Kosztorysowanie

KOSZTORYSOWANIE W BUDOWNICTWIE ......................................................................................... 3

1.1.

EFINICJE KOSZTORYSU

..................................................................................................... 3

1.2.

ELE SPORZ

DZANIA KOSZTORYSU I RODZAJE KOSZTORYSÓW

............................................. 3

1.3.

ETODY KOSZTORYSOWANIA

............................................................................................. 4

1.4.

ODSTAWY PRAWNE KOSZTORYSOWANIA

............................................................................ 5

1.5.

OZOSTAŁE PODSTAWY KOSZTORYSOWANIA

....................................................................... 5

SZCZEGÓŁOWA METODA KALKULACJI .............................................................................................. 8

2.1.

ASADA OBLICZE

.............................................................................................................. 8

2.2.

ORMUŁY OBLICZE

........................................................................................................... 9

2.3.

RZYKŁAD OBLICZENIA WARTO

CI JEDNEJ POZYCJI KOSZTORYSU NA PODSTAWIE KATALOGU

2.4.

D WZI

ĄĆ

CENY I WYSOKO

ŚĆ

NARZUTÓW KOSZTORYSU

? ................................................ 11

2.5.

IEKTÓRE

RÓDŁA INFORMACJI CENOWYCH W KALKULACJI SZCZEGÓŁOWEJ

–

PUBLIKACJE

... 13

2.6.

ALETY KALKULACJI SZCZEGÓŁOWEJ

: ............................................................................... 14

2.7.

ADY KALKULACJI SZCZEGÓŁOWEJ

................................................................................... 14

METODA KALKULACJI UPROSZCZONEJ ........................................................................................... 15

3.1.

ASADA OBLICZE

............................................................................................................ 15

3.2.

NIKI CEN W KALKULACJI UPROSZCZONEJ

..................................................................... 15

3.3.

IEKTÓRE

RÓDŁA INFORMACJI CENOWEJ DO KALKULACJI UPROSZCZONEJ

......................... 16

3.4.

IEDY STOSOWA

KALKULACJ

UPROSZCZON

? ................................................................ 18

3.5.

ALETY METODY UPROSZCZONEJ

...................................................................................... 18

3.6.

ADY METODY UPROSZCZONEJ

........................................................................................ 18

BIBLIOGRAFIA ........................................................................................................................................ 18

1. Kosztorysowanie w budownictwie

1.1. Definicje kosztorysu

Kosztorys to zestawienie ilo

ciowe i warto

ciowe przewidzianych do wykonania lub

wykonanych robót zwi

zanych z realizacj

zaprojektowanego obiektu budowlanego.

H. J. Orłowski, R. Sobolewski, R. Wójcicki Regulamin kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych – wzorzec do umów, wyd. POLCEN 2002

Kosztorys to dokument okre

laj

cy całkowite wynagrodzenie wykonawcy w ofercie, ustalone

na podstawie przedmiaru robót z podaniem cen szczegółowych, odniesionych do
poszczególnych pozycji przedmiaru.

PN-ISO 6707-2 Budownictwo – Terminologia – Terminy stosowane w umowach

1.2. Cele sporz

dzania kosztorysu i rodzaje kosztorysów

Na potrzeby inwestora, przed rozpocz

ciem budowy, sporz

dza si

ró

ne zestawienia

kosztowe. Obejmuj

one wszelkie koszty zwi

zanie z inwestycj

, w tym przewidywane koszty

robót budowlanych.

Na wczesnych etapach przygotowania inwestycji, gdy nie ma jeszcze projektu, s

one

podstaw

do podj

cia decyzji o realizacji inwestycji (sprawdzenia, czy budowa ma sens

ekonomiczny). W dalszych etapach przygotowania przedsi

wzi

cia zestawienia kosztowe

słu

żą

planowaniu wydatków zwi

zanych z budow

i s

niezb

dne w biznesplanie –

dokumencie koniecznym przy ubieganiu si

o kredyty i po

yczki i precyzuj

cym zamiary

inwestora.

W fazie przygotowania projektów technicznych obliczenia kosztów robót budowlanych s

bardziej szczegółowe. Takie zestawienia nazywa si

kosztorysami. Te kosztorysy, zwane

inwestorskimi, słu

żą

inwestorowi do:

•

podejmowania decyzji o przyj

ciu rozwi

proponowanych przez projektanta,

•

weryfikacji zało

kosztowych przyj

tych na wcze

niejszych etapach planowania,

•

analizy ofert przetargowych i negocjacji cenowych z wykonawc

(porównanie oferty

z własnymi wyliczeniami inwestora),

Inwestorzy działaj

cy w oparciu o ustaw

Prawo zamówie

publicznych maj

obowi

zek

sporz

dzi

kosztorys inwestorski aby wyliczy

tzw. warto

ść

zamówienia na roboty budowlane.

Kwota ta jest podstaw

do wyboru wła

ciwej procedury zamawiania: trybu zlecania robót,

sposobu ogłoszenia o zamówieniu, terminu składania ofert, okre

lenia wysoko

ci wadium.

Kosztorysy sporz

dzane przez wykonawc

robót, słu

żą

ce obliczeniu ceny, za jak

wykonawca chce podj

ąć

realizacji prac to kosztorysy ofertowe. Powstaj

na podstawie

dokumentacji przekazanej przez inwestora oraz wizji lokalnej w miejscu prowadzenia robót.

Kosztorysy mog

stanowi

podstaw

do rozlicze

dzy wykonawc

i zleceniodawc

, je

w umowie ustalono,

e wynagrodzenie rozlicza si

na podstawie kosztorysu; kosztorysy te nie

maj

specjalnej nazwy. S

to cz

sto kosztorysy ofertowe pochodz

ce ze zwyci

skiej oferty

przetargowej, albo kosztorysy ofertowe z modyfikacjami wprowadzonymi w toku negocjacji
z wykonawc

przed zawarciem umowy. Kosztorysy s

podstaw

do kontroli wpływów

i wydatków lub przychodów i kosztów na własne potrzeby wykonawcy – w trakcie realizacji
prac. Je

li sporz

dzono je metod

szczegółow

(opisan

w rozdziale 2), s

przydatne przy

sporz

dzaniu harmonogramów, planowaniu zamówie

materiałów, rozliczania zarobku

robotników, kontroli zu

ycia materiałów na budowie itd.

Zwyczajowo

stosuje si

nast

puj

nazewnictwo

kosztorysów,

uzale

nione

przeznaczenia [6, 7]:

•

kosztorys inwestorski,

•

kosztorys ofertowy,

•

kosztorys zamienny (je

li inwestor i wykonawca rozliczaj

według kosztorysu

i proporcjonalnie do faktycznie wykonanych ilo

ci prac, zast

puje on kosztorys stanowi

podstaw

rozlicze

z wykonawc

, je

li ilo

ci robót zmieni

w stosunku do

wcze

niejszych zało

, natomiast rodzaje robót zostaj

takie same)

•

kosztorys powykonawczy (wykonany po zako

czeniu realizacji robót, je

li wcze

niej nie

umówiono si

co do wysoko

ci wynagrodzenia; z oczywistych wzgl

dów stosuje si

przy robotach dodatkowych i uzupełniaj

cych lub w stanach wy

szej konieczno

ci, np.

przy usuwaniu awarii, gdy nie ma czasu na wcze

niejsze negocjacje ceny; czasem jest

stosowany w przypadku prac remontowych o z góry nieznanym zakresie; warto wcze

niej

ustali

podstawy takich rozlicze

1.3. Metody kosztorysowania

Według zasad kosztorysowania stosowanych w Polsce, wyró

nia si

dwie metody

kosztorysowania: szczegółow

i uproszczon

. Metoda szczegółowa szczegółowo wyja

nia,

dlaczego wynagrodzenie wykonawcy opiewa na tak

, a nie inn

kwot

. Polega na tym,

1. Zakres prac obj

ty kosztorysem dzieli si

szczegółowo na roboty tak drobne, by dla

dej mo

na było okre

tzw. nakłady rzeczowe – szczegółow

list

zasobów

niezb

dnych do jej wykonania (s

to nakłady ludzkiej pracy, czyli robocizny, nakłady

materiałowe i nakłady pracy maszyn).

2. Dla ka

dej z robót okre

la si

jej ilo

ść

przewidzian

do wykonania i nakłady rzeczowe.

Na tej podstawie, znaj

c ceny materiałów, stawki robocizny (

rednie godzinowe

wynagrodzenie robotników) i stawki najmu sprz

tu mo

na ju

okre

bezpo

rednie

koszty wykonania (zwane kosztami robocizny, materiałów i sprz

tu, w skrócie R, M,

S).

3. Nast

pnie dolicza si

koszty po

rednie – takie, których nie da si

przypisa

adnej

z robót z osobna, ale niezb

dne do poniesienia, by roboty mogły by

wykonane. S

koszty „organizacyjne” zwi

zane z budow

(koszty ogólne budowy) oraz

funkcjonowaniem wykonawcy jako przedsi

biorstwa (koszty zarz

du).

4. Nast

pnie, o ile uzasadnia to sytuacja, dolicza si

inne narzuty, np. dodatek za

pełnienie funkcji generalnego wykonawcy, dodatek za wykonywanie prac w
szczególnie utrudnionych warunkach itp.

5. Dolicza si

zysk wykonawcy.

6. Nast

pnym krokiem jest zsumowanie wszystkich kosztów i zysku. Wynikiem jest

warto

ść

kosztorysowa (cena kosztorysowa) netto.

7. Potem dolicza sie podatek VAT, dodaje go do warto

ci /ceny netto i otrzymujemy

warto

ść

kosztorysow

(cen

kosztorysow

) brutto, czyli kwot

, jak

zleceniodawca ma

zapłaci

wykonawcy robót.

Metoda uproszczona to w zasadzie grupa metod innych ni

metoda szczegółowa. Nie wnika

tu w szczegóły zwi

zane z wykazaniem, dlaczego ceny poszczególnych robót (albo

„grubszych” i przez to wygodniejszych w praktyce pozycji rozliczeniowych, jak asortymenty
robót czy cz

ęś

ci obiektu) s

takie a nie inne: w kalkulacjach korzysta si

z gotowych,

wcze

niej obliczonych, wynegocjowanych z wykonawc

, albo wynikaj

cych z warunków

rynkowych cen jednostkowych (najcz

ęś

ciej netto) poszczególnych prac. Mno

żą

c je przez

przewidziane do wykonania ilo

ci prac otrzymujemy, po dodaniu VAT, kwot

nale

wykonawcy. W warunkach konkurencji mi

dzy wykonawcami i przy zało

eniu,

e inwestor

orientuje si

w cenach rynkowych robót, kalkulacja metod

uproszczon

nie b

dzie „mniej

dokładna” ani „bardziej ryzykowna” dla inwestora, ni

kalkulacja przedstawiona metoda

szczegółow

cej na temat metod kosztorysowania mo

na znale

źć

w rozdziale 2.

1.4. Podstawy prawne kosztorysowania

Sposób sporz

dzania kosztorysów słu

żą

cych obliczeniu ceny i rozliczeniom mi

dzy

wykonawc

a inwestorem nie podlega

adnym specjalnym regulacjom. Ustawa o cenach

z dnia 5 lipca 2001r. Dz.U. Nr 97 poz. 1050 mówi: Ceny towarów i usług uzgadniaj

strony

zawieraj

ce umow

(...). Zwyczajowo jednak podstawy sporz

dzania kosztorysu i jego forma

odpowiadaj

standardom wypracowanym w praktyce budowlanej [5-8]. Jednak zasady

sporz

dzania kosztorysów inwestorskich w obszarze zamówie

publicznych uregulowano

kilkoma przepisami:

•

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówie

publicznych [1]

•

Rozporz

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie okre

lenia metod

i podstaw sporz

dzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac

projektowych (...) [2]

•

Rozporz

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 wrze

nia 2004 r. w sprawie

szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-u

ytkowego [3]

•

Rozporz

dzenie Komisji WE nr 213/2008 [4]

1.5. Pozostałe podstawy kosztorysowania

obliczenia metod

szczegółow

obliczenia metod

uproszczon

Rys. 1. Podstawy kosztorysowania w metodzie szczegółowej i uproszczonej: I. Podstawy techniczne, II.

Podstawy rzeczowe, III. Podstawy cenowe

I. Podstawy techniczne

Podstawy techniczne to dokumenty stanowi

ce opis tego, co ma by

wykonane i w jaki

sposób. Dokumenty te s

przekazywane potencjalnym wykonawcom zlecenia, aby mogli

sporz

dzi

oferty. Zdefiniowano je w przepisach [3] tylko w odniesieniu do kosztorysów

inwestorskich w zamówieniach publicznych, ale wzór ten wynika z praktyki bran

y budowlanej

(w tym kontraktów mi

dzynarodowych) i podobne dokumenty stosuje si

w zamówieniach

innych ni

publiczne. Na podstawy techniczne składaj

•

dokumentacja projektowa – taka, jaka jest dost

pna w chwili sporz

dzania kosztorysu:

e to by

projekt budowlany, projekty wykonawcze, dokumentacja inwentaryzacyjna,

czasami tylko koncepcja projektowa, szkice lub opisy; zawiera opisy techniczne, plany,

mapy, przekroje, rzuty, itd., oraz informacj

dotycz

bezpiecze

stwa i ochrony zdrowia

(je

li jest wymagana przez odpowiednie przepisy);

•

specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót – zbiór wymaga

co do sposobu

i jako

ci wykonania robót: wła

ciwo

ci materiałów, sprz

tu i maszyn, metod wykonania

prac, jako

ci i tolerancji wymiarowych, kryteriów i trybu odbioru robót oraz oceny ich

jako

ci; powinny zawiera

opis zasad obliczania ilo

ci robót; powołuj

na projekty,

normy, aprobaty techniczne i ewentualnie przepisy reguluj

ce wykonywanie robót;

•

zało

enia lub dane wyj

ciowe do kosztorysowania – dane techniczne, technologiczne

i organizacyjne nie okre

lone w dokumentacji projektowej i specyfikacjach, a maj

wpływ na wysoko

ść

warto

ci kosztorysowej i form

kosztorysu, np. ustalenia kontraktowe

dotycz

ce rodzaju wynagrodzenia i cz

stotliwo

ci płatno

ci, wymagania co do sposobu

sporz

dzenia kosztorysu (układ, sposób kalkulacji), nie opisane w projekcie sprawy

techniczne;

•

protokół z wizji lokalnej (lub, w mniej formalnych okoliczno

ciach, wnioski z wizyty na

przyszłym terenie budowy w celu stwierdzenia, czy wyst

puj

tam warunki przeoczone

w powy

szych opracowaniach, a maj

ce wpływ na koszt wykonania robót);

•

przedmiar robót, czyli zestawienie wszystkich robót składaj

cych si

na zakres obj

kosztorysem, wykonane przed przyst

pieniem do prac; powstaje ono w oparciu

o dokumentacj

projektow

i specyfikacje techniczne; zwyczajowo ma form

tabeli lub

listy prac, w której znajduj

informacje:

•

CO JEST DO ZROBIENIA i GDZIE TO JEST? (by jednoznacznie okre

, czego

dana pozycja na li

cie dotyczy)

•

JAK TO MA BY

WYKONANE? (krótki opis lub wskazanie podstaw do opisu

wymaganej technologii wykonania, np. przez wskazanie numerów specyfikacji
opisuj

cych dan

pozycj

przedmiaru),

•

ILE TEGO JEST? (wyliczenie w oparciu o wymiary odczytane z dokumentacji

projektowej, w odpowiednich jednostkach miary i zgodnie z zasadami oblicze

narzuconymi w specyfikacjach technicznych lub zało

eniach / danych wyj

ciowych

do kosztorysowania)

•

obmiar robót, gdy kosztorys sporz

dza si

po wykonaniu robót – zestawienie podobne jak

przedmiar, tylko ilo

ci robót zmierzone „z natury”.

II. Podstawy rzeczowe

Wyst

puj

tylko w szczegółowej metodzie kalkulacji. S

to gotowe (publikowane w tzw.

katalogach nakładów rzeczowych) lub obliczane samodzielnie jednostkowe nakłady rzeczowe
(„normy” zu

ycia czynników produkcji – pracy ludzkiej, materiałów, pracy sprz

tu i transportu

technologicznego) przypadaj

ce na poszczególne roboty.

Istnieje wiele publikacji – katalogów zawieraj

cych takie nakłady. W katalogach zdefiniowano

roboty na potrzeby kalkulacji kosztorysowej (zakres, sposób wykonania), co ułatwia
porozumienie mi

dzy inwestorem a wykonawc

. Przypisano te

robotom jednostki, w których

wylicza si

ilo

ść

robót, i opisano zasady obliczania tych ilo

ci (czyli zasady przedmiarowania).

Katalogi s

powszechnie dost

pne i zwyczajowo stosowanie w kosztorysowaniu. Główne

grupy katalogów to:

•

Katalogi nakładów rzeczowych (KNR) – najcz

ęś

ciej stosowane. Dawna tzw. urz

dowa

baza normatywna, publikowana na zlecenie ministerstw wła

ciwych do spraw

budownictwa (73 katalogi), katalogi bran

owe, opracowywane na zlecenie innych

ministerstw (52 katalogi), oraz liczne katalogi norm zakładowych, dopuszczone do
stosowania na potrzeby przedsi

biorstw i do robót nie opisanych w katalogach

urz

dowych. Obecnie KNR s

wydawane i uzupełniane przez ró

nych wydawców, mi

dzy

innymi WACETOB, ATHENASOFT, POLCEN, KOPRIN, BISTYP-KONSULTING, OWEOB
PROMOCJA, ORGBUD-SERWIS i inne przedsi

biorstwa, w tym bezpo

rednio przez

producentów materiałów budowlanych. „Urz

dowa” baza nakładów ju

nie istnieje –

na korzysta

z dowolnie wybranych katalogów na własn

odpowiedzialno

ść

•

Katalogi scalonych nakładów rzeczowych (KSNR – 11 katalogów) oraz Katalogi Norm

Nakładów Rzeczowych (KNNR – 11 katalogów) – dawna urz

dowa baza do sporz

dzania

kosztorysów inwestorskich w zamówieniach publicznych;

•

Tymczasowe Zakładowe Katalogi Norm Budowlano-Konserwatorskich wydane przez

pracownie konserwacji zabytków (TZKNBK-PKZ), 24 katalogi;

•

Katalogi nakładów pracy (KNP), około 300 publikacji – zawieraj

nakłady pracy na

czynno

ci i roboty budowlane i monta

owe, pomocne w opracowywaniu kalkulacji

własnych i katalogów zakładowych.

•

Katalogi Jednostkowych Norm Zu

ycia Materiałów Budowlanych (KJNZMB)

Katalogi zawieraj

szczegółowe opisy sposobu wykonania robót z powołaniem si

na normy

krajowe oraz „Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót”. Informacje w nich zawarte
mog

wykorzystane tylko dla robót wykonywanych w taki lub bardzo zbli

ony sposób.

Przykład tablicy katalogowej przedstawiono na rys. 2.

Warstwy wyrównawcze pod posadzki

Wyszczególnienie robót: 1. Oczyszczenie i zagruntowanie podło

a mlekiem cementowym. 2. Uło

enie warstwy wyrównawczej

gładzi grubo

ci 20mm. 3. Przygotowanie, impregnacja i uło

enie listwy w warstwie wyrównawczej do mocowania drewnianej

listwy przy

ciennej.

Nakłady na 100 m2 warstwy wyrównawczej i na 100m listwy

Tablica 1102

L.p.

Wyszczególnienie

Jednostki

miary,

oznaczenia

Warstwy wyrównawcze

z zaprawy cementowej,
grubo

ci 20mm, zatarte

Dodatek

lub

potr

cenie

za zmian

grubo

ci o

10mm

Listwa

wtopiona

w podkład

przy

posadz-

kach

z tworzyw

sztucznych

Symbol

ETO

Rodzaje zawodów, materiałów i maszyn

cyfro

litero

na ostro

na gładko

01
02

002
391

Betoniarze – grupa II
Robotnicy – grupa I

149
149

r-g
r-g

27,14

8,50

57,19

8,50

2,84
4,32

11,56

0,48

Razem

149

r-g

35,64

65,88

7,16

12,04

20
21
22
23

24
25

2380807
1701100
2631199
1412299

1040899
3950101

Zaprawa cementowa m.80
Cement 25 z dodatkami
Listwy przy

cienne z drewna iglastego

rodki impregnacyjne i grzybobójcze

preparaty olejowe
Masa asfaltowa
Drewno opałowe

060
034
040
033

033
033

t
m
kg

kg
kg

2,06

-
-
-

7,00

12,00

2,06
0,03

-
-

7,00

12,00

1,05

-
-
-

-
-

108,00

10,6

-
-

70
71

34000

Wyci

rodek transportowy (1)

148
148

m-g
m-g

3,09
0,03

3,13
0,06

1,58

0,03
0,12

Rys. 2. Przykład tablicy katalogowej, na podstawie katalogu KNR 2-02 Konstrukcje budowlane – tom II.

Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Wydanie IV poprawione i uzupełnione –

1994r. Wydawnictwo Norm i Poradników NORMEX w Gda

sku.

Nakłady jednostkowe robocizny w katalogach - obejmuj

nakłady na zasadnicze czynno

zwi

zane z wykonaniem roboty, wymienione w katalogach nad tablic

, oraz nakłady na

przygotowanie stanowiska roboczego, transport materiału ze składu przyobiektowego na
miejsce wbudowania, sortowanie materiałów, obsług

sprz

tu bez etatowej obsługi (jak np.

wyci

g, mieszarka do zapraw – czas ludzkiej pracy przy ich obsłudze uwzgl

dniono

w nakładach robocizny, natomiast czas zaanga

owania sprz

tu – w pracy sprz

tu), roboty

pomocnicze, naprawy drobnych wad i uszkodze

, utrzymanie porz

dku na stanowisku

roboczym, likwidacj

stanowiska roboczego, przerwy fizjologiczne – w warunkach tzw.

przeci

tnych.

Nakłady jednostkowe zu

ycia materiałów obejmuj

ilo

ci materiałów niezb

dne do

wykonania roboty oraz naturalne ubytki w czasie wykonywania robót.

Nakłady pracy sprz

tu podawane w katalogach dotycz

czasu efektywnej pracy sprz

tu przy

realizacji danej roboty w przeci

tnych warunkach, powi

kszonego o przestoje na

konserwacj

, czas przygotowania sprz

tu do pracy, czas zmiany stanowiska roboczego

w miar

post

pu robót, czyli czas pobytu sprz

tu na budowie w czasie wykonywania pracy lub

w stanie gotowo

ci do pracy.

Zebrane w katalogach informacje o zu

yciu i zaanga

owaniu czynników produkcji pochodz

z bada

(obserwacji i pomiarów) procesów budowlanych w warunkach normalnej realizacji,

opracowanych statystycznie.

III. Podstawy cenowe

W metodzie szczegółowej s

to jednostkowe ceny czynników produkcji czyli:

•

kosztorysowa stawka robocizny,

•

ceny nabycia materiałów, albo ceny materiałów i odpowiednie wska

niki kosztów zakupu,

•

stawki za maszynogodzin

pracy lub najmu sprz

tu,

•

wska

niki narzutów kosztorysu (kosztów po

rednich i zysku), wzgl

dnie kwoty narzutów

wynikaj

ce z odr

bnych kalkulacji.

W metodzie uproszczonej s

to jednostkowe ceny robót, asortymentów robót, cz

ęś

ci obiektów

lub ceny obiektów – zwane te

wska

nikami cenowymi. Zawieraj

zazwyczaj wszystkie

składniki: koszty bezpo

rednie, po

rednie i zysk, mo

na je przyjmowa

na podstawie

publikacji cenowych (do zgrubnych oszacowa

) lub kalkulacji własnej – metod

szczegółow

na podstawie własnych baz danych o zrealizowanych kontraktach / otrzymanych ofertach, itd.

W obu metodach za podstaw

cenow

nale

y uzna

obowi

zuj

stawk

podatku VAT

(oferty musz

podawa

cen

z VAT, o ile zamawiaj

cy jednoznacznie nie za

żą

da inaczej,

natomiast kosztorys inwestorski „publiczny” podaje warto

ci netto – wymogi przepisów).

2. Szczegółowa metoda kalkulacji

2.1. Zasada oblicze

Kalkulacja szczegółowa polega na obliczeniu ceny kosztorysowej (lub warto

ci kosztorysowej

w kosztorysie inwestorskim) na podstawie przedmiaru robót, jednostkowych cen czynników
produkcji i jednostkowych nakładów czynników produkcji (norm) dla ka

dej z robót obj

tych

kosztorysem, z doliczeniem kosztów po

rednich, zysku i podatku VAT.

Cen

obiektu budowlanego lub robót budowlanych z punktu widzenia wykonawcy jest

najcz

ęś

ciej suma kosztów poniesionych na jego wytworzenie powi

kszona o zysk. Kosztem

obiektu budowlanego lub robót budowlanych z punktu widzenia inwestora jest kwota, za jak

nab

dzie obiekt lub usług

wykonania robót. Na koszty te składa si

dzy innymi całe

wynagrodzenie wykonawcy. Koszty ujmujemy jak w układzie kalkulacyjnym klasyfikacji
kosztów:

•

bezpo

rednie (R-robocizna, M-materiały, S-sprz

t),

•

koszty po

rednie: wydziałowe (koszty ogólne budowy) i ogólnego zarz

du.

W celu okre

lenia ceny kosztorysowej (lub warto

ci kosztorysowej) do kosztów dodajemy

zysk kalkulacyjny wykonawcy:

VAT=W

VAT

· (R+M+S+Kp+Z)

Rys. 3. Składniki ceny kosztorysowej (warto

ci kosztorysu)

2.2. Formuły oblicze

Mówi si

o dwóch formułach oblicze

: I i II. Ró

one sposobem doliczania kosztów

rednich. Wynik teoretycznie powinien by

taki sam, ale w praktyce wyst

puj

ró

nice

wynikaj

ce z bł

dów zaokr

gle

: kosztorysy zazwyczaj składaj

z setek pozycji,

a wyliczenia cen i warto

ci zaokr

gla si

do groszy (dwa miejsca po przecinku).

W obliczeniach według formuły I w ka

dej pozycji kosztorysu liczymy sum

kosztów

bezpo

rednich, po

rednich i zysku, potem sumujemy wszystkie pozycje i doliczamy VAT:

VAT















⋅

∑

. (I)

Według formuły II, sumujemy koszty bezpo

rednie wszystkich pozycji kosztorysu, do sumy

dodajemy globalne koszty po

rednie i zysk, a potem doliczamy VAT:

VAT















⋅

∑

. (II)

–

cena kosztorysowa brutto,

–

liczba jednostek przedmiaru i-tej pozycji kosztorysu,

–

jednostkowe nakłady rzeczowe czynników produkcji (R, M, S) w i-tej pozycji

kosztorysu,

–

ceny poszczególnych nakładów rzeczowych (R, M, S),

–

koszty po

rednie przypadaj

ce na jednostk

robót w i-tej pozycji kosztorysu,

–

koszty po

rednie całkowite,

–

zysk kalkulacyjny przypadaj

cy na i-t

pozycj

kosztorysu,

–

zysk kalkulacyjny całkowity,

VAT

–

kwota podatku od towarów i usług.

Koszty bezpo

rednie (robocizny R, materiałów M i sprz

tu S) dla ka

dej roboty z osobna

oblicza si

na podstawie ilo

ci robót (przedmiar), norm zu

ycia/zaanga

owania czynników

produkcji (zwanych te

nakładami jednostkowymi) i ich cen. Wysoko

ść

kosztów

bezpo

rednich zale

y wprost proporcjonalnie od ilo

ci robót.

Koszty po

rednie K

to koszty ogólne budowy i cz

ęść

kosztów ogólnych przedsi

biorstwa

wykonawczego przypadaj

ca na dan

budow

, innymi słowy to koszty wydziałowe (budowa

jako jeden z wydziałów przedsi

biorstwa, gdzie wykonywane s

okre

lone roboty czy obiekty

budowlane) oraz cz

ęść

kosztów ogólnozakładowych. Nie mo

na ich przypisa

bezpo

rednio

adnej z robót. Stanowi

koszt uzyskania przychodu wykonawcy. Warto

ść

zale

y od wielu

czynników: s

tym wy

sze im dłu

ej trwa budowa, im trudniejsze na niej warunki itd.

W kosztorysowaniu ofertowym liczy si

je najcz

ęś

ciej w postaci kwoty na podstawie

preliminarza kosztów, albo jako pewien procent kosztów bezpo

rednich, naliczany najcz

ęś

ciej

tylko od robocizny i sprz

tu:

)

(

⋅

gdzie W

to wska

nik kosztów po

rednich.

Zysk kalkulacyjny to kalkulowana nadwy

ka przychodu nad kosztami z uwzgl

dnieniem

ryzyka ogólnego wykonawcy, obliczana kwotowo albo jako pewien procent kosztów,
zazwyczaj tylko bezpo

rednich kosztów robocizny i sprz

tu, oraz kosztów po

rednich:

)

(

⋅

gdzie W

to wska

nik zysku.

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Rys. 4. Przeci

tny udział poszczególnych grup kosztów w kosztorysowej cenie netto obiektu na

przykładzie nowo budowanego domu jednorodzinnego murowanego z dachem o konstrukcji

drewnianej (od robót ziemnych po roboty wyko

czeniowe i instalacje, bez przył

czy mediów).

2.3. Przykład obliczenia warto

ci jednej pozycji kosztorysu na podstawie

katalogu

Poni

ej przedstawiono przykład kalkulacji warto

ci pojedynczej pozycji kosztorysu w formie

tabelarycznej do samodzielnego wypełnienia.

Nakład wyliczamy mno

żą

c przedmiar (tu: 12,5 m

) przez „normy”, czyli nakłady jednostkowe.

Załó

my,

e ceny czynników produkcji pochodz

z wywiadu na rynku, a ceny materiałów

zawieraj

w sobie koszty zakupu, czyli np. 1 cegła kosztuje 2,70 zł ł

cznie z przywiezieniem

na budow

i rozładowaniem.

Koszty bezpo

rednie poszczególnych składników kosztowych to nakład przemno

ony przez

cen

W przykładzie przyj

to najcz

ęś

ciej stosowany sposób doliczania kosztów po

rednich (pewien

procent sumy kosztów bezpo

rednich robocizny i sprz

tu) i zysku (pewien procent od sumy

kosztów bezpo

rednich robocizny, sprz

tu i kosztów po

rednich).

eli wykonawca jest płatnikiem podatku VAT, podatek ten oblicza si

od sumy wszystkich

kosztów i zysku

KNR 2-02 0122-01

oznaczenie katalogowe roboty: nazwa katalogu (KNR), jego numer (2-01), numer
tablicy w katalogu (0122) i kolumny w tablicy (01)

Kominy wolnostoj

ce z cegły pełnej wieloprzewodowe (nazwa roboty wg opisu katalogowego, mo

na ten opis

rozszerzy

wskazuj

c lokalizacj

, numery rysunków z których korzystano przy opracowaniu przedmiaru, inne)

Przedmiar: 12,5 m

(szczegółowe wyliczenia ilo

ci robót podaje si

w przedmiarze, w kosztorysie nie ma sensu ich powtarza

)

opis

j.m.

norma

nakład

cena [zł/j.m.]

R [zł]

M [zł]

S [zł]

Razem

Robocizna razem

r-g

13,68

15,00

Cegła ceramiczna

(poda

jaka)

szt

388,00

2,70

Zaprawa (poda

jaka)

0,26

350,00

Mat. pomocnicze1,5%

zł

Wyci

g 0,5t

m-g

1,58

12,00

Razem koszty bezpo

rednie

Koszty po

rednie = 72% (R+S)

Zysk = 10% (R+S+Kp)

Razem z narzutami

VAT 22%

Warto

ść

pozycji z VAT

2.4. Sk

d wzi

ąć

ceny i wysoko

ść

narzutów kosztorysu?

Ceny materiałów – najwygodniej, by były cenami nabycia (obejmowały cen

materiału

i koszty zakupu – dostawy na plac, ew. magazynowania, rozładunków, ubezpieczenia,
opakowa

). W przeciwnym razie, czyli gdy znamy ceny samego materiału, musimy koszty

zakupu doliczy

. Koszty zakupu stanowi

ęść

bezpo

rednich kosztów materiałów.

Ceny materiałów mo

na pobiera

•

z publikacji cenowych (opracowania statystyczne z analiz rynku),

•

bezpo

rednio od dostawców – na podstawie faktur, ofert.

Uwaga: w kosztorysie uwzgl

dniamy te

materiały pomocnicze – materiały bezpo

rednie

ywane w niewielkich ilo

ciach, nie wymienione z nazwy w katalogach. Ich warto

ść

stanowi

ustalony ułamek kosztu materiałów bezpo

rednich z danej pozycji. Warto

ść

tego ułamka

na przyjmowa

na podstawie wytycznych katalogów z nakładami, własnych kalkulacji lub

w drodze negocjacji z inwestorem.

Koszty zakupu materiałów to koszty zwi

zane z dostarczeniem materiału od dostawcy na

skład przyobiektowy, z rozładunkiem i ewentualnie dodatkowym magazynowaniem
po

rednim, ubezpieczeniem itd. Mog

od razu wliczone w cen

materiału, je

li nie –

kalkuluje si

je osobno zazwyczaj metod

wska

nikow

, podobnie jak koszty po

rednie.

Uwaga: Stosowanie jednakowego wska

nika kosztów zakupu do wszystkich materiałów mo

skutkowa

ym bł

dem oszacowania tych kosztów.

Wysoko

ść

kosztorysowej stawki robocizny („cena” robocizny) powinna odzwierciedla

koszt zatrudnienia „statystycznego” robotnika w przeliczeniu na godzin

pracy, czyli:

•

redni

stawk

godzinow

wynagrodzenia zasadniczego,

•

premie regulaminowe,

•

płace dodatkowe – dodatki funkcyjne, sta

owe i inne,

•

wynagrodzenie za płatne nieobecno

ci w pracy (np. urlopy), odprawy emerytalne, nagrody

jubileuszowe, zasiłki chorobowe płatne z firmy,

•

obci

ąż

enia na ubezpieczenia społeczne, fundusz pracy, fundusz gwarantowanych

wiadcze

pracowniczych i podatek dochodowy od osób fizycznych,

•

odpis na zakładowy fundusz

wiadcze

socjalnych,

•

inne

wiadczenia na rzecz pracowników i inne koszty pracy (np. koszty okresowych bada

lekarskich, koszt odzie

y roboczej itp).

Uwaga: stawka robocizny najcz

ęś

ciej jest jednakowa w całym kosztorysie. Dlatego słu

sto do „regulacji” wyniku oblicze

kosztorysowych w kosztorysach ofertowych – czyli

dostosowania oblicze

do rynkowej rzeczywisto

ci (

eby z wylicze

wychodziło tyle, ile „ma

wyj

ść

”). W takiej sytuacji nie stanowi odbicia kosztów pracy ponoszonych przez wykonawc

Cena pracy sprz

tu obejmuje cen

najmu sprz

tu oraz koszty jednorazowe w przeliczeniu

na godzin

pracy sprz

tu [m-g].

W cenie najmu sprz

tu uwzgl

dnia si

przeliczone na 1 m-g:

•

koszt napraw i obsługi technicznej,

•

koszt amortyzacji (wyra

one w pieni

dzu zu

ycie

rodka trwałego)

•

koszt etatowej obsługi (je

li wyst

puje)

•

koszt zu

ycia paliw, smarów, olejów

•

koszty ogólne i zysk bazy sprz

towej wykonawcy lub firmy wypo

yczaj

cej sprz

Natomiast koszt zu

ycia energii elektrycznej do nap

du urz

dze

elektrycznych oraz paliw do

urz

dze

nie wymagaj

cych etatowej obsługi uwzgl

dnia si

zazwyczaj w kosztach ogólnych

budowy (uwaga: czasem w umowach zastrzega si

e koszty mediów s

kosztami

ponoszonymi bezpo

rednio przez inwestora).

Koszty jednorazowe sprz

tu obejmuj

przywiezienie i odwiezienie sprz

tu oraz jego monta

i demonta

na placu budowy. Koszty jednorazowe mo

na uwzgl

dnia

stosuj

c w kosztorysie

ceny pracy sprz

tu (zawieraj

ce i cen

najmu, i koszty jednorazowe w przeliczeniu na 1

godzin

pracy), albo dolicza

osobno jako pozycje w kosztorysie, albo umieszcza

w kosztach

rednich – w zale

ci od wymaga

inwestora co do sposobu przedstawienia kalkulacji.

Uwaga: zast

powanie pracy ludzi prac

maszyn i odwrotnie.

li wykonujemy kosztorys na podstawie katalogów z nakładami, mamy tam „odgórnie”

okre

lony sposób wykonania roboty z wykorzystaniem okre

lonego sprz

tu. Je

eli faktycznie

na budowie sprz

t ten nie b

dzie wykorzystywany, a roboty wykonuje si

cznie, nie stanowi

to dla inwestora podstawy do wykre

lenia kosztów pracy sprz

tu i obni

enia wynagrodzenia

przy rozliczeniu zapłaty za robot

: to prawda,

e wykonawca nie musiał zapłaci

za prac

maszyny, ale za to poniósł wy

sze koszty robocizny!

Koszty po

rednie K

obejmuj

koszty ogólne budowy i cz

ęść

kosztów zarz

du przypadaj

na dany kontrakt. Koszty ogólne budowy to mi

dzy innymi:

•

płace kierownictwa budowy,

•

koszty eksploatacji i amortyzacji narz

dzi i sprz

tu (poza kosztami uj

tymi w cenach pracy

sprz

tu w pozycjach robót),

•

koszt zu

ycia wody i energii elektrycznej na budowie,

•

koszt monta

u, demonta

u, eksploatacji i amortyzacji obiektów zaplecza budowy

(ogrodzenia, magazyny, kontenery, drogi, instalacje tymczasowe itd.)

•

koszty usług obcych i ekspertyz zwi

zanych z budow

(np. wynagrodzenie geodety czy

geologa),

•

koszty prac pomocniczych (np. sprz

tanie placu i obiektu przed przekazaniem),

•

rozładunek materiałów je

li nie uj

ty w gdzie indziej (w cenie materiału lub kosztach

zakupu),

•

jednorazowe koszty sprz

tu, o ile nie uj

to ich w kosztach bezpo

rednich,

•

koszty BHP (odzie

robocza,

rodki ochrony osobistej, posiłki regeneracyjne je

li nie uj

w kosztach bezpo

rednich robocizny),

•

koszty zatrudnienia pracowników zamiejscowych (dowozu, dopłat do biletów,

zakwaterowania je

li nie uj

te w kosztach bezpo

rednich robocizny),

•

koszty ubezpieczenia budowy,

•

rezerwa na nieubezpieczone ryzyko zwi

zane z budow

, której dotyczy kosztorys – jako

rezerwa na koszty nieprzewidziane. Mo

e si

z wyst

pieniem niekorzystnych

warunków pogodowych (bardzo ostra zima, szczególnie obfite i długotrwałe opady),
nieprzewidziane warunki gruntowo-wodne, zastosowanie nowych technologii itd.

W ramach kosztów zarz

du wyst

puj

dzy innymi płace administracji i zarz

przedsi

biorstwa wykonawczego, koszt utrzymania i amortyzacji biur i obiektów ogólnego

przeznaczenia, czynsze i ubezpieczenia, zu

ycie materiałów biurowych, energii i wody, opłaty

telekomunikacyjne i pocztowe, koszty finansowe (np. odsetki od kredytów), podatki itd.

Koszty po

rednie mo

na liczy

na podstawie preliminarza wydatków - kwotowo, ale cz

sto

liczy si

je wska

nikowo, jako pewien procent kosztów bezpo

rednich, najcz

ęś

ciej:

)

(

⋅

Wska

nik kosztów po

rednich W

e by

obliczony na podstawie danych ksi

gowych

przedsi

biorstwa wykonawczego: koszty zaksi

gowane w danym okresie jako koszty ogólne

budów plus koszty ogólne zarz

du podzielone przez zaksi

gowane w tym samym okresie

koszty bezpo

rednie robocizny i sprz

tu. Je

li takich danych brak, wska

niki mo

na przyj

ąć

na podstawie publikacji cenowych (patrz punkt 2.5). Uwaga: wska

nik kosztów po

rednich

słu

y cz

sto do regulacji wyniku oblicze

kosztorysowych w kosztorysach ofertowych – czyli

dostosowania tego, co „wychodzi” oblicze

do rynkowej rzeczywisto

ci.

Uwaga: o tym, które z kosztów kalkulowa

jako koszty po

rednie, a które jako bezpo

rednie,

powinny informowa

„techniczne podstawy kosztorysowania” czyli specyfikacje albo

dane/zało

enia wyj

ciowe do kosztorysowania.

Zysk kalkulacyjny Z to kalkulowana nadwy

ka przychodu wykonawcy nad kosztami realizacji

zlecenia. W kwocie zysku ujmuje si

ryzyko (rezerw

finansow

na zdarzenia niepewne

odniesione do całego przedsi

biorstwa wykonawczego). Drugim składnikiem jest zysk

wła

ciwy – wynagrodzenie wykonawcy. Zysk w kosztorysie podaje si

jako kwot

albo jako

pewien procent kosztów, tradycyjnie jako:

)

(

⋅

VAT Jest podatkiem wpływaj

cym na cen

. Zasady stosowania – patrz aktualna ustawa o

podatku VAT. W kosztorysie ofertowym (zakładaj

e oferent jest płatnikiem VAT) podatek

dolicza si

do ceny kosztorysowej, do zapłaty jest wi

)

(

)

(

VAT

⋅

gdzie W

VAT

to procentowa stawka VAT, a ceny materiałów i pracy/najmu sprz

tu oraz koszty

rednie wstawiane s

według warto

ci netto. Gdyby wykonawca nie był płatnikiem VAT,

ceny materiałów, pracy/najmu sprz

tu i wydatki zwi

zane z kosztami po

rednimi kalkulowane

byłyby według warto

ci brutto, natomiast nie wyst

piłoby obci

ąż

enie VAT-em ko

cowego

wyniku oblicze

kosztorysowych. W kosztorysie inwestorskim w zamówieniach publicznych

VAT nie jest doliczany do warto

ci kosztorysu – operuje si

tylko kwotami netto.

2.5. Niektóre

ródła informacji cenowych w kalkulacji szczegółowej – publikacje

ATHENASOFT Sp. z o.o.:

INTERCENBUD – internetowa baza

www.intercenbud.com.pl

do wczytywania do programów

kosztorysowych lub przegl

dania. Dost

p płatny. Zawiera informacje o cenach materiałów

podawane przez konkretnych dostawców.

BISTYP-CONSULTING Sp. z o.o.:

Informacyjny cennik materiałów budowlanych, instalacyjnych, elektrycznych oraz ceny najmu
sprz

tu budowlanego, w wersji ksi

ąż

kowej i elektronicznej (kwartalnik).

E-BISTYP Internetowa baza cenowa, płatna,

www.e-bistyp.pl

zawiera mi

dzy innymi

informacje o cenach materiałów i najmu sprz

tu – z notowa

rynkowych (

rednie), oraz

pochodz

ce od konkretnych dostawców. Aktualizowana na bie

żą

co, zawiera równie

dane

historyczne.

KOPRIN Sp. z o.o.:

EUROCENBUD Euro-MS - informator cen materiałów i sprz

tu z notowa

rynkowych,

półrocznik, wydawany na CD.

ORGBUD-SERWIS Sp. z o.o.:

Kwartalnik ICCP – u

rednione ceny hurtowe materiałów, stawki najmu sprz

tu, ceny pracy

sprz

tu,

koszty

jednorazowe,

stawki

robocizny

kosztorysowej

stosowane

przez

przedsi

biorstwa wg formy przedsi

biorstwa oraz materiały z cenami producentów,

miesi

cznik ICCP Ekspres

Kwartalnik Biuletyn Cenowy Budownictwa BCB – stawki robocizny i narzutów wg bran

i regionów.

www.orgbud.pl

– na stronie dost

pna wyszukiwarka cen materiałów wg informacji

producentów, bezpłatnie.

OWEOB Promocja Sp. z o.o.:

System SEKOCENBUD: informatory wydawane ksi

ąż

kowo i na CD.

Kwartalniki – Informacja o cenach materiałów budowlanych, instalacyjnych i elektrycznych –
ceny z notowa

rynkowych, minimalne, maksymalne i

rednie bez kosztów zakupu oraz

rednie z kosztami zakupu, oraz ceny podawane przez producentów i dystrybutorów, bez

kosztów zakupu.

Kwartalnik Informacja o stawkach robocizny kosztorysowej oraz cenach pracy sprz

budowlanego (zawiera te

wska

niki kosztów zakupu, kosztów po

rednich i zysku). Ceny

sprz

tu z notowa

rynkowych: ceny pracy (

rednie) oraz ceny najmu (bez kosztów

jednorazowych, min, max,

rednie), osobno koszty jednorazowe sprz

tu (min, max,

rednie)

oraz ceny pracy rusztowa

wg informacji Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Firm

Rusztowaniowych w Poznaniu.

Błyskawica – miesi

cznik (ceny głównych czynników produkcji)

Internetowy portal cenowy e-Sekocenbud

www.sekocenbud.pl

, płatny.

2.6. Zalety kalkulacji szczegółowej:

•

tradycyjna i powszechnie stosowana (ogólnie przyj

te w Polsce definicje robót i jednostki

przedmiaru zdefiniowane w katalogach, tak samo zasady obliczania ilo

ci robót)

•

dost

pne katalogi nakładów rzeczowych

•

dost

pne podstawy cenowe (informacja bezpo

rednio od dostawców i liczne publikowane

informatory cenowe),

•

wygodna w szacowaniu kosztów i cen robót nietypowych,

•

umo

liwia analiz

wpływu zmiany cen poszczególnych czynników produkcji lub zamiany

materiałów, wpływu zmian narzutów kosztorysu na cen

/ warto

ść

przedmiotu

zamówienia,

•

gotowe wst

pne zestawienie materiałów do planowania zamówie

2.7. Wady kalkulacji szczegółowej

•

a pracochłonno

ść

: bardzo du

o drobnych robót – pozycji przedmiaru, uzupełnianie

mnóstwa cen czynników produkcji,

•

łatwo o pomini

cie pozycji istotnych dla wyceny,

•

wyst

puje tendencja do „rozbijania” robót na osobne pozycje kosztorysowe z pomini

ciem

opisu, np zamiast 1 pozycji kosztorysu : wykonanie

ciany

elbetowej grubo

ci 24 cm

i wysoko

ci 6,5m mamy trzy pozycje:

ciana

elbetowa grubo

ci 10 cm, dodatek za

pogrubienie, i dodatek za wysoko

ść

ponad 6m – tak, jak to jest w katalogach; kalkulacja

staje si

nieczytelna.

•

wyst

puj

istotne ró

nice przy posługiwaniu si

ró

nymi katalogami zawieraj

cymi

nakłady na te same roboty (istotne: rok wydania, wydawca);

•

katalogi zawieraj

informacje o nakładach w „przeci

tnych” warunkach i przy zało

eniu

roboty wykonuj

profesjonali

ci, a praca jest dobrze zorganizowana; warunki i sposób

wykonania robót opisane w katalogach mog

ró

od warunków i sposobów

rzeczywi

cie wyst

puj

cych – wtedy trzeba modyfikowa

dane katalogowe, a to wymaga

specjalistycznej wiedzy;

•

eby dobrze zrobi

kosztorys trzeba by

fachowcem od technologii (wła

ciwy dobór

pozycji katalogowych na bazie znajomo

ci metod wykonania),

•

kosztorysanci przyzwyczajeni do tej metody nie s

w stanie szybko udzieli

odpowiedzi na

pytanie: ile z grubsza b

dzie kosztowa

cało

ść

prac – widz

tylko jako sum

pozycji

kosztorysowych;

•

wymaga dost

pu do dokładnie opracowanej dokumentacji – nie da si

stosowa

metody szczegółowej na wczesnych etapach przygotowania inwestycji ani
w sytuacji, gdy projekt jest bardzo ogólny, bo wtedy kosztorysant musi przyjmowa

wiele zało

, które mog

bezpodstawne.

3. Metoda kalkulacji uproszczonej

3.1. Zasada oblicze

Oszacowanie kosztów / ceny przez analogi

do kosztów i cen wcze

niej wykonanych (lub

kosztorysowanych) robót, elementów obiektów lub całych obiektów. Metoda polega na
obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów ustalonych jednostek przedmiarowych
i ich cen jednostkowych:

∑

⋅

VAT

cena kosztorysowa (warto

ść

kosztorysu w kosztorysie inwestorskim)

liczba jednostek przedmiaru, np 128,60 m

ciany betonowej, 569 m

kubatury

budynku;

cena jednostkowa pozycji przedmiaru, najcz

ęś

ciej zawiera wszystkie koszty (R, M, S,

) i zysk, ale nie wnika si

, w jakich proporcjach.

VAT

kwota podatku VAT (w kosztorysie inwestorskim „publicznym” bez VAT).

3.2. No

niki cen w kalkulacji uproszczonej

Definicja no

nika ceny odgrywa wa

rol

w kosztorysowaniu: okre

la co wchodzi w skład

pozycji kosztorysu i w zwi

zku z tym wyja

nia kształtowanie si

ceny pozycji. Przy niewielkim

stopniu scalenia (drobny podział) nie jest istotne, z jakich obiektów pochodz

ceny

jednostkowe – jak z drobnych „klocków” mo

na z nich zbudowa

praktycznie ka

dy zakres

prac lub obiekt. Na wy

szym poziomie agregacji wycena odbywa si

poprzez analogi

podobnych obiektów:

W Polsce nie ma jednolitej klasyfikacji pozycji kosztorysowych. W niektórych publikacjach
cenowych przyj

ły si

nast

puj

ce rodzaje no

ników cen do kalkulacji uproszczonej, według

rosn

cego poziomu scalenia:

roboty, zdefiniowane jak w metodzie szczegółowej (np. wg definicji w katalogach KNR, KNNR
itd.);

roboty scalone (asortymenty robót) – tu nale

y okre

, jakie roboty s

te w pozycji,

w jakich jednostkach i według jakich zasad przedmiarowa

asortymenty zagregowane - nale

y równie

okre

, jakie roboty s

te w pozycji (czyli w

asortymencie zagregowanym), w jakich jednostkach i według jakich zasad przedmiarowa

oraz opisa

wła

ciwo

ci asortymentu zagregowanego. Przykład asortymentu zagregowanego

wg klasyfikacji BCO Sekocenbud (jedna z publikacji cenowych do kosztorysowania
dost

pnych na rynku):

110.23 Fundamenty

elbetowe ogółem (ławy, stopy, płyty,

ciany fundamentowe ze

zbrojeniem i wykonaniem podło

a – w budynkach mieszkalnych i u

ytku publicznego,

bez wzgl

du na rodzaj betonu), cena za m

konstrukcji.

li cen

okre

lono dla budynku posadowionego tylko na ławach, to cena b

dzie

nieadekwatna w przypadku budynku posadowionego na stopach fundamentowych lub płycie.

elementy obiektów – podział najcz

ęś

ciej według funkcji, jak

dany element pełni w obiekcie,

np według klasyfikacji BCO Sekocenbud:

110.20 Fundamenty ogółem (ławy, stopy, płyty; betonowe,

elbetowe, kamienne,

ceglane, prefabrykowane,w całym obiekcie); cena za m

konstrukcji,

znowu cen

emy u

w naszym kosztorysie je

li obiekt, na bazie którego była

wyznaczona, był podobny do naszego, czyli miał podobne proporcje ró

nych rodzajów

fundamentów.

stany – stan zerowy, stan surowy, wyko

czenie wewn

trzne, instalacje elektryczne itp., uwagi

jak wy

ej, ceny s

najcz

ęś

ciej odniesione do 1m

powierzchni zabudowy, powierzchni

ytkowej lub 1m

kubatury.

obiekty – ceny odniesione do 1m

powierzchni u

ytkowej budynku, 1m

kubatury, 1m

długo

ci ruroci

gu, albo odniesione do jednostek nie maj

cych zwi

zku z geometri

obiektu, a

ze sposobem jego wykorzystania, np. koszt budowy szpitala w przeliczeniu na 1 pacjenta (czy
1 łó

ko), jednostkowy koszt budowy parkingu wielopoziomowego – ile kosztuje zbudowanie 1

miejsca postojowego itp.

3.3. Niektóre

ródła informacji cenowej do kalkulacji uproszczonej

Na rynku dost

pne s

liczne publikacje cenowe (informatory) do kosztorysowania metod

uproszczon

. Zawieraj

one własne klasyfikacje no

ników cen, dlatego przy korzystaniu

z tych publikacji nale

y dokładnie sprawdzi

, czy klasyfikacja w danym informatorze

odpowiada naszym potrzebom. Istniej

informatory po

cone specjalnie robotom

remontowym.

Ceny w informatorach cenowych pochodz

•

z kalkulacji szczegółowych na podstawie tzw.

rednich cen czynników produkcji,

wykonywanych specjalnie do publikacji w informatorach,

•

z notowa

rynkowych „gotowych” cen za okre

lone roboty, asortymenty, obiekty.

Ceny te zawieraj

wszystkie składniki kalkulacyjne: koszty bezpo

rednie (R, M, S), koszty

rednie i zysk wykonawcy; ale s

cenami netto. Dodatkowo publikowane s

informacje

o ruchu cen w budownictwie (zmiany roczne, półroczne, kwartalne, miesi

czne) oraz

o ró

nicach regionalnych.

Uwaga: w przypadkach kontraktów mi

dzynarodowych albo finansowania przedsi

wzi

ęć

rodków mi

dzynarodowych organizacji jak np. Bank

wiatowy, stosowane s

specyficzne

procedury i wzory kosztorysów ofertowych i umów. Na przykład, warunki kontraktowe FIDIC
wymagaj

, by w ofercie w osobnych pozycjach uj

ąć

pewne koszty ogólne budowy, a zysk

wydzieli

(nie dolicza

do warto

ci poszczególnych pozycji kosztorysu), co ma ułatwi

kontrol

kosztów i wynagrodzenia wykonawcy. W takim wypadku korzystanie z polskich informatorów
cenowych jest utrudnione.

Kosztorysanci korzystaj

z własnych oblicze

wykonanych metod

kalkulacji

szczegółowej, lub poprzez aktualizacj

odpowiednimi wska

nikami cen z wcze

niej

wykonanych kosztorysów, ofert wykonawców, cen konkurencji itp. Posiadanie i ci

gła

aktualizacja własnej bazy cen ma kluczowe znaczenie. Ceny publikowane mo

na traktowa

tylko jako przybli

enie, informacj

o tendencji ruchu cen, poza tym w chwili publikacji stanowi

one ju

dane historyczne.

ATHENASOFT Sp. z o.o.:

INTERCENBUD – internetowa baza

www.intercenbud.com.pl

– ceny robót definiowanych jak

w Katalogach Nakładów Rzeczowych, obliczone na bazie

rednich cen czynników produkcji

z notowa

rynkowych

BISTYP-CONSULTING Sp. z o.o.:

Katalog  cen  jednostkowych  robót  i  obiektów  remontowych,  kwartalnik  –  zawiera  ceny
jednostkowe  robót  remontowych  (klasyfikowanych  jak  w  Katalogach  Nakładów  Rzeczowych)
oraz  cennik  jednostkowy  obiektów  remontowych:  krótki  opis  obiektu  i  zakresu  prac,
podstawowe  wska

niki cenowe odniesione do m

p.u. i m

kubatury obiektu, wszystkie

wyliczenia na bazie kalkulacji szczegółowych wydawcy informatora. Informacje te mo

znale

źć

równie

w E-BISTYP

www.e-bistyp.pl

KOPRIN Sp. z o.o.:

EUROCENBUD - Euro-CPK ceny jednostkowe robót z najcz

ęś

ciej wykorzystywanych

Katalogów Nakładów Rzeczowych, w tym dotycz

cych robót remontowych, oraz Euro-CRB -

ceny jednostkowe zagregowanych pozycji kosztorysowych, ceny pochodz

z kalkulacji

szczegółowych na podstawie

rednich cen czynników produkcji z notowa

rynkowych.

ORGBUD-SERWIS Sp. z o.o.:

ICRRB, ICRRI, ICRRE – ceny robót remontowych budowlanych, instalacyjnych,
elektrycznych, ceny pochodz

z kalkulacji szczegółowych na podstawie

rednich cen

czynników produkcji z notowa

rynkowych.

CKZ – ceny robót w obiektach zabytkowych, j.w.

OWEOB Promocja Sp. z o.o.:

System SEKOCENBUD: informatory wydawane ksi

ąż

kowo i na CD: Kwartalniki do robót

remontowych: BCM (wska

niki cenowe o wysokim stopniu scalenia, dotycz

remontów

w konkretnych obiektach, zakres prac opisany do

ść

obszernie w trzech wariantach: remont

redni i mały, warto

ci kalkulowane metod

szczegółow

na bazie

rednich cen

czynników produkcji z notowa

rynkowych, wska

niki odnoszone do jednostek wła

ciwych dla

rodzaju robót i do m

p.u.)

Wydanie specjalne: Biuletyn cen robót remontowych po kl

skach

ywiołowych BCK

(bezpłatny)

Biuletyn cen robót remontowo-budowlanych oraz zabytkowych BRR (roboty klasyfikowane jak
w katalogach nakładów rzeczowych, ceny robót z kalkulacji szczegółowych na

rednich

cenach czynników produkcji)

Internetowy portal cenowy e-Sekocenbud

www.sekocenbud.pl

, ceny robót z kalkulacji

szczegółowych, oraz rzadko aktualizowane rynkowe (z ofert konkretnych wykonawców)
i transakcyjne (dane od inwestorów – ze zwyci

skich ofert w przetargach).

3.4. Kiedy stosowa

kalkulacj

uproszczon

Jako metod

oblicze

•

na wczesnych etapach przygotowania inwestycji (gdy nie ma pełnej dokumentacji

projektowej i fizycznie nie da si

sporz

dzi

kalkulacji szczegółowej)

•

gdy mamy godne zaufania informacje cenowe,

•

gdy nie potrzebujemy szczegółowych danych o zu

yciu czynników produkcji,

•

gdy sporz

dzamy kosztorys inwestorski w zamówieniach publicznych

Jako sposób prezentacji oblicze

•

w ofertach przedstawianych zamawiaj

cemu. Zazwyczaj zamawiaj

cy nie ma ochoty

wnika

w zu

ycie materiałów czy stawki robocizny, jakie zastosował oferent, chce zna

tylko kwoty, jakie ma zapłaci

za wykonanie robót. UWAGA: układ kosztorysu, podział na

niki cen i sposób przedstawiania oblicze

narzuca zamawiaj

cy!

3.5. Zalety metody uproszczonej

•

przy zało

eniu,

e posługujemy si

stopniem scalenia wy

szym ni

roboty: mniejsza

pracochłonno

ść

, wi

ksza szybko

ść

oblicze

i prostszy przedmiar,

•

liwo

ść

realnej wyceny kosztów na podstawie niewielu danych (wst

pnych projektów)

przez analogi

do cen podobnych obiektów.

3.6. Wady metody uproszczonej

•

nie ma jednolitej klasyfikacji no

ników cen na wy

szym poziomie agregacji, elementy

wymagaj

dodatkowego opisu, przez co tworzenie uniwersalnych baz danych o cenach

jest trudne;

•

problem przy obiektach nietypowych i nowych technologiach – nie ma z czym porówna

•

im wy

szy stopie

scalenia i mniej dokładne podstawy techniczne (wczesne fazy

projektowania) tym mniejsza dokładno

ść

oszacowania – ro

nie wpływ subiektywnej oceny

kosztorysanta np. co do standardu obiektu;

•

nie mo

na szybko ani dokładnie okre

wpływu zmian cen wybranych czynników

produkcji na warto

ść

kosztorysow

•

kosztorysu uproszczonego nie da si

wykorzysta

bezpo

rednio jako podstawy do

planowania budowy (harmonogramu, zamówie

materiałów, szczegółowej kontroli

kosztów)

BIBLIOGRAFIA

Akty prawne dotycz

ce kosztorysowania w zamówieniach publicznych

[1] Ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówie

publicznych (Dz.U.nr. 19 poz. 177)

z pó

niejszymi zmianami

[2] Rozporz

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie okre

lenia

metod i podstaw sporz

dzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych

kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych okre

lonych

w programie funkcjonalno-u

ytkowym (Dz.U. 2004 Nr 130 poz. 1389)

[3] Rozporz

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 wrze

nia 2004 r. w sprawie

szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-u

ytkowego

(Dz.U. 2004 nr 202, poz. 2072), oraz Rozporz

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22

kwietnia 2005 r. zmieniaj

ce rozporz

dzenie w sprawie szczegółowego zakresu

i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót
budowlanych oraz programu funkcjonalno-u

ytkowego (Dz. U. 2005 nr 75 poz. 664)

[4] Rozporz

dzenie Komisji (WE) Nr 2151/2003 z dnia 16 grudnia 2003 r. zmieniaj

rozporz

dzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie

Wspólnego Słownika Zamówie

(CPV), Dz. U. WE L329/1 z 17.12.2003

Podr

czniki, poradniki kosztorysowe

[5] H. J. Orłowski, R. Sobolewski, R. Wójcicki Regulamin kosztorysowania obiektów

i robót budowlanych – wzorzec do umów, wyd. POLCEN 2002

[6]

rodowiskowe metody kosztorysowania robót budowlanych. Stowarzyszenie

Kosztorysantów Budowlanych i Zrzeszenie Biur Kosztorysowania Budowlanego,
Warszawa, grudzie

2001

[7] Polskie

standardy

kosztorysowania

robót

budowlanych.

Stowarzyszenie

kosztorysantów budowlanych. WACETOB, 2005 (uaktualnienie

rodowiskowych

metod... plus wyci

g z przepisów dot. kosztorysów inwestorskich w zamówieniach

publicznych)

[8] Vademecum kosztorysanta. Poradnik dla kosztorysantów i słu

b inwestycyjnych.

Wydanie IV OWEOB PROMOCJA, Warszawa 2005 (segregator z zeszytami
tematycznymi + wzory formularzy i przepisy na CD)

[9] E. Smoktunowicz: Podr

cznik kosztorysowania robót budowlanych. POLCEN,

Warszawa 2001 (podstawy prawne ju

nieaktualne, ale przyst

pnie napisany)