Co dwie głowy,

to nie jedna

- związki frazeologiczne w naszym języku

Scenariusz lekcji powtórzeniowej w formie turnieju międzyklasowego

dla uczniów klas II przeprowadzonej przez nauczycielki języka polskiego

Publicznego Gimnazjum nr 3 w Ostrowcu Świętokrzyskim

– pp. Edytę Bieniek, Justynę Kitę, Edytę Wójcicką

Opracowanie:

Edyta Wójcicka – nauczyciel-doradca metodyczny języka polskiego

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

1

Temat: Co dwie głowy, to nie jedna - związki frazeologiczne w naszym języku.

(ok. 2 jednostki lekcyjne)

Cel:



podsumowanie zagadnień dotyczących związków frazeologicznych.

Metody pracy:



przekład intersemiotyczny,



techniki dramowe,



projekt.

Forma organizacyjna:



praca grupowa - grupy tworzą 3 pięcioosobowe drużyny reprezentujące trzy klasy

II.

Środki dydaktyczne:



karta pracy "Frazeologiczne zoo"



materiały dodatkowe "Fragmenty frazeologizmów"



Arkusz papieru formatu A3, klej, flamastry, koperty



Arkusz papieru formatu A3, na których zapisane są wyrazy nazywające narządy

pochodzące od podstawowych zmysłów

Przebieg turnieju

Rozgrzewka przed turniejem:

3 minuty

Każda drużyna otrzymuje na kartce zdania do uzupełnienia.

Pamiętajmy, by w czasie turnieju:

Nie nabierać ...................................................................

Nie mówić, co .................................................................

Nie myśleć o ....................................................................

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

2

Nie siedzieć cicho jak ......................................................

Nie siedzieć z ..................................................................

Runda I (10 p.)

5 minut

Każda z drużyn prezentuje przygotowane wcześniej w formie rysunku związki frazeolo-
giczne mające charakter przysłów lub aforyzmów. Frazeologizmy wcześniej drużyny lo-
sowały. Jeśli rysunek jest trafny i przedstawiciele innych grup odgadną, o jaki frazeolo-
gizm chodzi, otrzymują punkty za aktywność. Łącznie drużyna może zdobyć 2 punkty
za odgadnięte frazeologizmy i dodatkowe punkty: za trafność ilustracji na plakacie 5 p.,
za estetykę i pomysłowość wykonania projektu - 3 p.

Gr. I

Gr. II

Gr. III

Niedaleko pada jabłko
od jabłoni.

Kruk krukowi oka
nie wykole.

Pokorne cielę dwie matki
ssie (doi).

Runda II (12 p.)

15 minut

Kolejne ćwiczenie ma za zadanie utrwalenie wiedzy poprzez rozwijanie fantazji
i wrażliwości językowej. Przedstawiciele grup losują karki z frazeologizmami. Zadaniem
grupy jest przygotowanie krótkiej scenki ilustrującej trzy wylosowane frazeologizm
o charakterze przysłowia. Drużyny przeciwne starają się odgadnąć, o jaki związek wyra-
zowy chodzi i wyjaśnić jego znaczenie. Za odgadnięty związek drużyna otrzymuje
1 p., za wyjaśnienie dodatkowy punkt. Każda drużyna może zdobyć w tej rundzie 12 p. Je-
żeli żadna z drużyn nie odgadnie, o jaki związek chodzi, punkt otrzymuje drużyna, która
przygotowała scenkę, pod warunkiem że trafnie oddała sens frazeologizmu.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

3

Zadania dla grup:

I. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysłowia:



trzymać rękę na pulsie

-

[śledzić rozwój czegoś, czuwać nad

czymś,

być w czymś wszechstronnie

zorientowanym na bieżąco]



siedzieć jak mysz pod miotłą -

[starać się nie zwracać na siebie uwagi

w obawie przed złymi konsekwencjami]



czuć się jak ryba w wodzie -

[czuć się bardzo dobrze, swobodnie]

II. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:



leżeć do góry brzuchem -

[nic nie robić, nie pracować, leniuchować]



kupować kota w worku

-

[nabywać coś bez przyjrzenia się temu]



kopać pod kimś dołki

-

[działać podstępnie, potajemnie na czyjąś nie

korzyść].

III. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:



zjeść konia z kopytami

-

[móc zjeść bardzo dużo, być bardzo

głodnym]



wziąć nogi za pas

-

[uciec w popłochu]



wiercić komuś dziurę w brzuchu

-

[uporczywie domagać się czegoś

od kogoś, zanudzać]

Runda III (22 p.)

10 minut

"Frazeologiczne zoo"

Każda drużyna otrzymuje kartę pracy. Uczniowie w zespołach odszukują w diagramie
słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych. Następnie uzupełniają

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

4

poszczególne frazeologizmy
i wyjaśniają ich znaczenie. Liderzy drużyn przekazują karty pracy jurorom.

Zadanie dla grupy:

Odszukajcie w diagramie słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych.
Następnie uzupełnijcie nimi poszczególne frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. Lide-
rzy drużyn przekazują karty pracy "Frazeologiczne zoo" jurorom.

Karta pracy

Frazeologiczne zoo

. . . . . . . . . . . . . . .

Grupa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

Data

Klasa

Odszukajcie w poziomych rzędach diagramu wyrazy, których brakuje w podanych związ-
kach frazeologicznych. Uzupełnijcie wszystkie frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie.

A

L

D

J

E

Z

A

J

Ą

C

G

S

P

O

W

C

A

D

C

Ć

N

F

V

A

F

S

G

Ł

Q

O

L

Ń

K

O

T

A

W

B

Y

K

A

A

K

U

E

Y

Ó

C

H

W

Z

Ę

J

S

Ł

O

Ń

Ą

C

A

M

L

E

W

S

Y

Ź

Z

P

S

Ą

Z

D

R

S

Y

G

O

Ł

Ą

B

K

I

P

G

R

Y

B

A

P

Ą

L

B

D

K

I

F

P

O

B

W

I

L

K

U

K

A

U

G

K

L

C

Ł

O

S

W

Ę

Ż

A

Ś

W

M

Y

S

Z

J

U

Ą

T

C

L

K

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

5

- . . . . . . . . . . . salonowy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . .

- chodzić jak błędna . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- zachowywać się jak . . . . . . . . . . . . . w składzie porcelany – . . . . . ………. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………... . . . . . . . . . .

- o . . . . . . . . . . . . . . . . mowa – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . .

- mieć . . . . . . . . . . . . w kieszeni – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………….. . . . . . . . . . . . . . . .

- siedzieć jak . . . . . . . . . . . . pod miotłą – . . . . . . . . . . . . . . . . . ………… . . . . . . . . . . . . . . . . .

- czuć się jak . . . . . . . . . . . . w wodzie – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . . .

- pieczone . . . . . . . . . . . . nie wlecą same do gąbki – . . . . . . . ………... . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- chwycić . . . . . . . . . . . . za rogi – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………….. . . . . . . . . . . . . . . . .

- . . . . . . . . . zawsze spada na cztery łapy – . . . . . . . . . . . . . . . ……….. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- praca nie . . . . . . . . . . . , nie ucieknie – . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



Runda IV (30 p.)
15 minut

Każdy zespół otrzymuje kopertę z przygotowanymi materiałami, arkusz papieru formatu
A3 oraz klej. Grupy wyjmują kartki z kopert zatytułowanych "Materiały dodatkowe
do rundy IV" i łączą wyrazy z rysunkami tak, aby powstały związki frazeologiczne.
W dalszej kolejności przyklejają kartki z utworzonymi zwrotami na papierze. Obok nich
zapisują po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem. Przedstawiciele zespołów
po kolei prezentują swoje prace, odczytując związki frazeologiczne oraz przykładowe
zdania.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

6

Zadanie dla grupy do rundy IV:

Połączcie karki z rysunkami tak, aby powstały związki frazeologiczne. Obok zapiszcie
po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem.

Materiały dodatkowe do rundy IV

Fragmenty frazeologizmów

nabić kogoś w

walczyć z

trafić jak

spaść z

wpaść komuś w

wtrącać swoje

odsłonić swoje

utrzeć komuś

komuś się żyje jak
u Pana Boga za

żyć z kimś jak

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

7

Runda V ( 15 p., 10 p., 5 p. )

10 minut

Zespoły otrzymują arkusze papieru z narysowaną zamieszczonymi pośrodku wyrazami:
język, oko, ucho, ręka, nos. Każda drużyna ma za zadanie w ciągu 10 minut zapisać
na arkuszu jak najwięcej związków frazeologicznych z podanymi słowami. Po upływie
wyznaczonego czasu przedstawiciele grup odczytują przed komisją zgromadzone frazeo-
logizmy.

Zadanie do rundy V

Wypiszcie na arkuszu jak najwięcej związków frazeologicznych pochodzących
od narządów tworzących poszczególne zmysły:



wzrok

-

oko,



słuch

-

ucho,



dotyk

-

ręka,



smak

-

język,



węch

-

nos.

Przykładowe odpowiedzi :

1.

OKO



bez zmrużenia oka,

kłuć w oczy,



wpaść komuś w oko,

oko w oko,



z łezką w oku,

otworzyć komuś oczy na coś,



zamknąć oczy,

patrzeć krzywym okiem na coś,



gołym okiem,

mydlić komuś oczy,



przymykać oczy na coś,

oko cyklonu,



zejść komuś z oczu,

w żywe oczy.

2.

UCHO



dawać ucha czemuś,

natrzeć komuś uszu,



kłaść uszy po sobie,

obiło się coś komuś o uszy,



mieć czegoś powyżej uszu,

przejść przez ucho igielne,



mieć swoje za uszami,

puścić coś mimo uszu,



nadstawiać ucha,

tkwić w czymś po uszy,



słoń komuś nadepnął na ucho.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

8

3.

RĘKA



być ślepym narzędziem w czyimś ręku, opuścić ręce,



coś jest komuś na rękę,

lekką ręką,



dać komuś wolną rękę,

lecieć komuś przez ręce,



od ręki,

wpadło coś komuś w ręce,



nosić kogoś na rękach,

złapać kogoś za rękę,



ręce opadają,

wychodzić z czegoś obronną ręką,



przykładać do czegoś rękę,

umywać ręce,



czyjaś prawa ręka,

siedzieć z założonymi rękoma,



trzymać rękę na pulsie,

zacierać ręce.

4.

JĘZYK



dostać się na języki

trzymać język za zębami,,



mieć coś na końcu języka,

ugryźć się w język,



mieć niewyparzony język,

wziąć kogoś na języki,



mówić co ślina na język przyniesie,

zapomnieć języka w gębie,



pociągnąć kogoś za język,

zasięgnąć języka,



rozwiązały się języki,

znajdować wspólny język,



strzępić sobie język po próżnicy.

5.

NOS



czuć pismo nosem,

mieć muchy w nosie,



dawać komuś po nosie,

mieć nosa,



kręcić nosem na coś,

zadzierać nosa,



mieć coś pod nosem,

spuścić nos na kwintę,



mieć coś / kogoś w nosie,

śmiać się komuś w nos,



wścibiać nos gdzieś,

utrzeć komuś nosa,



mieć czegoś po dziurki w nosie.

Runda VI (16 p.)

15 minut

Frazeologia na różnych przedmiotach szkolnych

Drużyny z rozsypanki frazeologicznej wybierają te frazeologizmy, które pochodzą
od wybranych dziedzin nauki, a następnie wyjaśniają ich znaczenie. Za każdy poprawnie
wpisany frazeologizm drużyna otrzymuje 1 p., za wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu
dodatkowy 1 p. Łącznie można uzyskać w tej rundzie 16 p.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

9

Zadanie dla grupy do rundy VI

Z rozsypanki wyrazowej wybierzcie i wpiszcie w odpowiednie miejsca w tabeli związki
frazeologiczne obecne w różnych dziedzinach nauki. Następnie wyjaśnijcie ich znaczenie.

gramatyka matematyka

fizyka

geografia biologia muzyka

religia

sport

związki wyrazowe:

białe plamy, ślepa uliczka, w krzywym zwierciadle, znamię, wylewać krokodyle łzy, spro-
wadzić do wspólnego mianownika, narobić bigosu, podnosić poprzeczkę, bawić się
w ciuciubabkę, być alfą i omegą, grać pierwsze skrzypce, pięta Achillesa, kozioł ofiarny,
kocia muzyka.

Przykładowe rozwiązanie:

gramaty-

ka

matematy-

ka

fizyka

geogra-

fia

biologia

muzyka religia

sport

być alfą i
omegą

sprowadzić
do wspól-
nego mia-
nownika

w krzy-
wym
zwiercia-
dle

białe
plamy

wylewać
krokody-
le łzy

kocia
muzy-
ka, grać
pierw-
sze
skrzyp-
ce

kozioł
ofiar-
ny

podnosić
poprzecz-
kę

alfa i omega - pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego, początek i koniec

sprowadzić do wspólnego mianownika - potraktować jakieś sprawy jako podobne,
wspólne, umieścić je na wspólnej płaszczyźnie

w krzywym zwierciadle - w pewien sposób wygięte, zdeformowane, odbijające ludzkie
postacie w kształtach groteskowo zniekształconych; w sposób karykaturalny, celowo
przejaskrawiony, przesadny, ośmieszający.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

10

białe plamy - puste miejsca na mapie; nieznane i nieopisane, najczęściej świadomie, fakty
z przeszłości skrzętnie przemilczane, tuszowane ze względów politycznych fragmenty
historii; niepoznane obszary jakiejś dziedziny, luki w wiedzy na jakiś temat.

wylewać krokodyle łzy - nieszczerze komuś współczuć, ubolewać nad czymś ; przesąd, że
przed zjedzeniem swojej ofiary krokodylowi ciekną łzy.

kocia muzyka - wrzask, hałas.

grać pierwsze skrzypce - być najważniejszym, mieć duże znaczenie, decydujący wpływ
na coś.

kozioł ofiarny - o człowieku (instytucji), na którego niesłusznie zrzuca się całą odpowie-
dzialność za coś.

podnosić poprzeczkę - zwiększać wymagania w jakiej dziedzinie, zakres obowiązków lub
zadań.

Na zakończenie:

3 minuty

Każda drużyna otrzymuje na kartce zdania do uzupełnienia.

Na dzisiejszym turnieju:

Czułem się .............................................................................

Poznałem ..............................................................................

Dowiedziałem się .................................................................

Zrozumiałem ........................................................................

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

11

Kryteria punktowania poszczególnych zadań

Nr run-
dy

Kryteria punktowania

Punktacja

I

Za każdy poprawnie odgadnięty związek frazeologiczny drużyna
otrzymuje 1 p. (2 x 1 p.)
Trafność ilustracji na plakacie - 5 p.
Estetyka i pomysłowość wykonania projektu - 3 p.

0 - 10 p.

II

Za odgadnięty związek drużyna otrzymuje 1 p.

Za wyjaśnienie dodatkowy 1 p.

Każda drużyna może zdobyć w tej rundzie 12 p. Jeżeli żadna z dru-
żyn nie odgadnie, o jaki związek chodzi, punkt otrzymuje drużyna,
która przygotowała scenkę, pod warunkiem że trafnie oddała sens
frazeologizmu.

0 - 12 p.

III

Za każdy poprawnie utworzony związek frazeologiczny - 1 p.

Za każde właściwe wyjaśnienie znaczenia związku frazeologiczne-
go - 1 p.

0 - 22 p.

IV

Za każdy poprawnie utworzony związek frazeologiczny - 1 p.

Za każde właściwie ułożone zdanie ze związkiem frazeologicznym
- 2 p.

0 - 30 p.

V

Za utworzenie największej liczby poprawnych związków frazeo-
logicznych grupa otrzymuje 15 p., drużyna druga - 10 p., a trzecia -
5 p.

0 - 15 p.

VI

Za każdy poprawnie wpisany frazeologizm drużyna otrzymuje 1 p.

Za wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu - 1 p.

0 - 16 p.

Liczba punktów do zdobycia:

105 p.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

12

ZAŁĄCZNIKI - Zadania dla grup

......................................................................................................................................................

Rozgrzewka przed turniejem:

Uzupełnij zdania.

Pamiętajmy, by w czasie turnieju:

Nie nabierać ...................................................................

Nie mówić, co .................................................................

Nie myśleć o ....................................................................

Nie siedzieć cicho jak ......................................................

Nie siedzieć z ..................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy I - 10 p.

Wykonajcie projekt graficzny poniższego związku frazeologicznego o charakterze przy-
słowia. Pamiętajcie, aby Wasz plakat trafnie ilustrował frazeologizm. Ocenie podlegać
będzie także estetyka i pomysłowość wykonania projektu.

I. Niedaleko pada jabłko od jabłoni.

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy I - 10 p.

Wykonajcie projekt graficzny poniższego związku frazeologicznego o charakterze przy-
słowia. Pamiętajcie, aby Wasz plakat trafnie ilustrował frazeologizm. Ocenie podlegać
będzie także estetyka i pomysłowość wykonania projektu.

II. Kruk krukowi oka nie wykole.

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy I - 10 p.

Wykonajcie projekt graficzny poniższego związku frazeologicznego o charakterze przy-
słowia. Pamiętajcie, aby Wasz plakat trafnie ilustrował frazeologizm. Ocenie podlegać
będzie także estetyka i pomysłowość wykonania projektu.

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

13

III. Pokorne cielę dwie matki ssie (doi).

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy II - 12 p.

I. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysłowia:



trzymać rękę na pulsie

-

[śledzić rozwój czegoś, czuwać nad czymś,

być w czymś wszechstronnie zorientowanym

na bieżąco]



siedzieć jak mysz pod miotłą -

[starać się nie zwracać na siebie uwagi

w obawie przed złymi konsekwencjami]



czuć się jak ryba w wodzie -

[czuć się bardzo dobrze, swobodnie]

......................................................................................................................................................


Zadanie do rundy II - 12 p.

II. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:



leżeć do góry brzuchem

- [nic nie robić, nie pracować, leniuchować]



kupować kota w worku

-

[nabywać coś bez przyjrzenia się temu]



kopać pod kimś dołki

-

[działać podstępnie, potajemnie na czyjąś nie-

korzyść].

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy II - 12 p.

III. Zaprezentujcie - "wchodząc w rolę" - podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia:



zjeść konia z kopytami

- [móc zjeść bardzo dużo, być bardzo głodnym]



wziąć nogi za pas

- [uciec w popłochu]



wiercić komuś dziurę w brzuchu

- [uporczywie domagać się czegoś od kogoś,

zanudzać]

......................................................................................................................................................

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

14

Zadanie do rundy III - 22 p.

Karta pracy "Frazeologiczne zoo"

Odszukajcie w diagramie słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych.
Następnie uzupełnijcie nimi poszczególne frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. Lide-
rzy drużyn przekazują karty pracy "Frazeologiczne zoo" jurorom.

......................................................................................................................................................

Karta pracy

Frazeologiczne zoo

. . . . . . . . . . . . . . .

Grupa

Odszukajcie w poziomych rzędach diagramu wyrazy, których brakuje w podanych
związkach frazeologicznych. Uzupełnijcie wszystkie frazeologizmy i wyjaśnijcie ich zna-
czenie.

A

L

D

J

E

Z

A

J

Ą

C

G

S

P

O

W

C

A

D

C

Ć

N

F

V

A

F

S

G

Ł

Q

O

L

Ń

K

O

T

A

W

B

Y

K

A

A

K

U

E

Y

Ó

C

H

W

Z

Ę

J

S

Ł

O

Ń

Ą

C

A

M

L

E

W

S

Y

Ź

Z

P

S

Ą

Z

D

R

S

Y

G

O

Ł

Ą

B

K

I

P

G

R

Y

B

A

P

Ą

L

B

D

K

I

F

P

O

B

W

I

L

K

U

K

A

U

G

K

L

C

Ł

O

S

W

Ę

Ż

A

Ś

W

M

Y

S

Z

J

U

Ą

T

C

L

K

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

15

- . . . . . . . . . . . salonowy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. .....
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- chodzić jak błędna . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………… . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- zachowywać się jak . . . . . . . . . . . . . w składzie porcelany – . . . . . . . . . . . . . . . . ….. . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- o . . . . . . . . . . . . . . . . mowa – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ……. . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- mieć . . . . . . . . . . . . w kieszeni – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- siedzieć jak . . . . . . . . . . . . pod miotłą – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …... . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- czuć się jak . . . . . . . . . . . . w wodzie – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …… . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- pieczone . . . . . . . . . . . . nie wlecą same do gąbki – . . . . . . . . . . . . . ….. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- chwycić . . . . . . . . . . . . za rogi – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ……. . . . . . . . . ..
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . ..
- . . . . . . . . . zawsze spada na cztery łapy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …... . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .
- praca nie . . . . . . . . . . . , nie ucieknie – . . . . . . . . . . . . . . . ……………………. . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . ..

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

16

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy IV - 30 p.

Połączcie karki z rysunkami tak, aby powstały związki frazeologiczne. Obok zapiszcie
po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem.

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy V - 15 p.

Wypiszcie na arkuszu jak najwięcej związków frazeologicznych pochodzących od narzą-
dów tworzących poszczególne zmysły:



wzrok

-

oko,



słuch

-

ucho,



dotyk

-

ręka,



smak

-

język,



węch

-

nos.

......................................................................................................................................................

Zadanie do rundy VI - 16 p.
Z rozsypanki wyrazowej wybierzcie i wpiszcie w odpowiednie miejsca w tabeli związki
frazeologiczne obecne w różnych dziedzinach nauki. Następnie wyjaśnijcie ich znaczenie.

gramatyka matematyka fizyka

geografia biologia muzyka

religia

sport

związki wyrazowe:
białe plamy, ślepa uliczka, w krzywym zwierciadle, znamię, wylewać krokodyle łzy, spro-
wadzić do wspólnego mianownika, narobić bigosu, podnosić poprzeczkę, bawić się
w ciuciubabkę, być alfą i omegą, grać pierwsze skrzypce, pięta Achillesa, kozioł ofiarny,
kocia muzyka.

......................................................................................................................................................

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku

17

......................................................................................................................................................

Na zakończenie.

Dokończ zdania:
Na dzisiejszym turnieju:

Czułem się .............................................................................

Poznałem ..............................................................................

Dowiedziałem się .................................................................

Zrozumiałem ........................................................................

......................................................................................................................................................