„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Wojciech Pilc

Drukowanie wklęsłe 825[01].Z2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Tomasz Pawłowski
mgr inż. Maria Widawska



Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz




Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 825[01].Z2.03,
„Drukowanie wklęsłe”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu drukarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

13

5.1.

Organizacja i przebieg procesu drukowania wklęsłodrukowego

13

5.1.1. Ćwiczenia

13

5.2.

Kontrola jakości procesu drukowania wklęsłego

16

5.2.1. Ćwiczenia

16

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

20

7.

Literatura

33

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie drukarz, w obrębie jednostki
modułowej 825[01].Z2.03 „Drukowanie wklęsłe”. Jednostka modułowa zawarta jest
w module „Technologia drukowania wklęsłego” (schemat układu jednostek modułowych
przedstawiony jest na stronie 4 tego poradnika).

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

–

wykaz literatury.
Treść programu jednostki modułowej zawiera podstawowe zagadnienia związane

z organizacją i przebiegiem procesu drukowania wklęsłego oraz kontrolą jego jakości.
W jednostce modułowej 825[01].Z2.03 szeroko omówiono zagadnienia dotyczące zagrożeń
w drukarni wklęsłodrukowej, środków ochrony indywidualnej, a także zagadnienia
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas
pracy przy maszynach do drukowania wklęsłego.

Jednostka modułowa „Drukowanie wklęsłe” jest podzielona na dwa rozdziały:

–

organizacja i przebieg procesu drukowania wklęsłodrukowego,

–

kontrola jakości procesu drukowania wklęsłego.
Zajęcia powinny odbywać się w odpowiednio wyposażonych laboratoriach szkolnych

oraz w zakładach poligraficznych, w grupach 15-osobowych, a ćwiczenia w zespołach
3–4-osobowych.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Po zakończeniu realizacji programu, zaleca się zastosowanie testu dydaktycznego

wielostopniowego lub zadania typu próba pracy W tym celu, w poradniku zamieszczono
przykładowy test i zadanie typu próba pracy razem z obudową metodyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

825[01].Z2

Technologia drukowania

wklęsłego

825[01].Z2.01

Eksploatowanie maszyn

do drukowania wklęsłego

825[01]Z2.02

Przygotowanie form

do drukowania wklęsłego

825[01]Z2.03

Drukowanie wklęsłe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

–

posługiwać się terminologią poligraficzną,

–

posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,

–

charakteryzować papiery drukowe,

–

klasyfikować oraz określić skład farb drukowych,

–

określać mechanizmy utrwalania farb,

–

klasyfikować formy drukowe do wklęsłych technik drukowania,

–

klasyfikować wklęsłodrukowe maszyny drukujące,

–

rozróżniać formy drukowe do drukowania wklęsłego,

–

charakteryzować materiały i budowę form do drukowania wklęsłego,

–

określać sposoby wykonania form do drukowania wklęsłego,

–

określać wymagania jakie muszą spełniać formy drukowe do drukowania wklęsłego,

–

oceniać jakość form drukowych,

–

dobierać i przygotować podłoża do produkcji,

–

przygotowywać farby drukarskie oraz materiały pomocnicze,

–

korzystać z norm i literatury technicznej,

–

korzystać z katalogów materiałów i informacji w Internecie,

–

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń będzie umiał:

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

zaplanować czynności technologiczne na stanowisku obsługi maszyn do drukowania
wklęsłego,

–

zamocować formę drukową w maszynie do drukowania wklęsłego,

–

wyregulować położenie rakla,

–

wyregulować zespół farbowy,

–

wydrukować odbitkę przyrządową – próbną, ocenić jej jakość oraz poddać akceptacji,

–

skontrolować podstawowe parametry druku na maszynie do drukowania wklęsłego,

–

określić przyczyny typowych wad druków wykonywanych na maszynach do drukowania
wklęsłego oraz sposoby ich usuwania,

–

wykonać czynności związane z myciem, smarowaniem i konserwacją maszyny
do drukowania wklęsłego,

–

ocenić jakość pracy i zaprezentować wyniki pracy,

–

skorzystać z norm i literatury technicznej,

–

dobrać środki ochrony indywidualnej stosowane podczas drukowania,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas pracy przy maszynach do drukowania wklęsłego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania wklęsłego 825[01].Z2

Jednostka modułowa:

Drukowanie wklęsłe 825[01].Z2.03

Temat: „Wykonywanie nadruku na kształtkach przy zastosowaniu techniki drukowania

tamponowego”.

Cel ogólny: Charakteryzowanie technologicznego procesu zadrukowywania kształtek na
maszynach do druku tamponowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

scharakteryzować proces technologiczny wykonywania nadruku na kształtkach,

−

scharakteryzować budowę maszyny tamponowej,

−

dobrać tampon do konkretnej kształtki,

−

określić rodzaj formy drukowej do druku tamponowego,

−

dobrać parametry drukowania tamponowego przy zadrukowywaniu kształtek,

−

zadrukować określony nakład kształtek,

−

określić czynniki mające wpływ na proces druku tamponowego,

−

określić jakość wykonanych wydruków.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

dyskusja konferencyjna,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

zadanie typu próba pracy.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

ręczna jednokolorowa drukująca maszyna tamponowa,

–

farba do druku tamponowego w kolorze czarnym,

–

zadrukowana kształtka wzorcowa,

–

komplet tamponów,

–

szpachelka,

–

zmywacze do farb,

–

czyściwo,

–

suwmiarka,

–

zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:
–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:
–

pogadanka na temat wykonywania nadruków na kształtkach,

–

pokaz drukowania na kształtkach techniką tamponową,

–

dyskusja w grupie na temat procesu zadrukowywania kształtek za pomocą maszyn
tamponowych,

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania zadania i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące zadania,

–

rozdanie materiałów do wykonania zadania,

–

wykonywanie przez uczniów zadania.

Zadanie
Wykonaj na ręcznej jednokolorowej maszynie do druku tamponowego nadruk w kolorze
czarnym na 20 kształtkach, zgodnie z załączoną kształtką wzorcową. Kontroluj wizualnie
proces drukowania pod względem kolorystyki i położenia obrazu. Zaprezentuj zadrukowane
kształtki i oceń ich jakość.

4. Faza kończąca:
–

prezentowanie wyników pracy,

–

dyskusja w grupie na temat trudności w wykonaniu nadruków na kształtkach techniką
tamponową,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: jakiego typu przedmioty spotykane w codziennym

użyciu podlegają zadrukowi tamponowemu?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz scharakteryzować proces zadruku kształtek?

2)

Czy wiesz, jak zbudowana jest maszyna do druku tamponowego?

3)

Czy umiesz dobrać tampon do kształtki?

4)

Czy któryś z elementów zajęć był dla ciebie niezrozumiały? Jeżeli TAK, to który?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………...…………………………………………

Modułowy program nauczania: Drukarz 825[01]
Moduł:

Technologia drukowania wklęsłego 825[01].Z2

Jednostka modułowa:

Drukowanie wklęsłe 825[01].Z2.03

Temat: „Sposoby mierzenia gęstości optycznej rotograwiurowych odbitek drukarskich”.

Cel ogólny: Mierzenia gęstości optycznej rotograwiurowych odbitek drukarskich za pomocą
densytometru

refleksyjnego.

Wskazanie

praktycznego

znaczenia

tego

pomiaru

w określaniu jakości procesu drukowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

zdefiniować pojęcie gęstości optycznej,

−

wymienić czynniki mające wpływ na gęstość optyczną rotograwiurowej odbitki
drukarskiej,

−

scharakteryzować urządzenie do pomiaru gęstości optycznej,

−

scharakteryzować proces pomiaru densytometrycznego,

−

wykonać pomiar densytometryczny określonych elementów obrazu.

−

określić znaczenie pomiarów densytometrycznych w procesie jakościowej oceny odbitek
drukarskich.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne,

–

dyskusja konferencyjna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 2–3-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

rotograwiurowa odbitka drukarska,

–

odbitka wzorcowa w postaci proofu analogowego odpowiadająca odbitce drukarskiej,

–

densytometr refleksyjny,

–

plansza ze schematem densytometru refleksyjnego,

–

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:
–

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,

–

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,

–

zapis tematu do zeszytów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

2. Faza właściwa:
–

pogadanka na temat pojęcia gęstości optycznej oraz budowy i zasady działania
densytometru refleksyjnego,

–

dyskusja w grupie na temat wykorzystania pomiarów densytometrycznych w ocenie
jakościowej odbitek drukarskich,

–

pokaz pomiaru densytometrycznego odbitki drukarskiej,

–

rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczenia i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia,

–

rozdanie urządzeń i materiałów do wykonania ćwiczenia,

Ćwiczenie

Dokonaj pomiaru gęstości optycznej określonych powierzchni pomiarowych na odbitce

drukarskiej wklęsłej za pomocą densytometru refleksyjnego. Porównaj uzyskany wynik
z gęstością optyczną wzorca.

–

wykonywanie przez uczniów ćwiczenia polegającego na mierzeniu gęstości optycznej
zadrukowanych powierzchni.

3. Faza kończąca:
–

prezentowanie wyników pracy,

–

dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów w trakcie
wykonywania ćwiczenia,

–

podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie: jakie znaczenie dla jakościowej oceny odbitek

drukarskich mają pomiary densytometryczne?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ankieta:

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1)

Czy potrafisz zdefiniować pojęcie gęstości optycznej?

2)

Czy wiesz, jakie czynniki mają wpływ na gęstość optyczną w odbitkach
drukarskich?

3)

Czy wiesz, jak zbudowany jest densytometr refleksyjny?

4)

Czy potrafisz posługiwać się densytometrem refleksyjnym?

5)

Czy któryś z elementów zajęć był dla ciebie niezrozumiały? Jeżeli TAK, to który?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5. ĆWICZENIA

5.1.

Organizacja i przebieg procesu drukowania

wklęsłodrukowego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy procesu mocowania cylindra rotograwiurowego na maszynie drukującej,

na podstawie wycieczki dydaktycznej do drukarni wklęsłodrukowej.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym realizacji ćwiczenia jest przeprowadzenie wycieczki

dydaktycznej do zakładu poligraficznego dysponującego wielokolorową maszyną do druku
rotograwiurowego zwojowego. Należy tak omówić program wycieczki z kierownictwem
przedsiębiorstwa, by uczniowie byli świadkami wymiany i mocowania cylindra
rotograwiurowego w agregacie drukującym. Dodatkowym walorem wycieczki powinno być
zapoznanie się uczniów z ogólną organizacją pracy w drukarni rotograwiurowej oraz z ogólną
budową maszyny drukującej. Należy także wcześniej przygotować planszę ze schematem
maszyny znajdującej się w danym zakładzie poligraficznym.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

prześledzić uważnie proces mocowania cylindra rotograwiurowego na maszynie,

2)

wykonać notatki i szkice na podstawie obserwacji procesu mocowania,

3)

skonfrontować wyniki obserwacji ze schematem konkretnej maszyny rotograwiurowej,

4)

wykonać technologiczny schemat blokowy oraz plan czynności ilustrujących mocowanie
zespołu drukowo-farbowego na maszynie rotograwiurowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

dyskusja dydaktyczna związana z wykładem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wielokolorowa rotograwiurowa maszyna drukującą,

–

stanowisko do montażu cylindrów rotograwiurowych,

–

plansza ze schematem określonej maszyny rotograwiurowej,

–

instrukcja obsługi określonej maszyny rotograwiurowej,

–

materiały piśmienne,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy procesu regulacji noża zgarniającego rotograwiurowej maszyny

drukującej, na podstawie wycieczki dydaktycznej do drukarni wklęsłodrukowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym realizacji ćwiczenia jest przeprowadzenie wycieczki

dydaktycznej do zakładu poligraficznego dysponującego wielokolorową maszyną do druku
rotograwiurowego zwojowego. Należy tak omówić program wycieczki z kierownictwem
przedsiębiorstwa,

by

uczniowie

byli

ś

wiadkami

regulacji

zespołu

farbowego,

a w szczególności rakla maszyny rotograwiurowej. Dodatkowym walorem wycieczki
powinno być zapoznanie się uczniów z ogólną organizacją pracy w drukarni rotograwiurowej
oraz z ogólną budową maszyny drukującej. Należy także wcześniej przygotować odpowiednie
planszę ze schematem maszyny oraz zespołu farbowego zanurzeniowego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

prześledzić uważnie proces regulacji noża zgarniającego na maszynie rotograwiurowej,

2)

wykonać notatki i szkice na podstawie obserwacji procesu regulacji noża,

3)

zapisać podstawowe parametry dotyczące regulacji noża,

4)

skonfrontować wyniki obserwacji ze schematami zespołów farbowych stosowanych
w maszynach rotograwiurowych,

5)

wykonać plan czynności opisujących proces regulacji noża zgarniającego wraz
z podaniem odpowiednich parametrów procesu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

dyskusja dydaktyczna związana z wykładem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wielokolorowa rotograwiurowa maszyna drukującą,

–

plansza ze schematem określonej maszyny rotograwiurowej,

–

plansza ze schematem ilustrującym budowę zespołów farbowych maszyn
rotograwiurowych,

–

instrukcja obsługi określonej maszyny rotograwiurowej,

–

materiały piśmienne,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj nadruk w kolorze czarnym na danej kształtce techniką tamponową, przy użyciu

ręcznej tamponowej maszyny jednokolorowej, zgodnie z zadrukowaną kształtką wzorcową.

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie powinno być wykonywane w laboratorium szkolnym wyposażonym

w jednokolorową ręczną maszynę do druku tamponowego, w grupach maksymalnie
3–4-osobowych. Przed ćwiczeniem nauczyciel powinien sprawdzić stan urządzeń
drukujących oraz zabezpieczyć odpowiednią ilość materiałów do ćwiczenia. Wskazane jest
przeprowadzenie dyskusji na temat drukowania tamponowego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zgromadzić potrzebne materiały i sprzęt kontrolno-pomiarowy na stanowisku pracy,

2)

dokonać kontroli poszczególnych zespołów maszyny,

3)

dobrać tampon do kształtki,

4)

zamocować formę w maszynie,

5)

napełnić kałamarz farbą,

6)

umieścić kształtkę w gnieździe maszyny,

7)

wykonać nadruk kontrolny,

8)

dokonać regulacji położenia obrazu na kształtce zgodnego z kształtką wzorcową,

9)

dokonać korekty nasycenia barwy obrazu zgodnej z kształtką wzorcową, poprzez
określenie siły nacisku tamponu,

10)

wykonać nadruk na kształtce,

11)

zabezpieczyć maszynę i uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

dyskusja dydaktyczna związana z wykładem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ręczna jednokolorowa drukująca maszyna tamponowa,

−

farba do druku tamponowego w kolorze czarnym,

−

kształtki przeznaczone do zadrukowania,

−

zadrukowana kształtka wzorcowa,

−

komplet tamponów,

−

szpachelka,

−

zmywacze do farb,

−

czyściwo,

−

suwmiarka,

−

zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny,

−

poradnik dla ucznia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.2. Kontrola jakości procesu drukowania wklęsłego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród dostępnych arkuszy drukarskich wykonanych w technice rotograwiurowej wskaż

te, na których występuje niewłaściwe spasowanie kolorów.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie rotograwiurowych arkuszy drukarskich

z właściwie i niewłaściwie spasowanymi kolorami. Nauczyciel zapewnia również
odpowiednią liczbę sprzętu pomiarowego, a w szczególności lupek poligraficznych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie obejrzeć dostępne arkusze drukarskie,

2)

zlokalizować na nich elementy kontrolne pasowania kolorów,

3)

przy użyciu lupy określić poprawność pasowania poszczególnych kolorów na odbitkach,

4)

dokonać selekcji arkuszy drukarskich i wskazać te, na których pasowanie kolorów jest
niewłaściwe,

5)

podać przyczyny powstawania wady,

6)

wskazać możliwości odgraniczenia lub likwidacji zjawiska.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

wielobarwne arkusze drukarskie wykonane wklęsłymi technikami drukowania,
różnorodne pod kątem poprawności pasowania kolorów,

–

lupa,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj pomiaru gęstości optycznej określonych powierzchni pomiarowych na odbitce

drukarskiej wklęsłej za pomocą densytometru refleksyjnego. Porównaj uzyskany wynik
z gęstością optyczną wzorca.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie odbitek drukarskich i odpowiadających im

odbitek wzorcowych w postaci proofów analogowych. Przed przystąpieniem do
wykonywania ćwiczenia należy przeprowadzić dyskusję na temat znaczenia pomiarów
densytometrycznych w ocenie jakościowej odbitek drukarskich. Koniecznym jest także
wcześniejsze przygotowanie planszy ze schematem densytometru refleksyjnego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

umiejscowić odbitkę drukarską na białym podłożu i skierować pole pomiarowe
densytometru na obszar niezadrukowany odbitki drukarskiej,

2)

dokonać zerowania densytometru,

3)

wybrać charakterystyczne pola pomiarowe na odbitce drukarskiej,

4)

wykonać pomiar gęstości optycznej wybranych pól pomiarowych,

5)

zapisać uzyskane wyniki,

6)

wykonać pomiary gęstości optycznej określonych pól pomiarowych na odbitce
wzorcowej,

7)

porównać uzyskane wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

dyskusja w grupie,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

rotograwiurowa odbitka drukarska,

–

odbitka wzorcowa w postaci barwnego proofa lub zadrukowanego przedmiotu,

–

densytometr refleksyjny,

–

plansza ze schematem densytometru refleksyjnego,

–

instrukcja obsługi określonego densytometru refleksyjnego,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką rotograwiurową wskaż te, na których

występuje zjawisko zadymienia. Określ przyczyny jego powstania i sposoby uniknięcia tego
zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Wymagane

jest

wcześniejsze

przygotowanie

odbitek

wykonanych

techniką

rotograwiurową prawidłowych jakościowo oraz takich, na których występuje zjawisko
zadymienia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie obejrzeć dostępne odbitki drukarskie za pomocą lupy,

2)

zidentyfikować odbitki, na których występuje zadymienie,

3)

określić przyczyny powstawania zjawiska zadymienia,

4)

wskazać sposoby zapobiegania zadymieniu na odbitkach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką rotograwiurową właściwe jakościowo oraz
z występującym na nich zjawiskiem zadymienia,

−

lupa,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką rotograwiurową wskaż te, które

wykonane były przy użyciu cylindra formowego zawierającego rysy. Określ przyczyny
i konsekwencje powstawania rys na cylindrze formowym w technice rotograwiurowej

Wskazówki do realizacji
Wymagane

jest

wcześniejsze

przygotowanie

odbitek

wykonanych

techniką

rotograwiurową prawidłowych jakościowo oraz takich, które wykonane były za pomocą
cylindra formowego zawierającego rysy.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć dokładnie dostępne odbitki drukarskie za pomocą lupy,

2)

zidentyfikować odbitki wykonane przy użyciu cylindra formowego zawierającego rysy,

3)

określić przyczyny i konsekwencje powstawania rys na cylindrze formowym w technice
rotograwiurowej,

4)

wskazać sposoby zapobiegania uszkodzeniom cylindra drukowego.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką rotograwiurową przy użyciu cylindra formowego
właściwej jakości oraz cylindra uszkodzonego, zawierającego rysy,

−

rotograwiurowy cylinder drukowy,

−

lupa,

−

materiały piśmienne,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Spośród odbitek drukarskich wykonanych techniką rotograwiurową wskaż te, na których

występuje zjawisko wylewania się farby z kałamarzyków. Określ przyczyny powstawania
tego zjawiska.

Wskazówki do realizacji
Wymagane

jest

wcześniejsze

przygotowanie

odbitek

wykonanych

techniką

rotograwiurową prawidłowych jakościowo oraz takich, na których występuje zjawisko
wylewania się farby z kałamarzyków.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokładnie obejrzeć dostępne odbitki drukarskie przy pomocy lupy,

2)

zidentyfikować odbitki na których występuje zjawisko wylewania się farby
z kałamarzyków,

3)

określić przyczyny powstawania zjawiska wylewania się farby z kałamarzyków,

4)

zaproponować metody ograniczenia lub usunięcia niekorzystnego zjawiska.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

odbitki drukarskie wykonane techniką rotograwiurową właściwe jakościowo oraz
z występującym na nich zjawiskiem wylewania się farby z kałamarzyków,

−

lupa,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Drukowanie wklęsłe”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego

−

zadania 11, 12, 15, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, w tym
przynajmniej jednego z poziomu ponadpodstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej trzech z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym co najmniej czterech
z poziomu ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3.b, 4. d, 5. c, 6. b, 7. c, 8. b, 9. a, 10. b, 11. b,
12. c, 13. d, 14. a, 15. b, 16. c, 17. d, 18. a, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić operacje wchodzące
w skład prac organizacyjnych
w dziale drukowania
wklęsłodrukowego

B

P

a

2

Określić skład zespołu drukująco-
-farbowego mocowanego
w maszynie rotograwiurowej

B

P

a

3

Określić miejsce montażu zespołu
drukująco-farbowego maszyny
rotograwiurowej

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

4

Ustalić czynności wstępnej regulacji
maszyny rotograwiurowej

C

P

d

5

Określić mechanizmy wklęsłego
zespołu farbowego podlegające
wstępnej regulacji

B

P

c

6

Ustalić czynność wstępnej regulacji
noża zgarniającego

C

P

b

7

Określić moment zakończenia
operacji przyrządzania maszyny
drukarskiej wklęsłodrukowej

B

P

c

8

Określić rodzaje przyrządzania
maszyny wklęsłodrukowej

B

P

b

9

Określić parametry podlegające
kontroli na odbitce przyrządowej

B

P

a

10

Określić częstotliwość kontroli
densytometrycznej odbitki

B

P

b

11

Ustalić konsekwencje zbyt
szybkiego zasychania farby na
cylindrze maszyny rotograwiurowej

C

PP

b

12

Ustalić konsekwencje zbyt wolnego
zasychania farby na podłożu

C

PP

c

13

Zdefiniować zjawisko „zabijania
formy” rotograwiurowej

A

P

d

14

Zdefiniować zjawisko zadymiania
obrazu rotograwiurowego

A

P

a

15

Ustalić przyczyny oblepiania
cylindra rotograwiurowego przez
farbę

C

PP

b

16

Ustalić przyczyny powstawania
wady druku nazywanej „kocimi
wąsami”

D

PP

c

17

Ustalić przyczyny smużenia
pojawiającego się na pojedynczych
obszarach odbitki

D

PP

d

18

Określić typy remontów, jakim
poddawana jest maszyna
rotograwiurowa

B

P

a

19

Określić środki ochrony
indywidualnej stosowanej w dziale
drukowania wklęsłego

B

P

b

20

Określić miejsca, w których
dozwolone jest palenie tytoniu na
terenie drukarni

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

3.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

4.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

5.

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

6.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

7.

Jeżeli uczeń zakończył test przed czasem, to podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze
od niego pracę.

8.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.

9.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

9.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Organizacja pracy w dziale maszyn wklęsłodrukowych obejmuje m.in.
a)

rozplanowanie hali maszyn, zapewnienie dostępności narzędzi, przygotowanie do
drukowania papieru i farb.

b)

przygotowanie papieru i farb, ustalenie płac, kalibrację densytometrów.

c)

zapewnienie dostępności narzędzi, wykonanie form drukowych, remonty maszyn.

d)

przygotowanie papieru i farb, retuszowanie form drukowych, trapping.

2.

Zestaw drukująco-farbowy montowany do maszyny rotograwiurowej składa się z:
a)

cylindra drukowego, łożysk, kałamarza, rakla.

b)

cylindra dociskowego, łożysk, kałamarza, pompy farbowej.

c)

cylindra drukowego, wałków farbowych, samonakładaka, kałamarza.

d)

łożysk, kałamarza, duktora, presera.

3.

Montaż formy drukowej w rotograwiurze odbywa się
a)

bezpośrednio na maszynie.

b)

na specjalnym stanowisku poza maszyną drukującą.

c)

w warsztacie mechanicznym.

d)

w studiu prepress.

4.

Wstępne ustawienie maszyny wklęsłodrukowej obejmuje m.in.
a)

regulację rakla, regulację silników, klimatyzację papieru.

b)

regulację samonakładaka, regulację walca pośredniego, ustawienie suszarki.

c)

regulację docisku presera, sprawdzenie gęstości farby, wymianę bezpieczników.

d)

regulację rakla, regulację samonakładaka, regulację docisku presera.

5.

Regulacja zespołu farbowych maszyn rotograwiurowych obejmuje
a)

regulację położenia rakla oraz nacisku presera.

b)

regulację położenia rakla oraz ustawienie prędkości duktora.

c)

regulację głębokości zanurzenia cylindra drukowego oraz regulację położenia rakla.

d)

regulację głębokości zanurzenia cylindra drukowego oraz regulację położenia
presera.

6.

Parametry podlegające regulacji podczas ustawiania rakla to:
a)

docisk rakla, prędkość obrotu rakla oraz twardość rakla.

b)

docisk rakla, kąt ustawienia rakla oraz częstotliwość ruch poosiowego rakla.

c)

kąt ustawienia rakla, elastyczność rakla oraz jego amplituda.

d)

częstotliwość ruch poosiowego rakla, strzałka ugięcia rakla, docisk do presera.

7.

Proces przyrządzania maszyny wklęsłodrukowej kończy się w momencie
a)

ukończenia wszystkich remontów.

b)

dokonania wszelkich ustawień wstępnych.

c)

uzyskania odbitki zgodnej z wzorcem.

d)

zarobienia cylindrów farbą.

8.

Rozróżniamy następujące rodzaje przyrządzania maszyny wkłęsłodrukowej:
a)

arkuszowe i zwojowe.

b)

proste, częściowe i całkowite.

c)

wolne, szybkie i błyskawiczne.

d)

ręczne, półautomatyczne i automatyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

9.

Parametry sprawdzane podczas kontroli odbitki przyrządowej to
a)

spasowanie obrazu, jakość wydruku, odwzorowanie barw.

b)

spasowanie obrazu, prędkość drukowania, wilgotność podłoża.

c)

jakość wydruku, falistość podłoża, czas schnięcia farby.

d)

odwzorowanie barw, format odbitki, lepkość farby.

10.

Densytometryczna kontrola odbitki wykonywana jest zwykle na
a)

co 10 odbitce.

b)

co 1000 odbitce.

c)

co 5000 odbitce.

d)

co 100 000 odbitce.

11.

Zbyt szybkie zasychanie farby na cylindrze formowym powoduje, że
a)

odbitka staje się nieostra.

b)

podłoże przykleja się do powierzchni cylindra drukowego.

c)

gwałtownie spada prędkość drukowania.

d)

uszkadzają się brzegi kałamarzyków.

12.

Zbyt wolne wysychanie farby na podłożu drukowym prowadzi, do
a)

automatycznego wyłączenia maszyny drukującej.

b)

dublowania obrazu.

c)

zabrudzenia drugiej strony podłoża.

d)

ś

lizgania się rakla po cylindrze drukowym.

13.

„Zabijanie formy” to inaczej
a)

uszkodzenie formy przez rakiel.

b)

zjawisko mimośrodowości występujące na cylindrze drukowym.

c)

pękanie ścianek pomiędzy kałamarzykami.

d)

zapychanie się kałamarzyków drukowych.

14.

Zadymienie obrazu rotograwiurowego to
a)

słaby nalot pojawiający się na całej powierzchni odbitki.

b)

mgiełka rozpuszczalnika pojawiająca się w okolicach zespołu drukującego.

c)

lekki dym spowodowany zbyt wysoką temperaturą suszenia.

d)

niekorzystne zabarwienie drugiej strony podłoża.

15.

Oblepianie cylindra dociskowego przez farbę może świadczyć o
a)

pomyłkowym zastosowaniu farby offsetowej.

b)

zbyt dużej twardości cylindra dociskowego w zetknięciu się z podłożem
niepowlekanym.

c)

zbyt dużej głębokości kałamarzyków.

d)

zastosowaniu podłoża o zbyt małej gramaturze.

16.

Powstawanie wady druku zwanej „kocie wąsy” (miotełkowanie) świadczą o
a)

powstaniu wyszczerbień w raklu.

b)

zbyt dużej ilości pigmentu w farbie wklęsłodrukowej.

c)

pojawieniu się niekorzystnego zjawiska elektryzowania.

d)

kurzu, który dostał się na cylinder drukowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

17.

Smużenie pojawiające się na pojedynczych obszarach obrazu świadczyć może o
a)

zbyt wolnej prędkości zadrukowywanej wstęgi.

b)

zbyt małej twardości presera.

c)

zbyt wolnej oscylacji poosiowej rakla.

d)

uszkodzeniu cylindra formowego.

18.

Maszyny wklęsłodrukowe poddawane są następującym typom konserwacji
a)

regeneracyjnej, zapobiegawczej i prognozowej.

b)

bieżącej i generalnej.

c)

codziennej, tygodniowej i miesięcznej.

d)

rozruchowej i zadaniowej.

19.

Typowe środki ochrony indywidualnej stosowane w dziale drukowania wklęsłego to
a)

hełm ochronny, buty przeciwpoślizgowe, ochraniacze na łokcie.

b)

buty przeciwpoślizgowe, ochraniacze na łokcie, grube rękawice ochronne.

c)

odzież ochronna, buty przeciwpoślizgowe, ochronniki słuchu.

d)

peleryna przeciwchemiczna, buty z noskami, ochronniki słuchu.

20.

Palenie tytoniu w drukarni wklęsłodrukowej jest
a)

zabronione w promieniu 25 metrów od drukarni.

b)

dozwolone tylko w wyznaczonych miejscach.

c)

dozwolone we wszystkich działach oprócz introligatorni.

d)

dozwolone wszędzie, ale tylko w okresie przestoju maszyn.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Drukowanie wklęsłe

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1)

sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie
powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2)

przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie drukarz.

W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie
spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Próbę pracy
przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego pracę. Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:

niedostateczny

do 10 pkt.

dopuszczający

11–12 pkt.

dostateczny

13–14 pkt.

dobry

14–15 pkt.

bardzo dobry

od 16 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Liczba

Ręczna jednokolorowa maszyna do drukowania tamponowego

1 szt.

Forma do drukowania tamponowego

1 szt.

Komplet tamponów do drukowania tamponowego różnych kształtów
i wielkości

1 kpl.

Zadrukowana kształtka wzorcowa

1 szt.

Komplet narzędzi do regulacji zespołów maszyny do drukowania tamponowego
(klucze, wkrętak)

1 kpl.

Farba do drukowania tamponowego w kolorze czarnym

1 szt.

Kształtki do zadruku

25 szt.

Zmywacz do farb, czyściwo, szpachelka

1 kpl.

Przyrządy kontrolno-pomiarowe: suwmiarka, przymiar liniowy, lupa

1 kpl.

Informacja dla ucznia

1.

Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki
stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2.

Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska.

3.

Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem
roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.

4.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie
miejscu (czas wykonania zadania wynosi 180 minut).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych
wskazówek. Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie
przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać
wykonywanie zadania.

Powodzenia!

Zadanie
Wykonaj na ręcznej jednokolorowej maszynie do druku tamponowego nadruk
w kolorze czarnym na 20 kształtkach w kolorze czarnym, zgodnie z załączoną kształtką
wzorcową. Kontroluj wizualnie proces drukowania pod względem kolorystyki
i położenia obrazu. Zaprezentuj zadrukowane kształtki i oceń ich jakość.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1.

Przeanalizuj dokładnie treść zadania i zapoznaj się z kształtką wzorcową.

2.

Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)

czynności niezbędne do wykonania odbitek na kształtkach,

b)

wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania,

c)

wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do wykonania zadania,

3.

Przygotuj stanowisko do wykonania zadania, rozmieść wybrane materiały, narzędzia
i przyrządy kontrolno-pomiarowe.

4.

Przeprowadź kontrolę poszczególnych zespołów maszyny tamponowej.

5.

Dobierz odpowiedni tampon do kształtu i wielkości kształtki.

6.

Zamocuj formę w maszynie.

7.

Napełnij kałamarz farbowy farbą.

8.

Umieść kształtkę w gnieździe maszyny.

9.

Wykonaj nadruk kontrolny.

10.

Dokonaj niezbędnych korekt położenia obrazu i kolorystyki na kształtce zgodnych
z kształtką wzorcową.

11.

Wykonaj nadruk w kolorze czarnym na 20 kształtkach.

12.

Zabezpiecz po drukowaniu maszynę drukującą.

13.

Uporządkuj stanowisko pracy.

14.

Zgłoś gotowość do prezentowania wykonanego nakładu.

15.

W czasie prezentowania:
a)

uzasadnij sposób wykonania odbitek,

b)

oceń jakość wykonanych odbitek pod kątem zgodności położenia obrazu i barw
z kształtką wzorcową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Zawód: drukarz
Symbol cyfrowy zawodu 825[01]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności prowadzące do wykonania nadruku na kształtkach:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Zadanie praktyczne

Wykonaj na ręcznej jednokolorowej maszynie do druku tamponowego nadruk w
kolorze czarnym na 20 kształtkach, zgodny z załączoną kształtką wzorcową. Kontroluj
wizualnie proces drukowania pod względem kolorystyki i położenia obrazu. Zaprezentuj
zadrukowane kształtki i oceń ich jakość.

O

b

sz

ar

st

an

d

ar

d

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

0–1

Czynność 1. Zapisanie kolejnych czynności niezbędnych do wykonania
odbitek.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
6 z następujących czynności:

−

kontrola poszczególnych zespołów maszyny,

−

dobranie tamponu do druku,

−

zamocowanie formy w maszynie

−

napełnienie kałamarza farbą,

−

umieszczenie kształtki w maszynie,

−

wykonanie nadruku kontrolnego,

−

regulacja położenia obrazu i barwy,

−

wykonanie nadruku na kształtkach.

Czynność 2. Zapisanie wykazu materiałów, narzędzi i maszyn potrzebnych
do wykonania zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
8 z następujących elementów:

−

maszyna do drukowania tamponowego,

−

farba do druku tamponowego w kolorze czarnym,

−

komplet tamponów do druku tamponowego,

−

forma drukowa,

−

kształtka wzorcowa,

−

narzędzia do regulacji zespołów maszyny tamponowej,

−

kształtki do zadruku,

−

zmywacz do farb,

−

czyściwo,

−

szpachelka.

Czynność 3. Zapisanie wykazu sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
1 z następujących elementów:

−

suwmiarka,

−

przymiar liniowy,

−

lupa.

P

L

A

N

O

W

A

N

IE

Suma punktów w obszarze – 1. Planowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Czynność 4. Zgromadzenie materiałów i narzędzi potrzebnych do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził wokół tamponowej
maszyny drukującej:

−

formę drukową,

−

farbę do druku tamponowego w kolorze cyjan,

−

komplet tamponów do druku tamponowego,

−

kształtkę wzorcową,

−

narzędzia do regulacji zespołów maszyny,

−

kształtki do nadruku,

−

zmywacz,

−

czyściwo,

−

szpachelkę.

Czynność 5. Zgromadzenie sprzętu kontrolno-pomiarowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zgromadził na stanowisku, co
najmniej 1 z następujących elementów:

−

suwmiarka,

−

przymiar liniowy,

−

lupa.

Czynność 6. Dokonanie oględzin maszyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający przeprowadził kontrolę zespołów
i mechanizmów ręcznej maszyny do drukowania tamponowego.

O

R

G

A

N

IZ

O

W

A

N

IE

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7. Dobranie tamponu do druku.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń dobrał odpowiedni tampon do
kształtki pod względem kształty i wielkości tamponu.

Czynność 8. Zamocowanie formy w maszynie.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający zamocował formę drukową

w odpowiednie miejsce maszyny tamponowej.

Czynność 9. Napełnienie kałamarza farbowego farbą.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający napełnił kałamarz farbą bez

zabrudzenia maszyny.

Czynność 10. Umieszczenie kształtki w gnieździe maszyny.
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający umieścił kształtkę w gnieździe
maszyny w odpowiednim położeniu.

Czynność 11. Wykonanie nadruku kontrolnego

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń wykona nadruk na kształtce

i oceni za pomocą przyrządów kontrolno-pomiarowych umiejscowienie
obrazu i barwę w porównaniu do kształtki wzorcowej.

Czynność 12. Dokonanie korekty położenia i barwy obrazu.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń poprzez zmianę położenia formy

lub gniazda maszyny i dobraniu odpowiedniego nacisku tamponu uzyska
nadruk zgodny z położeniem obrazu na kształtce wzorcowej.

W

Y

K

O

N

Y

W

A

N

IE

Czynność 13. Wykonanie nadruku nakładowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zadrukował 20 kształtek

w sposób zgodny z kształtką wzorcową.

Czynność 14. Zabezpieczenie formy drukowej.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń wymontował formę
z maszyny i zmył ją bez uszkodzenia powierzchni drukującej formy.

Czynność 15. Zabezpieczenie maszyny drukującej.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń opróżnił i wyczyścił
kałamarz farbowy.

Czynność 16. Uporządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń oczyścił narzędzia,
zagospodarował odpady i rozliczył materiały poligraficzne.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 17. Uzasadnienie sposobu wykonania odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uzasadnił sposób i kolejność
wykonywanych operacji.

Czynność 18. Ocenienie jakości wykonanych odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń oceni jakość wykonanych odbitek
pod kątem zgodności z odbitką wzorcową, wskaże na przyczyny powstania
ewentualnych błędów i określi sposoby ich uniknięcia.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

P

R

E

Z

E

N

T

O

W

A

N

IE

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt, niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

7.

LITERATURA

1.

Arends R. I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994

2.

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

3.

Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2001

4.

Czasopisma poligraficzne

5.

Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996

6.

Eldred N.: Co drukarz powinien wiedzieć o farbach. COBRPP, Warszawa 2007

7.

Gehman C.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa 2007

8.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,
Warszawa 2001

9.

Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997

10.

Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe. Translator,
Warszawa 2005

11.

Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia – Maszyny drukujące. WSiP,
Warszawa 1979

12.

McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion, Gliwice 2007

13.

Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii
informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

14.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

15.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii
Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000

16.

Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002

17.

Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003