24 06

Ką

ąc

ciik

k e

elle

niik

a a

miig

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97

W projektach AVT znalazło się kilka

wersji tzw. wężów świetlnych, od pros−
tych na jednym układzie scalonym, po−
przez układy na pamięciach RAM, EP−
ROM do sterowanych z komputera. Nikt
jedak nie wpadł na to, aby w roli genera−
tora zegarowego wykorzystać muzykę.
W artykule przedstawię układ z dwoma

prostymi efektami, który może współ−
pracować z kitami AVT serii 2000, prze−
znaczonymi do podłączenia z innymi
układami tego typu. Naturalnie można
wykorzystać tylko część układu i stero−
wać urządzeniami opracowanymi przez
innych autorów.

Opis działania

Sygnał z dwukońcówkowego mikrofo−

nu elektretowego M1 jest wzmacniany
we wzmacniaczu U1A. Poprzez gniazdo
Z4 sygnał akustyczny trafia na regulator
czułości P1. Gniazdo Z4 umożliwia wpro−
wadzenie sygnału z zewnętrznego źród−
ła sygnału. Kolejny wzmacniacz U1B
wzmacnia sygnał do wartości umożliwia−
jącej wysterowanie bramki Schmitta.
Kondensator C14 ogranicza wzmocnienie
układu w

zakresie wysokich częstotli−

wości. Dodatkowo elementy R10, C10
tworzą filtr dolnoprzepustowy, dzięki nie−
mu zmiany świecących punktów nastę−
pują z rozsądną szybkością (układ reagu−
je na dźwięki perkusji, niskie basy).
Bramka B2 pracuje jako generator
o częstotliwości regulowanej potencjo−
metrem P2. Jumperem JP1 wybieramy
czy sygnałem zegarowym mają być
dźwięki muzyki, czy generator. Sygnał ze−
garowy kierowany jest do wejścia CK re−
jestru 74HCT164. Zależnie od położenia
jumpera JP2, dostępny jest jeden z efek−
tów. Elementy R15, C12 umożliwiają ze−
rowanie rejestru po włączeniu zasilania.
Młodszym czytelnikom autor winiem
jest wyjaśnienie funkcji spełnianej przez
elementy R16, C13, B4 i D5. Służą one
do zerowania rejestru US4 lub wprowa−
dzania zanegowanej informacji na we−
jście A’B’ rejestru. Jeśli zdecydowalibyś−
my się\’f1a efekt nr 1, to elementy C13,
można usunąć, natomiast R16, D5 zastą−
pić zworami. Po załączeniu zasilania R15
i C12 wygenerują sygnał reset, nato−
miast informacja z wyjścia QH w postaci
zanegowanej będzie wprowadzana na
wejście. Gdybyśmy zdecydowali się tylko
na efekt nr 2, to można usunąć C12,
R15, a D5 zastąpić zworą. Brak C13
i R16=0ohm spowodawałoby niemożli−

wość zaświecenia ostatniej diody LED.
Włąściwie to świeciłaby ona, ale na kilka−
dziesiąt nanosekund. Dzięki R16 i C13
sygnał reset jest opóźnony i układ pracu−
je poprawnie. Od wartości tych elemen−
tów zależy czas opóźnienia sygnału re−
set. Nie może on być zbyt krótki, ponie−
waż cykl zegara zostanie skrócony. Dłuż−
szy czas jest wręcz porządany i dłużej
świecą wszystkie LED. Gdy decydujemy
się na obydwa efekty, musimy zamonto−
wać elementy R16, C13, D5, R15, C12.
Dzięki diodzie D5, bez względu na poło−
żenie jumpera, układ zawsze pracuje po−
prawnie. Wyjścia rejestru doprowadzono
do złącza Z2. Umożliwia ono dołączenie
dodatkowych modułów zaprojektowa−
nych przez AVT. Wyjścia rejestrów do−
prowadzono także do drajwera US4,
a stamtąd na złącze Z3. Można do niego
przyłączyć np. diody LED (jak w kicie AVT−
2207). Na koniec pozostawiłem opis za−
silacza. Pracuje w nim stabilizator scalo−
ny 7805 w typowym układzie aplikacyj−
nym i nie wymaga omawiania. Na rry

n−

u 1

1 poniżej przedstawiam efekty jakie

można uzyskać opisanym urządzeniem:

Efekt nr 1 (JP1 zwiera piny 1−2)
*oooooo
**ooooo
***oooo
****ooo
*****oo
******o
*******
o******
oo*****
ooo****
oooo***
ooooo**
oooooo*
ooooooo

Efekt nr 2 (JP1 zwiera piny 2−3)

*oooooo
**ooooo
***oooo
****ooo
*****oo
******o
*******

Wąż świetlny

Zgodnie z umową przysyłam wąż świetlny. Sczerze mówiąc, spodziewałem się ciekawszego efektu. Aby go popra−
wić, należałoby zastosować automatyczną regulację wzmocnienia, itp. bajery, ale układ miał być prosty. Zrobiłem za
mocny chlorek i płytkę trochę „podżarło”, no i zapomiałem o jednym połączeniu. W trakcie uruchamiania okazało
się konieczne zastosowanie dodatkowego kondenstatora, który w modelu umieszczono od strony druku. Oczywiś−
cie rysunek płytki jest pozbawiony błędów. Jeśli rysunki wydrukuje Pan z 20% zmniejszeniem, to otrzymamy je
w skali 1:1 (sprawdzono). Nie posiadałem jumperów i zrobiłem zwory z drutu. Proszę więc je założyć.

Amiga

Commodore

Ką

ąc

ciik

k e

elle

niik

a a

miig

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97

Montaż i uruchomienie

Montaż rozpoczynamy od elementów

najmniejszych. W następnej kolejności
montujemy podstawki pod układy scalo−
ne, złącza i duże elementy. Uruchomienie
rozpoczynamy od zasilacza, przyłączamy
na wejście mostka transformator o na−
pięciu wtórnym 8...15V, na wyjściu stabi−
lizatora powinno być 5V. W następnej ko−
lejności montujemy US5. Do wyjść przy−
łączamy diody LED, na wejścia 1...8 US5
podajemy napięcie +5V. Diody powinny
się zaświecać. Umieszczamy w

pod−

stawkach układy US3 i US4. Jumper JP1
ustawiamy tak, aby zwierał styki 2−3. Po−
łożenie jumpera JP2 jest obojętne. Włą−
czamy zasilanie. Diody powinny się ko−
lejno zaświecać i gasnąć. Potencjomet−
rem P2 regulujemy szybkość zmian. Je−
żeli zakres regulacji jest niewystarczają−
cy, możemy go zmienić. C11 odpowiada
za minimalną częstotliwość, natomiast
R13 za maksymalną. Jeśli wszystko jest
ok, przyłączamy mikrofon, montujemy
złącze Z4 (jeśli nie chcemy korzystać
z zewnętrznego źródła sygnału, zwiera−
my punkty A z C na płycie) i układ US2.
Przełączamy jumper JP1 w położenie 1−
2, włączamy zasilanie i „krzyczymy” do
mikrofonu. P1 reguluje czułość. W mo−
delu, przy największej czułości, szerokim
paśmie (brak C14), układ reagował na ci−
che dźwięki, szepty, pukanie. Wzmoc−
nienie wzmacniaczy zmieniamy modyfi−
kując wartości rezystorów R4 i R8. Ich
wartość może się wahać od zera do
1Mohm. Od filtru dolnoprzepustowego
(elementy R10, C10, C14) zależy pasmo,
na jakie układ reaguje. Zwiększając war−
tość R10, C10 lub C14 przesuwamy pas−
mo do dołu. Wąż będzie reagował na głę−
bokie basy. Nie można przecholować
z wartościami elementów. Jeśli już zale−
ży nam na niskich częstotliwościach, to
należy także zwiększyć wartości konden−
satorów C9 i C7. Zmniejszając R10, C10,
C14 przesuwamy pasmo w górę. Układ
będzie reagował także na wysokie dźwię−
ki. I tu należy być ostrożnym, ponieważ
po przekroczeniu pewnego zakresu, dio−
dy będą migać z dużą częstotliwością,
czego oko ludzkie nie będzie w stanie za−
uważyć (obserwować będziemy ciągłe
świecenie lub niewielką modulację świe−
cenia LED). Można także wypróbować
połączenia pokazane na rry

u 2

2. Na

płytce przewidziano miejsce na dodatko−
we elementy oznaczone Rx, Dx (połą−
czenie pod diodą należy przeciąć). Przy
odpowiednim doborze wartości elemen−
tów można uzyskać „spokojne” przesu−
wanie światła. Wszystko naturalnie zale−
ży od gustu. Gdy efekty, które generuje
układ komuś nie wystarczają, to na
rry

u 3

3 przedstawiono schemat małej

przeróbki. Umożliwia ona wpisanie włas−

nych kobinacji zapalonych i zgaszonych
świateł. Jumperem JP1 włączamy we−
wnętrzny generator. Potencjometrem P1
ustawiamy jak najmniejszą częstotli−
wość. Wciskamy wyłącznik W1 i załącza−
my zasilanie (konieczne do wygenerowa−
nia resetu). Naciskając W1 w odpowied−
nich monentach wpisujemy dowolną
kombinację. Po wpisaniu można zwięk−
szyć częstotliwość generatora lub przełą−
czyć na taktowanie dźwiękiem. Jeśli
ktoś lubi przeróbki, to może dodatkowe
styki W1 wykorzystać do bezwzględnego
przejścia na taktowanie rejestru wewnęt−
rznym generatorem i do resetu. Niektó−
rzy czytelnicy stawiający „Pierwsze Kro−
ki w Cyfrówce”, zarzucą mi, że tyle mó−
wi się o drżeniu styków, a ja sobie spra−
wę „olewam”. Po części mają oni rację,
ale trzeba wiedzieć gdzie to drżenie mo−
że być szkodliwe. W tym wypadku, zapis
do rejestru następuje, w czasie narasta−

jącego zbocza sygnału CLK. Tak więc W2
może sobie drżeć do woli (no, nie cał−
kiem). Gdybym w ten sposób chciał po−
dawać impulsy na CLK, to z pewnością
układ pracowałby źle. Ale przejdźmy do
dalszej części opisu. Jeśli nie będziemy
korzystać z wewnętrznego generatora,
można zmniejszyć wartość kondensato−
ra C13. Ideałem byłoby dodanie dodatko−
wego rejestru (np przerzutnik 74HCT74).
Wtedy to, wyjście QH łączymy z we−
jściem D, CLK z piniem 8 US4. Diodę D5
odłączmy od US3 i przyłączmy do wyjścia
QH\ przerzutnika. Układ i bez powyższej
przeróbki sprawuje się dobrze (a musiał
być prosty i tani).

Na tym kończę opis sterownika węża

świetlnego. życząc przyjemnej zabawy
przypominam, że układ współpracuje
z kitami AVT−2099, 2098, 2097. Sposób
dołączenia diod LED przedstawiono
w EDW 6/97 na stronach 14..16 i nie by−

Rys. 1.

ło sensu powielać rysunków i

opisu,

a zaoszczędzone miejsce zagospodaro−
wać w inny sposób.

Słła

miirr S

krrzzy

yń

ńs

kii

Ką

ąc

ciik

k e

elle

niik

a a

miig

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97

Rys. 2.

Rys. 3.

Ką

ąc

ciik

k e

elle

niik

a a

miig

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97

Ką

ąc

ciik

k e

elle

niik

a a

miig

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/97

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron