„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jolanta Graczek
Prowadzenie edukacji żywieniowej
321[11].Z4.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
1
Recenzenci:
prof. dr hab. Lidia Wądołowska
mgr inż. Magdalena Krystowska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Superczyńska
Konsultacja:
dr Justyna Bluszcz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z4.01
„Prowadzenie edukacji żywieniowej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu dietetyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
11
5.1. Słowniczek wybranych pojęć pedagogicznych. Cele dydaktyczne
11
5.1.1. Ćwiczenia
11
5.2. Zasady, metody oraz formy nauczania dorosłych i dzieci
15
5.2.1. Ćwiczenia
15
5.3. Środki i materiały dydaktyczne
21
5.3.1. Ćwiczenia
21
5.4. Rola dietetyka w zakresie profilaktyki chorób dietozależnych. Poradnictwo
indywidualne i edukacja zbiorowa pacjentów
24
5.4.1. Ćwiczenia
24
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
30
7. Lieratura
40
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
3
1. WPROWADZENIE
Przekazuję Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności jakie uczeń powinien już posiadać, aby
bez problemów mógł korzystać z poradnika,
−
cele kształcenia – wykaz umiejętności jakie będą kształtowane w czasie zajęć,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
zestawy ćwiczeń ze wskazówkami do ich realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
−
ewaluację osiągnięć ucznia – przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego,
−
literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, zwłaszcza
metodami praktycznymi i aktywizującymi takimi jak:
−
tekstu przewodniego,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda projektów,
−
pokaz z pokaz z objaśnieniemm.
Formy organizacyjne pracy uczniów podczas zajęć powinny być zróżnicowane
z uwzględnieniem pracy w grupach.
Trzy pierwsze rozdziały poradnika poświęcone są zagadnieniom metodycznym. Rozdział
ostatni opisuje rolę dietetyka w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych,
zarówno wśród pacjentów indywidualnych, z uwzględnieniem ich specyficznych potrzeb, jak
również wśród różnych grup ludności. Ćwiczenia przewidziane w ostatnim rozdziale pozwolą
na zdobycie praktycznych umiejętności w zakresie doradztwa indywidualnego i zbiorowego.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych na stanowisku
komputerowym, należy koniecznie zwrócić uwagę ucznia na zachowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dlatego, na początku pierwszych zajęć należy zaznajomić uczniów z regulaminem
obowiązującym w pracowni.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
4
Schemat układu jednostek modułowych
321[11].Z4
Poradnictwo żywieniowe
321[11].Z4.02
Prowadzenie
gabinetu dietetycznego
321[11].Z4.01
Prowadzenie edukacji żywieniowej
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
określać rolę i zadania dietetyka w systemie ochrony zdrowia,
−
określać zasady etyki dietetyka,
−
stosować techniki skutecznego komunikowania się z pacjentem,
−
rozpoznawać potrzeby i oczekiwania pacjentów,
−
pokonywać bariery w procesie komunikowania się,
−
przeprowadzać konstruktywną dyskusję z zastosowaniem odpowiedniej do sytuacji
argumentacji,
−
przekonywać pacjenta i jego rodzinę do stosowania zalecanej diety oraz przestrzegania
zasad racjonalnego żywienia,
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
–
charakteryzować żywność jako źródło składników pokarmowych,
–
określać rolę składników pokarmowych w organizmie człowieka,
–
określać wpływ składników nieodżywczych żywności (w tym szkodliwych) i używek
na organizm człowieka,
–
stosować zasady racjonalnego żywienia,
–
planować jadłospisy indywidualne i dla różnych grup ludności,
–
oceniać sposób żywienia i stan odżywienia jednostki i grupy osób,
–
określać zasady profilaktyki żywieniowej dla różnych grup ludności,
–
określać przyczyny i skutki otyłości i innych chorób cywilizacyjnych,
–
określać zalecane spożycie składników pokarmowych dla poszczególnej osoby lub grupy
osób,
–
identyfikować błędy żywieniowe pacjentów,
–
dostosowywać opracowany jadłospis do indywidualnych potrzeb pacjenta,
–
określać sposoby modyfikacji nieprawidłowych zwyczajów żywieniowych pacjentów,
–
posługiwać się programem komputerowym do planowania jadłospisów,
–
oceniać zaplanowane jadłospisy,
−
przeprowadzać wywiad żywieniowy z pacjentem,
−
planować dietę i jej modyfikację zgodnie ze zleceniem lekarza,
−
oceniać zmiany w stanie odżywienia pacjenta,
−
posługiwać się programem komputerowym do oceny sposobu żywienia,
−
wypełniać dokumentację żywieniową pacjentów,
−
określać zalecenia żywieniowe dla pacjenta po zakończeniu leczenia.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
–
posłużyć się podstawowymi pojęciami stosowanymi w pedagogice,
–
scharakteryzować zasady oraz metody nauczania dorosłych i dzieci,
–
scharakteryzować formy prowadzenia zajęć,
–
określić cele szkolenia,
–
dobrać metody nauczania do założonych celów kształcenia,
–
scharakteryzować środki dydaktyczne,
–
przygotować scenariusz i materiały dydaktyczne do prowadzenia zajęć,
–
opracować materiały edukacyjne z zakresu racjonalnego odżywiania,
–
przeprowadzić szkolenie z zakresu racjonalnego żywienia
dla określonej grupy osób,
−
przeprowadzić pokaz produktów spożywczych i potraw,
−
przeprowadzić wywiad żywieniowy,
−
przekonać pacjenta o konieczności i celowości stosowania diety zaleconej przez lekarza,
−
sporządzić dokumentację pacjenta.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca
...............................................................................
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:
Poradnictwo żywieniowe 321[11].Z4
Jednostka modułowa:
Prowadzenie edukacji żywieniowej 321[11].Z4.01
Temat: Materiały edukacyjne w edukacji żywieniowej.
Cel ogólny: Określenie zasad opracowywania materiałów edukacyjnych o tematyce
żywieniowej dla uczestników szkoleń.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
zdefiniować pojęcie „materiały edukacyjne”,
−
sklasyfikować rodzaje materiałów edukacyjnych,
−
scharakteryzować zasady opracowywania materiałów edukacyjnych różnego typu,
−
określić znaczenie materiałów edukacyjnych w procesie edukacji żywieniowej,
−
przygotować materiały drukowane i multimedialne.
Metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
instruktaż.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca indywidualna,
−
praca w parach lub grupach (3–4 osobowych).
Czas: 3 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
magnesy do przymocowania plakatu, tablica magnetyczna,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura metodyczna i o tematyce żywieniowej,
−
materiały papiernicze,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,
−
przykładowe plakaty, broszury i ulotki o tematyce żywieniowej,
−
przykładowa prezentacja multimedialna.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć za pomocą pogadanki, dyskusji oraz prezentacji przykładowych
materiałów edukacyjnych różnego typu. Omówienie zalet i wad poszczególnych
materiałów.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
8
4. Realizacja ćwiczeń:
Ćwiczenie 1
Opracuj plakat lub ulotkę propagującą ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych.
Uczniowie powinni:
1) przypomnieć informacje dotyczące tłuszczów zwierzęcych,
2) wypisać najważniejsze informacje jakie powinny się znaleźć na plakacie i w ulotce,
3) opracować te informacje od strony redakcyjnej – np. ułożyć treści w hasła, dobrać kształt
i wielkość czcionki, itp.,
4) opracować graficzną formę ulotki lub plakatu,
5) wydrukować plakat lub ulotkę,
6) zaprezentować plakat (ulotkę) na forum grupy.
Ćwiczenie 2
Przygotuj prezentację multimedialną dla dzieci w wieku szkolnym na temat szkodliwości
żywności typu „Fast food”.
−
nauczyciel podaje i omawia elementy prezentacji,
−
nauczyciel ustala z uczniami wymagania dotyczące prezentacji,
−
uczniowie notują informacje niezbędne do wykonania projektu,
−
uczniowie konsultują z nauczycielem wątpliwości i spostrzeżenia, sporządzają notatki
w zeszytach,
Uczniowie powinni:
1) zebrać materiały dotyczące szkodliwości żywności typu Fast food, korzystając
z różnych źródeł: literatury i Internetu,
2) określić w jaki sposób można przedstawić zebrane informacje, aby zainteresować
uczniów i wpłynąć na ich motywację,
3) opracować zarys „konspekt” prezentacji.
4) opracować zestaw slajdów i przygotować prezentację,
5) przygotować sprzęt niezbędny do prezentacji,
−
nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udzielając w razie potrzeby rad i wskazówek,
−
uczniowie na bieżąco korygują swoją pracę,
−
po zakończeniu każdego ćwiczenia nauczyciel dokonuje krótkiego podsumowania
ćwiczenia, wskazując na realizowane cele zajęć.
Zakończenie zajęć
Podsumowanie zajęć i ocena zaangażowania poszczególnych uczniów.
Praca domowa
Wypisz w punktach zasady tworzenia prezentacji dla dzieci.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
ustna wypowiedź uczniów na temat treści i sposobu prowadzenia zajęć oraz nabytych
umiejętności.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca
...............................................................................
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:
Poradnictwo żywieniowe 321[11].Z4
Jednostka modułowa:
Prowadzenie edukacji żywieniowej 321[11].Z4.01
Temat: Poradnictwo żywieniowe indywidualne.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności prowadzenia rozmowy poradniczej dotyczącej
odżywiania pacjenta.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
zdefiniować pojęcie „poradnictwo żywieniowe”,
−
wymienić funkcje poradnictwa żywieniowego indywidualnego,
−
scharakteryzować style doradców,
−
zidentyfikować etapy rozmowy poradniczej,
−
przygotować się do rozmowy z pacjentem,
−
przeprowadzić rozmowę z pacjentem.
Metody nauczania–uczenia się:
−
wykład aktywizujący,
−
dyskusja,
−
inscenizacja,
−
pokaz.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w parach lub grupach (3–4 osobowych),
Czas: 5 godzin dydaktycznych.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia, literatura o tematyce dietetycznej (ewentualnie psychologicznej),
−
papier, kolorowe długopisy,
−
stolik dwa krzesła do odegrania scenki,
−
kwestionariusz dla pacjenta,
−
wzór karty pacjenta,
−
ewentualnie kamera,
−
sprzęt do odtwarzania filmów,
−
film dydaktyczny,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem (w tym program do planowania diet)
i drukarką, papier do drukarki.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć za pomocą wykładu, pracy z tekstem, prezentacji filmu dydaktycznego
prezentującego sposób prowadzenia rozmowy poradniczej. Nauczyciel zwraca uwagę na
etykę zawodu dietetyka oraz podkreśla aspekt psychologiczny takiej rozmowy.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
10
4. Zapoznanie uczniów z tematami ćwiczeń:
Ćwiczenie 2
Opracuj scenariusz rozmowy z pacjentem, który ma nadwagę.
Ćwiczenie 2
Przeprowadź rozmowę z pacjentem, który ma nadwagę. Uwaga ćwiczenie należy
przeprowadzić w parach.
Uwaga – ćwiczenia należy wykonać zgodnie ze wskazówkami zawartymi w dalszej
części poradnika (rozdział 5.4.1.)
W trakcie ćwiczenia 2 nauczyciel obserwuje pracę uczniów i służy im pomocą.
Ćwiczenia uczniowie mogą wykonywać w parach. Do przeprowadzenia rozmowy
z pacjentem mogą wykorzystać opracowany wcześniej scenariusz lub gotowy kwestionariusz
walidowany. Nauczyciel może nagrywać na kamerę video inscenizacje rozmowy poradniczej
prowadzone między uczniami, co ułatwi dyskusję nad jej przebiegiem i ocenę scenki.
Po zakończeniu ćwiczenia 2 należy wywiązać dyskusję dydaktyczną i omówić
największe trudności, jakie pojawiły się w czasie rozmowy poradniczej. Na podsumowanie
ćwiczenia 2 należy wraz z uczniami określić fazy rozmowy poradniczej występującej
w konkretnych scenkach.
Zakończenie zajęć
Podsumowanie zajęć i ocena zaangażowania poszczególnych uczniów oraz podkreślenie
uzyskanych celów dydaktycznych.
Praca domowa
Scharakteryzuj pisemnie różne style doradztwa, które mogą mieć zastosowanie
w poradnictwie żywieniowym. Jaki styl doradztwa jest Ci najbliższy?
Uwaga – nauczyciel powinien wskazać uczniom pomocną literaturę.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
„Mówiąca ściana” – uczniowie naklejają kolorowe karteczki na tablicy ze swoją oceną
przebiegu, organizacji zajęć oraz zdobytej wiedzy i umiejętności.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Słowniczek
wybranych
pojęć
pedagogicznych.
Cele
dydaktyczne
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj mapę mentalną (mapę skojarzeń) do pojęcia: „Cele dydaktyczne”.
Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w parach lub małych grupach. Mapa ma na celu uporządkowanie
i utrwalenie treści poznanych w czasie zajęć. Należy uświadomić uczniom cel tworzenia map.
Po sporządzeniu map, uczniowie prezentują swoje prace na forum grupy. Wskazane jest
wcześniejsze opracowanie zasad punktacji i przedstawienie ich uczniom przed rozpoczęciem
ćwiczeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) Zapoznać się z informacjami dotyczącymi celów dydaktycznych szkoleń,
2) uporządkować materiał, dzieląc go na spójne fragmenty, zgodnie z własnymi
skojarzeniami,
3) przedstawić graficznie pojęcie: „Cele dydaktyczne”,
4) zaprezentować swój plakat na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna (technika map mentalnych).
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dotycząca pojęć pedagogicznych,
−
arkusz papieru format A1,
−
kolorowe pisaki,
−
tablica magnetyczna i magnesy do przymocowania plakatów.
Ćwiczenie 2
Określ cele ogólne do następujących tematów szkoleń:
1. Margaryna czy masło?
2. Makaron nie tuczy.
3. Jakie pokarmy uczulają?
4. Dieta ludzi starszych.
5. Chude czy tłuste ryby?
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie uczniowie wykonują samodzielnie, a po wypełnieniu tabeli porównują swoje
wyniki w małych grupach. Następnie przedstawiciel grupy prezentuje wspólnie wypracowaną
propozycję na forum grupy, podając uzasadnienie.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
12
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić, jakie treści może zawierać szkolenie na dany temat,
2) wybrać najważniejszy wątek szkolenia,
3) sformułować cel szkolenia,
4) przedyskutować z kolegą czy zaproponowany przez siebie cel główny jest zrozumiały
i oczywisty także dla kolegi,
5) porównać cele zaproponowane przez różne osoby i wybrać najtrafniej sformułowany cel,
uzasadniając wybór.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna (wielokrotna),
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia, literatura metodyczna i dietetyczna,
−
papier, długopis lub pisak,
−
tablica umożliwiająca przymocowanie arkuszy papieru z opracowanymi celami, pinezki
lub magnesy do mocowania.
Ćwiczenie 3
Określ cele szczegółowe do wybranego celu ogólnego. Uwaga – wykorzystaj cele ogólne
z ćwiczenia 2.
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie uczniowie wykonują w parach. Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel
omawia sposób jego wykonania. Po zakończeniu ćwiczenia należy omówić występujące
trudności.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać jeden z celów ogólnych, opracowanych w poprzednim ćwiczeniu,
2) zastanowić się – co dokładnie oznacza zaproponowany cel?, co będzie wiedział, umiał,
jak będzie się zachowywał ktoś, kto osiągnie zaproponowany cel? - wypisać wiadomości
i umiejętności, które nabędzie uczestnik wybranego szkolenia,
3) sformułować, na podstawie wypisanych umiejętności, szczegółowe cele szkolenia,
4) przedyskutować opracowane cele szczegółowe z innymi osobami, które do ćwiczenia
wybrały ten sam cel ogólny,
5) wnioski z dyskusji przedstawić na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
kartki ze sformułowanymi celami ogólnymi ćwiczenia 2,
−
papier, długopis,
−
poradnik dla ucznia.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
13
Ćwiczenie 4
W podanych celach szkolenia zamień czasowniki nieoperacyjne na operacyjne.
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie uczniowie wykonują w parach. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie
prezentują swoje propozycje.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaznaczyć w sformułowanych celach czasowniki nieoperacyjne,
2) odszukać w tabeli „Lista czasowników operacyjnych” w poradniku dla ucznia
czasowniki, którymi można zastąpić czasowniki nieoperacyjne,
3) zamienić czasowniki nieoperacyjne na operacyjne,
4) dokonać ewentualnej korekty redakcyjnej sformułowanych celów,
5) zaprezentować swoje propozycje na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
papier, długopis,
−
lista celów szkolenia.
Ćwiczenie 5
Dokonaj operacjonalizacji jednego z opracowanych w poprzednim ćwiczeniu celu
szczegółowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel omawia sposób jego wykonania i rozdaje
przygotowany tekst przewodni. Polecam wykorzystanie tzw. „kroków operacjonalizacji”
zawartych w [5, s. 12] lub w [B. Niemierko, „Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej
dydaktyki.”, WSiP, Warszawa 1997].
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać jeden z opracowanych w ćwiczeniu 4 cel szczegółowy,
2) przeczytać z poradnika dla ucznia i ewentualnie z literatury dodatkowej materiał
dotyczący operacjonalizacji celów kształcenia,
3) posługując się tekstem przewodnim dokonać operacjonalizacji celu, w taki sposób,
aby był on łatwy do zmierzenia,
4) przedyskutować wnioski w grupie.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
metoda tekstu przewodniego.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
14
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dydaktyczna,
−
tekst przewodni przygotowany przez nauczyciela,
−
papier, długopis.
Ćwiczenie 6
Określ umiejętności kluczowe, które można kształtować podczas jednego ze szkoleń,
dla którego ustaliłeś cele szczegółowe.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel może przydzielić uczniom poszczególne tematy szkoleń. Po określeniu
umiejętności kluczowych, uczniowie, którzy pracowali nad tym samym tematem mogą
porównać i przedyskutować swoje pomysły.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał dotyczący umiejętności kluczowych zawarty w poradniku dla ucznia
lub literaturze dydaktycznej,
2) zastanowić się, które umiejętności kluczowe mogą być kształcone podczas jednego
wybranego szkolenia o tematyce żywieniowej ćwiczenie 1 – wypisać wybrane
umiejętności kluczowe,
3) uzasadnić wybór na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz objaśnieniem,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dydaktyczna,
−
papier, długopis lub pisak.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
15
5.2. Zasady, metody oraz formy nauczania dorosłych i dzieci
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ustal podczas dyskusji z kolegami – „Jak przygotować szkolenie na temat racjonalnego
odżywiania dla dorosłych?” lub „Jak przygotować szkolenie na temat racjonalnego
odżywiania dla dzieci?”.
Wskazówki do realizacji
Uczniów należy podzielić na kilkuosobowe zespoły, które opracują swoje pomysły.
Nauczyciel wyjaśnia metodę burzy mózgów. Następnie lider każdej grupy przedstawi wynik
pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać jeden z tematów zaproponowanych w ćwiczeniu (wybór tematu decyduje
o przynależności do jednej z dwóch grup),
2) wybrać lidera grupy,
3) ustalić w grupie czas na „sesję pomysłów” – np. 5–10 minut (w tym czasie każdy członek
grupy zapisuje na samoprzylepnych karteczkach własne pomysły na temat wybranego
szkolenia, równocześnie zgłaszając swoje propozycje głośno i naklejając samoprzylepną
karteczkę z zapisaną propozycją na dużym arkuszu papieru),
4) pogrupować pomysły według kryteriów ustalonych w grupie,
5) wybrać najciekawsze pomysły, ewentualnie je uzupełnić,
6) zaprezentować wypracowane w grupie pomysły (prezentuje lider grupy).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
burza mózgów.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia, literatura dydaktyczna oraz dotycząca zasad żywienia,
−
kartki samoprzylepne w różnych kolorach, pisaki,
−
duże arkusze papieru.
Ćwiczenie 2
Wykorzystując technikę „Procedura U”, opracuj w grupie następujący temat: „Tworzenie
obrazu atrakcyjnego (dla uczestnika) szkolenia”.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien bardzo dokładnie omówić technikę „Procedura U”, jest to rodzaj
dyskusji ukierunkowanej. Można posłużyć się literaturą [2]. Do prowadzenia dyskusji należy
wykorzystać pytania w zawarte tabeli. Uczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach.
Po zakończeniu lider przedstawia wyniki.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać instrukcję na temat techniki pracy „Procedura U”, zawartą w poradniku
„Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie” [2] – uwaga metoda przewiduje pracę
w grupie,
2) zgodnie z omówionym sposobem pracy odpowiedzieć na pytania zawarte w tabeli
poniżej – zwracając uwagę na kolejność pytań,
3) „wpisać” odpowiedzi w schemat „Procedury U”,
4) wybrać lidera grupy, który zaprezentuje stanowisko zespołu,
5) zaprezentować wypracowany przez daną grupę „obraz atrakcyjnego szkolenia”.
Tabela z pytaniami do ćwiczenia 2 - „Procedura U”
Stan faktyczny. Jak jest?
Obraz pożądany. Jak powinno być?
Jak w tej chwili wygląda stereotyp szkolenia (lekcji)?
(Obraz typowego szkolenia)
Jakie powinno być szkolenie, aby było atrakcyjne
i skuteczne?
Kto i jaką pełni rolę?
Kto i jakie ma zadania (podczas szkolenia)?
Jaką rolę powinien pełnić edukator i jaka jest rola
ucznia (szkolącego się)?
Według jakich zasad nauczyciel (edukator)
przygotowuje zajęcia?
Jakie kryteria decydują o doborze treści szkolenia?
Jakie zasady, normy, kryteria powinny decydować
o doborze treści i metod nauczania?
Jaki jest stan pożądany?
Co jest dobre, co potrzeba zmienić?
Rysunek do ćwiczenia 2
Schemat „Procedury U”
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
„Procedura U”,
−
dyskusja.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
17
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
książka E. Brudnik, A. Moszynska, B. Owczarska „Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie.
Przewodnik po metodach aktywizujących” [2] lub przygotowany przez nauczyciela
schemat „Procedury U” (schemat procedury znajduje się w poradniku dla ucznia),
−
kartki papieru, długopis lub kolorowe pisaki
Ćwiczenie 3
Uzupełnij tabelę, wpisując pomysły, które pozwolą zrealizować wymienione zasady
nauczania, podczas szkolenia zorganizowanego dla młodzieży szkolnej, zatytułowanego –
„Jaki jest wpływ środków konserwujących żywność na organizm człowieka?”.
Tabela do ćwiczenia 3
Zasada nauczania
Przykład realizacji
Zasada przystępności
Zasada poglądowości
Zasada systematyczności
Wskazówki do realizacji
Uczniowie mogą pracować indywidualnie lub w parach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać z poradnika lub literatury dydaktycznej materiał na temat zasad nauczania,
2) wypisać w punktach, jakie treści należy przekazać podczas szkolenia dotyczącego
środków konserwujących żywność,
3) określić, w jaki sposób można w praktyce, na przykładzie konkretnego szkolenia
zrealizować zasady wymienione w tabeli - uzupełnić tabelę,
4) przedstawić swoje propozycje na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dydaktyczna,
−
literatura o tematyce żywieniowej,
−
papier, długopis.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
18
Ćwiczenie 4
Uzupełnij tabelę, wpisując metody i środki dydaktyczne oddziałujące na osoby
odbierające informacje różnymi kanałami sensorycznymi.
Tabela do ćwiczenia 4
Typy sensoryczne
Metody dydaktyczne
Środki dydaktyczne
W
„Wzrokowcy” –
metody i środki
wizualne.
A
„Słuchowcy” –
metody i środki
audytywne
K
„Kinestetycy”–
metody i środki
kinestetyczne
Wskazówki do realizacji
Uczniowie mogą pracować indywidualnie lub w parach. Po zakończeniu powinni
przedstawić swoje przykłady.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z metodami i środkami dydaktycznymi, korzystając z poradnika dla ucznia
lub literatury dydaktycznej,
2) określić, jakimi metodami nauczania i przy pomocy jakich środków można najlepiej
przekazać treści ludziom odbierającym różnymi kanałami sensorycznymi (wzrokowcy,
słuchowcy, „kinestetycy”),
3) uzupełnić tabelę do ćwiczenia,
4) podzielić się uwagami w grupie,
5) sporządzić wspólny plakat „Dobór metod nauczania i środków dydaktycznych
dla uczniów o różnych kanałach sensorycznych WAK”,
6) zaprezentować plakat na forum całej grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia, literatura dydaktyczna,
−
papier, długopis,
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
19
−
arkusz papieru formatu A1,
−
kolorowe pisaki, linijka,
−
pinezki lub magnesy i odpowiednia tablica do przymocowania plakatu.
Ćwiczenie 5
Do szkolenia o tematyce żywieniowej sformułowano cele zajęć. Dobierz do nich metody
i formy pracy, które pozwolą zrealizować te cele. Uzupełnij tabelę.
Tabela do ćwiczenia 5
Temat szkolenia: „Propagowanie racjonalnego odżywiania wśród uczestników kolonii”
Przykładowy cel zajęć
Zastosowane metody
−
zintegrowanie grupy
−
zainteresowanie problematyką
racjonalnego odżywiania
−
nabycie umiejętności poszukiwania
informacji i materiałów na temat
prawidłowego odżywiania
−
nabycie umiejętności prawidłowego
komponowania śniadań
−
(wymyśl jeszcze inny cel tego szkolenia
– wpisz go tutaj)
…………………………………………
…………………………………………
Wskazówki do realizacji
Uczniowie powinni pracować w parach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać materiał na temat metod nauczania z podręcznika i literatury wskazanej przez
nauczyciela,
2) określić, jak można osiągnąć założone cele, jakie metody nauczania można zastosować,
aby efekt był najlepszy i wypełnić tabelę do ćwiczenia 5,
3) przedyskutować w grupie swoje propozycje.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura metodyczna,
−
papier, pisak lub długopis.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
20
Ćwiczenie 6
Opracuj mapę mentalną (mapę skojarzeń) do tematu: „Metody aktywizujące proces
uczenia się”.
Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w parach lub małych grupach. Po sporządzeniu map, uczniowie
prezentują swoje prace na forum grupy. Wskazane jest wcześniejsze opracowanie zasad
punktacji i przedstawienie ich uczniom przed rozpoczęciem ćwiczeń. Proponuje się ocenić
stronę merytoryczną i przejrzystość map.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać z poradnika dla ucznia i literatury fragment materiału nauczania dotyczący
metod nauczania,
2) uporządkować materiał, dzieląc go na spójne fragmenty, zgodnie z własnymi
skojarzeniami,
3) przedstawić graficznie temat,
4) zaprezentować swój plakat na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja,
−
technika „Map mentalnych”,
−
prezentacja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia, literatura dydaktyczna,
−
arkusz papieru format A1, kolorowe pisaki,
−
tablica magnetyczna i magnesy do przymocowania plakatów.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
21
5.3. Środki i materiały dydaktyczne
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj plakat lub ulotkę propagującą ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia i zasady oceniania pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) Zapoznać się z informacjami dotyczącymi tłuszczów zwierzęcych,
2) wypisać najważniejsze informacje jakie powinny się znaleźć na plakacie i w ulotce,
3) opracować te informacje od strony redakcyjnej – np. ułożyć treści w hasła, dobrać kształt
i wielkość czcionki, itp.,
4) opracować graficzną formę ulotki lub plakatu,
5) wydrukować plakat lub ulotkę,
6) zaprezentować plakat (ulotkę) na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura metodyczna i o tematyce żywieniowej,
−
materiały papiernicze,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką.
Ćwiczenie 2
Przygotuj prezentację multimedialną dla dzieci w wieku szkolnym na temat szkodliwości
żywności typu Fast food.
Wskazówki do realizacji
Należy ustalić z uczniami wymagania, np. liczbę slajdów, czas prezentacji. Nauczyciel
powinien omówić wymagania graficzne i redakcyjne prezentacji. Uczniowie mogą pracować
w parach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zebrać materiały dotyczące szkodliwości żywności typu Fast food, korzystając
z różnych źródeł: literatury i Internetu,
2) określić, w jaki sposób można przedstawić zebrane informacje, aby zainteresować
uczniów i wpłynąć na ich motywację, przedyskutować propozycje w parach, najlepsze
zanotować w zeszytach,
3) opracować zestaw slajdów i przygotować prezentację,
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
22
4) przygotować sprzęt niezbędny do prezentacji,
5) zaprezentować opracowany materiał na forum grupy,
6) przeprowadzić dyskusję na temat skuteczności i atrakcyjności przygotowanej prezentacji.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z instruktażem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura metodyczna i o tematyce żywieniowej,
−
papier na notatki, długopis,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,
−
sprzęt do prezentacji – rzutnik multimedialny, wskaźnik i ekran.
Ćwiczenie 3
Opracuj scenariusz do szkolenia z wykorzystaniem przygotowanej w ćwiczeniu
2 prezentacji.
Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w takich samych parach jak w ćwiczeniu poprzednim. Nauczyciel
powinien udzielać uczniom w czasie pracy konsultacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować miejsce, czas i liczbę uczestników szkolenia,
2) zaplanować rozmieszczenie mebli i sprzętu w sali, w której planuje się szkolenie,
3) ustalić szczegółowe cele szkolenia,
4) określić metody i środki dydaktyczne jakie zastosuje podczas szkolenia,
5) rozplanować w czasie poszczególne elementy szkolenia,
6) opracować scenariusz wykorzystując zaproponowany w poradniku dla ucznia formularz,
7) sprawdzić, czy scenariusz uwzględnia wszystko to co uczeń wcześniej zaplanował,
8) zaprezentować scenariusz na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja,
−
pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura metodyczna,
−
przygotowana w ćwiczeniu 2 prezentacja multimedialna,
−
materiały papiernicze,
−
formularz scenariusza zajęć.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
23
Ćwiczenie 4
Opracuj projekt szkolenia o tematyce żywieniowej. Wybierz jedne z podanych tematów:
1. Żywienie kobiet w ciąży.
2. Odżywianie niemowląt do 1 roku życia.
3. Żywienie dzieci w wieku od 1 do 3 lat.
4. Żywienie ludzi w wieku podeszłym.
5. Zapobieganie otyłości u dzieci w wieku szkolnym.
6. Zasady odżywiania dzieci, które przejawiają niechęć do jedzenia.
7. Zasady odżywiania nastolatków uprawiających sport.
Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie przeznaczone jest do wykonania w grupie. Nauczyciel ustala czas realizacji.
Nauczyciel powinien z uczniami ustalić zasady oceniania i spisać kontrakt, przewidziany
w metodzie projektu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem dotyczącym metody projektu zawartym w literaturze
dydaktycznej,
2) wybrać grupę osób, z którymi będzie realizować projekt,
3) wybrać temat szkolenia spośród zamieszczonych propozycji,
4) zamienić temat na tytuł szkolenia, bardziej atrakcyjny (mniej oficjalny) dla uczestników
tego szkolenia – np. „Co powinna jeść przyszła mama?”, zamiast „Żywienie kobiet
w ciąży”,
5) podzielić się obowiązkami w ramach własnej grupy, wybrać lidera grupy,
6) napisać kontrakt określający przydział obowiązków oraz terminy realizacji,
7) zapoznać się z propozycją zasad oceniania projektu – zaproponowaną przez nauczyciela,
8) wykonać część przygotowawczą projektu:
a) określić cele ogólne i szczegółowe szkolenia,
b) dobrać treści szkolenia,
c) dobrać metody i ustalić formy szkolenia,
d) napisać scenariusz zajęć,
e) przygotować materiały dydaktyczne,
9) przeprowadzić szkolenie według zaplanowanego scenariusza,
10) napisać sprawozdanie z realizacji prac nad projektem,
11) dokonać samooceny.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dydaktyczna i o tematyce żywieniowej,
−
materiały papiernicze – arkusze papieru różnego formatu, pisaki i inne zaplanowane
przez uczniów,
−
środki dydaktyczne – zaplanowane przez uczniów do przeprowadzenia szkolenia,
−
stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem, dostępem do Internetu
i drukarką.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
24
5.4. Rola
dietetyka
w
zakresie
profilaktyki
chorób
dietozależnych. Poradnictwo indywidualne i edukacja
zbiorowa pacjentów
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj kwestionariusz do przeprowadzenia wywiadu żywieniowego dla pacjentów
z nadwagą.
Wskazówki do realizacji
Należy dokładnie omówić zasady opracowywania kwestionariuszy dla pacjentów.
Podczas realizacji programu poprzednich jednostek modułowych uczniowie zetknęli się już z
ankietami i kwestionariuszami wywiadu żywieniowego. Należy im przypomnieć jak powinny
być zbudowane pytania skierowane do pacjentów. Najlepiej posłużyć się przykładami
gotowych kwestionariuszy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami dotyczącymi diety niskoenergetycznej,
2) wypisać jakie najistotniejsze informacje są niezbędne aby znaleźć przyczynę nadwagi
lub otyłości (uwzględnić informacje pochodzące od lekarza, dotyczące stanu zdrowia
pacjenta oraz informacje od samego pacjenta dotyczące jego trybu życia),
3) ułożyć pytania do ankiety,
4) sprawdzić czy pytania są jednoznaczne i zrozumiałe,
5) wymienić się w parach opracowanymi kwestionariuszami, przeczytać je i przekazać sobie
nawzajem uwagi na ich temat,
6) sprawdzić czy po wypełnieniu kwestionariusza można uzyskać wszystkie informacje
niezbędne do opracowania diety dla pacjenta,
7) opracować stronę graficzną kwestionariusza,
8) zaprezentować swój kwestionariusz na forum grupy,
9) wybrać wraz z całą grupą najlepszy kwestionariusz, dokonując jego ewentualnej korekty.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
instruktaż,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
materiały papiernicze,
−
literatura o tematyce żywieniowej,
−
poradnik dla ucznia,
−
wzory i przykłady kwestionariuszy dla pacjentów,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem (w tym program do planowania diet)
i drukarką, papier do drukarki.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
25
Ćwiczenie 2
Opracuj scenariusz rozmowy z pacjentem, który ma nadwagę.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien zmotywować uczniów do rzetelnej pracy, wyjaśniając im sens
ćwiczenia. Ćwiczenie ma na celu przygotowanie się do rozmowy poradniczej. Uczniowie
pracują w parach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wypisać zasadnicze elementy rozmowy poradniczej planując (wyobrażając sobie)
jej przebieg, aby to zrobić można wykorzystać następujące pytania pomocnicze:
−
W jaki sposób można rozpocząć rozmowę oraz co pozwoli mu na nawiązanie relacji
z pacjentem?
−
Jakie materiały, dokumenty może wykorzystać w rozmowie z pacjentem (dokumenty
lekarskie, kwestionariusz, program komputerowy itp.)?
−
Jakie argumenty można wykorzystać w rozmowie z klientem, który ma nadwagę?
−
Jaką formę pomocy i współpracy można zaoferować pacjentowi?
−
Na jakie trudności można napotkać podczas takiej rozmowy?,
2) wynotować przykładowe pytania skierowane do pacjenta, na podstawie przygotowanych
w ćwiczeniu 1,
3) zaplanować ewentualne sposoby rozwiązania w razie pojawienia się trudności,
4) zaplanować zakończenie rozmowy i przekonanie pacjenta o konieczności dalszej
współpracy (zaplanować jak można okazać mu wsparcie podczas dietoterapii),
5) korzystając z notatek i opracowanych pytań, opracować scenariusz planowanej rozmowy
(uwzględniając fazy rozmowy poradniczej),
6) przedyskutować swój scenariusz w parach,
7) nanieść ewentualne poprawki,
8) jeszcze raz przeanalizować przypuszczalny przebieg rozmowy,
9) zaprezentować scenariusz na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura o tematyce dietetycznej, ewentualnie psychologicznej,
−
papier, kolorowe długopisy.
Ćwiczenie 3
Przeprowadź rozmowę z pacjentem, który ma nadwagę, według scenariusza
przygotowanego w ćwiczeniu 2.
Wskazówki do realizacji
Celem ćwiczenia jest dostrzeżenie ewentualnych błędów w rozmowie, dlatego uczniowie
nie powinni przeprowadzać rozmowy w tych samych parach, w których opracowywali
scenariusz rozmowy. Można połączyć w grupy po dwie pary. Zostaną przeprowadzone dwie
rozmowy poradnicze według dwóch różnych scenariuszy. Z pierwszej pary jedna osoba
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
26
wciela się w rolę dietetyka, rolę pacjenta przyjmuje osoba z drugiej pary. Pozostałych dwóch
uczniów pełni rolę obserwatorów. Podczas drugiej rozmowy uczestnicy zamieniają się
funkcjami. Rozmowę można nagrać przy pomocy kamery, co ułatwi dyskusję nad jej
przebiegiem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić w parze podział ról (dietetyk, pacjent),
a) dietetyk powinien:
−
nawiązać rozmowę z pacjentem,
−
założyć kartotekę pacjenta,
−
zapytać pacjenta o stan zdrowia, ewentualne wyniki badań, zalecenia lekarskie,
−
ustalić podstawowe parametry – jak masa ciała, wzrost, wiek i wielkość tkanki
tłuszczowej,
−
obliczyć należną masę i określić stopień otyłości pacjenta,
−
przeprowadzić wywiad na podstawie kwestionariusza,
−
ustalić możliwy sposób odchudzania pacjenta (uzyskać jego akceptację),
−
zmotywować pacjenta do walki z nadwagą,
−
zaproponować pacjentowi zestaw potraw, który jest niskokaloryczny, oraz jest możliwy
do przyjęcia przez pacjenta,
−
opracować dla pacjenta indywidualną dietę na podstawie wywiadu i wyników badań,
−
przekazać zalecenia dotyczące trybu życia pacjenta,
−
zakończyć rozmowę z pacjentem, podsumować wyniki ustaleń, zachęcić do rozpoczęcia
diety i umówić się na następne spotkanie,
b) pacjent powinien:
−
przyjąć umowne parametry jakie przekaże dietetykowi – jak masa ciała, wzrost itp.,
−
udzielić dietetykowi odpowiedzi na pytania oraz wypełnić kwestionariusz,
−
współpracować z dietetykiem tak jak czyniłby to rzeczywisty pacjent,
2) dokonać analizy i ocenić przebieg rozmowy (oceniają obie osoby biorące udział
w scence oraz ewentualni widzowie),
3) zanotować wnioski dotyczące przebiegu rozmowy do zeszytu,
4) podzielić się uwagami na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się
−
dyskusja dydaktyczna,
−
inscenizacja.
Środki dydaktyczne:
−
papier na notatki, długopis,
−
stolik, dwa krzesła do odegrania scenki,
−
kwestionariusz dla pacjenta,
−
wzór karty pacjenta,
−
poradnik dla ucznia,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem (w tym program do planowania diet)
i drukarką, papier do drukarki.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
27
Ćwiczenie 4
Przygotuj i przeprowadź pokaz sporządzania kanapek dla dzieci przedszkolnych.
Wskazówki do realizacji
Należy uświadomić, iż celem ćwiczenia jest przekazanie informacji przedszkolakom,
kiedy kanapka jest wartościowym daniem, jak można uzupełnić wartość odżywczą posiłku
składającego się głównie z kanapek.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić w pobliskim przedszkolu możliwość przeprowadzenia takich zajęć,
2) przygotować scenariusz zajęć,
3) przygotować surowce i materiały dydaktyczne dla dzieci (np. receptury, zdjęcia, itp.),
4) przeprowadzić szkolenie dotyczące znaczenia śniadania jako pierwszego posiłku i pokaz
– z omówieniem sposobu wykonania kanapek,
5) zorganizować degustację kanapek.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
materiały biurowe,
−
surowce i sprzęt do sporządzania kanapek,
−
tacki papierowe, serwetki papierowe.
Ćwiczenie 5
Udziel informacji 16-letniej dziewczynie, która chce się odchudzić, pomimo że jej masa
ciała nie odbiega od normy.
Wskazówki do realizacji
Jest to przykład trudnej rozmowy poradniczej. Po jej zakończeniu należy omówić sposób
argumentowania wybrany przez uczniów oraz skuteczność tej argumentacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić w parze podział ról (dietetyk, pacjentka),
a) dietetyk powinien:
−
nawiązać rozmowę z klientką,
−
wysłuchać jej argumentacji,
−
obliczyć prawidłową masę ciała klientki,
−
przedstawić jej jaki wpływ może mieć odchudzanie na jej organizm,
−
przekonać ją do zdrowego odżywiania i zaproponować inne możliwe rozwiązania
(np. ćwiczenia fizyczne),
−
zaproponować dietę optymalną dla pacjentki,
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
28
b) pacjentka powinna:
−
przedstawić swój problem dietetykowi,
−
wysłuchać jego argumentacji i ewentualnie podjąć polemikę,
c) po skończeniu scenki z rozmową, powinieneś:
2) dokonać analizy i ocenić przebieg rozmowy (oceniają obie osoby biorące udział
w scence, oraz ewentualni widzowie).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
inscenizacja,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
papier na notatki, długopis,
−
stolik, dwa krzesła do odegrania scenki,
−
wzór karty pacjenta,
−
literatura, poradnik dla ucznia,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem (w tym program dla dietetyków)
i drukarką, papier do drukarki.
Ćwiczenie 6
Przygotuj i przeprowadź krótkie (20–30 minut) szkolenie z zakresu racjonalnego
żywienia dla określonej grupy ludności. Napisz scenariusz do tego szkolenia oraz opracuj
materiały edukacyjne dla uczestników szkolenia.
Wskazówki do realizacji
Przewiduje się wykorzystanie metody projektów. Nauczyciel wcześniej przekazuje
uczniom schemat oceniania. Zadanie to może zostać wykorzystane jako test praktyczny na
zakończenie jednostki modułowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
Część I
1) zapoznać się z kryteriami oceniania szkolenia, aby uwzględnić w swoim scenariuszu
wszystkie oceniane elementy,
2) wybrać temat szkolenia i ustalić cele tego szkolenia oraz grupę, do której szkolenie
będzie skierowane,
3) napisać scenariusz szkolenia, według poznanych zasad (zwracając uwagę na dobór treści,
metod i środków dydaktycznych do zaprojektowanych celów),
4) opracować i przygotować środki dydaktyczne, np. prezentację multimedialną,
5) opracować materiały dla uczestników szkolenia w formie ulotki, broszury lub plakatu
przeprowadzić próbę szkolenia, dokonując kontroli czasu,
6) dokonać ewentualnej weryfikacji scenariusza,
7) ponownie przeprowadzić próbę – sprawdzić wykorzystanie środków dydaktycznych,
zaplanować rozmieszczenie mebli w sali, w której odbędzie się szkolenie,
8) napisać scenariusz po korektach,
9) przygotować wszystkie środki i materiały dydaktyczne.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
29
Część II
1) przygotować salę do przeprowadzenia szkolenia (ustawić meble, przewietrzyć salę itp.),
2) przygotować środki dydaktyczne i materiały dla uczestników,
3) przekazać nauczycielowi kopię scenariusza przed rozpoczęciem szkolenia,
4) przeprowadzić szkolenie zgodnie ze scenariuszem,
5) uporządkować salę.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
inscenizacja,
−
pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
−
materiały papiernicze,
−
wykaz kryteriów oceny szkolenia,
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura o tematyce metodycznej i żywieniowej,
−
zaplanowane przez ucznia środki dydaktyczne,
−
stanowisko komputerowe z oprogramowaniem i drukarką, papier do drukarki.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
30
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie edukacji
żywieniowej”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1,2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 19, i 20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 3, 7, 14, 15, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak,
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. c, 5. a, 6. c, 7. d, 8. c, 9. a, 10. c, 11. c,
12. d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. b, 17. d, 18. d, 19. b, 20. d.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1 Zdefiniować pojęcie środków dydaktycznych
A
P
b
2 Rozpoznać metodę nauczania
A
P
d
3 Rozróżnić cele dydaktyczne
C
PP
c
4 Określić metody aktywizujące
B
P
c
5 Sklasyfikować metody nauczania
B
P
a
6 Dobrać metody nauczania
C
P
c
7 Zidentyfikować etapy rozmowy poradniczej
C
PP
d
8 Zdefiniować pojęcie „scenariusz”
B
P
c
9 Rozróżnić materiały dydaktyczne
B
P
a
10 Rozróżnić formy nauczania
B
P
c
11 Scharakteryzować zasady nauczania dzieci
C
P
c
12 Określić ogólne zasady nauczania
B
P
d
13 Określić metody nauczania
B
P
b
14 Sklasyfikować metody nauczania
C
PP
a
15 Sformułować cele dydaktyczne
C
PP
c
16 Zidentyfikować style nauczania
C
P
b
17 Zdefiniować kompetencje kluczowe
A
P
d
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
31
18 Dobrać metody do złożonych celów nauczania
C
PP
d
19 Określić czynniki decydujące o doborze metody
nauczania
B
P
b
20 Dobrać metodę nauczania do założonego celu
C
P
d
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, co najmniej z tygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Zapoznaj uczniów z rodzajami i zasadami rozwiązywania zadań w teście oraz z zasadami
punktowania.
3. Wyjaśnij uczniom zasady udzielania odpowiedzi na karcie odpowiedzi.
4. Zapewnij uczniom warunki do rozwiązywania zadań testowych.
5. Podaj czas rozwiązywania zadań.
6. Rozdaj uczniom zadania testowe oraz karty odpowiedzi.
7. Stwórz właściwą atmosferę w czasie rozwiązywania testu.
8. Podczas rozwiązywania testu przestrzegaj konsekwentnie zasad pracy przedstawionych
wcześniej.
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o upływającym
czasie.
10. Po upływie wyznaczonego czasu zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Dokonaj oceny testów, sprawdź wyniki. Oceny wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Dokonaj analizy zadań testowych i ustal, które zadania sprawiły najwięcej trudności.
13. Ustal przyczyny tych trudności i omów je z uczniami.
14. Opracuj wnioski do dalszej pracy.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań.
Wszystkie
są zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko jedna
odpowiedź jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli zadanie będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na później
i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja dla ucznia,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
32
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Środki dydaktyczne to
a) materiały papiernicze niezbędne do prowadzenia zajęć.
b) pomoce dydaktyczne, środki wyposażenia indywidualnego uczniów oraz
wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych.
c) literatura niezbędna do prowadzenia zajęć.
d) podręczniki i zeszyty uczniowskie.
2. Inscenizacja nie jest
a) jedną z metod aktywizujących proces nauczania.
b) metodą, w której uczący przyjmują na siebie rolę osób uczestniczących w jakimś
zdarzeniu.
c) metodą, w której odgrywa się role na podstawie scenariusza.
d) improwizacją.
3. Sformułowanie „uczeń oblicza prawidłową masę ciała pacjenta” jest przykładem
a) ogólnego celu kształcenia.
b) operacyjnego celu dydaktycznego.
c) szczegółowego celu dydaktycznego.
d) tematu lekcji.
4. Aktywizującymi metodami nauczania nazywa się
a) takie metody nauczania, podczas których uczeń wykonuje ruch.
b) praktyczne metody nauczania.
c) metody, które charakteryzują się większą aktywnością ucznia niż nauczyciela
podczas lekcji.
d) metody, które zwiększają motywację uczniów.
5. Do metod podających zalicza się:
a) wykład informacyjny, opowiadanie, pokaz z objaśnieniem i pogadankę.
b) wykład problemowy, opowiadanie, pokaz z objaśnieniem i pokaz.
c) wykład informacyjny, odczyt, opis i metodę tekstu przewodniego.
d) wykład problemowy, odczyt, opis i ekspozycję.
6. Małe dzieci najlepiej uczą się, jeżeli
a) mówi się do nich bardzo powoli i wyraźnie.
b) czyta się im tekst, robiąc często przerwy.
c) nauka jest równocześnie zabawą.
d) wytłumaczy się im cel nauki.
7. We wstępnej fazie rozmowy doradczej dietetyk
a) przeprowadza badanie pacjenta.
b) spisuje z pacjentem umowę – kontrakt.
c) zakłada kartotekę pacjenta.
d) nawiązuje pozytywną relację z pacjentem.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
33
8. Scenariusz jest
a) formą luźnych notatek nauczyciela.
b) odmianą konspektu.
c) szczegółowym planem lekcji.
d) zapisem treści lekcji.
9. „Są nośnikami informacji, zawierającymi treści, które można wykorzystać w czasie
szkolenia. Jednak treści te można odczytać tylko za pośrednictwem urządzenia
technicznego.” Opis ten dotyczy
a) materiałów dydaktycznych.
b) podręczników szkolnych.
c) technicznych środków kształcenia.
d) materiałów źródłowych.
10. Rozróżnia się następujące formy prowadzenia zajęć
a) jednostkowe i zbiorowe.
b) lekcyjne i pozalekcyjne.
c) indywidualne i wieloosobowe.
d) szkolne i pozaszkolne.
11. Dorośli uczą się inaczej niż dzieci. Dla edukacji dzieci nie jest charakterystyczne
stwierdzenie
a) dzieci są prawie jak „pusty dzban”, do którego trzeba wlać wiedzę.
b) dzieci łatwo akceptują podawane informacje.
c) dzieci porównują nowe informacje z własnym doświadczeniem, weryfikują wiedzę.
d) dzieci poszukują różnych informacji, są bardzo ciekawe.
12. Odwołanie się do praktyki lub własnych doświadczeń uczących się, co pozwala na
zrozumienie przydatności teorii i czyni ją bardziej zrozumiała i potrzebną, jest
przykładem
a) zasady świadomej aktywności.
b) zasady poglądowości.
c) zasady przystępności.
d) zasady wiązania teorii z praktyką.
13. Najpopularniejsza metoda podająca, która polega na podaniu uczącym się informacji
z zakresu nauk o przyrodzie, technice, społeczeństwie to
a) wykład konwersatoryjny.
b) wykład informacyjny.
c) pogadanka.
d) opis.
14. „Burza mózgów”, debata i metaplan są przykładami
a) dyskusji.
b) metod podających.
c) gier dydaktycznych.
d) metod programowanych.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
34
15. Do celu ogólnego „kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych” nie można
opracować celu szczegółowego
a) w postaci operacyjnej.
b) o brzmieniu „uczeń kontroluje masę ciała”.
c) w postaci rozwiniętej.
d) o brzmieniu – „uczeń dba o różnorodność spożywanych produktów”.
16. Aby uwzględnić różne style uczenia się, należy
a) przeprowadzić sondaż wśród uczniów, na temat ich stylu uczenia się.
b) wprowadzać ćwiczenia rozpoczynające się od różnych etapów, zgodnie z cyklem
Kolba.
c) wprowadzać dużo środków audiowizualnych.
d) podzielić uczniów na grupy w trakcie pracy.
17. Kompetencjami lub umiejętnościami kluczowymi nazywa się
a) umiejętności przystosowawcze uczniów.
b) zdolności wrodzone uczniów, które należy doskonalić w szkole.
c) zdolności nabyte uczniów.
d) umiejętności ponadprzedmiotowe niezbędne do prawidłowego funkcjonowania
w życiu.
18. Jeśli chcemy nauczyć uczniów podejmowania decyzji najlepiej, jeśli wykorzystamy
a) wykład konwersatoryjny.
b) ćwiczenia praktyczne.
c) dramę.
d) metaplan.
19. Dobór metody nauczania nie zależy od
a) wieku i charakterystyki uczestników.
b) tradycji szkoły.
c) założonych celów i zadań dydaktycznych.
d) treści kształcenia oraz właściwości nauczanych przedmiotów.
20. Aby przekonać dzieci w wieku przedszkolnym do konieczności spożywania
pełnowartościowego śniadania, najlepiej
a) pokazać im wyniki badań świadczących o wpływie śniadania na rozwój człowieka.
b) omówić rolę śniadania jako pierwszego posiłku dziennego.
c) opowiedzieć o skutkach niewłaściwego odżywiania.
d) przygotować razem z nimi wartościowy, a zarazem smaczny posiłek.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..
Prowadzenie edukacji żywieniowej
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
36
TEST 2
Test praktyczny do jednostki modułowej „Prowadzenie edukacji
żywieniowej”
Test składa się z zadania typu próba pracy. Podczas wykonywania zadania
14 umiejętności będzie ocenianych kryterialnie.
Punktacja umiejętności: 0 lub 1 punkt
Za każde spełnione kryterium uczeń otrzymuje 1 punkt, w wypadku, gdy kryterium jest
niespełnione uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za co najmniej 5 punktów uzyskanych za spełnienie kryteriów
z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za co najmniej 7 punktów uzyskanych za spełnienie kryteriów z poziomu
podstawowego,
−
dobry – za co najmniej 9 punktów, w tym co najmniej 2 punkty uzyskane za spełnienie
kryteriów z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry - za co najmniej 11 punktów, w tym co najmniej 3 punkty uzyskane
za spełnienie kryteriów z poziomu ponadpodstawowego.
Schemat punktowania zadań
Oceniany
element
zadania
Lp. Oceniana umiejętność Kryterium – uczeń otrzyma punkt,
jeżeli:
Liczba
punktów
1.
Precyzyjne
sformułowanie tematu
Temat jest sformułowany językowo
poprawnie,
odpowiada
treściom
szkolenia.
1
2.
Jasne określenie
celów szkolenia –
uczeń podaje cel
ogólny i cele
szczegółowe
Cel ogólny sformułowany poprawnie,
jest możliwy do osiągnięcia przy
zastosowaniu zaplanowanych metod
nauczania, cele szczegółowe
wynikają z celu głównego, są
możliwe do osiągnięcia podczas
zaplanowanego szkolenia, są na tyle
precyzyjne, aby mogły zostać
zmierzone (można zaplanować
kryterium ich spełnienia).
1
3.
Właściwie
skonstruowany
scenariusz szkolenia
Zawiera wszystkie niezbędne
elementy, jest poprawny
metodycznie.
1
4.
Odpowiednio dobrane
środki dydaktyczne
Środki dydaktyczne są dobrane do
treści i celów szkolenia, ich liczba jest
odpowiednia, umożliwiają
wykorzystanie różnych kanałów
sensorycznych.
1
Scenariusz
5.
Odpowiedni dobór
Metody są dobrane do wieku
1
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
37
metod szkolenia
uczestników szkolenia, są
różnorodne, nie dominują (znacząco)
metody podawcze.
6.
Język zrozumiały,
dobrany do grupy
szkolonych
Język jest poprawny i zrozumiały dla
danej grupy wiekowej uczestników
szkolenia, nie jest przeładowany
naukowymi zwrotami, jeśli się takie
pojawiają zostają wyjaśnione.
1
7.
Właściwie dobrane
treści
Treści szkolenia są wystarczające do
osiągnięcia założonych celów,
materiał nie wykracza (zbyt) poza
założony temat szkolenia, treści są
uporządkowane i podane w
odpowiedniej kolejności.
1
8.
Przekonywująca
argumentacja
Treści szkolenia i ewentualne
przykłady potwierdzają założony
temat szkolenia lub cel szkolenia.
1
9.
Prawidłowe
wykorzystanie czasu
szkolenia
Czas szkolenia został prawidłowo
wykorzystany – tj. w założonym
czasie (dopuszcza się niewielkie
różnice czasowe – do kilku minut)
zmieściły się wszystkie części
szkolenia.
1
10. Zachowanie
zasadniczych części
szkolenia – część
wprowadzająca,
główna,
podsumowująca.
Wystąpiły zasadnicze części
szkolenia – tj. wprowadzenie, część
główna i podsumowanie w
prawidłowych proporcjach.
1
11. Wykorzystanie
zaplanowanych
środków
dydaktycznych
Zaplanowane środki dydaktyczne
zostały wykorzystane.
1
Przebieg
szkolenia
12. Przeprowadzenie
szkolenia zgodnie ze
scenariuszem
Scenariusz w ogólnym zarysie został
zachowany.
1
Materiały
dla
uczestników
13. Opracowanie
materiałów dla
uczestników szkolenia
Uczestnicy otrzymali dodatkowe
materiały od szkolącego, prawidłowo
graficznie i merytorycznie
opracowane.
1
14. Ocena
uczestników szkolenia
Ponad połowa uczestników ocenia
pozytywnie szkolenie.
1
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
38
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny (przewidywane umiejętności
ucznia) – uczeń potrafi:
Kategoria
celu
Poziom
wyma
gań
Oceniane
umiejętn
ości
1.
Sformułować temat szkolenia
A
P
1
2.
Określić cele szkolenia- ogólny i cele
szczegółowe
C
PP
2
3.
Skonstruować scenariusz szkolenia
C
P
3
4.
Dobrać środki dydaktyczne
B
P
4
5.
Dobrać metody szkolenia
B
P
5
6.
Dobrać język do grupy szkolonych
B
P
6
7.
Dobrać treści szkolenia do założonych
celów
C
P
7
8.
Argumentować cel szkolenia
D
PP
8
9.
Rozplanować czas szkolenia
C
PP
9
10.
Rozplanować części szkolenia
C
PP
10
11.
Wykorzystać zaplanowane środki
dydaktyczne
B
P
11
12.
Przeprowadzić szkolenie zgodnie ze
scenariuszem
B
P
12
13.
Opracować materiały dla uczestników
szkolenia
C
PP
13
14.
Zainteresować uczestników szkolenia
tematem
D
PP
14
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
39
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, co najmniej z dwutygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Zapoznaj uczniów z rodzajem i zasadą wykonania zadania testowego oraz z zasadami
punktowania – możesz rozdać im schemat punktowania zadań.
3. Zapewnij uczniom warunki do wykonania zadania będącego przedmiotem testu.
4. Podaj uczniom czas przeznaczony na wykonanie zadania.
5. Po zakończeniu szkolenia poproś uczestników o krótką ocenę – możesz wykorzystać
ankiety ewaluacyjne.
6. Na podstawie schematu punktowania oceń poszczególne umiejętności.
7. Ustal oceny dla uczniów.
8. Oceny wpisz do arkusza zbiorczego.
9. Ustal, co sprawiało uczniom największą trudność.
10. Omów przyczyny trudności z uczniami.
11. Opracuj wnioski do dalszej pracy.
Instrukcja dla ucznia
Poniższy test pozwoli Ci sprawdzić nabytą wiedzę i umiejętności w tej jednostce
modułowej. Jest to test praktyczny, polegający na wykonaniu określonego zadania.
1. Przeczytaj uważnie instrukcję dotyczącą wykonywania zadań.
2. Przeczytaj zadanie.
3. Zapoznaj się ze schematem oceniania zadania.
4. Wybierz temat szkolenia.
5. Napisz scenariusz do tego szkolenia.
6. Przygotuj wszystkie niezbędne środki dydaktyczne.
7. Opracuj materiały dla uczestników szkolenia – np. w formie ulotek, folderów czy
broszury.
8. Przygotuj salę oraz środki dydaktyczne.
9. Daj kopię scenariusza nauczycielowi.
10. Przeprowadź szkolenie zgodnie ze scenariuszem.
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
środki dydaktyczne przygotowane przez ucznia.
Zadanie testowe
Napisz scenariusz, przygotuj i przeprowadź szkolenie z zakresu racjonalnego żywienia
dla wybranej grupy ludności oraz opracuj materiały edukacyjne dla uczestników szkolenia.
Szkolenie powinno trwać ok. 20–30 minut.
__________________________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
40
7. LIERATURA
1. Bereźnicki F.: Dydaktyka kształcenia ogólnego. Wyd. Impuls, Kraków 2004
2. Brudnik E., Moszynska A., Owczarska B.: Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie.
Przewodnik po metodach aktywizujących. Wyd. FSF, Kielce 2000
3. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka.
PZWL, Warszawa 2000
4. Chwałek J.: Obsługa klienta. Jakość usług. WSiP, Warszawa 2003
5. Dretkiewicz- Więch J.: Operacyjne cele kształcenia. Wyd. CODN, Warszawa 1999
6. Dzierzgowska I.: Jak uczyć metodami aktywnymi. Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2005
7. Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia pedagogicznego.
Wyd. ITeE, Radom 1997
8. Hasik J., Gawęcki J., (red.): Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN,
Warszawa 2000
9. Hasik J., Hryniewiecki L, Grzymisławski M.: Dietetyka. PZWL, Warszawa 1999
10. Hasik J., Hryniewiecki L., Rościszewska-Stoyanow A.: Gdy lekarz zaleci dietę. Watra,
Warszawa 1987
11. Kielan K., Pokora K.: Przygotowanie do działalności usługowej. WSiP, Warszawa 2003
12. Kierebiński Cz., Godlewska Z.: Żywienie a zdrowie. PZWL, Warszawa 1986
13. Kuczewska L.: Przygotowanie do działalności usługowej. Marketing usług. WSiP,
Warszawa 2004
14. Kunachowicz
H.,
Nadolna
I,
Przygoda
B.,
Iwanow
K.:
Tabele
składu
i wartości odżywczej żywności. PZWL, Warszawa 2005
15. Kupisiewicz Cz.: Podstawy dydaktyki. WSiP, Warszawa 2005
16. Michalski J.: Z notatnika metodyka. Wyd. CODN, Warszawa 2000
17. Nowacki T. W.: Aktywizujące metody w kształceniu. Wyd. CODN, Warszawa 1999
18. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Wyd. ITeE, Radom 1995
19. Taraszkiewicz M.: Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu. Wyd. CODN,
Warszawa 1999
20. Taraszkiewicz M.: Jak uczyć jeszcze lepiej. ARKA, Poznań 2001
21. Turlejska H., Pelzner U., Szponar L., Konecka-Matyjek E.: Zasady racjonalnego
żywienia – zalecane racje pokarmowe dla wybranych grup ludności w zakładach
żywienia zbiorowego. ODDK, Gdańsk 2004
22. Uhman G.: Uczenie się przez doświadczenie. Vademecum nauczyciela szkoły
zawodowej. KOWEZ, Warszawa 2000
23. Wądołowska
L.,
Bandurska-Stankiewicz
E.:
Wybrane
zagadnienia
z dietetyki. Ćwiczenia. Wyd. UWM, Olsztyn 2002
24. Wieczorek-Chełmińska Z. (red.): Dietetyczna książka kucharska. PZWL, Warszawa 1991
25. Wieczorek-Chełmińska Z.: Zasady żywienia i dietetyka stosowana. PZWL,
Warszawa 1992
26. Wojtasik B.: Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-psychologiczne. PWN,
Warszawa 1992
27. Ziemlański Ś. (red.): Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. PZWL,
Warszawa 2001
28. Ziemlański Ś.: Podstawy prawidłowego żywienia człowieka. Zalecenia żywieniowe dla
ludności w Polsce. Instytut Danone, Warszawa 1998