1

Post

ę

powanie

administracyjne

Porównuj

ą

c post

ę

powanie

administracyjne z procesem cywilnym
daje si

ę

zauwa

ż

y

ć

wyra

ź

ne ró

ż

nice

ś

wiadcz

ą

ce o szczególnej roli organu

orzekaj

ą

cego w post

ę

powaniu

administracyjnym.

a) W procesie cywilnym wyst

ę

puj

ą

bowiem dwie równorz

ę

dne strony, gdzie s

ą

d,

jako podmiot od nich niezale

ż

ny, rozstrzyga

zaistnia

ł

y mi

ę

dzy nimi spór.

W post

ę

powaniu administracyjnym

natomiast organ w zasadzie nie
rozstrzyga sporu mi

ę

dzy stronami, nawet

w przypadku kiedy w jakiej

ś

sprawie

wyst

ę

puje kilka stron reprezentuj

ą

cych

sprzeczne interesy. Organ orzeka o ich
uprawnieniach lub obowi

ą

zkach wobec

pa

ń

stwa lub jego administracji.

UCZESTNICY POST

Ę

POWANIA

ADMINISTRACYJNEGO

Strona jest głównym podmiotem post

ę

powania

Stosowanie do art. 28 Kodeksu post

ę

powania

administracyjnego stron

ą

jest:

a)

ka

ż

dy, czyjego interesu prawnego lub

obowi

ą

zku dotyczy post

ę

powanie,

b)

albo kto

żą

da czynno

ś

ci organu ze

wzgl

ę

du

na

swój

interes

prawny

lub

obowi

ą

zek.

Jest to poj

ę

cie szerokie, zdaniem

prawników, niezbyt precyzyjne.

Zgodnie z tre

ś

ci

ą

art. 29 Kodeksu stronami

mog

ą

by

ć

:

a)

osoby fizyczne,

b)

osoby prawne, a tak

ż

e

c) jednostki nie posiadaj

ą

ce osobowo

ś

ci

prawnej.

Oznacza to,

ż

e stron

ą

mo

ż

e by

ć

ka

ż

da osoba

fizyczna oraz ka

ż

dy zespół ludzi, je

ż

eli stanowi

wyodr

ę

bnion

ą

jednostk

ę

organizacyjn

ą

, jak te

ż

jednostk

ę

organizacyjn

ą

w aparacie

pa

ń

stwowym, a tak

ż

e organizacja spo

ł

eczna.

Na prawach strony mog

ą

wyst

ą

pi

ć

w post

ę

po-

waniu administracyjnym organizacje społeczne
oraz prokurator (art. 31

§

3 i art. 188 KPA).

2

Nale

ż

y przy tym rozró

ż

nia

ć

udzia organizacji

społecznej w post

ę

powaniu administracyjnym

jako strony od jej udziału na prawach strony:

a)

w pierwszym przypadku organizacja

społeczna b

ę

dzie wyst

ę

powa

ć

w post

ę

powaniu

administracyjnym w swojej sprawie (np.
w sprawie uzyskania pozwolenia na budow

ę

własnej inwestycji),

b) w drugim za

ś

wkracza do post

ę

powania

administracyjnego w sprawie dotycz

ą

cej innej

osoby.

Organizacja społeczna, w sprawie

dotycz

ą

cej innej osoby, mo

ż

e

wyst

ę

powa

ć

do organu z

żą

daniem:

a)

wszcz

ę

cia post

ę

powania administracyjnego

lub

b)

dopuszczenia jej do udzia

ł

u w tocz

ą

cym si

ę

ju

ż

post

ę

powaniu.

PRAWA STRON

nale

ż

na informacja - organy administracji

pa

ń

stwowej s

ą

obowi

ą

zane do nale

ż

ytego

i wyczerpuj

ą

cego informowania stron

o okoliczno

ś

ciach faktycznych i prawnych,

które mog

ą

mie

ć

wpływ na ustalenie ich praw

i obowi

ą

zków b

ę

d

ą

cych przedmiotem

post

ę

powania administracyjnego.

udział w post

ę

powaniu administracyjnym -

obowi

ą

zkiem organu administracji jest

zapewnienie stronom czynnego udzia

ł

u w ka

ż

dym

stadium post

ę

powania,

składanie uwag i wniosków - organy administracji
pa

ń

stwowej przed wydaniem decyzji umo

ż

liwiaj

ą

wypowiedzenie si

ę

co do zebranych dowodów

i materiałów oraz zgłoszonych

żą

da

ń

. Od tej

zasady organ administracji pa

ń

stwowej mo

ż

e

odst

ą

pi

ć

tylko w przypadkach, gdy załatwienie

sprawy nie cierpi zwłoki ze wzgl

ę

du na gro

żą

c

ą

nie powetowan

ą

szkod

ę

materialn

ą

.

otrzymanie rozstrzygni

ę

cia od organu w formie

pisemnej,

ś

rodek odwoławczy - strona winna by

ć

pouczona

o przysługuj

ą

cym jej prawie wniesienie odwołania.

Odwołanie wnosi si

ę

do wła

ś

ciwego organu

odwoławczego za po

ś

rednictwem organu, który wydał

decyzj

ę

terminowe rozpatrywanie wniosku - sprawy powinny by

ć

załatwione bez zb

ę

dnej zwłoki.

W przypadku, kiedy załatwienie sprawy wymaga
przeprowadzenia post

ę

powania wyja

ś

niaj

ą

cego, jej

załatwienie powinno nast

ą

pi

ć

nie pó

ź

niej ni

ż

w ci

ą

gu

miesi

ą

ca od dnia wszcz

ę

cia post

ę

powania, a nie pó

ź

niej

ni

ż

w ci

ą

gu dwóch miesi

ę

cy od dnia wszcz

ę

cia

post

ę

powania powinna by

ć

załatwiona sprawa

szczególnie skomplikowana.

Poza zasadami ogólnymi obowi

ą

zki i uprawnienia stron

zale

ż

ne s

ą

od rodzaju sprawy, która ma by

ć

rozstrzygni

ę

ta w post

ę

powaniu administracyjnym.

3

TOK POST

Ę

POWANIA

ADMINISTRACYJNEGO

WSZCZ

Ę

CIE POST

Ę

POWANIA

Post

ę

powanie administracyjne wszczyna si

ę

:

a)

na

żą

danie strony

lub

b)

z urz

ę

du, to znaczy z inicjatywy organu.

Reguł

ą

jest to,

ż

e wszcz

ę

cie post

ę

powania na

żą

danie

strony nast

ę

puje wtedy, gdy chodzi o indywidualne

uzyskanie lub ustalenie uprawnienia okre

ś

lonego na

podstawie przepisów prawa materialnego, np. Ustawy
o Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym, Prawa
Budowlanego.

Post

ę

powanie administracyjne o uzyskanie decyzji

o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub
decyzji o pozwoleniu na budow

ę

jest zawsze wszczynane

na wniosek strony.

Wszcz

ę

cie post

ę

powania administracyjnego z urz

ę

du

nast

ę

puje z reguły wtedy, gdy chodzi o nało

ż

enie na

stron

ę

pewnych obowi

ą

zków.

DATA WSZ

Ę

CIA POST

Ę

POWANIA

Dat

ą

wszcz

ę

cia post

ę

powania na

żą

danie strony

jest dzie

ń

dor

ę

czenia organowi

żą

dania

(wniosek, podanie itp.).

Za dat

ę

wszcz

ę

cia post

ę

powania z urz

ę

du

przyjmuje si

ę

dat

ę

podj

ę

cia przez organ

pierwszej czynno

ś

ci w sprawie skierowanej do

strony (np. wysłanie wezwania).

CEL POST

Ę

POWANIA

ADMINISTRACYJNEGO

Celem post

ę

powania administracyjnego jest –

poprzez ustalenie prawdy obiektywnej – wydanie
prawidłowej decyzji.

Wspominana wy

ż

ej zasada czynnego udziału

stron w post

ę

powaniu administracyjnym

obejmuje oczywi

ś

cie obowi

ą

zek zawiadomienia

stron o miejscu i terminie przeprowadzenia
ka

ż

dego dowodu.

Dla ustalenia zatem prawdy obiektywnej organ
prowadz

ą

cy post

ę

powanie musi wyja

ś

ni

ć

wszystkie okoliczno

ś

ci istotne dla

rozstrzygni

ę

cia sprawy, i w post

ę

powaniu

dowodowym dopu

ś

ci

ć

wszystko co mo

ż

e

przyczyni

ć

si

ę

do wyja

ś

nienia sprawy, a co nie

jest sprzeczne z prawem. Dowodem mog

ą

by

ć

w

szczególno

ś

ci dokumenty, zeznania

ś

wiadków,

opinie biegłych i ogl

ę

dziny.

4

ROZPRAWA

Rozprawa stanowi szczególn

ą

i najbardziej

wszechstronn

ą

form

ę

post

ę

powania

wyja

ś

niaj

ą

cego.

Kodeks post

ę

powania administracyjnego

nakłada na organ obowi

ą

zek przeprowadzenia

rozprawy m.in. w nast

ę

puj

ą

cych przypadkach,

gdy:

a)

zachodzi potrzeba przy

ś

pieszenia lub

uproszczenia post

ę

powania,

a)

chodzi o wykonanie postanowienia przepisu

szczegółowego, który stanowi o obowi

ą

zku

przeprowadzenia rozprawy (np. wydanie decyzji
o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu, w przypadku braku planu miejscowego
z zastrze

ż

eniem art.13 Ustawy o

Zagospodarowaniu Przestrzennym musi by

ć

poprzedzone rozpraw

ą

),

b)

potrzeby uzgodnienia interesów stron,

c)

niezb

ę

dne jest wyja

ś

nienie sprawy przy

udziale

ś

wiadków, biegłych, a tak

ż

e

w drodze ogl

ę

dzin.

W post

ę

powaniu administracyjnym nie

obowi

ą

zuje zasada,

ż

e organ orzekaj

ą

c,

rozpoznaje spraw

ę

na rozprawie, chyba,

ż

e jej

obowi

ą

zek wynika z przepisów szczególnych.

Organ administracji publicznej mo

ż

e prowadzi

ć

post

ę

powanie wyja

ś

niaj

ą

ce poza rozpraw

ą

,

w ka

ż

dym przypadku gdy nie istnieje

ż

adna

z przesłanek wymienionych powy

ż

ej (a – d).

Rozprawa jest zjawiskiem dynamicznym, w którym
skupiaj

ą

si

ę

zasady:

a)

jawno

ś

ci,

b)

bezpo

ś

rednio

ś

ci,

c)

kontradyktoryjno

ś

ci (daj

ą

cej mo

ż

liwo

ść

wypowiedzenia si

ę

wszystkim stronom,

wypowiedzi mog

ą

by

ć

przeciwstawne),

d)

prawdy materialnej,

d)

prawdy materialnej,

e)

swobodnej oceny dowodów,

f)

koncentracji materia

ł

u dowodowego,

g)

szybko

ś

ci,

h)

prostoty,

i)

oszcz

ę

dno

ś

ci,

j)

jedno

ś

ci

k)

i celowo

ś

ci wszystkich czynno

ś

ci składaj

ą

cych

si

ę

na proces administracyjny.

W ramach rozprawy nast

ę

puje koncentracja

materia

ł

u dowodowego w jednym miejscu

i czasie.

Rozprawa mo

ż

e by

ć

przeprowadzona w siedzibie

organu, lub innym miejscu umo

ż

liwiaj

ą

cym

sprawny jej przebieg czy zapoznanie z faktami
(np. ogl

ę

dziny instalacji, terenu pod inwestycj

ę

).

5

Przed rozpraw

ę

organ musi podj

ąć

szereg

czynno

ś

ci przygotowawczych okre

ś

lonych

w art. 90 Kodeksu tak, aby zgromadzi

ć

przed

ni

ą

wszystko to, co mo

ż

e mie

ć

znaczenie dla

rozstrzygni

ę

cia sprawy.

Je

ż

eli jednak przed rozpraw

ą

organ wezwie

stron

ę

do z

ł

o

ż

enia wyja

ś

nie

ń

, a ta nie zastosuje

si

ę

do wezwania, to fakt ten nie pozbawia strony

prawa do składania ich na rozprawie.

Podczas rozprawy bowiem strony mog

ą

składa

ć

wyja

ś

nienia, zgłasza

ć żą

dania, propozycje

i zarzuty oraz przedstawia

ć

dowody na ich

poparcie (art. 95

§

1).

Wezwanie na rozpraw

ę

wysyła si

ę

w formie

pisemnej z okre

ś

leniem terminu, miejsca i

przedmiotu rozprawy.

Wezwanie powinno by

ć

dor

ę

czone co najmniej

na siedem dni przed wyznaczonym terminem
rozprawy.

Rozpraw

ą

kieruje wyznaczony pracownik tego

organu, przed którym toczy si

ę

post

ę

powanie,

a w przypadku organu kolegialnego (np.
kolegium odwoławcze przy sejmiku gmin) –
przewodnicz

ą

cy albo członek organu

kolegialnego.

W przypadku natomiast stwierdzenia braku osób
wezwanych na rozpraw

ę

sprawdza prawidłowo

ść

wezwa

ń

i dor

ę

cze

ń

.

W razie stwierdzenia nieprawidłowo

ś

ci wezwa

ń

stron,

nieobecno

ś

ci strony spowodowanej przeszkod

ą

trudn

ą

do przezwyci

ęż

enia, a tak

ż

e z innej wa

ż

nej przyczyny

kieruj

ą

cy rozpraw

ą

obowi

ą

zany jest j

ą

odroczy

ć

.

Ocena zarówno ,,przeszkody trudnej do
przezwyci

ęż

enia’’ jak i ,,innej wa

ż

nej przyczyny’’ nale

ż

y

do kieruj

ą

cego rozpraw

ą

.

Z przeprowadzonej rozprawy sporz

ą

dza si

ę

protokół

(art. 67

§

2, pkt 4).

W ramach post

ę

powania z udzia

ł

em

spo

ł

ecze

ń

stwa, organ mo

ż

e przeprowadzi

ć

rozpraw

ę

administracyjn

ą

otwart

ą

dla

publiczno

ś

ci.

Rozprawa administracyjna w takim przypadku
mo

ż

e by

ć

miejscem, gdzie stworzona b

ę

dzie

mo

ż

liwo

ść

konsultacji spo

ł

ecznej, w my

ś

l ustawy

Prawo ochrony

ś

rodowiska, polegaj

ą

cej na

odpowiednim poinformowaniu wszystkich
zainteresowanych danym post

ę

powaniem oraz

stworzenia im mo

ż

liwo

ś

ci zg

ł

oszenia uwag

i wniosków do przed

ł

o

ż

onych do wgl

ą

du

dokumentów.

Post

ę

powanie w sprawie oceny oddzia

ł

ywania

(udzia

ł

spo

ł

ecze

ń

stwa w post

ę

powaniu jako

zasada) stanowi cz

ęść

post

ę

powania

zmierzaj

ą

cego do wydania decyzji i prowadzona

jest przez organ w

ł

a

ś

ciwy do wydania decyzji.

Post

ę

powanie w sprawie oceny oddzia

ł

ywania

wymaga udzia

ł

u organu w

ł

a

ś

ciwego w sprawach

ś

rodowiska.

ORZECZENIA ADMINISTRACYJNE

Kodeks post

ę

powania administracyjnego (KPA)

rozró

ż

nia dwa rodzaje orzecze

ń

: decyzje i

postanowienia.

Decyzja jest form

ą

orzeczenia, która rozstrzyga

co do istoty sprawy i ko

ń

czy post

ę

powanie

w danej instancji.

6

Postanowienie za

ś

nie za

ł

atwia sprawy co do

istoty, nie ko

ń

czy post

ę

powania w danej

instancji, dotyczy natomiast kwestii wynik

ł

ych

w trakcie post

ę

powania, chyba

ż

e przepisy KPA

stanowi

ą

inaczej, tzn.

ż

e postanowienie wydane

w okre

ś

lonej kwestii ko

ń

czy post

ę

powanie

w danej instancji.

KPA stawia okre

ś

lone wymogi decyzji oraz

jej formie.

Powinna ona zawiera

ć

:

a)

oznaczenie organu administracji,

b)

dat

ę

wydania,

c)

oznaczenia strony lub stron,

d)

powo

ł

anie podstawy prawnej,

e)

rozstrzygni

ę

cie,

f)

uzasadnienie faktyczne i prawne,

g)

pouczenie o przys

ł

uguj

ą

cym

ś

rodku odwo

ł

awczym,

h)

podpis z podaniem imienia i nazwiska wydaj

ą

cego decyzj

ę

.

Wa

ż

n

ą

cz

ęś

ci

ą

decyzji jest jej uzasadnienie

faktyczne, które powinno zawiera

ć

wskazanie

faktów:

które organ uzna

ł

za udowodnione,

dowodów, na których si

ę

opar

ł

przyczyn, z powodu których innym

dowodom odmówi

ł

wiarygodno

ś

ci i mocy

dowodowej.

Uzasadnienie prawne decyzji powinno wyja

ś

ni

ć

podstaw

ę

prawn

ą

z przytoczeniem przepisów

prawa.

Decyzji, od której słu

ż

y odwołanie mo

ż

e by

ć

nadany rygor natychmiastowej wykonalno

ś

ci,

gdy wymaga tego ochrona zdrowia lub

ż

ycia

ludzkiego, gdy pozwoli to zabezpieczy

ć

gospodark

ę

narodow

ą

przed ci

ęż

kim stratami

albo ze wzgl

ę

du na inny wa

ż

ny interes społeczny

lub wyj

ą

tkowo wa

ż

ny interes stron. Decyzj

ę

dor

ę

cza si

ę

stron

ą

na pi

ś

mie.

Postanowienia powinny zawiera

ć

oznaczenie

organu, dat

ę

wydania, oznaczenia strony lub

stron, podstaw

ę

prawn

ą

, rozstrzygni

ę

cie,

pouczenie czy słu

ż

y

ś

rodek zaskar

ż

enia, imi

ę

i nazwisko wydaj

ą

cego postanowienie. Je

ż

eli na

postanowienie słu

ż

y za

ż

alenie powinno ono

zawiera

ć

uzasadnienie faktyczne i prawne

według zasad omówionych wy

ż

ej, dotycz

ą

cych

decyzji oraz pouczenie o przysługuj

ą

cym

ś

rodku

odwoławczym.

TERMINY

Poj

ę

cia „termin” Kodeks post

ę

powania

administracyjnego u

ż

ywa w podwójnym

znaczeniu:

a)

dla okresu czasu na dokonanie okre

ś

lonej

czynno

ś

ci prawnej, np. wniesienie odwołania,

b)

dla wyznaczenia okre

ś

lonej daty, np.

wyznaczenie terminu rozprawy.

7

dokonanie okre

ś

lonej czynno

ś

ci prawnej jest

terminem ustawowym ustalonym przez KPA,

wyznaczenie terminu rozprawy jest terminem
wyznaczonym

przez

organy

administracji

prowadz

ą

cej post

ę

powanie.

Terminy ustawowe wi

ążą

zarówno strony, jak

i organy i nie mog

ą

by

ć

przez

ż

adn

ą

czynno

ść

zmienione.

Natomiast terminy wyznaczone przez organy
mog

ą

na wniosek stron, w uzasadnionych

przypadkach, by

ć

przesuwane pod warunkiem

jednak

ż

e,

ż

e wniosek taki zostanie zło

ż

ony

przed upływem wyznaczonego terminu.

W przypadku niedotrzymania terminu (zarówno
ustawowego, jak i wyznaczonego) mo

ż

liwe jest

jedynie wnioskowanie o jego przywrócenie.
Warunki przywrócenia terminu s

ą

nast

ę

puj

ą

ce:

a)

uprawdopodobnienie braku winy

zainteresowanego w uchybieniu (przekroczeniu)
terminu,

a)

zło

ż

enie pro

ś

by o przywrócenie terminu

w ci

ą

gu 7 dni od ustania przyczyny powoduj

ą

cej

uchybienia,

a)

dokonanie jednocze

ś

nie z wnioskiem o

przywrócenie terminu czynno

ś

ci, dla której

termin był wyznaczony.

Niemo

ż

liwe jest natomiast przywrócenie

7-dniowego terminu na zło

ż

enie pro

ś

by

o przywrócenie terminu.

O przywróceniu terminu postanawia organ
wła

ś

ciwy w sprawie, a wi

ę

c ten, którego miała

dotyczy

ć

dana czynno

ść

procesowa, z tym

ż

e

o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania
lub za

ż

alenia postanawia ostatecznie organ

wła

ś

ciwy do rozpatrzenia odwołania lub

za

ż

alenia.

KPA oznacza termin w dniach, tygodniach
i miesi

ą

cach podaj

ą

c zasady ich obliczania oraz

warunki zachowania. Je

ż

eli koniec terminu

przypada w dzie

ń

ustawowo wolny od pracy, za

ostatni dzie

ń

terminu uwa

ż

a si

ę

najbli

ż

szy dzie

ń

powszedni. Termin uwa

ż

a si

ę

za zachowany,

je

ż

eli przed jego upływem dokonana została

czynno

ść

, dla której został on wyznaczony.

ZAWIESZENIE POST

Ę

POWANIA

W pewnych przypadkach wszcz

ę

te

i kontynuowane ju

ż

post

ę

powanie mo

ż

e ulec

zawieszeniu.

Zawieszenie post

ę

powania mo

ż

e by

ć

obligatoryjne i fakultatywne.

8

Obligatoryjne zawieszenie post

ę

powania

nast

ę

puje w przypadkach okre

ś

lonych w

Kodeksie post

ę

powania administracyjnego

(art.91 §1 tj. np. w razie

ś

mierci strony lub jednej

ze stron, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie
decyzji zale

ż

y od uprzedniego rozstrzygni

ę

cia

zagadnienia wst

ę

pnego przez inny organ lub s

ą

d)

oraz w przypadkach przewidzianych przepisami
ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym.

Fakultatywne zawieszenie post

ę

powania mo

ż

e

nast

ą

pi

ć

w przypadku, kiedy takie

żą

danie

wniosła strona, na której

żą

danie post

ę

powanie

zostało wszcz

ę

te, a nie sprzeciwiaj

ą

si

ę

temu

inne strony oraz nie zagra

ż

a to interesowi

społecznemu.

UMORZENIE POST

Ę

POWANIA

Wszcz

ę

te post

ę

powanie administracyjne mo

ż

e

by

ć

te

ż

umorzone co oznacza,

ż

e w danej

sprawie post

ę

powanie nie b

ę

dzie

kontynuowane i nie zostanie podj

ę

ta decyzja

merytorycznie t

ę

spraw

ę

rozstrzygaj

ą

ca.

Organ umarza post

ę

powanie, gdy stało si

ę

ono

z jakichkolwiek przyczyn bezprzedmiotowe
(art. 105 kpa §1).

Organ mo

ż

e umorzy

ć

post

ę

powanie na wniosek

strony, na której

żą

danie post

ę

powanie to

zostało wszcz

ę

te (np. strona ubiegaj

ą

ca si

ę

o wydanie pozwolenia na budow

ę

zrezygnowała

z tego pozwolenia).