01 world economy pl

Wstęp
Międzynarodowe stosunki gospodarcze dzielą się z reguły na
następujące części:

• 1. Handel międzynarodowy:

• „czysta” teoria handlu

• Teoria polityki handlowej

• 2. Finanse międzynarodowe

• Kursy walutowe i równowaga zewnętrzna gospodarki
(makroekonomia gospodarki otwartej)

• Systemy walutowe

Powstanie gospodarki światowej

Rozpad zintegrowanego systemu w okresie międzywojennym

Instytucjonalizacja powojennej gospodarki światowej

Rozwój gospodarki światowej w II połowie XX w.

Charakter współczesnej gospodarki światowej

Wzrost ludności

Wzrost PKB i PNB

Rozwój handlu międzynarodowego

Globalizacja gospodarki światowej

GOSPODARKA śWIATOWA

Powstanie gospodarki światowej:

początek XIX wieku

• Tradycyjny międzynarodowy podział pracy przyczyny

powstania GŚ:

• - rewolucja przemysłowa: produkcja masowa
• - rewolucja transportowa
• - sprawny zintegrowany światowy system walutowy.
• - wywóz kapitału:
• - migracje
• - system kolonialny
• - liberalizacja polityki handlowej
• --> klasyczny podział Północ-Południe (handel między-

sektorowy: produkty przemysłowe za surowce i żywność

Î dobre wyjaśnienie w teorii Ricarda i H-O).

Dezintegracja gospodarki światowej

w okresie międzywojennym

• Wielki kryzys lat 1929-33, zapoczątkowany w USA,, wzrost

protekcjonizmu, taryfa Smooth-Hawleya w USA ---> konkurencyjne

dewaluacje większy spadek handlu niż produkcji:

• szczególny spadek cen surowców i art. rolnych: najbardziej ucierpiały

kraje monokulturowe

• po 1932: 3 różne modele systemów walutowych:
• - Protekcjonizm Niemiec hitlerowskich (nie zmieniono oficjalnie

parytetu marki ale waluta niewymienialna i rozliczenia clearingowe)

• - W. Brytania: zawieszono wymienialność na złoto ale wymienialność

na inne dewizy przy stabilnym kursie;

• - USA: dolar po dewaluacji (35 $ za uncję) wymienialny dla innych

banków centralnych.

Instytucjonalizacja gospodarki

światowej w okresie powojennym

• Amerykańska koncepcja instytucjonalizacji gospodarki światowej.
• początkowo koncepcja globalna: ale wypadły z niej (stopniowo) kraje

komunistyczne

• Powstanie całego szeregu instytucji regulujących współpracę

ekonomiczną krajów:

• - UNRRA - odbudowa gospodarek:,
• - IBRD - odbudowa gospodarek i inwestycje długoterminowe;
• MFW: rekonstrukcja międzynarodowego systemu walutowego;
• System Bretton Woods (1944): dollar standard system
• - parytety monetarne w złocie lub dolarach;
• - zmiany parytetów, tylko przy fundamentalnym zakłóceniu bp.
• - w obiegu wewnętrznym pieniądz papierowy
• ITO (1947): stabilizacja polityk handlowych i jej stopniowa

liberalizacja (Historia GATT zamiast ITO)

Szybki rozwój handlu i inwestycji

zagranicznych w II poł. XX w.

• nowoczesna technika i technologia (kolejne rewolucje

technologiczne i informatyczne)

• - dobra koniunktura: początkowy sukces aktywnego

interwencjonizmu i polityki keynesowskiej: Î kontrrewolucja

monetarystyczna

• - liberalizacja barier handlowych (GATT/WTO)
• - przywrócenie i utrzymanie wymienialności walut (system B.W.)
• - integracja zachodnio-europejska
• - dynamiczny rozwój Japonii a potem NIC’s
• - ale dosyć wyraźne zmniejszenie roli handlu z krajami

komunistycznymi, afrykańskim i Ameryki Łacińskiej Î

• Obecny kształt gospodarki światowej: rozwój gospodarczy i

zmiany w strukturze handlu

Obszar największych krajów

15 krajów o największej powierzchni (1000 km

), 1999

Kraj

obszar %

świata suma %

1 Rosja

16,889

13.0

2 Chiny

9,327

7.2

3 Kanada

9,221

7.1

4 USA

9,159

7.0

5 Brazylia

8,457

6.5

6 Australia

7,682

5.9

7 Indie

2,973

2.3

8 Argentyna

2,737

2.1

9 Kazahstan

2,671

2.1

10 Algeria

2,382

1.8

Ludność największych krajów

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

Tablica Ludność największych krajów (milliony), 1999

Kraj

ludność %

świata skum %

1 Chiny

1,254

21.0

2 Indie

998

16.7

3 USA

278

4.7

4 Indonezja

207

3.5

5 Brazylia

168

2.8

6 Rosja

146

2.4

7 Pakistan

135

2.3

8 Bangladesz

128

2.1

9 Japonia

127

2.1

10 Nigeria

124

2.1

Mierząc wartość wszystkich towarów i usług rozróżniamy:

• PKB = (GDP) Produkt Krajowy Brutto (wytworzony w kraju)

• PNB = (GNP) Produkt Narodowy Brutto (rezydantów krajowych)

PKB + saldo przychodów czynników produkcji = PNB

Porównania między krajami dokonuje się najczęściej przy użyciu
kursów opartych o parytet siły nabywczej (PPP)

Dochód

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

500

1000

1500

2000

2500

500

1000

1500

2000

2500

GDP

GNP

Germany

UK, France

Italy

China

GNP and GDP

PNB i PKB

Dochód

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

Tablica Kraje o największym PNB ($ mld.), 1999

Kraj

wielkość %

świata suma

1 USA

9,163

29.8

2 Japonia

4,395

14.3

3 Niemcy

2,091

6.8

4 WB

1,450

4.7

5 Francja

1,440

4.7

6 Włochy 1,162

3.8

7 Chiny

971

3.2

8 Brazil

730

2.4

9 Kanada

615

2.0

10 Hiszpania

589

1.9

Dochód

550

704

728

776

780

1022

1148

1268

1322

1349

1930

2226

3186

4452

8878

3000

6000

9000

Indonesia

Spain

South Korea

Canada

Mexico

Russia

Brazil

Italy

France

Germany

India

Japan

China

USA

PPP $

current $

PNB w

• bieżących $

I według

• PPP $

Tablica

Wzrost wolumenu handlu i produkcji głównych grup towarowych

Roczne zmiany

1990-00

1997

1998

1999

2000

Św iatow y eksport

7,0

11,0

5,0

12,0

Produkty rolne

4,5

6,0

0,0

2,5

8,0

Surowce

4,0

9,5

4,0

-1,5

0,5

Prod. przetworzone

7,5

12,0

5,0

7,0

14,5

Św iatow a produkcja

2,5

4,5

2,0

2,5

4,5

Produkty rolne

2,0

2,5

1,5

2,5

1,0

Surowce

1,5

3,5

1,5

-2,0

3,5

Prod. przetworzone

2,5

5,5

2,5

3,5

6,0

Św iatow y PKB

2,0

3,5

2,0

3,0

4,0

Najwięksi eksporterzy i importerzy

w 2001 roku (cz.1)

Tablica 1

Najwięksi eksporterzy i importerzy w 2001 roku

Miejsce

Eksporterzy

wartość

udział

Importerzy

wartość udział

w mld dol.

w handlu w %

w mld dol.

w handlu w %

1 Stany Zjednoc

730,8

11,9 Stany Zjednoc

1180,2

18,3

2 Niemcy

570,8

9,3 Niemcy

492,8

7,7

3 Japonia

403,5

6,6 Japonia

349,1

5,4

4 Francja

321,8

5,2 W. Bry tania

331,8

5,2

5 W. Bry tania

273,1

4,4 Francja

325,8

5,1

6 Chiny

266,2

4,3 Chiny

243,6

3,8

7 Kanada

259,9

4,2 Włochy

232,8

3,6

8 Włochy

241,1

3,9 Kanada

227,2

3,5

9 Holandia

229,5

3,7 Holandia

207,3

3,2

10 Hong Kong

191,1

3,1 Hong Kong, C

202,0

3,1

11 Belgia

179,7

2,9 Meksy k

176,2

2,7

12 Meksy k

158,5

2,6 Belgia

168,7

2,6

13 Korea Płd.

150,4

2,4 Korea Płd.

141,1

2,2

14 Tajwan

122,5

2,0 Hiszpania

142,7

2,2

15 Singapur

121,8

2,0 Singapur

116,0

1,8

Najwięksi eksporterzy i importerzy

w 2001 roku (cz. 2)

16 Hiszpania

109,7

1,8 Tajwan

107,3

1,7

17 Rosja

103,1

1,7 Szwajcaria

84,1

1,3

18 Malezja

87,8

1,4 Austria

74,7

1,2

19 Irlandia

82,8

1,3 Malezja

74,1

1,2

20 Szwajcaria

82,1

1,3 Australia

63,9

1,0

21 Szwecja

75,3

1,2 Szwecja

62,6

1,0

22 Austria

70,3

1,1 Tajlandia

62,1

1,0

23 Arabia Saud.

68,2

1,1 Brazy lia

58,3

0,9

24 Tajlandia

65,1

1,1 Rosja

53,9

0,8

25 Australia

63,4

1,0 Irlandia

50,7

0,8

26 Brazy lia

58,2

0,9 Polska

50,3

0,8

27 Norwegia

57,9

0,9 India

49,6

0,8

28 Indonezja

56,3

0,9 Dania

45,4

0,7

29 Dania

51,9

0,8

Zjedn. Emirat

41,7

0,6

30 India

43,6

0,7 Turcja

40,6

0,6

Najwięksi eksporterzy i importerzy

w 2001 roku (cz. 3)

31 Finlandia

42,9

0,7 Portugalia

38,0

0,6

32 Zjedn. Emirat

42,9

0,7 Rep. Czeska

36,5

0,6

33 Polska

36,1

0,6 Izrael

35,1

0,5

34 Rep. Czeska

33,4

0,5 Węgry 33,7

0,5

35 Filipiny

32,1

0,5 Norwegia

32,4

0,5

36 Turcja

31,2

0,5 Finlandia

32,0

0,5

37 Węgry 30,5

0,5

Filipiny

31,4

0,5

38 Płd. Af ry ka

29,3

0,5 Arabia Saud.

31,2

0,5

39 Izrael

29,0

0,5 Indonezja

31,0

0,5

40 Wenezuela

27,4

0,4 Płd. Af ry ka

28,4

0,4

41 Argenty na

26,7

0,4 Grecja

25,4

0,4

42 Iran

25,3

0,4 Argenty na

20,3

0,3

43 Portugalia

23,9

0,4 Wenezuela

18,0

0,3

44 Algeria

20,1

0,3 Iran

17,5

0,3

45 Nigeria

19,2

0,3 Chile

17,2

0,3

46 Chile

17,4

0,3 Ukraina

15,8

0,2

47 Ukraina

16,3

0,3 Wietnam

15,6

0,2

Powiązania
handlowe w
gospodarce
światowej

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

Exports in direction closed arrow
(Exports in direction open arrow)

South
Asia

Latin
America

Sub-Sahara
Africa

Middle
East &
North
Africa

Austral
Asia

North
America

East Asia
& Pacific

West
Europe

East Europe
& C. Asia

1 (2)

4 (5)

2 (3)

3 (3)

3 (4)

1 (1)

3 (4)

3 (3)

(1)

Intra-regional exports

Share of trade by region

12 %

8
6
4
2
0

1953

2000

1993

1973

Latin America
Asian NICs

China
Africa

Handel międzynarodowy

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

200

400

600

800

1000

1200

200

400

600

800

1000

1200

export value

imp

Netherlands

Japan

Germany

USA

Stosunek
eksportu
do
importu

Handel międzynarodowy

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

170

133

122

115

113

107

102

100

150

Singapore

Hong Kong

Malaysia

Bahrain

Luxem

bourg

Swaziland

Eq.

Guinea

Guyana

lta

eland

W szczególnych przypadkach wartość eksportu przewyższa PKB

Eksport i import jak procent dochodu

narodowego w 1994 roku

Stopień otwarcia handlowego

dużych gospodarek

Eksport import towarów i

usług w 1999 roku

200

400

600

800

1000

1200

200

400

600

800

1000

1200

export value

por

t v

Netherlands

Japan

Germany

USA

Dynamika i globalizacja

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

+ CAP

-8

1970

1980

1990

2000

Australia

Netherlands

CA jako % PKB

Wskaźnik akumulacji
wierzytelności w stosunku
do reszty świata

Dynamika globalizacji

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

100

200

300

400

500

1960

1970

1980

1990

2000

index (1960 = 100)

population

GDP

Światowy PKB rośnie szybciej niż ludność na świecie

Dynamika globalizacji

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

1960

1970

1980

1990

2000

wor

por

(

GDP

)

Światowy eksport rośnie szybciej niż PKB

GDP

2’000

1’000

200

100

1950 = 100.

Logarithmic scale

1929

‘32

‘38 ‘48

‘90 ‘95

‘80

‘70

‘60

Trade in goods

Trade in goods and GDP

Trade, GDP, FDI

1948

1997

1973

Growth in world goods exports

Trend in foreign direct investment (FDI)

Growth in world output (GDP)

10 %

8
6
4
2
0

+ 6%

+ 1.9%

x 16%

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron