Idealny czynnik biologiczny dla bioterrorysty

Do czynników, które potencjalnie mogą być wykorzystane jako broń biologiczna należą nie tylko

bakterie lub wirusy, lecz także biologicznie czynne

substancje

wytwarzane przez organizmy żywe

lub uzyskane na drodze syntezy chemicznej.

Czynniki zdolne do
replikacji

Naturalne biologicznie
czynne substancje

Substancje
biologiczno-
mimetyczne

Bakterie i wirusy, które
namnażając się w
organizmie gospodarza,
wywołują chorobę

Toksyny bakteryjne,
trujące substancje pochodzenia
roślinnego
toksyny wytwarzane przez grzyby,
neuropeptyd P.
Substancje niszczą komórki
gospodarza poprzez aktywne włączenie
się w ich metabolizm

Substancje uzyskane
na drodze
chemicznej

jest tani i łatwy do wyprodukowania

łatwo daje się rozpylić w postaci aerozolu

jest odporny na działanie promieni słonecznych i wysuszenie

wywołuje groźną lub śmiertelną chorobę

łatwo się rozprzestrzenia; optymalnie przez bezpośredni kontakt ; wysoka zakaźność

brak skutecznej ochrony profilaktycznej lub jest ona ograniczona

brak skutecznego leczenia

W 1999 r. CDC wyróżniło 3 kategorie czynników biologicznych, które mogą potencjalnie użyte

jako broń biologiczna (lista poniżej)

Kategoria A
Patogeny wywołujące śmiertelne choroby, łatwo rozprzestrzeniające się,
które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i w związku
z tym

wymagają stałego nadzoru

.

wirus ospy prawdziwej

Bacillus anthracis (wąglik)

Yersinia pestis (dżuma)

Francisella tularensis (tularemia)

egzotoksyna Clostridium botulinum (botulina, jad kiełbasiany)

Filoviridae: wirusy grączek krwotocznych - wirus Ebola, wirus
Marburg

Arenaviridae: wirus gorączki Lassa, wirusy krwotocznych
gorączek południowo-amerykańskich - wirus Junin, Mapucho,
Sabial

Kategoria B
Czynniki wywołujące groźne choroby o umiarkowanej śmiertelności,
wymagające ścisłego nadzoru

Coxiella burnetii (gorączka Q)

bakterie z rodzaju Brucella (brucelozy)

Burkholderia mallei (nosacizna)

gronkowcowa enterotoksyna B

toksyna ε Clostridium perfringens

rycyna

alfawirusy: wenezuelskie zaplanie mózgu

Ponadto mikrorganizmy przenoszone drogą pokarmową

bakterie z rodzaju Salmonella

Shigella dysenteriae

Escherichia coli O157:H7

Vibrio cholerae

Czynniki biologiczne, które mogą zostać użyte
w ataku terrorystycznym.

W jaki sposób dochodzi do transmisji czynników biolgicznych

Cryptosporidium parvum

Kategoria C
Nowo pojawiające się patogeny lub patogeny, uzyskane na drodze
inżynierii genetycznej

wirus Nipah

Bunyaviridae: wirus Hanta

wirus żółtej febry

wielooporne szczepy Mycobacterium tuberculosis

Warto przeczytać ogólne informacje na temat tego, w jaki sposób w ogóle może dojść do zakażenia organizmu

- poprzez skórę

- uszkodzenia mechaniczne: otarcia, zadrapania lub ugryzienia. Zdrowa skóra

stanowi barierę nie do pokonania zarówno dla bakterii, wirusów oraz większości toksyn
biologicznych. Jedyną znaną dotąd dermatologicznie czynną toksyną biologiczną jest

mykotoksyna

. Niebezpieczny może być także kontakt skażonego aerozolu ze śluzówką oka.

- drogą pokarmową

- poprzez skażoną żywność lub wodę. Największym zagrożeniem - ze

względu na jego skalę - wydaje się być skażenie wody pitnej. Oceniając ryzyko celowego
zanieczyszczenia wody należy wziąć jednak pod uwagę fakt, że po pierwsze każdy czynnnnik
ulegnie w wodzie ogromnemu rozcieńczeniu, co oznacza, że jego dawka dla zdrowego człowieka
nie będzie stanowiła dawki infekcyjnej , a po drugie, że procesy uzdatniania wody (chlorowanie i
ozonowanie) niszczą zawarte w niej mikrorganizmy oraz relatywnie stabilne toksyny.

- drogą wziewną/kropelkową

- wdychanie powietrza zawierającego czynniki zakaźne lub

toksyny. Ponieważ ani czynniki zakaźne ani toksyny nie są z natury lotne, muszą być
przeprowadzone w stan aerozolu. Eksperci zajmujący się zagrożenia związane z użyciem broni
biologicznej różnią zdaniem na ile łatwo jest to zrobić. (Niektórzy uważają, że wystarczą do tego
celu urządzenia lub samoloty służące do opryskiwania pól uprawnych). Istotna jest także wielkość
cząstek aerozolu - do płuc człowieka trafiają drobinki o średnicy od 1 do 5 µm. Cząstki o większej

ś

rednicy bardzo szybko opadną na ziemię lub zostaną zatrzymane przez filtrujący system górnych

dróg oddechowych.
Innym zagadnieniem, jakie należy także rozpatrzyć rozważając skutki ataku bioterrorystycznego
jest zagrożenie wtórnej aerozolizacji użytego czynnika. Po zeszłorocznych atakach
bioterrorystycznych w biurze jednego z senatorów USA - Toma Daschle'a - do którego dotarła
poczta skażona wąglikiem przeprowadzono badania, które miały wykazać czy możliwe jest wtórne
zawieszenie w powietrzu przetrwalników

wąglika

. Przed odkażeniem budynku, w biurze położono

17 płytek z agarem uzupełnionym krwią i zasymulowano codzienny ruch w biurze [JAMA, 2002].
Okazało się wówczas, że na 16 z nich wyrosły bakterie B. anthracis. Wtórna aerozolizacja jest
zatem możliwa, choć nie wiadomo, na ile aerozol ten byłby zakaźny dla ludzi.