i mężczyzn,

działających pobudzająco na zmysły.

Obejmuje techniczną stronę stosunków seksualnych

(procesy fizjologiczne, techniki powodujące rozkosz

itp.)

Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna

K. Obuchowski

Uwarunkowania erotyzmu i seksualizmu

Seks i erotyzm są złożoną strukturą o wielorakich

uwarunkowaniach bio-psycho-

społeczno-etycznych.

Można je podzielić następujaco:



Czynniki biologiczne- anatomia, fizjologia;



Czynniki psychiczne

– osobowość;



Czynniki społeczno-kulturowe – środowisko
rodzinne, rówieśnicze, system kształcenia,
obyczajowość, normy i zasady życia społecznego,
tradycje kulturowe;



Wymiar etyczny

– światopogląd, religia.

Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna

Warstwy erotyzmu i seksualizmu



Libido

– popęd płciowy;



Seksualność – reaktywność seksualna, odczuwanie

potrzeby seksualnej, pożądania i podniecenia;



Identyfikacja płciowa – akceptowane poczucie

przynależności do własnej płci;



Podstawowa orientacja seksualna

– heteroseksualna,

homoseksualna, biseksualna;



Preferencje seksualne

– skłonności, upodobania

seksualne;



Rola płciowa – wzorzec zachowań uznawanych za

specyficzne dla danej płci;



Ekspresja erotyczna

– związki uczuciowe, miłość

erotyczna, twórczość erotyczna, mistyka i ekstaza
erotyczna

Z. Lew-Starowicz [w:] Edukacja seksualna

Socjalizacja seksualna

Rodzina stanowi najważniejsze środowisko wychowania i

socjalizacji, zapewniając ciągłość dziedzictwa

kulturowego, moralnego i religijnego. Także w socjalizacji

seksualnej rolę pierwszoplanową pełnić powinni rodzice.

Oddziaływanie środowiska rodzinnego jest istotnym

czynnikiem w kształtowaniu się doświadczeń związanych

z seksualnością człowieka.

Ważną rolę w socjalizacji seksualnej odgrywa również

grupa rówieśnicza, szkoła, religia (choć w ostatnim

czasie znacznie mniej istotną), przekaz kulturowy i

medialny.

Pedagogika seksualna

Pedagogika seksualna tworzy bazę teoretyczną dla:



Zaznajomienia młodzieży ze swoim organizmem, a
zwłaszcza przemianami związanymi z okresem
dojrzewania, w tym dojrzewania seksualnego; na tym
tle pokazuje różnice w dojrzewaniu chłopców i
dziewcząt;



Uświadomienia młodzieży, że sfera seksualna
człowieka jest bardzo istotnym czynnikiem jego
funkcjonowania, że w dużej mierze determinuje jego
zachowanie i wpływa na ocenę udanego życia,
poczucie szczęścia;

Z. Izdebski

Pedagogika seksualna c.d.



Uświadomienia młodzieży, iż zachowania seksualne

człowieka są uwarunkowane nie tylko biologicznie

(popęd płciowy), ale również psychologicznie
(zaspokojenie potrzeb) oraz kulturowo (nie wszystko
wypada);



Przekazania młodzieży wiedzy z zakresu: anatomii i

fizjologii narządów płciowych, prawidłowości okresu

dojrzewania, potrzeb i emocji człowieka związanych z

jego seksualnością, a także ze społecznymi,
kulturowymi, moralnymi i medycznymi

uwarunkowaniami zachowań seksualnych człowieka;



Poszerzania wiedzy i umiejętności dotyczących zasad

partnerstwa i równości kobiet i mężczyzn.

Z. Izdebski

Wychowanie i uświadomienie
seksualne/edukacja seksualna

Procesy w obrębie pedagogiki seksualnej:



Wychowanie seksualne jest to ogół oddziaływań

wychowawczych zmierzających do ukształtowania u

dzieci i młodzieży pożądanych postaw wobec własnej

płciowości, seksualności i aktywności seksualnej.

Rozumiane również jako konieczność wpajania norm

etycznych, kształtowania postaw, uczenia

umiejętności wartościowania postaw i zachowań
innych ludzi.



Uświadomienie seksualne to dostarczenie pewnego

zasobu wiedzy, która jest niezbędna do prawidłowego
zachowania seksualnego. Wiedza ta dotyczy biologii

człowieka, psychologii, psychiatrii, seksuologii,
socjologii oraz prawa.

Cel wychowanie i uświadomienia seksualnego

Celem wychowania i uświadomienia seksualnego jest

ukształtowanie osoby zdrowej seksualnie, tzn

jednostki, która akceptuje swoją płeć, przyjmuje role z

nią związane, bez lęku wyraża swoją seksualność w

sensie fizycznym i psychicznym, ma poczucie

odpowiedzialności za skutki tego wyrazu dotyczące

siebie samego, partnera i społeczeństwa.

Rozwój seksualny / Edukacja seksualna



Celem rozwoju seksualnego jest osiągniecie
dojrzałości seksualnej, najogólniej rozumianej jako
zdolność do nawiązania bliskiej relacji intymnej, w
której dochodzi do realizacji własnej płciowości z
uwzględnieniem norm społecznych.



Celem edukacji seksualnej jest wspieranie rozwoju
jednostki, aby rozwinęła zdolność do nawiązywania
dojrzałej relacji intymnej.

Dlaczego potrzebny nam rozwój edukacji
seksualnej?



Dostrzeżenie płciowości dziecka jako naturalnej cechy;



Występowanie w skali masowej ciąż nastoletnich
dziewcząt;



Powrót wysokiej liczby przypadków STI;



Rewolucja seksualna;



Pojawienie się HIV/AIDS;



Ujawnienie problemu wykorzystywania seksualnego
dzieci;



Społeczna dyskusja o prawach osób nie
heteroseksualnych;



Zjawisko prostytucji i pornografii;



Rozwój internetu.

Zadania edukacji seksualnej

Właściwie prowadzona edukacja seksualne może spełniać

następujące zadania:



Pozwala młodzieży w pozytywny sposób podchodzić do
własnej seksualności;



Zwiększa szanse na stworzenie szczęśliwych związków;



Umożliwia dostarczanie młodzieży rzetelnej wiedzy w
sposób dostosowany do wieku i potrzeb;



Stwarza szansę na weryfikację pozyskanej wcześniej
wiedzy;



Pomaga uniknąć problemów związanych z życiem
seksualnym;



Przyczynia się do zmiany stereotypów płciowych;



Ułatwia zrozumienie i komunikację pomiędzy osobami
różnej płci;



Zwiększa poczucie odpowiedzialności mężczyzn za
jakość i skutki związków seksualnych;



Uświadamia młodym ludziom ich prawa;



Poprawia jakość współżycia seksualnego;



Poszerza zakres rozumienia i tolerancji wobec
różnych przejawów ludzkiej seksualności.

Zadania edukacji seksualnej c.d.

W

yniki raportu WHO/GPA „Wpływ edukacji

seksualnej na zachowania młodych ludzi”

●

Edukacja seksualna i / lub na temat HIV nie powoduje
zwi

ększenia aktywności seksualnej

●

Dobrej jako

ści programy edukacyjne pomagają opóźnić

wiek inicjacji seksualnej i ochron

ić młodzież aktywną

seksualnie przed chorobami przenoszonymi drog

ą

płciową, w tym zakażeniem wirusem HIV, oraz przed
zaj

ściem w ciążę

●

Odpowiedzialnego i bezpiecznego zachowania mo

żna

si

ę nauczyć

●

Edukacj

ę seksualną najlepiej zacząć przed

rozpocz

ęciem aktywności płciowej

Raport WHO/GPA nt. „Wpływu edukacji seksualnej na zachowania młodych ludzi”

W

yniki raportu WHO/GPA „Wpływ edukacji

seksualnej na zachowania młodych ludzi”

●

Edukacja musi bra

ć pod uwagę czynnik

spo

łecznego i kulturowego kontekstu płci, tak w

przypadku chłopców, jak i dziewcząt

●

Na podejmowanie decyzji o aktywno

ści seksualnej i

zdrowie seksualne młodych ludzi wpływa wiele
czynników

●

Młodzież jest grupą rozwojowo niejednorodną i nie
do wszystkich mo

żna dotrzeć przy użyciu tych

samych technik

Raport WHO/GPA nt. „Wpływu edukacji seksualnej na zachowania młodych ludzi”

Opinie na temat realizacji zajęć z
wychowania seksualnego w szkole

56

49

63

32

35

29

3

4

2

3

4

2

6

8

4

tak

raczej tak

raczej nie

nie

trudno powiedzieć / odmowa

Czy Pana(i) zdaniem, w szkołach powinno się prowadzić zajęcia z zakresu wychowania seksualnego?

2011: N=2467, wszyscy badani, 15-49, zróżnicowanie wg płci, w %

badanie Zbigniewa Izdebskiego i Polpharmy :”Seksualność Polaków 2011”, TNS OBOP

%

88

6

84

ogółem

92

8

4

Wychowanie do życia w rodzinie - dane SIO za rok szkolny 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011 na dzień 30

września 2010 r.

Uczestnictwo w zajęciach WDŻ według danych
Systemu Informacji Oświatowej

Edukacja seksualna

– tematy zajęć

2005

– 2009 - 2010

Z. Izdebski, 2005, 2009, 2010r.

Edukacja seksualna

– tematy zajęć

2005

– 2009 - 2010

Z. Izdebski, 2005, 2009, 2010r.

Trudność w podejmowaniu tematyki
seksualności

58%

38%

29%

25%

25%

23%

11%

1%

2%

1%

Brak specjalistów \ wykwalifikowanych

nauczycieli

Kwestie religijne

Niechęć rodziców

Brak zainteresowania rodziców

Przeładowanie programu szkolnego

Niechęć szkoły

Kwestie polityczne

zachowanie dzieci / wstydliwość,

skrępowanie, zażenowanie

Inne

trudno powiedzieć

Co Pana/Pani zdaniem utrudnia podejmowanie problematyki seksualności w szkołach? N=650, Izdebski

2010

Dziękuję za uwagę!