Blacharz_721[01]_Z1.08

„

Projekt współfinansowany ze

rodków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Sylwester Wesołowski

Wykonywanie

konserwacji

naprawy

elementów

i konstrukcji z blachy

721[01].Z1.08

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Konserwacja i naprawa wyrobów powszechnego uŜytku wykonanych

z blachy

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Konserwacja i naprawa uszkodzonych osłon maszyn i urządzeń

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Planowanie procesu naprawy elementów i zespołów wykonanych z blachy

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Kontrola jakości robót naprawczych i konserwacyjnych

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Zapotrzebowanie na materiały do robót konserwacyjnych i naprawczych

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Przepisy bhp ochrony p.poŜ i ochrony środowiska

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o metodach konserwacji i naprawy

elementów i konstrukcji z blachy, materiałach stosowanych do ich wykonywania, a takŜe
ułatwi Ci wykonywanie konserwacji i naprawy wyrobów z blachy.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

–

cele kształcenia tej jednostki modułowej,

–

materiał nauczania (rozdział 4), który umoŜliwia samodzielne przygotowanie się do
wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on równieŜ ćwiczenia, które
zawierają wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczeń. Przed
ć

wiczeniami zamieszczono pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do ich wykonania.

Po ćwiczeniach zamieszczony został sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian
postępów powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co oznacza, Ŝe opanowałeś
materiał albo nie.

–

sprawdzian osiągnięć, w którym zamieszczono instrukcję dla ucznia oraz zestaw zadań
testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki.
Zamieszczona została takŜe kartę odpowiedzi.

–

wykaz literatury obejmujący zakres wiadomości dotyczących tej jednostki modułowej,
która umoŜliwi Ci pogłębienie nabytych umiejętności.
JeŜeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną
czynność.

Jednostka modułowa: Wykonywanie konserwacji i naprawy elementów i konstrukcji

z blachy, której treści teraz poznasz stanowi jeden z elementów modułu 721[01].Z1
„Technologia robót blacharskich” i jest oznaczona na zamieszczonym schemacie na stronie 4.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpoŜarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

721[01].Z1.01

Posługiwanie się podstawowymi

pojęciami z zakresu blacharstwa

721[01].Z1

Technologia robót blacharskich

Schemat układu jednostek modułowych

721[01].Z1.02

Wykonywanie elementów i przedmiotów

z blachy z zastosowaniem narzędzi ręcznych

721[01].Z1.05

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy metodami

obróbki plastycznej i cieplnej

721[01].Z1.03

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy

z zastosowaniem maszyn

i urządzeń

721[01].Z1.04

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy

z zastosowaniem operacji

mechanicznej obróbki skrawaniem

721[01].Z1.06

Wykonywanie nierozłącznych połączeń blach

721[01].Z1.08

Wykonywanie konserwacji i naprawy

elementów i konstrukcji z blachy

721[01].Z1.07

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu elementów

i zespołów blacharskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

rozpoznawać podstawowe materiały blacharskie,

–

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu blacharstwa,

–

wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi,

–

dobierać materiały narzędzia i sprzęt do pracy,

–

stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

–

wykonywać konserwację wyrobów z blachy,

–

rozpoznawać uszkodzenie wyrobów z blachy,

–

odczytywać i interpretować rysunki budowlane,

–

organizować stanowiska składowania i magazynowania,

–

dobierać sposób i środki transportu do rodzaju materiału,

–

posługiwać się dokumentacją techniczną,

–

wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,

–

dobierać i zastosować odzieŜ ochronną oraz środki ochrony osobistej, w zaleŜności od
prowadzonych prac blacharskich,

–

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przewidywać i zapobiegać
zagroŜeniom,

–

stosować zasady współpracy w grupie,

–

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

określić celowość wykonywania konserwacji blach,

–

scharakteryzować proces konserwacji,

–

scharakteryzować techniki konserwacji,

–

określić właściwości materiałów stosowanych w pracach konserwacyjnych,

–

dobrać materiały w zaleŜności od rodzaju powierzchni przeznaczonej do konserwacji,

–

odczytać z dokumentacji technologicznej sposoby konserwacji,

–

zaplanować wykonanie konserwacji róŜnych powierzchni,

–

dobrać

rodki

ochrony

indywidualnej

rodzaju

wykonywanych

prac

konserwacyjnych,

–

dobrać sprzęt i narzędzia do wykonania konserwacji,

–

zorganizować stanowisko do prac konserwacyjnych zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

przygotować powierzchnię do konserwacji,

–

wykonać prace konserwacyjne zgodnie z dokumentacją technologiczną,

–

zastosować róŜne techniki wykonania konserwacji,

–

ocenić jakość wykonanych prac konserwacyjnych,

–

sporządzić kalkulacje wykonania usług konserwacyjnych,

–

zaplanować proces naprawy elementów i zespołów wykonanych z blachy,

–

dobrać materiał, narzędzia i sprzęt do wykonania naprawy,

–

dokonać demontaŜu i montaŜu elementów oraz podzespołów z blachy przewidzianych
do wymiany,

–

dokonać naprawy uszkodzonego oblachowania maszyn i urządzeń,

–

dokonać naprawy wyrobów powszechnego uŜytku wykonanych z blachy,

–

ocenić jakość wykonanej naprawy,

–

sporządzić kalkulację wykonania naprawy,

–

posłuŜyć się normami oraz dokumentacją technologiczną,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej
i ochrony środowiska podczas wykonywania pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Konserwacja i naprawa wyrobów powszechnego uŜytku

wykonanych z blachy

4.1.1. Materiał nauczania

Obecnie na rynku mamy do czynienia z wyrobami wykonanymi z róŜnego rodzaju blach.

RozróŜniamy następujące rodzaje blach:
–

stalowe czarne,

–

stalowe ocynkowane,

–

miedziane,

–

cynkowe,

–

tytanowo-cynkowe,

–

ołowiane,

–

aluminiowe.

Wśród wyrobów powszechnego uŜytku moŜemy wyróŜnić:

–

naczynia i sprzęt domowy uŜywany do celów gastronomicznych – rysunek numer 1,

–

opakowania blaszane,

–

elementy dekoracyjne,

–

naczynia i sprzęt powszechnego uŜytku – rysunek numer 2 i 3,

–

wyroby uŜywane do celów przemysłowych – rysunek numer 4,

–

pokrycia dachowe.

Rys. 1. Przykłady naczyń aluminiowych: a) garnek prosty, b) garnek wypukły, c) rondel stoŜkowy z wylewem,

d) garnek do mleka, e) patelnia, f) rondel prosty z wylewem [1, s. 279]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Puszki do konserw: a) składana okrągła do mięsa, b) tłoczona do ryb, c) składna do ryb [1, s. 291]

KaŜdy wyrób po pewnym czasie uŜytkowania powinien być poddany konserwacji

lub naprawie lub ostatecznie wymieniony na nowy. Przed przystąpieniem do konserwacji
lub naprawy naleŜy ocenić stopień zuŜycia danego wyrobu. Polega to na ocenie wizualnej,
podczas której sprawdza się między innymi:
–

czy poszczególne elementy są całe i do siebie prawidłowo zamocowane,

–

czy nie ma widocznych wgnieceń,

–

czy wyroby nie są skorodowane,

–

czy połączenia poszczególnych elementów są trwałe.

Prace konserwacyjne wykonuje się w celu przedłuŜenia Ŝywotności danego wyrobu.

Podczas konserwacji lub naprawy naleŜy szczególną uwagę zwrócić na stosowanie się do
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyroby z ocynkowanej, gdy powłoka cynku ulegnie korozji, konserwuje się przez

pomalowanie obu stron rzadką farbą olejną, chlorokauczukową, cynkową lub inną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

antykorozyjną.  Przed  malowaniem  blacha  musi  być  oczyszczona  z  rdzy,  brudu,  kurzu
i odtłuszczona.  Jedną  z  lepszych  farb  jest  farba  miniowa  ołowiowa.  Minia  tworzy
na powierzchni  pokrytego  metalu  szczelnie  przylegającą  do  podłoŜa  twardą  powłokę.
Są i inne  bardzo  dobre  farby  między  innymi,  ftalowa  farba  przeciwrdzeniowa  miniowa  lub
farba ftalowa modyfikowana przeciwrdzeniowo chromianowa.

Naprawy wyrobów wykonanych z blach cynkowych polegają na przylutowaniu łat.

Wyrobów z takich blach nie powleka się warstwami ochronnymi.

Na przykładzie beczki stalowej i imbryka aluminiowego omówiona zostanie naprawa

wyrobów blaszanych.

Beczki zalicza się do opakowań wielokrotnego uŜytku. Jest kilka sposobów sprawdzenia

szczelności beczki, miedzy innymi: sprawdzenie poprzez napełnienie spręŜonym powietrzem,
a  następnie  zanurzenie  w  wodzie,  lub  wypełnienie  beczki  wodą.  W  jednym  i  drugim
przypadku  znajdziemy  nieszczelności  po  czym  naleŜy  je  zaznaczyć  i  dokonać  naprawy  (np.
przez  lutowanie).  Oprócz  nieszczelności  naprawa  beczek  moŜe  obejmować:  prostowanie
płaszczy,  wstawianie  nowego  dna,  wymianę  i  pasowanie  wieczek,  wymianę  i  pasowanie
korków, prostowanie lub wymianę obręczy.

Jedną z usterką imbryków jest oberwanie nitów przytrzymujących pałąk imbryka.

W celu  wykonania  takiej  naprawy  naleŜy  zapoznać  się  z  rysunkiem  numer  5
przedstawiającym  poszczególne  elementy  naczynia.  W  gotowym  wyrobie  pałąk  imbryka  5
połączony  jest  przegubowo  z  2  uszami,  a  kaŜde  ucho  4  przynitowane  na  stałe  do  płaszcza
imbryka  trzema  nitami  aluminiowymi  z  łbami  wpuszczonymi.  Naprawa  mocowania  pałąka
polegać  więc  będzie  na  przynitowaniu  sześcioma  nitami  aluminiowymi  z  łbami
wpuszczonymi ucha prawego i lewego do płaszcza imbryka.

Rys. 5. Imbryk aluminiowy: 1 – płaszcz, 2 – wylew lany, 3 – pokrywa, 4 – uszy, 5 - pałąk [1, s. 281]

Naprawa większości wyrobów z blachy obejmowała będzie wyŜej wymienione

czynności, jednak mogą mieć one róŜny charakter w zaleŜności od produktu. W zaleŜności
od rodzaju blachy z jakiej został wykonany produkt naprawa samej blachy moŜe odbywać
się przez lutowanie, spawanie lub zgrzewanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Z jakich rodzajów blach mogą być wykonane wyroby powszechnego uŜytku?

Co naleŜy sprawdzić podczas oceny wizualnej danego wyrobu?

W jaki sposób konserwuje się wyroby wykonane z czarnej blachy?

Jaką czynność naleŜy wykonać przed przystąpieniem do malowania wyrobów z blachy?

Jakimi farbami moŜna malować wyroby z czarnych blach?

Czy wyroby wykonane z blach cynkowych powleka się warstwami ochronnymi?

W jaki sposób sprawdza się szczelność beczki?

W jaki sposób naprawia się nieszczelności płaszcza beczki?

Jakie czynności obejmuje napraw wyrobów z blachy?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaobserwuj, jak blacharz dokonuje naprawy polegającej na zaspawaniu nieszczelności

metalowej beczki. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

sprawdzić szczelność beczki,

zaznaczyć miejsca nieszczelne w beczce,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonania naprawy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

elektrody,

–

papier ścierny,

–

spawarka,

–

pilnik,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca konserwacji i naprawy wyrobów powszechnego uŜytku
wykonanych z blachy.

Ćwiczenie 2

Przygotuj powierzchnię blachy stalowej czarnej do konserwacji polegającej

na pomalowaniu farbą antykorozyjną. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

oczyścić powierzchnię blachy za pomocą szczotki drucianej,

odtłuścić blachę rozcieńczalnikiem do zmywania powierzchni przed malowaniem,

pomalować blachę farbą antykorozyjną,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekty swojej pracy,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonania konserwacji.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

farba antykorozyjna,

–

papier ścierny,

–

pędzel,

–

szczotka druciana,

–

pilnik,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca konserwacji i naprawy wyrobów powszechnego uŜytku
wykonanych z blachy

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić z jakiego rodzaju blach mogą być wykonane wyroby
powszechnego uŜytku?

określić, co naleŜy sprawdzić podczas oceny wizualnej danego
wyrobu?

scharakteryzować czynności jakie naleŜy wykonać przed
przystąpieniem do naprawy lub konserwacji wyrobu z blachy?

omówić sposób konserwacji wyrobów wykonanych z czarnej
blachy?

wymienić rodzaje farb jakimi moŜna malować wyroby z czarnych
blach?

wyjaśnić sposoby sprawdzania szczelności beczki?

scharakteryzować sposoby naprawiania nieszczelności w beczce?

wymienić czynności obejmujące naprawę wyrobów z blachy?

opisać sposoby połączeni blach?

10)

wyjaśnić sposób naprawy bieŜącej pokrycia dachowego?

11)

omówić sposób naprawy głównej pokrycia dachowego
wykonanego z blachy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Konserwacja i naprawa uszkodzonych osłon maszyn

i urządzeń

4.2.1. Materiał nauczania

Maszyny i urządzenia powinny posiadać Dokumentację Techniczno-Ruchową.

W dokumentacji  tej  oprócz  informacji  dotyczących  samej  konstrukcji  oraz  przepisów
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  znajdują  się  wytyczne  do  eksploatacji.  KaŜda  z  maszyn
powinna  posiadać  kartę  przeglądów  okresowych  i  napraw,  w  której  zawarte  są  informacje
dotyczące  wykonanego  przeglądu  oraz  napraw  danego  elementu  maszyny.  Podczas
przeglądów  okresowych  dokonuje  się  między  innymi  konserwacji  maszyn.  Konserwacja
maszyn  to  czynności  wykonywane  w  celu  utrzymania  maszyny  lub  urządzenia  w  stanie
gotowości do natychmiastowego uŜytku. Do konserwacji naleŜą:
–

codzienne czyszczenie i smarowanie maszyny,

–

przeglądy maszyn w wyznaczonych odstępach czasu zgodnie z Dokumentacją
Techniczno-Ruchową,

–

naprawy drobnych uszkodzeń, regulacja maszyny, usuwanie luzów itp.,

–

wymiana części zuŜywających się.

Podczas konserwacji naleŜy zwrócić uwagę na wszystkie części maszyny a zwłaszcza te,

od  których  zaleŜą:  prawidłowe  działanie  maszyny  i  bezpieczeństwo  jej  obsługi.  Pracownik
obsługujący  maszynę  ma  obowiązek  zwracać  uwagę  na  ewentualne  uszkodzenia  powstające
na  skutek  eksploatacji  maszyny.  JeŜeli  pracownik  zauwaŜy  usterkę  w  maszynie  lub
urządzeniu zagraŜające jego bezpieczeństwu powinien zgłosić to przełoŜonemu. Konserwacji
poszczególnych  zespołów  maszynowych  nie  moŜe  dokonywać  osoba  nie  mająca  do  tego
uprawnień.

WaŜną czynnością konserwacyjną jest smarowanie. Smarowanie ma na celu zmniejszenie

tarcia  między  współpracującymi  częściami,  co  zwiększa  trwałość  i  sprawność  maszyny.
Jednocześnie  smarowanie  zapobiega  powstawaniu  korozji  na  częściach  maszyny.
Smarowaniu podlegają wszystkie ruchome części napędu, jak przekładnie zębate, prowadnice
itp.

Większość maszyn i urządzeń posiada osłony metalowe zabezpieczające elementy

ruchome (rysunek numer 5 i 6) lub osłony chroniące przed odrzutem obrabianego materiału.
Osłony takie muszą być wykonane z materiałów odpornych na zniszczenie np. podczas
odrzutu materiału obrabianego. Dlatego waŜny jest kształt i grubość blachy, z jakiego jest
wykonana osłona. Maszyny bez osłon nie mogą być uŜytkowane.

Osłony wykonane z blachy czarnej lub ocynkowanej, gdy powłoka cynku ulegnie juŜ

korozji, konserwuje się przez pomalowanie obu stron rzadką farbą olejną, chlorokauczukową,
cynkową lub inną antykorozyjną. Przed pomalowaniem blachę naleŜy starannie oczyścić
szczotkami drucianymi lub papierem ściernym z rdzy, brudu i kurzu.

Do konserwacji blach uŜywana jest minia ołowiowa, sporządzona na pokoście lnianym

lub fabrycznie sporządzona miniowa farba olejna. Minia tworzy na powierzchni pokrytego
metalu szczelnie przylegającą do podłoŜa twardą powłokę. Do konserwacji słuŜy teŜ farba
przeciwrdzeniowa

miniowa

lub

farba

ftalowa

modyfikowana

przeciwrdzeniowa

chromianowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 6. NoŜyce gilotynowe mechaniczne bez osłony metalowej na części ruchome maszyny [5, s. 35]

Rys. 7. NoŜyce krąŜkowe zwykłe z osłoną na części ruchome maszyny [5, s. 36]

Wszelkie naprawy osłon z blachy wykonuje się po przeglądzie i ich starannym

oczyszczeniu. Podczas przeglądu naleŜy między innymi sprawdzać:
–

czy poszczególne elementy osłony są całe prawidłowo zamocowane,

–

czy na osłonie nie ma wgnieceń,

–

czy osłony są skorodowane,

–

czy połączenia poszczególnych elementów są trwałe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Naprawa bieŜąca polega na załataniu wszystkich dziur, szczelin, pęknięć, wyprostowaniu

wgnieceń oraz umocowaniu obluzowanych części osłony. W pierwszej kolejności
przygotowuje się łaty, które mocuje się przez lutowanie, spawanie lub nitowanie
w uszkodzone miejsce. Łaty naleŜy wykonywać z tego samego materiału co osłona.

JeŜeli w czasie przeglądu okaŜe się, Ŝe liczba dziur, pęknięć, wŜerów i wgnieceń jest

bardzo duŜa, to koszt naprawy moŜe przekroczyć koszt nowej osłony. W takiej sytuacji lepiej
jest wymienić osłonę na nową.

Osłony mogą mieć roŜny kształt począwszy od prostego a skończywszy na stoŜku.

Przykład rozwinięcia osłony w kształcie stoŜka przedstawia rysunek numer 7, natomiast
walca numer 8.

Rys. 8. Rozwinięcie osłony w kształcie stoŜka [1, s. 304]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 9. Rozwinięcie osłony w kształcie walca [1, s. 45]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Na czym polega konserwacja maszyn?

Z jakiego materiału powinna być wykonana osłona?

W jakim celu stosuje się osłony w maszynach?

Jakie znasz sposoby konserwacji osłon?

Jakie czynności naleŜy wykonać przed pomalowaniem osłon?

Co naleŜy sprawdzać podczas przeglądu osłon?

Kiedy naleŜy wymienić starą osłonę na nową?

Na czym polega naprawa bieŜąca osłony maszyny?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj konserwacji osłony osłaniającej paski klinowe (zgodnie z Dokumentacją

Techniczno-Ruchową) polegającej na pomalowaniu jej miniową farbą olejną. Sporządź
notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

wyłączyć maszynę,

zdemontować osłonę,

dokonać oględzin osłony,

usunąć starą powłokę malarską z osłony,

wykonać konserwację,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10)

zaprezentować efekt swojej pracy,

11)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonania konserwacji osłony.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

miniowa farba olejna,

–

papier ścierny,

–

rozcieńczalnik

–

szczotka druciana,

–

pędzel,

–

naczynie na farbę,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

konserwacji i naprawy uszkodzonych osłon maszyn

i urządzeń .

Ćwiczenie 2

Dokonaj naprawy bieŜącej osłony osłaniającej paski klinowe polegającej na załataniu

dziur przez nitowanie. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

wyłączyć maszynę,

zdemontować osłonę,

dokonać oględzin osłony,

zlokalizować dziury w osłonie,

zamocować łaty przez nitowanie w osłonie,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

10)

zaprezentować efekt swojej pracy,

11)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonania konserwacji osłony.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

blachę stalową o grubości 0,5 mm,

–

nity,

–

wiertarka,

–

nitownica,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

konserwacji i naprawy uszkodzonych osłon maszyn

i urządzeń .

Ćwiczenie 3

Dokonaj konserwacji osłony osłaniającej tarcze szlifierki (zgodnie z Dokumentacją

Techniczno-Ruchową) polegającej na likwidacji wgnieceń. Sporządź notatkę po zakończeniu
ć

wiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

wyłączyć maszynę,

zdemontować osłonę,

dokonać oględzin osłony,

zlikwidować wgniecenia płaszcza osłony,

zamontować osłonę,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej

10)

zaprezentować efekt swojej pracy,

11)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonania likwidacji wgnieceń osłony.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

klepadła,

–

młotki blacharskie,

–

kowadełka,

–

dwuróg blacharski,

–

zestaw kluczy oczkowych,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

konserwacji i naprawy uszkodzonych osłon maszyn

i urządzeń .

Ćwiczenie 4

Dokonaj naprawy głównej osłony osłaniającej tarcze szlifierki (zgodnie z Dokumentacją

Techniczno-Ruchową) polegającej na wymianie na nową. Sporządź notatkę po zakończeniu
ć

wiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

wyłączyć maszynę,

zdemontować osłonę,

przygotować miejsce montaŜu nowej osłony,

zamontować nową osłonę,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

10)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wymiany osłony.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

papier ścierny,

–

szczotka druciana,

–

zestaw kluczy oczkowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

konserwacji i naprawy uszkodzonych osłon maszyn

i urządzeń.

Ćwiczenie 5

Dokonaj naprawy bieŜącej osłony osłaniającej paski klinowe polegającej na załataniu

dziur przez lutowanie. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

wyłączyć maszynę,

zdemontować osłonę,

dokonać oględzin osłony,

zlokalizować dziury w osłonie,

zamocować łaty przez lutowanie,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

10)

zaprezentować efekt swojej pracy,

11)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonania konserwacji osłony.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

blachę stalową o grubości 0.5 mm,

–

cyna,

–

wiertarka,

–

lutownica,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

konserwacji i naprawy uszkodzonych osłon maszyn

i urządzeń.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić na czym polega konserwacja maszyn?

omówić z jakich materiałów moŜe być wykonana osłona?

wyjaśnić w jakim celu stosuje się osłony w maszynach?

wymienić czynności, jakie naleŜy wykonać przed pomalowaniem
osłon?

scharakteryzować sposoby konserwacji osłon?

określić, co naleŜy sprawdzać podczas przeglądu osłon?

omówić, na czym polega naprawa bieŜąca osłon?

określić, kiedy naleŜy wymienić starą osłonę na nową?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Planowanie procesu naprawy elementów i zespołów

wykonanych z blachy

4.3.1. Materiał nauczania

Podstawowym warunkiem sprawnego i prawidłowego przebiegu procesu naprawy

elementów  wykonanych  z  blachy  jest  właściwa  organizacja  pracy.  Od  organizacji  zaleŜy
równieŜ  uzyskanie  załoŜonej  wydajności  pracy.  Dobrze  zorganizowana  naprawa  przebiega
w  sposób  ciągły  i  równomierny  bez  niepotrzebnych  przerw.  MoŜna  to  osiągnąć  dzięki
zorganizowanemu cyklowi działań. Cykl działań zorganizowanych składa się z następujących
etapów:
–

określenia jasnego celu,

–

określenia środków i warunków jakie trzeba osiągnąć, aby zrealizować zamierzony cel,

–

przygotowanie warunków i środków,

–

wykonania planowanych czynności,

–

kontrolowanie na bieŜąco jakości pracy.

Proces naprawy to zespół technologicznie powiązanych czynności wykonywanych przez

jednego lub kilku pracowników. W celu zorganizowania prawidłowo procesu naprawy naleŜy
wziąć pod uwagę niŜej wymienione procesy robocze:
–

przygotowanie miejsca pracy,

–

zdemontowanie elementów do naprawy, jeŜeli jest to konieczne,

–

przygotowanie w warsztacie elementów do naprawy,

–

wykonanie naprawy lub nowego elementu,

–

zamontowanie elementu na właściwe miejsce.

KaŜdy z tych procesów dzieli się na operacje. Nie są one zazwyczaj organizacyjnie

jednorodne i mogą być wykonywane przez jednego lub kilku pracowników.

Dobra organizacja pracy polega na racjonalnym i przemyślanym podziale wśród

pracowników. Podczas pracy indywidualnej wszystkie czynności musi wykonywać jeden
pracownik, a co za tym idzie nie moŜna osiągnąć duŜej wydajności.

Podczas produkcji nowego powtarzalnego wyrobu z góry moŜna określić, które

czynności i jak będą wykonywane. Naprawa, zaś wymaga przede wszystkim wstępnej oceny:
co i w jaki sposób naleŜy  naprawić, a dopiero wtedy moŜna przejść do etapu organizowania
stanowiska  pracy.  Organizacja  stanowiska  naprawy  w  warsztacie  powinna  być  tak
opracowana aby zapewniała ergonomiczne i bezpieczne warunki pracy – rysunek numer 9.

Niezbędnym wyposaŜeniem stanowiska pracy blacharza jest stół oraz narzędzia.

Narzędzia powinny znajdować się w zasięgu ręki pracownika. Stojaki oraz sprzęt pomocniczy
naleŜy rozstawiać w takim miejscu gdzie jest on potrzebny, a po wykonaniu odpowiednich
czynności składować w miejscu przechowywania. Podczas prac związanych z lutowaniem lub
malowaniem naleŜy bezwzględnie pamiętać o prawidłowej wentylacji stanowiska pracy.
Miejsce pracy naleŜy zawsze utrzymywać w czystości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 10. Rozplanowanie warsztatu blacharskiego [6, s. 469]

Planowanie procesu naprawy elementów i zespołów wykonanych z blachy polega na

sporządzeniu harmonogramu i określeniu zakresu robót naprawczych. Zakres robót
naprawczych ustala się na podstawie przeglądu technicznego. Po takim przeglądzie tworzy się
opis prac naprawczych i konserwacyjnych, a następnie harmonogram napraw, w którym
umieszcza się informację o terminach i sposobach usunięcia usterek lub dokonania naprawy.

PoniŜsza tabela nr1 przedstawia przykładowe planowanie procesu naprawy elementów

wykonanych z blachy.

Tabela 1

. Planowanie procesu naprawy elementów wykonanych z blachy.

Lp. Rodzaj

elementu

Przegląd
techniczny

Naprawa
bieŜąca

Naprawa
główna

Obudowa

a. Oględziny

zewnętrze.

b. Określenie
zakresu prac.

a. Oględziny

zewnętrze.

b. Określenie
zakresu prac.

a. DemontaŜ
obudowy.

b. Mycie
i czyszczenie
elementów.

c. Weryfikacja
elementów,
określenie
zakresu robót

Planowanie wykonania konserwacji roŜnych powierzchni dokonuje się analogicznie jak

dla elementów wykonanych z blachy.

Nie zawsze zdemontowany element nadaje się do naprawy. Niekiedy naleŜy wykonać

nowy i zamontować go w miejsce starego. W celu wykonania nowego wyrobu naleŜy
posługiwać się kartą instrukcyjną. Przykład takiej karty przedstawia rysunek 10.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 11. Karta instrukcyjna wycinania i wytłaczania denka wiadra [1, s. 299]

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co jest podstawowym warunkiem sprawnej i prawidłowo wykonanej naprawy?

Z jakich etapów składa się cykl działań zorganizowanych?

Co nazywamy procesem naprawy?

Jakie procesy robocze wchodzą w prawidłowo zorganizowany proces naprawy?

Na czym polega dobra organizacja pracy?

Jak naleŜy organizować miejsce pracy w warsztacie pracy?

Jak naleŜy układać narzędzia na stanowisku pracy?

Dlaczego stanowisko pracy naleŜy utrzymywać w stałej czystości?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj proces naprawy i konserwacji szafy metalowej. Sporządź notatkę

po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaplanować narzędzia niezbędne do wykonania naprawy

zaplanować materiał niezbędny do wykonania naprawy,

zaplanować zgodnie z wymogami ergonomii rozmieszczenie narzędzi i materiałów
na stole,

zaplanować rozmieszczenie narzędzi dodatkowych w tym noŜyc gilotynowych oraz
zawijarki,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

10)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad ergonomii.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

blacha stalowa o grubości 0.5 mm,

–

nity,

–

farba antykorozyjna,

–

papier ścierny,

–

cyna,

–

wiertarka,

–

nitownica,

–

lutownica,

–

szczypce uniwersalne,

–

noŜyce ręczne do cięcia blachy,

–

noŜyce gilotynowe do cięcia blachy,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca planowania procesu naprawy elementów i zespołów
wykonanych z blachy.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj proces naprawy i konserwacji

rury stalowej ocynkowanej o średnicy 150mm.

Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

zaplanować narzędzia niezbędne do wykonania naprawy

zaplanować materiał niezbędny do wykonania naprawy,

zaplanować zgodnie z wymogami ergonomii rozmieszczenie narzędzi i materiałów
na stole,

zaplanować rozmieszczenie narzędzi dodatkowych w tym noŜyc gilotynowych oraz
zawijarki,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

10)

dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad ergonomii.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

blacha stalowa o grubości 0,5 mm,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

nity,

–

farba antykorozyjna,

–

papier ścierny,

–

cyna,

–

wiertarka,

–

nitownica,

–

lutownica,

–

szczypce uniwersalne,

–

noŜyce ręczne do cięcia blachy,

–

noŜyce gilotynowe do cięcia blachy,

–

zawijarka,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca planowania procesu naprawy elementów i zespołów
wykonanych z blachy.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić sposób prawidłowo wykonanej naprawy

omówić, z jakich etapów składa cykl działań zorganizowanych?

scharakteryzować na czym polega proces naprawy?

omówić na czym polega dobra organizacja pracy?

scharakteryzować sposób organizacji stanowiska pracy
w warsztacie pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Kontrola jakości robót naprawczych i konserwacyjnych

4.4.1. Materiał nauczania

W celu określenia jakości robót naprawczych lub konserwacyjnych, trzeba znać

warunki  techniczne  dla  wykonania  danego  wyrobu.  W  warunkach  technicznych
wykonania  podane  są  wymagania,  jakie  powinna  spełniać  dokumentacja  techniczna,
materiał  i  wykonane  roboty.  Dokumentacja  techniczna  powinna  zawierać:  część
rysunkową  i  część  opisową.  W  części  rysunkowej  zawarte  są  rysunki  dotyczące
wykonania całego wyrobu lub jego poszczególnych elementów, zaś część opisowa zawiera
między  innymi  materiał  z  jakiego  powinien  być  wykonany  wyrób  oraz  sposób  łączenia
poszczególnych elementów

W czasie kontroli jakości robót naprawczych i konserwacyjnych wyrobów z blachy

sprawdza się:
–

zgodność robót naprawczych lub konserwacyjnych z dokumentacją,

–

dokładność wykonania robót naprawczych, tj. np. czy nie ma w wyrobie dziur,
pęknięć, czy złącza są wykonane prawidłowo.

Sprawdzenie zgodności z dokumentacją polega na porównaniu wykonanych robót

naprawczych  z  dokumentacją  rysunkową  i  opisową  oraz  stwierdzeniu  ich  zgodności
na podstawie  oględzin  i  pomiarów.  Wszelkie  badania  wykonanych  prac  przeprowadza
się porównując  stan  faktyczny  z  warunkami  technicznymi.  JeŜeli  badania  dadzą  wynik
zadowalający,  to  roboty  naprawcze  zostają  przyjęte.  Roboty  uznane  za  wykonane
niezgodnie  z  warunkami  technicznymi  nie  mogą  być  przyjęte  i  muszą  być  ponownie
poprawione  i  przedstawione  do  ponownego  odbioru.  Sprawdzenie  kształtu  wyrobu  polega
z reguły  na  pomiarze  kątów,  długości  krawędzi,  wielkości  średnicy  oraz  na  określeniu
chropowatości powierzchni. Dokładność pomiaru powinna być jak największa.

W celu dokonania pomiaru naleŜy posługiwać się odpowiednimi narzędziami.

Do pomiarów mniej dokładnych uŜywa się przymiaru kreskowego z podziałką milimetrową.
Mierzenie  polega  na  przyłoŜeniu  przymiaru  do  krawędzi  mierzonego  przedmiotu  w  taki
sposób,  aby  zero  podziałki  pokrywało  się  z  początkiem  krawędzi  przedmiotu,  a  następnie
odczytuje  się  liczbę  odpowiadającą  krańcowej  krawędzi  przedmiotu.  W  celu  określenia
np. grubości  blachy  musimy  posłuŜyć  się  suwmiarką.  Pomiaru  suwmiarką  dokonuje
się w następujący  sposób:  pomiędzy  rozsunięte  szczęki  suwmiarki  wkłada  się  mierzony
przedmiot    i  dosuwa  się  suwak  do  zetknięcia  szczęk  z  krawędzią  przedmiotu.  Następnie
dokonuje  się  odczytu.  Suwmiarką  moŜemy  równieŜ  dokonać  pomiaru  średnicy  i  głębokości
otworów.  Do  pomiarów  głębokości  słuŜy  wysuwka  głębokościomierza,  wysuwka  z  korpusu
prowadnicy.  Aby  dokonać  pomiaru  średnicy  otworu  umieszcza  się  szczęki  suwmiarki  do
pomiarów  wewnętrznych  wewnątrz  otworu  i  dokonuje  odczytu.  Dokładność  pomiaru
suwmiarką wynosi od 0,02mm do 0,1mm, jednakŜe niekiedy uŜywa się suwmiarek o większej
dokładności  pomiaru  (0,05mm  i  0,02mm).  Jednym  z  prostszych  czynności  sprawdzających
jakość  robót  naprawczych  jest  sprawdzenie  kąta  prostego  danego  elementu.  Czynność  taką
wykonuje się przy uŜyciu kątownika, bądź poprzez sprawdzenie przekątnych.  Określenie zaś
innego  kąta  niŜ  90

moŜna dokonać kątomierzem. W pracach warsztatowych uŜywa

się zazwyczaj kątomierzy zwykłych i uniwersalnych. Kątomierz zwykły ma wartość podziałki
wynoszącą 1

. Mierzenia kąta dokonuje się poprzez przystawienie kątomierza do mierzonego

kata ustawieniu rozwartości ramion tak, aby krawędzie pomiarowe przylegały do powierzchni
tworzących kąt mierzony; między ramionami a przedmiotem nie powinno być prześwitów.
Kątomierz uniwersalny słuŜy do pomiarów kątów z dokładnością do 10 lub 15 minut. Składa
się z dwóch współśrodkowo osadzonych podzielni. W celu określenia mierzonego kąta
odczytuje się na podziałce głównej stopnie, a na podziałce noniusza minuty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sprawdzenia płaskości powierzchni dokonuje się za pomocą liniałów kontrolnych.

Najbardziej pospolity to liniał krawędziowy ze skosem dwustronnym. Jeden koniec takiego
liniału jest ścięty pod kątem 45

, co umoŜliwia sprawdzenie prostoliniowości powierzchni

schodzących  się  pod  kątem  ostrym.  W  celu  sprawdzenia  prostoliniowości,  na  przedmiocie
umieszcza  się  liniał  i  obserwuje  pod  światło  szczelinę  między  liniałem  a  przedmiotem.
Nie naleŜy  przesuwać  liniału  z  jednego  miejsca  na  drugie,  poniewaŜ  wtedy  krawędź  szybko
się zuŜywa.

Kontrola jakości napraw wykonanych za pomocą lutowania polega na sprawdzeniu:

–

zgodności robót naprawczych z dokumentacja,

–

szczelności połączenia (np. naczynia na wodę),

–

estetyki wykonania,

–

trwałości połączenia.

Kontroli jakości wykonanych napraw elementów, dokonuje się na podstawie kart

instrukcyjnych dla kontroli jakości. Przykładową kartę do kontroli jakości przedstawiono na
rysunku 11.

Karty takie zawierają:

–

rysunek warsztatowy elementu przeznaczonego do kontroli,

–

wykaz sprawdzeń wymiarów,

–

wykaz potrzebnych przyrządów pomiarowych.

Rys. 12. Karta instrukcyjna dla kontroli jakości [1, s. 299]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie wymagania zawierają warunki techniczne wykonania i odbioru robót?

Z jakich części składa się dokumentacja techniczna danego wyrobu?

Co zawiera część rysunkowa dla danego wyrobu?

Co zawiera część opisowa dla danego wyrobu?

Co naleŜy sprawdzić podczas kontroli jakości robót naprawczych wyrobów z blachy?

Jak dokonuje się sprawdzenia zgodności robót naprawczych z dokumentacją techniczną?

Kiedy daną naprawę lub konserwację moŜemy uznać za prawidłowo wykonaną?

Jakim narzędziem dokonuje się pomiaru grubości blachy?

W jaki sposób dokonuje się pomiaru płaskości danego elementu?

10.

Co naleŜy sprawdzać podczas kontroli jakości napraw wykonanych za pomocą
lutowania?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj oceny jakości naprawy rury spustowej. Naprawa polegała na uszczelnieniu

i pomalowaniu wyrobu. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,

sporządzić opis jakości wykonania naprawy,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości wykonanej naprawy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca kontroli jakości robót naprawczych i konserwacyjnych.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny jakości naprawy beczki stalowej na wodę. Naprawa polega

na wyprostowaniu płaszcza zewnętrznego beczki i pomalowaniu. Sporządź notatkę
po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

sprawdzić jakość wyprostowania płaszcza beczki,

sprawdzić jakość pomalowania płaszcza beczki,

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ocenić jakość wykonanych napraw,

sporządzić opis jakości wykonania naprawy beczki,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca kontroli jakości robót naprawczych i konserwacyjnych.

Ćwiczenie 3

Dokonaj oceny jakości naprawy wiadra ocynkowanego. Naprawa polegała

na zalutowaniu pęknięć. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
i ergonomii,

sprawdzić jakość wykonania lutowania wiadra,

sprawdzić szczelność wiadra,

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

ocenić jakość wykonanych napraw,

sporządzić opis jakości wykonania naprawy wiadra,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca kontroli jakości robót naprawczych i konserwacyjnych.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

scharakteryzować, jakie wymagania zawierają warunki techniczne
wykonania i odbioru robót?

omówić, z jakich części składa się dokumentacja techniczna
danego wyrobu?

wymienić, co zawiera część rysunkową dla danego wyrobu?

omówić, co naleŜy sprawdzić podczas kontroli jakości robót
naprawczych wyrobów z blachy?

ocenić, kiedy daną naprawę lub konserwację moŜemy uznać za
prawidłowo wykonaną?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Zapotrzebowanie na materiały do robót konserwacyjnych

i naprawczych

4.5.1. Materiał nauczania

Ustalenia ilość materiału potrzebnego do wykonania naprawy wyrobów blaszanych

wykonuje się na podstawie norm zuŜycia. Norma zuŜycia materiałów jest to ilość materiałów
niezbędna do wykonania danego elementu zgodnie z ustalonymi wymaganiami technicznymi.
Normy  zuŜycia  podaje  się  w  odpowiednich  jednostkach,  jak  w  metrach  kwadratowych,
sztukach,  kilogramach  Na  przykład  blachę  obmierza  się  w  kilogramach  lub  metrach
kwadratowych  z  podaniem  jej  rodzaju  i  grubości.  Bardzo  pomocne  przy  obliczaniu
zapotrzebowania  na  materiały  są  katalogi  nakładów  rzeczowych,  w  skrócie  KNR.  Zawierają
one  informacje  dotyczące  sposobu  wykonania  oraz  ilości  i  rodzajów  materiałów  jakie
są potrzebne do wykonania danego wyrobu.
Przykład 1.

Norma zuŜycia materiałów na wykonanie rury o średnicy 150 mm z blachy stalowej

ocynkowanej. Nakłady materiałów na 100szt. według Katalogu Nakładów Rzeczowych
nr 2-02 wynoszą:
–

blacha stalowa ocynkowana płaska o grubość 0,5 mm (100 szt.) 54,0 kg.

–

spoiwo cynowo ołowiane LC 60

(100 szt.) 4,2 kg.

–

kwas solny

(100 szt.) 4,2 kg.

Przykład 2.(100 szt.) 4,2kg.

Normy zuŜycia materiałów na uzupełnienie rur w odcinkach o długości ponad 1m.

Nakłady materiałów na 1mb rury według Katalogu Nakładów Rzeczowych nr 4-01 wynoszą:
–

blacha stalowa ocynkowana płaska o grubości 0,5 mm

(1mb) 2,35 kg.

–

spoiwo cynowo-ołowiane

(1mb) 0,025 kg.

–

kwas solny

Zamawiając ilość materiału naleŜy zwiększyć jego ilość o wielkość odpadu. Odpady

i ubytki powstają między innymi w czasie transportowania, przechowywania, procesów
technologicznych.

Jednym z nowszych sposobów określenia zapotrzebowania materiałowego jest obliczenie

przy uŜyciu programów komputerowych. Tabela numer 1

przedstawia stronę z jednego

z programów ułatwiających obliczanie nie tylko zapotrzebowania ale i wartości danych
materiałów, robocizny i sprzętu.

RozróŜniamy następujące metody norm zuŜycia materiałów:

–

statystyczną,

–

doświadczalno-produkcyjną,

–

analityczno-obliczeniową,

–

doświadczalno-laboratoryjną.

Metoda statystyczna polega na obliczeniu potrzebnej ilości materiałów na podstawie

danych o ich rzeczywistym zuŜyciu przy takich samych robotach w przeszłości.

Metoda doświadczalno-produkcyjna polega na rejestrowaniu dokładnie odmierzonych

ilości materiałów wydanych na potrzeby produkcji oraz zmierzeniu po zakończeniu pracy
liczby wykonanych jednostek produkcji i ilości pozostałych materiałów.

Metoda analityczno-obliczeniowa polega na obliczeniu ilości wbudowywanych

materiałów na podstawie rysunków elementów.

Podczas stosowania metody doświadczalno-laboratoryjnej określa się właściwości

materiałów, kontroluje prawidłowość technologii, dokładnie mierzy ilość zuŜytych
materiałów oraz określa ubytki i straty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Znając wymiary gabarytowe rozwinięcia moŜemy łatwo ustalić niezbędne, minimalne

wymiary arkusza blachy, lub (gdy elementów jest więcej) ile danych elementów zmieści się
na jednym arkuszu.

Sytuacja nieco się komplikuje w przypadku, gdy element będzie poddawany operacji

gięcia. Miejsce gięcia blachy ulega odkształceniu w postaci wycinka powierzchni walcowej
o wewnętrznym promieniu gięcia r. Sytuację tę przedstawia rysunek 14.
Długość rozwinięcia elementu obliczyć naleŜy ze wzoru:

gdzie:
n – skrót, wielkość wynikająca z faktu, Ŝe długość łuku jest mniejsza od zewnętrznych
wymiarów naroŜnika.
A i B – wymiary zewnętrzne elementu

n = 2(r+s) – l

l = (r+0,5s)

w powyŜszych wzorach:
l – długość łuku gięcia,
r – wewnętrzny promień gięcia
s- grubość giętej blachy

Rys. 14. NaroŜnik gięty pod katem prostym.

W przypadku wykonywania operacji usztywnienia obrzeŜy (np. naczynia) drutem, naleŜy

obliczyć długość usztywnionego obwodu. Podobnie wylicza się długość płaskownika. Śruby,
nity, gwoździe itp. wylicza się w sztukach lub kilogramach na wyrób z podaniem rodzaju
(średnicy, materiału, długości).

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.

Jak określa się ilość materiału potrzebnego do naprawy danego wyrobu?

Co musimy znać w celu określenia rodzaju materiału do naprawy?

Jak określa się ilość materiału potrzebnego do konserwacji danego wyrobu?

W jakim celu oblicza się ilość materiałów do konserwacji lub naprawy?

Co naleŜy uwzględnić ustalając rozwinięcia wyrobu?

Jak naleŜy umieszczać trasowane wyroby na arkuszu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o katalogi, które udostępni ci nauczyciel, sporządź zapotrzebowanie

materiałowe  na  wykonanie  naczynia  z  blachy  stalowej  ocynkowanej    w    kształcie
prostopadłościanu.  Sposób  łączenia  oraz  wymiary  naczynia  ustali  nauczyciel.  Sporządź
notatkę  po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

obliczyć ilość poszczególnych materiałów,

zapisać zapotrzebowanie na materiały,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

arkusz papieru,

–

instrukcja do zadania,

–

przybory do pisania,

–

kalkulator,

–

katalogi branŜowe,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca zapotrzebowania na materiały do robót
konserwacyjnych i naprawczych.

Ćwiczenie 2

Przygotuj zapotrzebowanie materiałowe w celu wykonania konserwacji szafy metalowej

o wymiarach szerokość 60 cm, głębokość 45 cm, wysokość 200 cm. Sporządź notatkę
po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

ocenić stopień uszkodzeń

obliczyć ilość poszczególnych materiałów,

zapisać zapotrzebowanie na materiały,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem prawidłowego wyliczenia ilości materiałów.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

instrukcja do zadania,

–

przybory do pisania,

–

linijka,

–

kalkulator,

–

katalogi branŜowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca zapotrzebowania na materiały do robót
konserwacyjnych i naprawczych.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

scharakteryzować, w jaki sposób ustala się ilość materiału
potrzebnego do naprawy danego wyrobu?

ustalić, co musimy znać w celu określenia rodzaju materiału do
naprawy?

omówić, jak określa się ilość materiału potrzebnego do
konserwacji danego wyrobu?

określić, w jakim celu oblicza się ilość materiałów do konserwacji
lub naprawy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Przepisy

bezpieczeństwa

higieny

pracy

ochrony

przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska

4.6.1. Materiał nauczania

Zgodnie ze standardem dla zwodu, blacharze wykonują prace produkcyjne, remontowo-

modernizacyjne oraz prototypowe w zakresie obróbki i kształtu elementów z blachy i profili
kształtowych  na  potrzeby  ogólne  przemysłu  i  budownictwa,  a  takŜe  lotnictwa,  wyposaŜenie
statków,  przemysłu  samochodowego,  renowacji  zabytków  oraz  codziennego  uŜytku.
Większość  prac  wykonywanych  jest  w  warsztatach.  Wobec  tego  wymagania  ogólne
dla pomieszczeń, stanowiska pracy i pracownika są następujące:
–

pomieszczenia pracy, w których znajdują się stanowiska pracy blacharze, powinno
spełniać warunki:

–

wysokość – minimum 3,0 m,

–

rozmieszczenie stołów i innych urządzeń, maszyn, szaf – takie, aby przejścia między
nimi wynosiły:

–

75 cm – w przypadku jednego pracownika (w uzasadnionych przypadkach dopuszcza
się 50 cm),

–

100 cm – w przypadku konieczności jednoczesnego poruszania się osób w przeciwnych
kierunkach,

–

drogi transportowe w warsztacie powinny być:
b = a + 30 cm – dla ruchu pieszego jednokierunkowego,
b = 2a + 60 cm – dla ruchu pieszego dwukierunkowego,
gdzie a – szerokość ładunku niesionego przez pracownika,
b – szerokość drogi transportowej,

–

podłoga – równa , nieśliska, niepyląca bez progów pomiędzy pomieszczeniami.

Prawidłowa organizacja stanowiska roboczego blacharza powinna zapewniać bezpieczne

i  łatwe  wykonywanie  pracy  w  wyniku  stosowania  odpowiedniej  ochrony  przed  czynnikami
niebezpiecznymi  (urazami),  szkodliwymi  i  uciąŜliwymi  (hałas,  wibracje,  duŜe  i  zbędne
obciąŜenie  pracownika).  Na  kaŜdego  z  pracowników  jednocześnie  zatrudnionych
w pomieszczeniach  stałej  pracy  powinno  przypadać  13  m

wolnej objętości pomieszczenia

oraz co najmniej 2 m

wolnej powierzchni podłogi.

Stół warsztatowy powinien spełniać poniŜsze wymagania:

–

wysokość 80-90 cm,

–

mieć mocną konstrukcję,

–

blat odporny na uderzenia.

Narzędzia blacharskie powinny być utrzymywane w dobrym stanie technicznym.

Bezpieczeństwo pracy blacharza w duŜej mierze zaleŜy od jakości narzędzi. Wszelkiego typu
sprzęt pomocniczy powinien być równieŜ utrzymywany w dobrym stanie technicznym.
Zabrania się uŜywania narzędzi i sprzętu uszkodzonego.

Podczas pracy na stole powinny znajdować się tylko te narzędzia, które są niezbędne do

wykonania pracy. JeŜeli jest to moŜliwe, powinny być one poukładane na stole w zasięgu ręki
blacharza.

Roboty blacharskie stwarzają moŜliwość skaleczenia blachą. Z tego teŜ względu zaleca

się, aby pracownik podczas przenoszenia, układania czy cięcia lub kształtowania blachy
uŜywał rękawic ochronnych. Blacharze powinni być zaopatrzeni w podręczną apteczkę ze
ś

rodkami dezynfekującymi i opatrunkowymi.

Oprócz pracy w pomieszczeniach blacharz wykonuje równieŜ prace na wysokości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zgodnie z obowiązującymi przepisami kaŜda praca wykonywana powyŜej jednego metra jest
uznana za pracę na wysokości. Pracownika pracującego na wysokości naleŜy zaopatrzyć
w szelki bezpieczeństwa połączone z linką hamowną połączoną ze stałym elementem obiektu.

W miejscu pracy nie wolno gromadzić zbędnych materiałów łatwopalnych. Powinny być

one składowane w miejscu przeznaczonym do tego celu.

Podczas robót blacharskich powstają odpady blach. Racjonalne gospodarowanie

odpadami róŜnego rodzaju blach polega na ich wykorzystaniu do drobnych elementów. Ścinki
nie  nadające  się  juŜ  do  wykorzystania  naleŜy  gromadzić  w  miejscu  przeznaczonym  do  tego
celu.  Nie  wolno  wyrzucać  blach  do  pojemników  np.  ze  śmieciami  bytowymi.
Po zgromadzeniu większej ilości odpadów  blach naleŜy je wywieść na złomowisko.

Elementy napędowe wszystkich typów maszyn blacharskich, powinny być zabezpieczone

za  pomocą  osłon.  Korpusy  maszyn  o  napędzie  elektrycznym  powinny  być  uziemione,  aby
zapobiec  poraŜeniu  prądem  elektrycznym  obsługującego  pracownika.  Maszyny  stacjonarne
powinny  być  na  stałe  umocowane  do  fundamentów  aby  uniemoŜliwić  ich  przesuwanie  lub
przewrócenie się.

KaŜda maszyna posiada urządzenia sterownicze. Wierzch urządzenia sterowniczego

(przycisków) powinien być lekko wklęsły lub o rowkowanej powierzchni przycisku co
obrazuje rysunek 15

Rys. 15. Przekroje prawidłowych przycisków [5, s. 367]

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaka powinna być minimalna wysokość w pomieszczeniach, w których znajdują
się stanowiska pracy blacharza?

Jaka powinna być minimalna szerokość przejścia pomiędzy stołami warsztatowymi
w przypadku pracy jednego pracownika?

Ile wynosi szerokość drogi transportowej w warsztatach dla ruchu pieszego
jednokierunkowego?

Jakie wymogi musi spełniać podłoga w pomieszczeniach blacharskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ile wynosi powierzchnia wolnej przestrzeni podłogi na jednego pracownika
w pomieszczeniu stałej pracy?

Jaką wysokość powinien mieć stół warsztatowy?

Kiedy wolno pracownikowi pracować uszkodzonymi narzędziami?

Czy podczas przenoszenia blach pracownik musi mieć rękawice ochronne?

Kiedy mówimy, Ŝe pracownik pracuje na wysokości?

10.

Jakie zabezpieczenia musi posiadać pracownik pracujący na wysokości?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj stanowisko pracy dla blacharza w pomieszczeniu o wymiarach 4 x 3 m.

Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zaplanować rozmieszczenie maszyn,

zaplanować rozmieszczenie stołów,

zaplanować drogi komunikacyjne,

zaplanować miejsce składowania odpadów,

sporządzić szkic,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

dokonać oceny ćwiczenia pod wzglądem zasad ergonomii.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

linijka,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj sposób postępowania z materiałami pomocniczymi stosowanymi do lutowania,

uwzględniając ochronę środowiska. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zaplanować sposób postępowania z materiałami pomocniczymi stosowanymi
do lutowania

uwzględniając ochronę środowiska,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony środowiska.

Ćwiczenie 3

Dokonaj oceny zagroŜeń , jakie mogą pojawić się stanowisku pracy blacharza. Sporządź

notatkę po zakończeniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wymienić zagroŜenia na stanowisku pracy blacharza,

zaprezentować efekt swojej pracy,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony środowiska.

Ćwiczenie 4

Opracuj opis bezpiecznej pracy na stanowisku pracy spawacza z uwzględnieniem

ochrony przeciwpoŜarowej. Sporządź notatkę po zakończeniu ćwiczenia

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

rozróŜniać zagroŜenia ochrony przeciwpoŜarowej na stanowisku pracy spawacza,

wyeliminować zagroŜenia ochrony przeciwpoŜarowej na stanowisku pracy spawacza,

opracować opis bezpiecznej pracy na stanowisku pracy spawacza z uwzględnieniem
ochrony przeciwpoŜarowej,

sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,

zaprezentować efekt swojej pracy,

dokonać oceny ćwiczenia pod względem przepisów ochrony przeciwpoŜarowej.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony
przeciwpoŜarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

ustalić minimalną wysokość w pomieszczeniach, w których
znajduje się stanowisko pracy blacharza?

określić

minimalną

szerokość

przejść

pomiędzy

stołami

warsztatowymi?

scharakteryzować wymogi jakie musi spełniać podłoga w
pomieszczeniach blacharskich?

ustalić wysokość stołu warsztatowego?

wymienić zabezpieczenia jakie powinien posiadać pracownik
podczas pracy na wysokości?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań o róŜnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.

Za kaŜdą poprawną odpowiedź moŜesz uzyskać 1 punkt.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla kaŜdego zadania podane
są cztery moŜliwe odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna;
wybierz ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. JeŜeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uwaŜasz
za poprawną.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ rozwiązanie
zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10.

Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.

11.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Podczas przenoszenia blach w magazynie pracownik powinien
a)

mieć załoŜone rękawice.

uŜywać szelek bezpieczeństwa.

poruszać się tylko do przodu.

uŜywać nakolanników.

Konserwacja wyrobów z czarnej blachy polega na
a)

skrobaniu.

myciu wodą.

piaskowaniu.

pomalowaniu farbą antykorozyjną.

Prace konserwacyjne wykonuje się w celu

podniesienia estetyki wyrobu.

nadania nowych cech uŜytkowych.

przedłuŜenia Ŝywotności danego wyrobu.

zmniejszenia Ŝywotności danego wyrobu.

Przed pomalowaniem farbą miniową blachy nie naleŜy
a)

natłuszczać.

odtłuszczać.

czyścić z rdzy.

czyścić z brudu.

5. Połączenia blach nie wykonuje się przez

lutowanie.

nitowanie.

zgniatanie.

zgrzewanie.

6. Naprawa bieŜąca osłony z blachy nie obejmuje takiej czynności jak

prostowania

czyszczenia.

wymiany na nową.

łatania pęknięć.

7. Naprawa główna osłony z blachy to

prostowanie

czyszczenie.

wymiana na nową.

łatanie pęknięć.

8. Dokumentacja techniczno ruchowa danej maszyny zawiera informacje dotyczące

eksploatacji maszyny.

złomowania maszyny.

reklamacji w razie awarii.

temperatury powietrza w jakiej powinna pracować pracownik obsługujący maszynę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Podstawowym warunkiem sprawnego i prawidłowego przebiegu procesu naprawy

elementów wykonanych z blachy jest
a)

właściwa organizacja pracy.

znajomość metod naprawczych.

poprawność wykonania naprawy.

znajomość zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

10 Dobrze zorganizowana naprawa przebiega w sposób

niezorganizowany ale ciągły.

ciągły ale z małymi przerwami.

niezorganizowany z małymi przerwami.

ciągły i równomierny bez niepotrzebnych przerw.

11. Do cyklu działań zorganizowanych nie wchodzi następujący etap

określenie jasnego celu.

przygotowanie warunków i środków.

kontrolowanie na bieŜąco jakości pracy.

zgłoszenie przełoŜonemu przystąpienia do naprawy.

12. Proces naprawy polega na

trwałym przywróceniu sprawności.

nadaniu estetycznego wyglądu.

chwilowym poprawieniu warunków pracy.

przedłuŜeniu Ŝywotności maszyny.

13. Stanowisko pracy naleŜy utrzymywać w stałej czystości poniewaŜ

powinno ładnie wyglądać.

wyrób moŜe się pobrudzić.

naleŜy zapewnić bezpieczną pracę.

wymaga tego przełoŜony

14. Minimalna wysokość w pomieszczeniach, w których znajdują się stanowiska pracy

blacharza powinna wynosić
a)

2,2 m.

2,5 m.

2,8 m.

3,0 m.

15. Do cyklu działań zorganizowanych nie wchodzi następujący etap

określenie jasnego celu.

przygotowanie warunków i środków.

kontrolowanie na bieŜąco jakości pracy.

zgłoszenie przełoŜonemu przystąpienia do naprawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Jakich informacji nie zawierają warunki techniczne wykonania i odbioru robót

blacharskich?
a)

wymagań dotyczących wykonania robót.

wymagań dotyczących zastosowanego materiału.

wymagań dotyczących moŜliwości psychofizycznych pracownika.

wymagań, jakie powinna spełniać dokumentacja techniczna, materiał i wykonane
roboty.

17. W czasie kontroli jakości robót naprawczych i konserwacyjnych wyrobów z blachy

sprawdza się
a)

czy naprawy dokonywał jeden czy dwóch pracowników.

czy materiał do naprawy był pobrany z odpowiedniego magazynu.

czy pracownik ma wymagane kwalifikacje do wykonywania napraw.

zgodność robót naprawczych lub konserwacyjnych z dokumentacją

18. Naprawa bieŜąca osłony z blachy nie obejmuje takiej czynności jak

prostowania

czyszczenia.

łatania pęknięć.

wymiany na nową.

19. Podłoga w pomieszczeniach blacharskich nie powinna być

równa.

pyląca.

betonowa.

antypoślizgowa.

20. Ile wynosi minimalna powierzchnia wolnej przestrzeni podłogi na kaŜdego pracownika

jednocześnie zatrudnionego w pomieszczeniu stałej pracy?
a)

0,75 cm

1,5 m

1,8 m

2,0 m

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie konserwacji i naprawy elementów i konstrukcji z blachy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Poradnik inŜyniera i technika budowlanego ARKADY Warszawa 1986

Poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 1992

W. Szenejko: Blacharstwo, Warszawa 1967

Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montaŜowych. Tom I
Budownictwo ogólne część 1. ARKADY, Warszawa 1990

S. Mac: Obróbka metali, Warszawa 1996

W. Martinek, Z. Michnowski: Dekarstwo i blacharstwo budowlane, Warszawa 1999

J. Kawecki, J. Świdziński, S. Zgorzelski: Technologia blacharstwo, Warszawa 1991