GRUPY I
ORGANIZACJE
JAK POWSTAJE
SPOŁECZEŃSTWO?
POWSTAWANIE SPOŁECZEŃSTWA
Jak powstają
wzory zachowań
? Skąd się biorą?
Odpowiedzią są
s
s
po
po
ł
ł
eczne
eczne
interakcje
interakcje
Działając ludzie nawiązują interakcje. Kiedy
przestają działać– nawiązane wcześniej sieci
powiązań przestają istnieć. Każde wejście nowego
aktora, powoduje pojawienie się nowych
problemów, budowanie nowych powiązań,
systemów, organizacji…….
Interakcje stanowią klucz dla zrozumienia
sposobów w jakie powstają wzory społecznych
zachowań i organizacje społeczne. To klucz dla
zrozumienia przebiegu
dzia
dzia
ł
ł
a
a
ń
ń
spo
spo
ł
ł
ecznych
ecznych
DZIAŁANIA SPOŁECZNE
Dzia
Dzia
ł
ł
ania spo
ania spo
ł
ł
eczne
eczne
, powstają wtedy, kiedy
aktor “
kieruje swoje zachowania
kieruje swoje zachowania
” do innych.
Ich celem jest próba wywarcia wpływu, poprzez
różne formy komunikowania werbalnego czy też
pozawerbalnego. Istnieje nieskończona liczba
sposobów nawiązywania relacji z innymi.
Cokolwiek robimy, cokolwiek my
Cokolwiek robimy, cokolwiek my
ś
ś
limy,
limy,
wszystko to s
wszystko to s
ą
ą
przyk
przyk
ł
ł
ady dzia
ady dzia
ł
ł
a
a
ń
ń
spo
spo
ł
ł
ecznych!
ecznych!
Kluczem do społecznego działania jest
dzia
dzia
ł
ł
anie
anie
z innymi, podejmowane w spos
z innymi, podejmowane w spos
ó
ó
b
b
ś
ś
wiadomy.
wiadomy.
Działanie społeczne ma charakter
intencjonalny.
intencjonalny.
Myślenie o innych jest także
przykładem działania.
Działania cd.
Nie wszystkie działania są działaniami
mającymi znaczenie społeczne. Kiedy
otwieramy parasol, bo pada deszcz - nie
jest to działanie społeczne.
Kiedy jednak otwieram parasol, bo nie
chcę być postrzegana jako osoba
niemądra, chodząca podczas deszczu z
zamkniętym parasolem, to jest to już
przykład działania społecznego
(pojawiają się „inni”; spektakl)
Wzory zachowań
Społeczne interakcje prowadzą do
powstania społecznych
wzor
wzor
ó
ó
w zachowa
w zachowa
ń
ń
(stosunk
(stosunk
ó
ó
w spo
w spo
ł
ł
ecznych)
ecznych)
Stosunki społeczne są podstawą dla powstawania
organizacji społecznych: wiemy czego od siebie
wzajemnie oczekiwać, czego możemy się spodziewać
(małżeństwo, randka, kłótnia).
Prowadzi to do zachowań o charakterze rutynowym;
jesteśmy coraz mniej zaskakiwani przez zachowania
innych ludzi, stajemy się „przewidywalni”.
Rozwijamy określone
wzory zachowa
wzory zachowa
ń
ń
, a one kreują
spo
spo
ł
ł
eczne organizacje,
eczne organizacje,
których są częścią
Grupy i organizacje cd.
wzory dzia
wzory dzia
ł
ł
ania spo
ania spo
ł
ł
ecznego
ecznego
są to
ustanawiane i społecznie definiowane modele
reagowania w ważnych, z punktu widzenia
grupy, sytuacjach społecznych (np. modele
zachowań w trakcie obrzędów, ceremonii,
uroczystości itp.).
Obok norm i wartości społecznych są one
uwewnętrzniane przez jednostkę w procesie
socjalizacji
Ich pogwałcenie (na przykład poprzez
wprowadzenie nowej definicji sytuacji)
prowadzi do konfliktu
Grupy i organizacje cd.
Formy społecznej organizacji
S
S
po
po
ł
ł
eczna
eczna
organizacja mo
organizacja mo
ż
ż
e przybra
e przybra
ć
ć
pi
pi
ęć
ęć
postaci
postaci
Diady
Grupy
Organizacji formalnej
Społeczności
Społeczeństwa
Grupy i organizacje cd.
Organizacją jest każda zorganizowana i
celowo zorientowana zbiorowość społeczna
(np. zrzeszenie)
Jest ona możliwa ponieważ jednostki
akceptują zarówno istniejące wzory
działania społecznego jaki i sposoby ich
realizacji
Oznacza to istnienie zarówno
mechanizmów
kontroli spo
kontroli spo
ł
ł
ecznej
ecznej
jak i
kooperacji
kooperacji
w organizacji
Grupy i organizacje cd.
Diady
D
D
i
i
ad
ad
y
y
powstają wraz z pojawieniem się
wzorów interakcji pomiędzy dwiema osobami
przyjaciółmi
kochankami
Relacje: doktor - pacjent
Relacje: matka - syn
Relacje : mąż –żona
Grupy i organizacje cd.
Grupy
Grup
Grup
ę
ę
, podobnie jak diadę charakteryzują interakcje i
wzory zachowań, ale w odróżnieniu od diady składa się
ona z
trzech lub wi
trzech lub wi
ę
ę
cej
cej
osób
Rodzaje grup (przykłady)
Bezpośrednia (mała)
Duża
Eksperymentalna
Etniczna
Formalna
Interesu
Nacisku
Obca
Odniesienia
Wtórna
zamknięta
Grupy i organizacje cd.
Georg Simmel (1858 – 1918)
Jeden z prekursorów analizy
integracyjnej teorii
konfliktu: badał ich aspekty
regulacyjne i konfrontacyjne
Zajmował się badaniami
podobieństw i różnic
pomiędzy diadą i innymi
rodzajami grup społecznych
Grupy i organizacje cd.
Diada (dwójka, para) grupa składająca się
z dwóch osób
Cechy charakterystyczne (G.Simmel):
Poczucie zagrożenia w sytuacji śmierci
jednego z członków
Poczucie wewnętrznej jedności między diadą
a jej członkami
Intymność stosunków
Integracja w momencie pojawienia się kozła
ofiarnego
Grupy i organizacje cd.
Klasyfikacja grup
Grupy pierwotne
Są względnie trwałe, mało liczebne,
wielofunkcyjne, oparte na bezpośrednich
stosunkach o charakterze bezpośrednim.
Charles Horton Cooley nazywa takie grupy
pierwotnymi, ponieważ są one
wa
wa
ż
ż
ne zar
ne zar
ó
ó
wno
wno
dla jednostki jak i spo
dla jednostki jak i spo
ł
ł
ecze
ecze
ń
ń
stwa
stwa
.
Jest to pierwsza zbiorowość z jaką styka się
jednostka. Nadaje nam cechy ludzkie poprzez
kształtowanie języka, świadomości, nadawanie
poczucia tożsamości.
Są one ważne społecznie, ponieważ stanowią
istotny mechanizm kontroli; jednostka uczy
się wartości i norm jakich oczekuje od niej
społeczeństwo, jest przekażnikiem informacji
o społeczeństwie i mechanizmach jego
działania.
Grupy i organizacje cd.
Grupy wtórne
Są to zazwyczaj grupy duże, o
charakterze bezosobowym. Cechuje je
specjalizacja
Przeważają w nich więzi o charakterze
rzeczowym
Są tworzone dla realizacji określonego
celu
Grupy i organizacje cd.
Organizacje formalne
Często grupy wtórne stają się tak duże i
złożone, działają w oparciu o tak
skomplikowane wzory zachowań, że
wymagają opracowania przejrzystych zasad w
oparciu o które działają. Pojawia się struktura,
formalne przepisy i zasady kontroli. Czyli
organizacja biurokratyczna. Jest to trzeci typ
społecznej organizacji, nazywany
organizacj
organizacj
ą
ą
formaln
formaln
ą
ą
.
.
ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
Max Weber i typ idealny biurokracji
Teorie zarządzania
„Patologie” organizacji formalnych
Organizacje jako przedmiot zainteresowań
socjologii
Poziomy analizy organizacji
jednostek i małych grup
pojedynczych organizacji
WEWNĘTRZNA DYNAMIKA
ORGANIZACJI
SYSTEM NIEFORMALNY
WŁADZA I KONFLIKT
CELE
KONTROLA
KULTURA
PRAWO PARKINSONA: „praca trwa tyle czasu, ile
trzeba na jej wykonanie”
ZASADA PETERA : szczebel niekompetencji”
RYTUALIZM
ALIENACJA (powtarzalność i nuda wykonywanych
zajęć)
CELOWE GRUPY FORMALNE
CELOWE GRUPY FORMALNE
CELOWE GRUPY FORMALNE
CELOWE GRUPY FORMALNE
---- ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
ORGANIZACJE
POWOŁYWANE DLA REALIZACJI OKREŚLONYCH
CELÓW
SFORMALIZOWANA STRUKTURA
PRZEJRZYSTY PODZIAŁ PRACY
WYODRĘBNIONE OŚRODKI WŁADZY
WYMIANA PERSONELU, CO NIE WPŁYWA NA
ZMIANĘ CHARAKTERU ORGANIZACJI
DOMINACJA STOSUNKÓW RZECZOWYCH NAD
OSOBISTYMI
I. ZAKRES PRZEPISÓW BEZOSOBOWYCH
PRZEPISY
ZANIK
STOSUNKÓW
ZALEŻNOŚCI
BEZPOŚREDNIEJ
BRAK
INDYWIDUALNEJ
INICJATYWY
PROBLEMY
MNOŻENIE
PRZEPISÓW
NICZEGO NIE
POZOSTAWIA SIĘ
OSOBISTEJ
INICJATYWIE
II. WDRAŻANIE INNOWACJI
BRAK MIEJSCA
NA ZMIANY
UJĘCIE W
SZTYWNE RAMY
WSZYSTKICH
ZACHOWAŃ
ORGANIZACYJNYCH
SFERY
NIEPEWNOŚCI
„POZYCJE
STRATEGICZNE”
PROBLEMY
WZROST
NACISKU NA
KONTROLĘ
ZACHOWAŃ
III. IZOLACJA GRUP
PPROFESJONALNY
A
BIUROKTATYCZNY
WYMIAR
ORGANIZACJI
ZNIESIENIE
STOSUNKÓW
ZALEŻNOŚCI
PROWADZI DO
IZOLACJI
RYTUALIZM
ZACHOWAŃ-
NACISK GRUP
KOLEŻEŃSKICH
JEDYNYM
REGULATOREM
ZACHOWAŃ
PROBLEMY
ZAOBSORBOWANIE
WŁASNYM
ZACHOWANIEM
IV. PRZEMIESZCZANIE CELÓW
CENTRALIZACJA
DECYZJI
WIĘKSZE
ZNACZENIE
PRZYWIĄZUJE SIĘ
DO STABILIZACJI
NIŻ REALIZACJI
CELÓW
ORGANIZACJI
PRZEMIESZCZANIE
CELÓW
PROBLEMY
DECENTRALIZACJA
Grupy i organizacje cd.
Społeczności
Czasami jakaś grupa lub organizacja formalna
stają się relatywnie niezależne od innych.
Przejmują opiekę nad potrzebami swoich
członków – zaspokajają ich potrzeby
ekonomiczne, społeczne, kulturowe, w zakresie
edukacji, polityki. Ludzie mają możliwości
zaspokajania wszystkich swoich potrzeb
wewnątrz własnej organizacji, bez konieczości
uciekania się do pomocy innych lub czynią to
bardzo rzadko. Takie formy organizacji
nazywamy
spo
spo
ł
ł
eczno
eczno
ś
ś
ciami
ciami
i jest to czwarta
forma społecznej organizacji.
Grupy i organizacje cd.
Społeczeństwo
Możemy zdefiniować społeczeństwo jako
największą społeczną organizację, której
sposób działania ma znaczący wpływ na
podejmowane decyzje jednostek.
Wewnątrz społeczeństwa możemy znalezć
wielość diad, grup, organizacji formalnych i
mniejszych społeczności, z których każda na
swój sposób wywiera wpływ na społeczeństwo
jako całość.
Społeczeństwo jest typem organizacji o długiej
historii,dłuższej niż życie każdego ze swoich
członków i zazwyczaj dłuższej niż życie innych
organizacji, które wchodzą w jego skład. Jest
czymś trwałym.
Grupy i organizacje cd.
Talcott Parsons opisał
społeczeństwo jako
system
wzajemnie powiązanych
części (interrelated parts),
takich jak struktury czy
instytucje. Są one niezbędne dla
prze
prze
ż
ż
ycia systemu
ycia systemu
.
Różne części z których składa
się system społeczny: rodzina,
religia, system edukacyjny,
ekonomiczny czy polityczny, są
zależne od siebie. Na przykład,
jeśli proces socjalizacji w
rodzinie przebiega
nieprawidłowo, szkoła ma
problemy z realizowaniem
swoich zadań.
WNIOSKI
Ludzie podejmują działania….czasami samotnie,
czasami razem z innymi (
dzia
dzia
ł
ł
ania spo
ania spo
ł
ł
eczne
eczne
).
Kiedy działamy, spotykamy się z reakcjami
innych (
interakcje spo
interakcje spo
ł
ł
eczne
eczne
).
Czasami podejmowane akcje są bardzo krótkie,
kiedy indziej trwają dłużej, są bardziej regularne i
ustabilizowane (
wzory zachowa
wzory zachowa
ń
ń
).
Społeczna interakcja, która przekształca się w
określone wzory zachowań, jest nazywana
organizacj
organizacj
ą
ą
; może ona przybrać postać diady,
grupy, organizacji formalnej, społeczności lub
całego społeczeństwa.
ORGANIZACJE TOTALNE
Sekty
:
• Według Słownika Języka Polskiego sekta oznacza grupę
społeczną izolującą się od reszty społeczeństwa, mającą
własną hierarchię wartości, zespół norm, zachowania, silnie
akceptującą rolę przywódcy
•
W polskim prawie używa się określenia : związek
wyznaniowy. Zarejestrowanych jest kilka kościołów i ponad
100 związków wyznaniowych. Prawdopodobnie drugie tyle
różnych ugrupowań religijnych działa bez rejestracji
•
W publicystyce i literaturze przedmiotu używa się również
terminów ruch religijny, nowy ruch religijny, grupa
wyznaniowa, grupa religijna i pojęcia szerszego - grupa
kultowa
• W powszechnym odczuciu za sektę uważa się grupę
wyznaniową szkodliwą i destrukcyjną społecznie.
Międzynarodowe Towarzystwo
Świadomości Kriszny ISKCON
Kościół Zjednoczenia czyli ruch Moona
Kościół Scjentologiczny
Misje Boskiego Światła
Świadkowie Jehowy
Rodzina Miłości - Dzieci Boga
Ruch Trandescentnej Medytacji
Satanizm
Niebo
Instytut Wiedzy o Tożsamości - Misja
Czaitanii
Antrovis
Centralny Kościół Chrystusowy
(Warszawski Kościół Chrystusowy)
Radja Joga
Christiana
SEKTY
JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ ?
• Już pierwszy kontakt z grupą otworzył całkowicie nowe widzenie świata (tzw. przeżycie
kluczowe).
• Obraz świata jest bardzo prosty i wyjaśnia każdy problem.
• W grupie można znaleźć wszystko, czego do tej pory na próżno się szukało.
• Grupa ma mistrza lub przywódcę, ojca,, guru, bądź największego myśliciela, który
posiadł całą prawdę i często jest czczony jak Bóg.
• Świat zmierza nieuchronnie ku katastrofie i tylko grupa wie, jak go ratować.
• Grupa jest elitą. Pozostali ludzie są chorzy i zagubieni. Jeżeli nie staną się członkami
grupy, nie będą mogli się uratować.
JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ ?
• Grupa odrzuca naukę w szkołach i uczelniach. Jedynie nauka grupy jest uważana za
wartościową
• Grupa odrzuca racjonalne myślenie jako negatywne i „nieoświecone".
• Krytyka osób z zewnątrz jest dowodem na to, że grupa ma rację.
• Grupa uważa siebie za prawdziwą rodzinę lub wspólnotę.
• Grupa chce, by wszelkie dawne relacje z rodziną, przyjaciółmi i środowiskiem
zostały zerwane, ponieważ przeszkadzają w rozwoju.
• Grupa oddziela się od reszty świata poprzez ubiór, pożywienie, własny
hermetyczny język, ograniczanie swobody w relacjach międzyludzkich.
• Grupa żąda ścisłego posłuszeństwa regułom albo dyscypliny, ponieważ jest to
jedyna droga do zbawienia.
• Grupa narzuca sposób zachowań seksualnych, np. kontakt z partnerami za zgodą
kierownictwa, seks grupowy, całkowity zakaz kontaktów seksualnych dla osób
niższych w hierarchii.
JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ ?
Nigdy w ciągu dnia nie jesteście sami. Ktoś z grupy
zawsze wam towarzyszy
Grupa wypełnia cały wasz czas różnymi zadaniami, np.
sprzedażą książek, czasopism, werbowaniem nowych
członków, udziałem w kolejnych kursach, medytacją.
Jeżeli obiecany przez grupę sukces bądź uzdrowienie
nie nastąpią, grupa uznaje, że dana osoba nie
zaangażowała się dostatecznie lub nie wierzyła
wystarczająco silnie.
Członkiem grupy trzeba zostać natychmiast
Nie ma możliwości. uzyskania obiektywnego obrazu
grupy, gdyż ważniejsze od refleksji jest przeżycie,
zgodnie z zasadą: "tego nie da się po prostu wyjaśnić".