1. Jaki jest skład i funkcje Rady Europejskiej?

Rada Europejska składa się z szefów państw lub rządów państw członkowskich,

przewodniczący Komisji oraz przewodniczący Rady Europejskiej, wybierany na 2,5 roku.
Zadania przewodniczącego to przewodniczenie Radzie Europejskiej, prowadzenie jej prac.

Nie jest organem kadencyjnym, zbiera się dwa razy w ciągu pół roku, podejmuje

decyzje w drodze konsensusu.

Funkcje Rady Europejskiej to „nadawanie impulsów niezbędnych do rozwoju Unii,

określanie priorytetów politycznych”. Nie pełni funkcji prawodawczej, a jej polityczne
decyzje przyjmują postać konkluzji, które nie są prawnie wiążące. Konkretne uprawnienia
można podzielić na kilka kategorii:
1) w ramach procedury przestrzegania poszanowania wartości UE:

•

stwierdzenie naruszenia przez państwo członkowskie tych wartości,

2) w dziedzinie działań zewnętrznych i WPZiB:

•

nawiązuje wysokiego przedstawiciela do spraw WPZiB,

•

określa strategiczne interesy i cele Unii oraz ogólne wytyczne WPZiB,

3) w dziedzinie zmiany traktatów:

•

po konsultacji z RE i Komisją zwołuje konwent celem rozpatrzenia proponowanych
zmian,

•

jednomyślnie zmienia postanowienia trzeciej części TFUE dotyczącej wewnętrznych
polityk i działania UE,

4) w dziedzinie swobodnego przepływu osób,
5) w dziedzinie współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych,
6) w dziedzinie współpracy policyjnej,
7) w dziedzinie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,
8) w dziedzinie polityki gospodarczej:

•

na podstawie sprawozdania Rady debatuje nad konkluzją w sprawie ogólnych polityk
gospodarczych

•

bada co roku sytuację zatrudnienia w Unii

9) funkcje kreacyjne:

•

powołuje swego przewodniczącego,

•

przedstawia PE kandydata na przewodniczącego Komisji,

•

mianuje Komisję,

•

powołuje prezesów i zarząd EBC.

2. Omów główne funkcje PE.

Funkcje prawodawcze – PE dzieli te kompetencje z Radą, samodzielnie nie może

wydawać aktów prawnie wiążących, może jedynie wydawać niewiążące opinie, zalecenia i
rezolucje.

Funkcje prawodawcze pełni:

1) w zwykłej procedurze ustawodawczej:

•

wspólnie z Radą wydaje akt, może wprowadzać poprawki, odrzucić akt, istnieje
możliwość powołania komitetu pojednawczego)

2) specjalnej procedurze ustawodawczej:

•

procedura konsultacji (np. w dziedzinie harmonizacji podatków) – Rada musi
zasięgnąć opinii PE, który może zgłaszać niewiążące poprawki,

•

wyrażenie zgody (np. przy zawieraniu umów międzynarodowych) – Rada nie może
przyjąć aktu jeśli PE go nie zaaprobuje, PE nie może jednak wnosić poprawek.

Posiada pośrednie prawo inicjatywy legislacyjnej – może żądać od Komisji by ta

wystąpiła z inicjatywą legislacyjną.

Sushi

1

Funkcje budżetowe – PE i Rada stanowią władzę budżetową, określają wydatki i

dochody Unii. PE udziela także Komisji absolutorium z wykonania budżetu.

Funkcje kontrolne

1) prawo petycji – każdy obywatel może złożyć petycję do PE,
2) komisje śledcze,
3) pytania pisemne i ustne – posłowie mogą je kierować do Komisji, Rady i EBC,
4) obowiązek składania sprawozdań do PE ciąży na:

•

Radzie Europejskiej – po każdym swym spotkaniu oraz roczne sprawozdanie,

•

Trybunale Obrachunkowym,

•

Komisji – rozliczenia za poprzedni rok budżetowy, co 3 lata w sprawie stosowania
Traktatu odnośnie praw obywatelskich,

•

EBC – roczne z działalności ESBC

•

RPO

5) możliwość zgłoszenia wotum nieufności dla Komisji (przyjmowana 2/3 głosów),
6) prawo skargi to TS o unieważnienie aktu lub skargi na Komisję, Radę lub EBC.

Funkcje kreacyjne

1) powoływanie RPO,
2) zatwierdzanie nominacji przewodniczącego i pozostałych członków Komisji,
3) jest konsultowany przez Radę w sprawie wyboru członków Trybunału Obrachunkowego,
4) jest konsultowany przez Radę Europejską w sprawie wyboru prezesów i zarządu EBC.

Funkcje międzynarodowe – zgoda PE jest wymagana do zawarcia umów akcesyjnych,

dotyczących przystąpienia UE do EKPCZ, stowarzyszeniowych, mających implikacje
budżetowe, powodujących zmianę w aktach przyjętych w zwykłej procedurze lub procedurze
wymagającej zgody PE.

W przypadku pozostałych umów PE jest tylko konsultowany, za wyjątkiem umów

dotyczących wyłącznie WPZiB.

3. Jaka jest organizacja wewnętrzna PE?
Organy wewnętrzne Parlamentu Europejskiego to:
1. Przewodniczący – odpowiada za reprezentację PE, kieruje całością prac i przewodniczy
obradom.
2. Prezydium – w jego skład wchodzi Przewodniczący, 14 wiceprzewodniczących oraz 6
kwestorów; odpowiada za organizację prac Parlamentu, a sami kwestorzy odpowiedzialni są
za sprawy administracyjne i finansowe związane z działalnością PE.
3. Konferencja przewodniczących – w jej skład wchodzi Przewodniczący oraz
przewodniczący poszczególnych grup politycznych; odpowiada za ustalanie programu prac
legislacyjnych.
4. Konferencja przewodniczących komisji – w jej skład wchodzą przewodniczący
wszystkich komisji parlamentarnych; udziela zaleceń Konferencji przewodniczących
odnośnie prac komisji.
5. Grupy polityczne – składają się z posłów (minimum 25 z ¼ państw) o podobnych
poglądach politycznych.
6. Komisje parlamentarne – mogą funkcjonować komisje stałe, w których toczą się prace w
Parlamencie (obecnie jest ich 26); komisje specjalne oraz tymczasowe komisje śledcze.
7. Sekretariat generalny – wspomaganie PE.

4. Jakie są zadanie Europejskiego RPO?
Jest on uprawniony do przyjmowania od każdego obywatela lub osoby fizycznej Unii skarg
dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub
organów UE, z wyłączeniem ETSu wykonującego swoje funkcje sądowe.

Sushi

2

RPO przeprowadza dochodzenia z inicjatywy własnej lub na podstawie ww. skargi. Jeśli
stwierdza przypadek niewłaściwego administrowania, przekazuje sprawę do danej instytucji,
która ma 3 miesiące aby poinformować go o swoim stanowisku. Następnie przesyła
sprawozdanie PE i danej instytucji oraz informuje osobę, która złożyła skargę.
Należy pamiętać, że w wykonywaniu swych zadań jest zupełnie niezależny.

5. Jaki jest skład Rady UE? Jaka jest organizacja wewnętrzna?
W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego państwa
członkowskiego włączając w to jej przewodniczącego. Nie ma jednego składu Rady, w
zależności od dziedziny można wyróżnić 10 składów Rady, w tym Radę Do Spraw Ogólnych,
czy Do Spraw Zagranicznych. Rada nie jest organem kadencyjnym.
Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym czasie
prezydencję (system rotacyjny, w którym każde z państw członkowskich sprawuje
prezydencję przez pół roku). Wyjątek stanowi Rada Do Spraw Zagranicznych, gdyż jej
przewodniczy Wysoki Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych.
Przewodniczący zwołuje posiedzenia Rady z własnej inicjatywy lub na wniosek Komisji.
Radę wspiera w jej działaniach Sekretariat Generalny działający pod kierunkiem sekretarza
generalnego.
Za przygotowanie prac Rady natomiast odpowiedzialny jest COREPER – Komitet Stałych
Przedstawicieli, złożony ze stałych przedstawicieli państw członkowskich przy Unii
Europejskiej.

6. Omów główne funkcje Rady UE.
„Rada pełni, wspólnie z PE, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje określania
polityki i koordynacji”.
Funkcje prawodawcze – w procedurze ustawodawczej jest razem z PE współautorem aktów
prawodawczych. Posiada jedynie pośrednią inicjatywę legislacyjną.
Może ponadto modyfikować niektóre przepisy prawa pierwotnego.
Funkcje kreacyjne
Rada ma prawo tworzenia niektórych organów i urzędów UE:

•

Sąd Pierwszej Instancji

•

powołuje (wspólnie z PE) Sądy Wyspecjalizowane

•

utworzyła kilkanaście agencji i urzędów

Ma prawo określania liczby członków niektórych instytucji i organów:

•

może zmienić liczbę komisarzy i rzeczników generalnych w ETS

•

może (wspólnie z PE) zwiększyć liczbę sędziów w Sądzie

Rada mianuje członków instytucji i organów UE:

•

Trybunału Obrachunkowego

•

Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

•

Komitetu Regionów

Funkcje kontrolne

•

W zakresie przestrzegania przez państwa członkowskie podstawowych zasad UE –
może stwierdzić ryzyko poważnego naruszenia tych wartości, a następnie po
stwierdzeniu takiego naruszenia przez Radę Europejską, może zadecydować o
zawieszeniu praw państwa członkowskiego wynikających z Traktatów.

•

W dziedzinie polityki gospodarczej – może stwierdzić istnienie nadmiernego deficytu
budżetowego i żądać od danego państwa złożenia we Wspólnocie
nieoprocentowanego depozytu i nałożyć karę.

Funkcje międzynarodowe

Sushi

3

•

Ma uprawnienia do zawierania w imieniu Unii umów międzynarodowych, decyduje o
wszczęciu rokowań.

•

Odgrywa rolę w procedurze prowadzącej do rewizji traktatów założycielskich.

7. Co to jest COREPER i jaka jest jego funkcja?
COREPER – Komitet stałych przedstawicieli, złożony ze stałych przedstawicieli
(ambasadorów) państw członkowskich przy Unii Europejskiej.
Odpowiada za przygotowanie prac Rady, wykonuje też zadania powierzone przez Radę.
W praktyce działają dwa komitety – COREPER I – składający się z zastępców stałych
przedstawicieli, oraz COREPER II – składający się ze stałych przedstawicieli.
Jeśli projekt aktu prawnego zostanie uzgodniony w komitecie, wówczas trafia do Rady jako
punkt A porządku obrad, i nie wymaga dyskusji ani formalnego głosowania. Punkty B
porządku obrad muszą być formalnie głosowane w Radzie, gdyż nie uzyskały konsensusu w
komitecie.

8. Jak jest powoływana KE? Jak można ją odwołać?
W skład Komisji wchodzi jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego włączając w to
Wysokiego Przedstawiciela i jej przewodniczącego. Członkowie są niezależni w
wykonywaniu swoich funkcji.
Procedura powoływania Komisji składa się z trzech etapów:
1. Nominacja przez Radę,
2. Zatwierdzenie przez PE,
3. Mianowanie przez Radę Europejską.
Rada Europejska przedstawia PE kandydata na funkcję przewodniczącego.
Rada, za wspólnym porozumieniem z wybranym przewodniczącym, przyjmuje listę
pozostałych osób. Są oni wybierani na podstawie sugestii państw członkowskich. Następnie
wszyscy członkowie podlegają kolegialnie zatwierdzeniu przez PE. Na podstawie takiego
zatwierdzenia Rada Europejska mianuje Komisję.
Zdymisjonować członka Komisji może ETS na wniosek Rady lub Komisji, jeśli nie spełnia
on już warunków koniecznych do wykonywania swych funkcji.
Rezygnacja natomiast może być wymuszona indywidualna (jeśli przewodniczący Komisji
tego zażąda), lub wymuszona kolektywna (wiąże się z przegłosowaniem w PE wotum
nieufności).

9. Omów główne funkcje KE.
Komisja wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy.
Funkcje kontrolne
Komisja nazywana jest strażnikiem Traktatów – posiada uprawnienia zmierzające do
zapewnienia przestrzegania prawa UE przez państwa członkowskie. Komisja ma obowiązek
monitorowania stanu przestrzegania prawa w państwach członkowskich, implementacji
dyrektyw, działań władz ustawodawczych, administracji państwowej, a także władz
sądowych. Może kierować skargi do ETSu w przypadku naruszenia Traktatów przez państwa
członkowskie.
Posiada także uprawnienia kontrolne wobec podmiotów indywidualnych, zwłaszcza w
dziedzinie konkurencji.
Funkcje decyzyjne
Komisja uczestniczy w procesie stanowienia prawa, może wydawać opinie lub zalecenia.
Posiada także wyłączną inicjatywę legislacyjną oraz na podstawie upoważnienia
Traktatowego lub ustawowego może wydawać normatywne akty prawne.

Sushi

4

Akt ustawodawczy może przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów o charakterze
nieustawodawczym o zasięgu ogólnym. Akt delegowany Komisji może jednak wejść w życie
gdy Rada lub PE nie wyrażą sprzeciwu.
Komisja wykonuje swoje uprawnienia w ramach trzech procedur: doradczej, zarządzania i
regulacyjnej.
Funkcje wykonawcze
Komisja wydaje liczne akty administracyjne, akty o charakterze indywidualnym i konkretnym
przyjmujące postać decyzji.
Komisja jest także odpowiedzialna za wykonanie budżetu i bieżące realizowanie polityk
unijnych.
Funkcje międzynarodowe
Komisja, na podstawie mandatu udzielonego przez Radę, prowadzi rokowania z państwami
trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, mające na celu zawarcie z nimi umowy.

10. Omów skład i funkcje Trybunału Obrachunkowego.
W jego skład wchodzi jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego. Rada po
konsultacji z PE mianuje członków TO na okres 6 lat. Są oni w pełni niezależni w
wykonywaniu swoich zadań.
TO pełni funkcję organu kontroli finansowej – jest odpowiednikiem naszej NIK.
Jedyną funkcją TO jest funkcja kontrolna:

•

Kontroluje rachunki przychodów i wydatków Unii oraz wszelkich jej jednostek
organizacyjnych.

•

Pomaga PE i Radzie w wykonywaniu ich funkcji kontrolnych w zakresie wykonania
budżetu.

•

Przedkłada PE i Radzie poświadczenie wiarygodności rachunków, jak również
legalności i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw.

Kontrole dotyczą dokumentów, a na Trybunale spoczywa obowiązek sprawozdawczy.

Sushi

5