ZAGADNIENIA NA ZALICZENIE WYKŁADÓW Z EKONOMII – BUDOWNICTWO PG SEM.2
1. Ekonomia - nauka zajmująca się badaniem zachowań i konsekwencji zachowań podmiotów gospodarczych w
dziedzinie wykorzystania ograniczonych środków, które mogą być użyte w sferze produkcji, podziału,
wymiany i konsumpcji.
2. Prawa ekonomiczne – związki i zależności między elementami procesu produkcji, powtarzające się
regularnie i w określony sposób
- prawa przyczynowe (oznaczają że po zdarzeniu A nast. Zdarzenie B – przyczyna – skutek)
- prawa współistnienia (związki polegające na wyst. dwóch lub więcej zdarzeń razem, jeśli warunki się nie
zmieniają)
- prawa funkcjonalne (można je zapisać w postaci funkcji matematycznej)
3. Zasoby
- ludzkie (ludzie, ich umiejętności i potencjał)
- naturalne (ziemia, bogactwa naturalne, woda)
- zasoby będące wynikiem działalności człowieka (półprodukty, maszyny, budynki, środki transportu itd.)
4. Funkcję ekonomii
- poznawcza – dostarczenie wiedzy o zjawiskach i procesach oraz o rządzących nimi prawidłowościach – „co,
jak i dla kogo produkować?”
- aplikacyjna – jej ustalenia i wynikające z niej wnioski dostarczają wskazówek przydatnych w działalności
gospodarczej
5. Typowy model rynku
POPYT określa postępowanie nabywców
-ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie ceny
-wielkość zapotrzebowania (w odniesieniu do konkretnej ceny)
PODAŻ określa postępowanie sprzedawców
-ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny
-wielkość oferowana (w odniesieniu do konkretnej ceny)
Dostosowanie popytu i podaży polega na tym, że w jakimś punkcie czasowym istnieje jedna cena, przy której
ilość dóbr, jaką chcą nabyć konsumenci i ilość dóbr, jaką chcą sprzedać producencie będzie taka sama –
mówimy wtedy o równowadze rynkowej.
Determinanty popytu:
-dochody konsumentów
-ceny dóbr substytucyjnych i
komplementarnych
-liczba ludności
-gusty
-efekty naśladownictwa
Determinanty podaży:
-ceny czynników produkcji
-technologie
-podatki
-przewidywanie
cen
relatywnych
-liczba przedsiębiorstw i gałęzi
6. Funkcję rynku jako regulatora procesów gospodarczych
- dokonuje wyceny różnych dóbr
- jest podstawowym źródłem inf.
- jest niezbędnym warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów gosp.
- umożliwia ustalanie się stanów równowagi
- jest mechanizmem dostosowywania produkcji do potrzeb
7. Gospodarka rynkowa +/-
+
-
- racjonalne wykorzystanie zasobów
- dobry system motywacyjny
- innowacyjność i elastyczność gospodarki
- dyscyplina finansowa przedsiębiorstw
- ustalanie się równowagi rynkowej
- dobre zaopatrzenie w produkty
- wyst. negatywnych efektów zewnętrznych
- zjawiska destabilizujące gospodarkę (bezrobocie,
wahania koniunktury)
- duże różnice dochodowe wśród społeczeństwa
8. Ekonomia pozytywna
Sądy pozytywne – badacz stara się w sposób maks. bezstronny wyjaśnić wszystkie prawidłowości. Ekonomia
pozytywna będzie szukała najbardziej uniwersalnych wyjaśnień zjawisk, opiera się na obiektywnej wiedzy o
rzeczywistości.
Np. Inflacja obniża skłonność do oszczędzania
9. Ekonomia normatywna
Sądy normatywne – badacz wyraża swoje przekonania i formułuje na nich założenia. Ekonomia normatywna
– skoncentruje się na budowie określonego systemu poglądów.
Np. Bezrobocie jest poważniejszym problemem gospodarczym niż inflacja.
10. Mikro a makroekonomia
Mikroekonomia bada elementy tworzące gospodarkę takie jak gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa itp.
Zajmuje się badaniem jednostkowym.
Makroekonomia analizuję gospodarkę jako całość, bada czynniki wpływające na poziom i zmiany wielkości
ekonomicznych takich jak globalna produkcja, konsumpcja itp.
11. Dobro – środek zaspokajania ludzkich potrzeb, coś co przedstawia dla nas pewną wartość. Podział
- produkty (dobra materialne będące efektem produkcji)
- usługi (niematerialne)
- dobra wolne (wyst. w przyrodzie w postaci nadającej się do zaspokojenia ludzkich potrzeb np. powietrze)
12. Czynniki produkcji
- PRACA –zespół świadomych i celowych czynności człowieka
- ZIEMIA –szeroko rozumiane zasoby naturalne
- KAPITAŁ –obejmuje budynki, maszyny, surowce, zapasy oraz środki finansowe
13. Własność – zbiór efektywnie wykorzystywanych uprawnień jakimi dany właściciel dysponuje w odniesieniu
do określonego przedmiotu własności.
Wyróżniamy 2 podzbiory uprawnień:
-faktyczne korzystanie z obiektu własności
-zarządzanie obiektem własności
Z praktyki faktyczne korzystanie z obiektu jest silnie uzależnione od udziału w zarządzaniu nim.
14. Podmioty gospodarcze
Podstawowymi podmiotami są przedsiębiorstwa (ludzie operującymi środkami). Są to na przykład sklepy,
gospodarstwa, hotele banki itd. Ważnym podmiotem gospodarczym jest państwo.
15. Procesy gospodarcze
-produkcja
-podział (wynagrodzenie czynników produkcji)
-wymiana (kupno/sprzedaż)
-konsumpcja (korzystanie z dóbr)
16. Klasyfikacja spółek
Podział + spółki prawa cywilnego – spółki cywilne
17. Aktywa/Pasywa
Aktywa – zasoby majątkowe jednostki gospodarczej, są to:
-aktywa trwałe (składniki rzeczowe(budynki, maszyny), składniki niematerialne(koncesje, patenty) oraz
finansowe składniki majątku (udziały, należności długoterminowe)
-aktywa obrotowe (zapasy, należności, krótkoterminowe papiery wartościowe)
Pasywa – kapitał własny przedsiębiorstwa(kapitał, udziały, zyski) oraz kapitał obcy przedsiębiorstwa
(zobowiązania, rezerwy na zobowiązania, rozliczenia międzyokresowe)
18. Struktury rynkowe
-konkurencja doskonała – identyczne produkty, swoboda wejścia i zejścia z rynku, doskonała informacja o
rynku
-monopol –jeden sprzedawca wyznacza cenę i ilość produktu, blokuje wejście na rynek
-konkurencja monopolistyczna –większa niż w monopolu swoboda wejścia na rynek, na rynku występują
zróżnicowane produkty
-oligopol –kilkunastu producentów, ceny zależne wzajemnie od konkurentów, swoboda wejścia na rynek
względnie trudna
19. Formy porozumień:
-kartel – wspólnicy samodzielnie się zmawiają i zaopatrują rynek w te same produkty
-syndykat – czasowe porozumienie w celu transakcji
-trust – oparte na zaufaniu, służy by ograniczyć konkurencje
-koncern – odrębne przedsiębiorstwa zachowują się jak całość należąca do 1 właściciela
-konglomerat – połączenie niezależnych przedsiębiorstw
-holding – sp. Kapitałowe, jedna część spółki posiada akcje drugiej
20. Istota i funkcję pieniądza
Pieniądz – powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonywana jest wymiana produktów i
usług. Funkcję:
-środek wymiany , -jednostka obrachunkowa, –środek płatniczy, –środek przechowywania bogactwa
21. Zasoby pieniądza – w Polsce wyróżniamy 3 agregaty pieniądza:
M1 – gotówka, depozyty na żądanie
M2 – M1+depozyty terminowe osób prywatnych i firm do 2 lat
M3 – M2+papiery wartościowe, których termin wykupu nie przekracza 1 roku
22. Kreacja pieniądza – proces, polegający na wprowadzeniu do obiegu przez banki komercyjne dodatkowych
ilości pieniądza na drodze operacji kredytowych. Pieniądze stale krążą w systemie bankowym a w wyniku
udzielania kolejnych kredytów zwiększa się ilość pieniędzy w systemie.
23. Funkcje banków
- przyjmowanie depozytów w zamian za odsetki
- świadczenie usług finansowych związanych z obiegiem pieniądza
- udzielanie kredytów osobom fizycznym i przedsiębiorstwom
- kreacja pieniądza
24. Funkcje Banku Centralnego
- funkcja emisyjna – odpowiada za wielkość oraz moment emisji pieniądza, organizuję i reguluję ilość
pieniądza w obiegu
- funkcja banku banków – zapewnia bezpieczeństwo depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilność
sektora bankowego
- funkcja centralnego banku państwa – prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki
bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych
25. Giełda – instytucja publiczna mająca na celu zapewnienie możliwości obrotu papierami wartościowymi i
instrumentami finanowymi. Maklerzy dokonują na rachunek klientów transakcji kupna-sprzedaży papierów
wartościowych. W PL GPW w Warszawie.
26. Inflacja i jej rodzaje oraz przyczyny
Inflacja –proces wzrostu ogólnego poziomu
cen. Rodzaje:
pełzająca <5% rocznie
umiarkowana 5-10% rocznie (in. Krocząca)
galopująca >50% rocznie
hiperinflacja >150% rocznie
Przyczyny inflacji:
-nadmierny wzrost popytu
-wzrost kosztów produkcyjnych
-nadmierna emisja pieniędzy
-przeinwestowanie gospodarki (za duże nakłady na
inwestycje)
-niezrównoważony budżet państwa
-ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego
27. Inflacja a bezrobocie
KRZYWA PHILIPSA – popyt globalny wzrasta, inflacja rośnie co pociąga za sobą spadek bezrobocia,
poruszamy się więc w górę krzywej. Gdy popyt spada doprowadza do ruchu w dół krzywej. Krzywa Philipsa
sprawdza się tylko w pewnych szczególnych warunkach.
28. Pomiary inflacji
Miernikiem inflacji jest stopa inflacji, która jest procentową zmianą poziomu cen. Pomiary inflacji:
-CPI – indeks wzrostu cen – pod uwagę bierze się statystyczny koszyk zakupów (ok. 2000 produktów)
-deflator PKB – procentowa zmiana cen wszystkich dóbr wchodzących w skład PKB pomiędzy rokiem
bazowym a bieżącym
29. Rodzaje bezrobocia
-frykcyjne –związane z ruchem na rynku pracy – „zdrowe” bezrobocie
-strukturalne–niedostosowanie struktury popytu do podaży, niedopasowanie się pracowników i miejsc pracy
b. frykcyjne + strukturalne = bezrobocie naturalne, ok. 3-4% najlepiej
b.przymusowe:
-technologiczne –związane z wprowadzaniem nowych technologii
-sezonowe –wyst. w branżach cechujących się sezonowością, też w budownictwie
-koniunkturalne –związane z wyst. cykli koniunkturalnych
-ukryte – zwiększanie liczby pracowników nie zwiększa produkcji
PRAWO OKUNA – wraz ze wzrostem bezrobocia przymusowego spada PKB
29. Cykle koniunkturalne – zjawisko występowania w gospodarce krótkookresowych wahań różnych mierników
ekonomicznych. Charakter poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego
w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są PKB, zatrudnienie, ceny, wielkość eksportu i importu, wskaźniki
rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski
przedsiębiorstw. Rodzaje:
a) Krótkie (Kitchnia) – 3-4lat, przyczyną zmiana stanu zapasów, cen hurtowych. Łagodne zakończenie.
b) Śrenie (Juglara) – 6-10lat, przyczyną zmiana wydatków inwestycyjnych. Kończą się nagłym załamaniem na
rynku, paniką na rynkach.
c) Długie (Kondratieva) -45-60lat, związane z odkryciami lub ważnymi innowacjami, zmianami na rynku
pieniądza
30. PKB – produkt krajowy brutto, miernik dochodu narodowego, pokazuje wartość dóbr wytworzonych na
terenie danego kraju w określonym przedziale czasu
PKB per capita – PKB na głowę – jeden z najczęściej stosowanych wskaźników zamożności obywateli danego
państwa
31. Zarządzanie
Jest to sztuka/praktyka rozumnego wykorzystania stosowania środków.
Funkcje/proces zarządzania:
-planowanie – wytyczanie celów organizacji, określenie najlepszej jej organizacji
-organizowanie – logiczne grupowanie działań i zasobów
-kierowanie – sprawienie, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji
-kontrolowanie – obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów
32. Struktury w zatrudnieniu
1) Liniowa – przeważnie w małych organizacjach, władza jest zcentralizowana. Wymaga zdolnego
kierownika, każdy pracownik ma tylko jednego przełożonego
2) Macierzowa – komórki organizacyjne ułożone są w macierzy, wymaga zaangażowania, nie ma w niej
miejsca na indywidualizm, jest elastyczna, minusem jest to że pracownicy mają „więcej przełożonych”,
koszty zarządzania są wyższe, istnieje możliwość wyst. anarchii.
3) Liniowo – sztabowa – istnieje dyrektor który wydaje polecenia kierownikom, którzy wydają je dalej a
poza kierownikiem istnieje też sztab, który wyręcza kierownika w niektórych zadaniach – może wystąpić
konflikt na linii dyrektor - sztab
33. Podejście klasyczne do zarządzania, 2 odgałęzienia:
- naukowe – zajmowało się poprawą metody pracy i efektywności pojedynczego robotnika. Głównym
założycielem był F. Taylor.
- administracyjne – zajmowało się najlepszą wewnętrzną strukturą organizacji. Głównym założycielem był
H.Fayol
34. Funkcje państwa:
-alokacyjna –stworzenie warunków rozwoju gospodarczego
-dystrybucyjna -zabezpieczenie społeczne, opodatkowanie dochodów
-stabilizacyjna –działania mające na celu ograniczyć niesprawność mechanizmu rynkowego