Krawiec_743[01].O1.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jadwiga Rudecka
Katarzyna Skoczylas

Rozpoznawanie nitek
743[01].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3 Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1 Klasyfikacja nitek

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Sposoby skręcania nitek

5.1.2. Ćwiczenia

5.3. Określanie właściwości nitek

5.1.3. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

krawiec. W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy

organizacyjne

pracy

uczniów

mogą

być

zróżnicowane,

począwszy

od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazane jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:
–

materiał  nauczania  –  w  miarę  możliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  ważnej
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

–

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zależności  od  tematu  można  zalecić
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi  na pytania. Druga  forma jest korzystniejsza,
ponieważ  nauczyciel  sterując  dyskusją  może  aktywizować  wszystkich  uczniów  oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

–

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają
ćwiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę
teoretyczną  oraz  opanować  nowe  umiejętności.  Przedstawiono  dosyć  obszerną
propozycję  ćwiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia,
uwzględniając  różne  możliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które
z zaproponowanych  ćwiczeń  jest  w  stanie  zrealizować  przy  określonym  zapleczu
technodydaktycznym  szkoły.  Prowadzący  może  również  zrealizować  ćwiczenia,  które
sam opracował,

–

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania.
W tym  miejscu  jest  szczególnie  ważna  rola  nauczyciela,  gdyż  od  postawy  nauczyciela,
sposobu  prowadzenia  zajęć  zależy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

niezainteresowany  materiałem  nauczania, wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni
umiejętności  założonych  w  jednostce  modułowej.  Należy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać
uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

–

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia  zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  Każdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną
liczbę  możliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzależniona
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  może  zastosować  test  według  własnego
projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  Należy  pamiętać,  żeby  tak
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umożliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie
swoich umiejętności.

Schemat układu jednostek modułowych

743[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

743[01].O1

Podstawy zawodu

743[01].O1.03

Rozpoznawanie nitek

743[01].O1.04

Charakteryzowanie płaskich

wyrobów włókienniczych, skór

i dodatków krawieckich

743[01].O1.02

Charakteryzowanie surowców

włókienniczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

stosować podstawowe przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

stosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej,

−

klasyfikować surowce i wyroby włókiennicze,

−

charakteryzować fizyczne właściwości włókien roślinnych, zwierzęcych i mineralnych,

−

określać właściwości chemiczne włókien roślinnych, zwierzęcych i mineralnych,

−

klasyfikować włókna chemiczne,

−

charakteryzować właściwości włókien chemicznych i mieszanek włókienniczych,

−

identyfikować włókna,

−

przeprowadzać badania organoleptyczne włókien,

−

rozróżniać włókna pod mikroskopem,

−

przeprowadzać badania chemiczne włókien,

−

charakteryzować włókna nieorganiczne,

−

określać wpływ właściwości włókien na jakość gotowych wyrobów włókienniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

dokonać klasyfikacji nitek,

−

scharakteryzować nitki z włókien odcinkowych,

−

scharakteryzować nitki z włókien ciągłych,

−

określić właściwości nitek,

−

scharakteryzować sposoby skręcania nitek,

−

określić wpływ sposobu przędzenia na właściwości nitek,

−

określić sposoby wyznaczania grubości nitek,

−

wyznaczyć masę nitek w texach,

−

wyznaczyć kierunek skrętu nitek,

−

wyznaczyć liczbę skrętu nitek,

−

scharakteryzować właściwości nitek odzieżowych,

−

wyjaśnić wpływ właściwości nitek na jakość materiałów odzieżowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Krawiec 743[01]

Moduł:

Podstawy zawodu 743[01].O1

Jednostka modułowa:

Rozpoznawanie nitek 743[01].O1.03

Temat: Rozpoznawanie kierunku skrętu nitki.

Cel ogólny: Charakteryzowanie sposobów skręcania nitek.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

rozróżnić nitki o skrętach S i Z.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów: uczniowie pracują w grupach 3–4 osobowych.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:
–

zestaw multimedialny,

–

foliogramy,

–

rzutnik do folii,

–

kolekcja nitek,

–

nożyczki,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie

Wyznaczeni przez nauczyciela uczniowie omawiają sposoby przędzenia włókien
odcinkowych – powtórzenie materiału z poprzednich zajęć.

2. Uświadomienie celów lekcji.
3. Nauczyciel omawia dwa kierunki skręcania nitek S i Z, przy wykorzystaniu zestawu

multimedialnego, foliogramów.

4.  Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły 3–4 osobowe.
5.  Każda grupa organizuje stanowisko pracy.
6.  Uczniowie  wykonują  skręcanie  nitek  w  dwóch  różnych  kolorach  dla  uzyskania  skrętu

S i Z.

7. Każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel wraz z uczniami dokonuje oceny wykonania ćwiczenia. Uczniowie porządkują

stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Krawiec 743[01]

Moduł:

Podstawy zawodu 743[01].O1

Jednostka modułowa:

Rozpoznawanie nitek 743[01].O1.03

Temat: Wyznaczanie wytrzymałości nitek na rozciąganie oraz wydłużenia względnego.

Cel ogólny: Porównanie wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenia przy zerwaniu nitki

pojedynczej i wielokrotnej wykonanej z tego samego surowca.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zorganizować stanowisko do badania wytrzymałości na rozciąganie nitek,

–

przygotować próbki nitek do badań,

–

przeprowadzić badanie wytrzymałości na rozciąganie nitek.

–

wyznaczyć wydłużenie względne przy zerwaniu nitek.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów: zespoły 2

−

3 osobowe.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

próbki nitek pojedynczych i wielokrotnych wykonane z tego samego surowca,

–

zrywarka do nitek,

–

instrukcja obsługi zrywarki do nitek,

–

przymiar liniowy,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie

Wyznaczeni przez nauczyciela uczniowie omawiają w jaki sposób można określić
wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie przy zerwaniu nitek oraz jakie aparaty stosuje
się do tego celu.

2. Uświadomienie celów lekcji.
3. Nauczyciel omawia zasadę wyznaczania wytrzymałości na rozciąganie nitek oraz

zapoznaje z obsługą zrywarki.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na 4 zespoły 3–4 osobowe i przydziela poszczególnym

zespołom próbki nitek do badań:

−

Zespół I – wykonuje oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenia przy

zerwaniu nitek pojedynczych poliestrowych,

−

Zespół II – wykonuje oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenia przy

zerwaniu nitek wielokrotnych poliestrowych,

−

Zespół III – wykonuje oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenia przy

zerwaniu nitek pojedynczych wiskozowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Zespół IV – wykonuje oznaczenie wytrzymałości na rozciąganie i wydłużenia przy

zerwaniu nitek wielokrotnych wiskozowych.

5. Każda grupa organizuje stanowisko pracy: przygotowuje 5 nitek do badań wytrzymałości

na zrywanie o długości 600 mm.

6. Każdy zespół kolejno wykonuje oznaczenie wytrzymałości na zerwanie, odczytuje na

odpowiednich skalach wartości siły zrywającej [cN] i wydłużenia przy zerwaniu [mm].

7. Z wyników otrzymanych dla pięciu próbek tego samego rodzaju nitek uczniowie

wyliczają średnią wytrzymałość w cN/tex i średnie wydłużenie względne w %.

8. Poszczególne zespoły prezentują otrzymane wyniki. Wszyscy uczniowie zapisują

w zeszycie ćwiczeń w tabeli otrzymane wyniki przez poszczególne zespoły.

9. Uczniowie z pomocą nauczyciela analizują wyniki wytrzymałości i wydłużenia badanych

nitek z włókien wiskozowych i poliestrowych.

10. Uczniowie na podstawie wszystkich wyników oceniają zachowanie się nitek

pojedynczych i wielokrotnych z włókien wiskozowych i poliestrowych w czasie
rozciągania.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel wraz z uczniami dokonuje oceny wykonania ćwiczenia. Uczniowie porządkują

stanowisko pracy.

Praca domowa

Sporządzić wykres słupkowy wytrzymałości na rozciąganie nitek z włókien wiskozowych

i poliestrowych pojedynczych i wielokrotnych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: uczniowie
wypełniają ankietę dotyczącą oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Klasyfikacja nitek

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozróżnij nitki przędzy i nitki z włókien ciągłych.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić klasyfikację nitek oraz podać definicje przędzy i jedwabiu.

Zwrócić uwagę na cechy charakterystyczne budowy przędzy i jedwabiu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać dekompozycję otrzymanych od nauczyciela próbek wyrobów włókienniczych,

np. tkanin, dzianin,

2)  rozkręcić nitki aż do uzyskania włókien elementarnych,
3)  ustalić, która nitka jest wytworzona z włókien ciągłych, a która z włókien odcinkowych,
4)  wkleić  próbki  tkanin,  nitek  przed  rozkręceniem  i  po  rozkręceniu  na  włókna  do  zeszytu

ćwiczeń i opisać je,

5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Wyrób włókienniczy

Nitka przed rozkręceniem

Nitka po rozłożeniu na

włókna elementarne

Tkanina

Dzianina

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki tkanin, dzianin,

–

igła preparacyjna,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Porównaj wygląd przędzy zgrzebnej i czesankowej.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposób wytwarzania przędzy, cechy charakterystyczne

przędzy zgrzebnej i czesankowej. Należy zwrócić uwagę na różnice we właściwościach
tkanin wykonanych z przędzy zgrzebnej i czesankowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać z kolekcji wyrobów włókienniczych, grubszą tkaninę wełnianą (zgrzebną) np. na

kurtkę zimową i cienką tkaninę wełnianą (czesankową) np. sukienkową,

2)  wyciągnąć nitki z wybranych tkanin,
3)  obejrzeć obie nitki wykorzystując lupę,
4)  porównać wyciągnięte z tkanin nitki z nitkami z kolekcji nitek z różnych włókien,
5)  rozerwać nitkę każdego rodzaju i zaobserwować końce rozerwanych nitek,
6)  wkleić poszczególne nitki do zeszytu ćwiczeń,
7)  opisać nitkę zgrzebną i czesankową,
8)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki tkanin zgrzebnych i czesankowych,

–

kolekcja nitek z różnych włókien,

–

lupa,

–

igła preparacyjna,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Porównaj wygląd nitki z włókien ciągłych nieteksturowanych i teksturowanych.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposób wytwarzania jedwabiu oraz jego modyfikacji

w procesie teksturowania. Należy omówić także właściwości jedwabiu zwykłego
i teksturowanego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypruć nitki z otrzymanej tkaniny podszewkowej stilonowej oraz z dzianiny z rajstop

damskich,

2)  porównać wygląd obu nitek,
3)  porównać wyciągnięte z tkaniny nitki z nitkami z kolekcji nitek z różnych włókien,
4)  wykonać  próbę  ręcznego  rozciągania  poszczególnych  nitek,  porównać  ich  sprężystość

i wydłużenie,

5)  wkleić próbki wyrobów włókienniczych i wyciągniętych z nich nitek do zeszytu ćwiczeń,
6)  opisać poszczególne próbki,
7)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Sposoby skręcania nitek

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj nitki pojedyncze i wielokrotne w wyrobach włókienniczych.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposoby łączenia nitek oraz zdefiniować nitki pojedyncze

i wielokrotne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać z kolekcji materiałów włókienniczych kilka różnych próbek,
2)  wyciągnąć nitki z poszczególnych próbek,
3)  rozkręcić poszczególne nitki,
4)  rozpoznać  nitki  pojedyncze  i  wielokrotne  przy  wykorzystaniu  lupy  i  porównać  je

z kolekcją nitek,

5) wkleić próbki wyrobów włókienniczych oraz wyciągnięte z nich nitki do zeszytu ćwiczeń

i opisać je,

6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

zeszyt ćwiczeń,

–

kolekcja wyrobów włókienniczych,

–

kolekcja nitek z różnych włókien,

–

lupa,

–

igła preparacyjna,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika

Ćwiczenie 2

Połącz dwie pojedyncze nitki dla uzyskania skrętu S i Z.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposoby łączenia nitek oraz zdefiniować nitki pojedyncze

i wielokrotne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać po 2 odcinki pojedynczych nitek z próbek otrzymanych od nauczyciela, w dwóch

kolorach,

2) skręcić dwie pojedyncze nitki w różnych kolorach dla uzyskania nitki wielokrotnej

o kierunku skrętu S,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) skręcić dwie pojedyncze nitki w różnych kolorach dla uzyskania nitki wielokrotnej

o kierunku skrętu Z,

4) wkleić próbki nitek wielokrotnych do zeszytu ćwiczeń i opisać ich kierunek skrętu,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki nitek pojedynczych,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Rozróżnij wyroby włókiennicze wytworzone z nitek wielokrotnych gładkich

i ozdobnych.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić cechy nitek wielokrotnych gładkich i ozdobnych oraz

rodzaje nitek ozdobnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  obejrzeć próbki wyrobów włókienniczych otrzymane od nauczyciela,
2)  wypruć nitki z poszczególnych wyrobów włókienniczych i obejrzeć je,
3)  porównać próbki otrzymane od nauczyciela ze znajdującymi się w katalogu,
4)  rozróżnić wyroby włókiennicze z nitek gładkich i ozdobnych,
5)  wkleić do zeszytu próbki wyrobów włókienniczych i wyciągnięte z nich nitki,
6)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki wyrobów włókienniczych z nitek gładkich i ozdobnych,

–

katalog wyrobów włókienniczych wykonanych z nitek gładkich i ozdobnych,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Określanie właściwości nitek

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyznacz numer tex nitki metodą pasemkową.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposoby oznaczania masy liniowej nitek w Systemie Tex.

Następnie zapoznać uczniów z obsługą motowidła i wagi analitycznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z budową i obsługą motowidła oraz wagi analitycznej,
2)  zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami bhp i ergonomii pracy,
3)  nawinąć z otrzymanej próbki nitki na motowidle 5 pasemek o długości 100m,
4)  zdjąć z motowidła pasemka i zważyć na wadze analitycznej,
5)  obliczyć numer tex dla każdego pasemka wg wzoru podanego w materiale nauczania,
6)  obliczyć średnią arytmetyczną z otrzymanych 5 wyników pomiarów,
7)   zapisać wyniki w zeszycie ćwiczeń,
8)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki nitek,

–

motowidło automatyczne,

–

waga analityczna,

–

instrukcja obsługi motowidła automatycznego,

–

instrukcja obsługi wagi analitycznej,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wyznacz liczbę skrętów nitki metodą doprowadzenia do równoległości.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposób wyznaczania liczby skrętów nitek metodą

doprowadzania do równoległości, a następnie zapoznać uczniów z budową i obsługą
skrętomierza.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z budową i obsługą skrętomierza,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami bhp i ergonomii pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  pobrać 3–5 odcinków nitek,
4)  określić kierunek skrętu badanych odcinków nitek, poprzez rozkręcanie ich,
5)  zakleszczyć  jeden  koniec  nitki  w  zacisku  obrotowym  skrętomierza,  a  drugi

przeprowadzić przez zacisk stały,

6) uruchomić skrętomierz i rozkręcać każdą nitkę aż do równoległego ułożenia włókien

w przędzy lub nitek składowych,

7) sprawdzić równoległość ułożenia za pomocą lupy i igły preparacyjnej, którą należy

wsunąć między włókna i przesunąć od zacisku nieobrotowego do obrotowego,

8) odczytać i zanotować wskazania licznika,
9) obliczyć liczbę skrętów na metr dla poszczególnych nitek na podstawie wzoru podanego

w poradniku dla ucznia,

10)  wyznaczyć średnią arytmetyczną liczby skrętów,
11)  zapisać wyniki w zeszycie ćwiczeń,
12)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

skrętomierz,

–

instrukcja obsługi skrętomierza,

–

igła preparacyjna,

–

próbki nitek do badań,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Porównaj wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie przy zerwaniu nitki pojedynczej

i wielokrotnej wykonanej z tego samego surowca.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić wpływ rodzaju surowca, z jakiego jest wytworzona nitka

na jej wytrzymałość na zrywanie i wydłużenie przy zerwaniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z budową i obsługą zrywarki do nitek,
2)  zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami bhp i ergonomii pracy,
3)  pobrać  z  każdego  nawoju  nitek  pojedynczych  i  wielokrotnych  odcinki  nitek  o  długości

600 mm,

4) zakleszczyć jeden koniec odcinka nitki w górnym zacisku, a drugi koniec w dolnym

zacisku,

5)  uruchomić zrywarkę i rozciągać nitkę aż do chwili jej zerwania,
6)  zanotować wartości siły zrywającej oraz odpowiadającego jej wydłużenia,
7)  przeprowadzić pomiary dla 5 próbek z każdego rodzaju nitek,
8)  obliczyć średnią wytrzymałość nitek w cN/tex oraz średnie wydłużenie względne w %,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9) porównać wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenia przy zerwaniu dla nitki pojedynczej

i wielokrotnej,

10) zapisać wyniki w zeszycie ćwiczeń,
11) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

próbki nitek pojedynczych i wielokrotnych z tego samego surowca,

–

zrywarka do nitek,

–

instrukcja obsługi zrywarki do nitek,

–

przymiar liniowy,

–

nożyczki,

–

zeszyt ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z rozdziałem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie nitek”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 3, 8, 13, 14, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. b, 5. c, 6. a, 7. a, 8. d, 9. c, 10. b, 11. a,
12. c, 13. a, 14. b, 15. d, 16. b, 17. a, 18. d, 19. c, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować przędzę

Określić cel zgrzeblenia włókien

Określić rodzaj włókien przerabianych systemem
przędzenia czesankowego

Określić budowę przędzy rdzeniowej

Określić sposób bezpośredniego pomiaru numeru
nitki

Zdefiniować nitkę pojedynczą

Zdefiniować Elastil

Określić na podstawie rysunku zasadę przędzenia

Rozróżnić nitkę powstałą w wyniku skręcenia
dwóch lub więcej nitek pojedynczych

10 Rozróżnić nitkę ozdobną

11 Określić kierunek skrętu nitki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12 Określić rodzaj nitki

13 Zinterpretować zapis masy liniowej nitki podanej w

jednostce tex

14 Obliczyć masę liniową nitki w systemie Tex

15 Zapisać masę liniową określonej nitki wielokrotnej

w systemie Tex

16 Wybrać aparat do oznaczania liczby skrętów nitek

17 Określić metodę wyznaczania masy liniowej

18 Podać jednostkę wytrzymałości właściwej nitek na

zerwanie

19 Wskazać aparat do wyznaczania wydłużenia nitek

przy zerwaniu

20 Dokonać porównania właściwości nitek tkackich i

dziewiarskich

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie
zakreśl odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przędza to nitka

a)  utworzona z włókien odcinkowych zespolonych przez skręcenie.
b)  utworzona z włókien chemicznych ciągłych.
c)  z włókien ciągłych teksturowanych.
d)  z włókien jedwabiu.

2. Zgrzeblenie włókien ma na celu

a)  rozluźnienie włókien.
b)  rozluźnienie włókien i ułożenie ich równolegle w taśmę.
c)  pocienienie taśmy.
d)  wstępne skręcenie taśmy.

3. Systemem przędzenia czesankowego przerabia się

a)  krótkie włókna wełny i bawełny.
b)  krótkie włókna sztuczne.
c)  krótkie włókna syntetyczne.
d)  długie włókna wełny i bawełny.

4. Nitka rdzeniowa utworzona jest z

a)  włókna ciągłego skręconego.
b)  rdzenia z nitki ciągłej oraz oplotu.
c)  nitek skręconych wielostopniowo.
d)  dwu lub więcej skręconych przędz.

5. Bezpośredni pomiar numeru nitki wykonujemy stosując wagę

a)  analityczną.
b)  techniczną.
c)  kątową.
d)  szalkową.

6. Nitka pojedyncza przy rozkręcaniu rozpada się na

a)  pojedyncze włókna.
b)  nitki wielokrotne.
c)  nitki  skręcone wielostopniowo.
d)  pojedyncze nitki.

7. Elastil, to nazwa handlowa

a)  włókien teksturowanych poliamidowych.
b)  włókien poliamidowych.
c)  włókien teksturowanych poliestrowych.
d)  włókien poliestrowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Rysunek przedstawia zasadę przędzenia włókien

a)  ciągłych poliestrowych.
b)  ciągłych poliamidowych.
c)  ciągłych wiskozowych.
d)  odcinkowych bawełnianych.

Rys. do zadania 8

9. W wyniku skręcenia dwóch lub więcej nitek pojedynczych uzyskuje się nitkę

a)  rdzeniową.
b)  skręconą wielostopniowo.
c)  wielokrotną.
d)  łączoną.

10. Na rysunku przedstawiono nitkę ozdobną

a)  węzełkową.
b)  pętelkową.
c)  skretkową.

spiralną.

Rys. do zadania 10

11. Kierunek skrętu nitki przedstawionej na rysunku oznaczamy literą

a)  S.
b)  B.
c)  Z.
d)  A.

Rys. do zadania 11

12. Na rysunku przedstawiono nitkę

a)  pojedynczą.
b)  dwukrotną.
c)  trzykrotną.
d)  skręconą wielostopniowo.

Rys. do zadania 12

13. Zapis 25 tex oznacza nitkę, której 1000 m ma masę

a)  25 g.
b)  250 g.
c)  2,5 g.
d)  2500 g.

14. Nitkę której odcinek o długości 100 m waży 2 g możemy zapisać w Systemie Tex jako

a)  2 tex.
b)  20 tex.
c)  200 tex.
d)  2000 tex.

15. Masę liniową nitki wielokrotnej przedstawionej na rysunku

zapisujemy:
a)  40 tex.
b)  40 tex x 2.
c)  40 tex x 4.
d)  40 tex x 3.

Rys. do zadania 15

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Liczbę skrętów nitek oznacza się na

a)  motowidle automatycznym.
b)  skrętomierzu.
c)  zrywarce.
d)  wadze kątowej.

17. Masę liniową wyznaczamy metodami:

a)  pasemkową i odcinkową.
b)  pasemkową  i doprowadzania do równoległości.
c)  odcinkową i odwrotnego skrętu.
d)  pasemkową  i odwrotnego skrętu.

18. Wytrzymałość właściwą nitek na zerwanie określa się w jednostkach

a)  cN.
b)  N.
c)  tex/cN.
d)  cN/tex.

19. Wydłużenie nitek przy zerwaniu wyznaczamy na

a)  skrętomierzu.
b)  przędzarkach.
c)  zrywarkach.
d)  motowidle.

20. Nitki tkackie w porównaniu do dziewiarskich są

a)  mocniej skręcone.
b)  luźniej skręcone.
c)  bardziej miękkie.
d)  bardziej ozdobne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Rozpoznawanie nitek

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie nitek”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 4, 7, 8, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 3, 5, 6, 9, 12, 14 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. a, 6. d, 7. b, 8. d, 9. c, 10. d, 11. c,
12. c, 13. a, 14. a, 15. b, 16. d, 17. b, 18. a, 19. a, 20. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać maszynę do wytwarzania przędzy

Wskazać wyrób otrzymywany w wyniku
stopniowego rozciągania i skręcania niedoprzędu

Dokonać porównania właściwości przędzy
zgrzebnej i czesankowej

Wybrać sposób modyfikacji ciągłych włókien
syntetycznych

Scharakteryzować właściwości nitek
teksturowanych elastycznych

Określić rodzaj włókien przerabianych systemem
przędzenia zgrzebnego

Określić sposób powstawania nitki wielokrotnej

Określić kierunek skrętu nitki

Dokonać porównania właściwości nitki pojedynczej
i wielokrotnej

10 Określić rodzaj nitki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11 Zdefiniować 1 tex

12 Obliczyć numer metryczny nitki

13 Zapisać masę liniową nitki wielokrotnej

14 Obliczyć masę liniową nitki w tex, znając jej numer

metryczny

15 Wskazać aparat do odmierzania z nawojów nitek o

określonej długości

16 Podać jednostkę wydłużenia względnego nitek

17 Wskazać aparat do bezpośredniego wyznaczania

masy liniowej nitki

18 Określić metodę wyznaczania liczby skrętów nitki

19 Wskazać aparat do wyznaczania wytrzymałości

nitki na zerwanie

20 Określić rodzaj nitki ozdobnej

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie
zakreśl odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przędzę wytwarza się na maszynach zwanych

a)  skrętomierzami.
b)  przędzarkami.
c)  noposkopami.
d)  zrywarkami.

2. W wyniku stopniowego rozciągania i skręcania niedoprzędu otrzymujemy

a)  taśmę.
b)  włókno ciągłe.
c)  luźną masę włókien.
d)  przędzę.

3. Przędza zgrzebna w porównaniu z przędzą czesankową jest

a)  bardziej puszysta.
b)  mocniej skręcona.
c)  bardziej wytrzymała.
d)  bardziej szorstka.

4. Nitkę z włókien ciągłych syntetycznych modyfikuje się w procesie zwanym

a)  skręcaniem.
b)  teksturowaniem.
c)  rozciąganiem.
e)  rozluźnianiem.

5. Podstawowymi cechami nitek teksturowanych elastycznych są:

a)  duża sprężystość i duże wydłużenie.
b)  mała sprężystość i duże wydłużenie.
c)  małe wydłużenie i przyjemny chwyt.
d)  mała sprężystość i dobra izolacyjność cieplna.

6. Systemem przędzenia zgrzebnego przerabia się

a)  długie włókna sztuczne.
b)  długie włókna wełny i bawełny.
c)  długie włókna syntetyczne.
d)  krótkie włókna wełny i bawełny.

7. Nitka wielokrotna powstaje

a)  z dwóch nitek składowych nie złączonych ze sobą przez skręcenie.
b)  przez skręceniu dwóch lub więcej nitek pojedynczych.
c)  przez rozciąganie i skręcenie taśmy.
d)  przez rozciąganie i skręcanie niedoprzędu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Kierunek skrętu nitki przedstawionej na rysunku oznaczamy literą

a)  A.
b)  S.
c)  B.
d)  Z.

Rys. do zadania 8

9. Nitka pojedyncza w porównaniu z nitką wielokrotną charakteryzuje się

a)  większą równomiernością grubości.
b)  większą wytrzymałością na rozciąganie.
c)  mniejszą masą liniową.
d)  większą grubością.

10. Na rysunku przedstawiono nitkę

a)  pojedynczą.
b)  dwukrotną.
c)  trzykrotną.
d)  skręconą wielostopniowo.

Rys. do zadania 10

11. 1 tex oznacza masę w g odcinka nitki o długości

a)  100 m.
b)  100 cm.
c)  1000 m.
d)  1000 mm.

12. Nitkę o długości 200 m i masie 10 g można zapisać w systemie Nm jako

a)  200 Nm.
b)  2000 Nm.
c)  20 Nm.
d)  2 Nm.

13. Masę liniową nitki wielokrotnej przedstawionej na rysunku zapisujemy

Nm 60 x 2.

Nm 60 x 3.

Nm 60.

Nm 60 x 1.

Rys. do zadania 13

14. W Systemie Tex nitkę o masie liniowej 50 Nm zapisujemy jako

a)  20 tex.
b)  50 tex.
c)  2 tex.
d)  5 tex.

15. Do odmierzania z nawojów nitek o określonej długości służy

a)  waga kątowa.
b)  motowidło automatyczne.
c)  waga analityczna.
d)  skrętomierz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Wydłużenie względne nitek określa się w

a)  mm.
b)  cm.
c)  N.
d)  %.

17. Masę liniową nitki wyznaczamy bezpośrednio, wykorzystując

a)  wagę analityczną.
b)  wagę kątową.
c)  motowidło automatyczne.
d)  przymiar liniowy.

18. Wyznaczenie liczby skrętów nitki przeprowadza się na skrętomierzu metodą

a)  doprowadzenia do równoległości.
b)  pasemkową.
c)  odcinkową.
d)  pojedynczej nitki.

19. Wytrzymałość nitki na zerwanie wyznacza się na

a)  zrywarkach.
b)  skrętomierzu.
c)  wadze analitycznej.
d)  wadze kątowej.

20. Na rysunku przedstawiono nitkę ozdobną

a)  węzełkową.
b)  pętelkową.
c)  spiralną.
d)  skrętkową.

Rys. do zadania 20

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Rozpoznawanie nitek

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: