ADMINISTRACJA



„działalność państwowa, która nie jest ustawodawstwem i

wymiarem sprawiedliwości” (definicja „wielkiej reszty”)



realizuje interes publiczny nie prywatny; w ramach

podziału na prawo publiczne i prywatne, należy do tego

pierwszego (podobnie jak prawo karne)



źródłosłów: od pojęcia: ministrare (łac.)= „służyć”

PRAWO ADMINISTRACYJNE:
prawo ustrojowe (np. ustawa o samorządzie gminnym,

powiatowym, wojewódzkim, ustawa o administracji rządowej

w województwie)
prawo materialne (np. prawo budowlane, prawo wodne;

prawo ochrony środowiska)
prawo procesowe /formalne/ (np. kodeks postępowania

administracyjnego,

ordynacja

podatkowa,

prawo

o

postępowaniu przed sądami administracyjnymi)

To kompleks norm prawnych odpowiadających na

pytanie: kto wykonuje administrację publiczną, kto

jest upoważniony do działania w zakresie prawa

administracyjnego , są to zatem normy:

-

określające strukturę (organizację) administracji

publicznej

-

dotyczące tworzenia i obsadzania organów i urzędów,

ich budowy wewnętrznej i wzajemnych powiązań

między nimi

-

określające

zasady

funkcjonowania

organów

administracji publicznej

Np..: Art. 11a ustawy o samorządzie gminnym:
1. Organami gminy są:
1) rada gminy,
2) wójt (burmistrz, prezydent miasta).

To normy odpowiadające na pytanie co robi

administracja, jaki jest przedmiot jej działania;

regulujące obowiązki i uprawnienia podmiotów

zewnętrznych względem administracji, powstające z

mocy samego prawa lub przez konkretyzację norm

(wydanie decyzji administracyjnej)

Np. Art. 15 ustawy o systemie oświaty /obowiązek

powstający z mocy samego prawa/

1. Nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia.
2. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem

roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym

dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum,

nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia.

Art. 28 ustawy - Prawo budowlane /uprawnienie

powstające przez wydanie decyzji/

Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie

ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę (…)

Odpowiada na pytanie jak działają organy administracji

publicznej (także sądy administracyjne) stosujące normy prawa

materialnego /gdy do zastosowania normy konieczne jest

działanie organu administracji publicznej – uprawnienie lub

obowiązek nie powstaje z mocy samego prawa/; normują

postępowanie administracyjne i chronią uczestników tego

postępowania, dając im formalne gwarancje i możliwości obrony

przed jednostronnym działaniem administracji publicznej.

Np.. Art. 127.
§ 1. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do

jednej instancji.

§ 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej

wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.

§ 3. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe

kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z

decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie

sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań

od decyzji.

Art. 128.
Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z

odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy

szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści odwołania.

•

ogromna liczba przepisów usytuowanych na
różnych szczeblach systemu źródeł prawa – od
ustaw po akty prawa miejscowego

•

bogactwo regulacji w przekroju merytorycznym –
do prawa administracyjnego należy np. prawo o
zmianie imion i nazwisk, prawo łowieckie, czy
prawo atomowe

•

duża częstotliwość wprowadzania zmian w
materii

regulowanej

przez

prawo

administracyjne,

wynikająca

ze

specyfiki

regulacji, ale też np. z czynników politycznych

Art. 7 Konstytucji RP
„Organy władzy publicznej działają na podstawie i w

granicach prawa” = każde działanie organów

administracji publicznej powinno mieć swoją

podstawę prawną

-

sądowa kontrola działalności administracji, czy

nadzór nad jej działaniem będzie odbywać się przede

wszystkim w oparciu o kryterium zgodności z

prawem (legalności)

-

administracja publiczna może (i powinna) robić

„tylko to, na co jej prawo pozwala”

-

w systemie prawa powinno być jasno określone „co

jest prawem” – czemu sprzyja koncepcja

zamkniętego systemu źródeł prawa



Urząd

– zorganizowany zespół osób związanych z organem

administracji publicznej i przydzielony mu do pomocy w realizacji

jego funkcji i zadań; struktura organizacyjna będąca aparatem

pomocniczym organu np. urząd gminy, urząd wojewódzki;



Organ administracji publicznej

– człowiek lub grupa ludzi,

wyodrębniony organizacyjnie, posiadający prawne umocowanie

(kompetencję) do działania w imieniu państwa przez stosowanie

norm prawa administracyjnego; np. wójt, wojewoda, minister

/często ustawodawca nieprawidłowo nazywa organ administracji

„urzędem” np. organ o nazwie „urząd skarbowy”/

Kompetencja organu

= prawo i obowiązek do korzystania z jakiejś

formy działania administracji np. do wydania decyzji

administracyjnej

Kompetencja organów administracji jest z zasady wyznaczana

ustawowo i należy do tzw. materii ustawowej, czyli do obszaru,

który nie może być regulowany aktami niższego rzędu;

Zakaz subdelegacji kompetencji = zasada, zgodnie z którą bez

specjalnego upoważnienia ustawowego kompetencja nie może być

przez organ przekazywana innemu organowi



państwowe i samorządowe np. minister i
sejmik województwa



nadrzędne i podrzędne (wyższego i niższego
szczebla); np. minister i wojewoda



Niższej (pierwszej) i wyższej (drugiej)
instancji ;np. wójt i SKO



Jednoosobowe i kolegialne; np. burmistrz i
rada gminy



Centralizacja – polega na hierarchicznym

podporządkowaniu organów innemu organowi lub

organom. Zależność ta ma aspekt służbowy

(obowiązek wykonywania poleceń służbowych), i

osobowy (uzależnienie obsady stanowisk od

decyzji organu nadrzędnego); występuje w

ramach administracji rządowej



Decentralizacja – zagwarantowana prawnie

względna samodzielność i niezależność jednych

organów administracji publicznej od innych,

pełniących jedynie nadzór weryfikacyjny (na

podstawie określonych kryteriów np. legalności)

nad działalnością organów zdecentralizowanych;

organami zdecentralizowanymi są organy

samorządowe

Administracja rządowa

Administracja samorządowa

CENTRALNA:



Rada Ministrów



Prezes Rady Ministrów („premier”)



Ministrowie



Przewodniczący określonych w ustawach
komitetów



KRRiTV



Rada Polityki Pieniężnej



Inne organy centralne podległe Radzie
Ministrów, Prezesowi Rady Ministrów lub
poszczególnym ministrom (np. Główny Geolog
Kraju, Urząd Patentowy, Prezes URE)

TERENOWA:

- wojewoda

- organy administracji terenowej zespolonej i

niezespolonej z wojewodą

(zespolona: np. wojewódzki konserwator zabytków;

niezespolona: np. Dowódcy okręgów wojskowych,

dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych,
dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki
wodnej)

Samorządowe Kolegia Odwoławcze

GMINA . POWIAT
WOJEWÓDZTWO
Organy stanowiące i kontrolne:
rada gminy . rada powiatu . sejmik

.

.województwa

Organy wykonawcze: .
wójt

. zarząd powiatu .zarząd

(burmistrz/ .

.województwa

prezydent . .
miasta) . .
Organy niezaliczone przez ustawę do organów
jednostek samorządu terytorialnego, ale będące
organami administracji publicznej o ważnych
kompetencjach:

starosta marszałek

województwa



To wyodrębniona terytorialnie grupa społeczna (związek publiczno-prawny), której
członkowstwo powstaje z mocy samego prawa, powołana do wykonywania zadań
administracji publicznej w sposób samodzielny i we właściwych formach;
administrację samorządową wykonują organy samorządu terytorialnego, ale ich
mocodawcą i źródłem jest wspólnota mieszkańców



Samorząd terytorialny jest podstawowym ogniwem zdecentralizowanej administracji
publicznej



jednostki samorządu terytorialnego są wyodrębnione wg zasadniczego
trójstopniowego podziału terytorialnego państwa na gminy, powiaty i województwa;
są niezależne od siebie, nie ma między nimi jakiejkolwiek hierarchii (np. organy
samorządu województwa nie stanowią wobec organów powiatu i gminy organów
nadzoru lub kontroli)



Jednostki samorządu terytorialnego podlegają nadzorowi sprawowanemu przez
administrację rządową, który ma charakter weryfikacyjny, którego kryteria i środki
są ściśle zdeterminowane ustawowo (względna samodzielność j.s.t.)



Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną;



samodzielność gminy podlega ochronie sądowej (np. możliwość skargi do sądu
administracyjnego na rozstrzygnięcia nadzorcze wojewody, możliwość występowania
do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności z
Konstytucją aktów normatywnych objętych zakresem ich działania)



Europejska Karta Samorządu Terytorialnego



Konstytucja



ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (pierwotnie: terytorialnym)



ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o
samorządzie gminnym



ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o
samorządzie powiatowym



ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o
samorządzie województwa

1)

zadania własne

2)

zadania zlecone z zakresu administracji rządowej

(przez ustawy lub w drodze porozumienia z

organami administracji rządowej)

Podstawowe różnice:

-

wykonanie zadań własnych wymaga wykorzystania

środków własnych, wykonanie zadań zleconych

następuje po zapewnieniu środków przez

administrację rządową

-

organem odwoławczym w sprawach załatwianych w

drodze decyzji administracyjnej, należących do

zadań własnych jednostek samorządu jest SKO, a w

sprawach należących do zadań zleconych – organ

administracji rządowej – najczęściej wojewoda



do zadań własnych gminy należy „zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty”



tworzenie, łączenie, znoszenie gmin, nadawanie gminie statusu miasta – odbywa się
w drodze rozporządzenia Rada Ministrów



organy:

- rada gminy – organ stanowiący i kontrolny kadencja 4 lata, obraduje na sesjach; jako

organ kolegialny działa w formie uchwał; kompetencje: m.in.: uchwalanie statutu
gminy, budżetu gminy, podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub
nieudzielenia wójtowi absolutorium; stanowienie o kierunkach działania wójta,
uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, podejmowanie
uchwał w sprawie nazw ulic, wznoszenia pomników itp.

- wójt/burmistrz/prezydent miasta – organ wykonawczy, kadencja 4 lata; zadania to

m.in.: przygotowywanie uchwał rady gminy, określanie sposobu ich wykonywania,
gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu [burmistrz jest
organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście
położonym na terytorium tej gminy. W miastach powyżej 100.000 mieszkańców
organem wykonawczym jest prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w których
do dnia wejścia w życie u.s.g. prezydent miasta był organem wykonawczo-
zarządzającym]; działa przy pomocy zastępców, jego aparatem pomocniczym jest
urząd gminy (miasta); może też upoważnić zastępców lub pracowników urzędu
gminy do wydawania decyzji administracyjnych w jego imieniu

Organy
– rada powiatu jako organ stanowiący i kontrolny
- zarząd powiatu – wybierany przez radę powiatu,

składa się z 3-5 osób, w tym: przewodniczącego

(starosty), wicestarostów oraz członków

- Starosta – nie jest nazwany przez u.s.p. organem

powiatu, kieruje bieżącymi sprawami powiatu i

reprezentuje go na zewnątrz, jest organem

administracji publicznej wydającym decyzji w

indywidualnych sprawach z zakresu administracji

publicznej; jego aparat pomocniczy stanowi

starostwo powiatowe; może upoważnić

wicestarostę, członków zarządu powiatu,

pracowników starostwa powiatowego do

wydawania decyzji w jego imieniu;



Organy samorządu województwa:

-

sejmik województwa – organ stanowiący i

kontrolny

-

zarząd województwa – organ wykonawczy,

składa się z 5 osób: przewodniczącego

(marszałka), wicemarszałka lub wicemarszałków

i członków;

-

marszałek województwa – nie jest nazwany

przez u.s.w. organem województwa, niemniej

kieruje bieżącymi sprawami województwa,

reprezentuje go na zewnątrz, posiada

kompetencje do wydawania decyzji

administracyjnych



gmina będąca miastem na prawach powiatu,
wykonująca zadania gminy i powiatu (np.
Kraków); funkcje organu wykonawczego pełni
wówczas prezydent miasta (który wykonuje
zadania wójta (burmistrza), starosty i
zarządu powiatu)

Jednostkami pomocniczymi gminy mogą być w

szczególności: sołectwa, dzielnice, osiedla



kryterium nadzoru: legalność (zgodność z
prawem)



organy nadzoru: Prezes Rady Ministrów i
wojewodowie, oraz regionalne izby
obrachunkowe



Np. rozstrzygnięcia nadzorcze wojewody
stwierdzające nieważność
uchwały/zarządzenia organu jednostki
samorządu terytorialnego sprzecznej z
prawem



Stosunek administracyjnoprawny – łączy ze sobą 2

nierównorzędne podmioty, z których jeden jest

organem administracji publicznej (OAP), a drugi –

podmiotem zewnętrznym względem administracji;

OAP dysponuje tzw. władztwem administracyjnym –

może władczo, jednostronnie decydować o treści

tego stosunku, niejednokrotnie wyposażony jest

również w możliwość stosowania przymusu względem

drugiej strony stosunku; stosunek ten jest co do

zasady osobisty, co oznacza, że niedopuszczalna jest

sukcesja

uprawnień

lub

obowiązków

administracyjnoprawnych będących treścią tego

stosunku i związanych z podmiotem zewnętrznym

(wyjątek: np. przeniesienie decyzji o pozwoleniu na

budowę w drodze decyzji organu architektoniczno-

budowlanego).



Interes prawny – interes oparty na normie prawnej, może wynikać zarówno z normy prawa
materialnego administracyjnego, jak i np. z normy prawa cywilnego; jego posiadanie uprawnia do
bycia stroną w postępowaniu administracyjnym = podmiotem uprawnionym do uczestniczenia w
postępowaniu administracyjnym (np. interes prawny oparty o prawo własności nieruchomości
uprawnia do bycia stroną w postępowaniu w sprawie o ustalenie warunków zabudowy dla
nieruchomości sąsiada)

„Art. 28 k.p.a. „Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo

kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek”

„Art. 28 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane: „Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę

są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w
obszarze oddziaływania obiektu”.



Interes faktyczny – interes oparty na subiektywnym przekonaniu podmiotu zewnętrznego, że
administracja powinna się względem niego jakoś zachować; jego ochrona w k.p.a. jest niewielka
(instytucja skarg i wniosków)

„Art. 227 k.p.a.„Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte

wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności
lub interesów skarżących, a także przewlekłe i biurokratyczne załatwianie spraw

Art. 237. § 1. Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki, nie

później jednak niż w ciągu miesiąca. (…)

§ 3. O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego”.



publiczne prawo podmiotowe – interes prawny wzbogacony roszczeniem do administracji,
skierowanym na realizację tego prawa; gdy podmiot zewnętrzny może domagać się od
administracji konkretnego działania, np. wydania decyzji określonej treści (np. prawo do
emerytury)



Kryterium władztwa:

- władcze (np. decyzja administracyjna)
- niewładcze (np. organizowanie pomocy dla

powodzian)

Prawne – nakierowane na wywołanie
skutku prawnego w postaci
nawiązania, zmiany lub rozwiązania
stosunku administracyjnoprawnego

Faktyczne – nie nastawione na
wywołanie wskazanych obok
skutków prawnych

1) Działania polegające na:
a) stanowieniu prawa (wydawanie

rozporządzeń, aktów prawa
miejscowego)

b) stosowaniu prawa:
- wewnętrzne (okólniki, polecenia
służbowe itp..)
- zewnętrzne (w szczególności: akt

administracyjny (decyzja); tzw.
akty bezpośrednio-zobowiązujące
(np. znak drogowy); milczenie
administracji (np. milczące
przyjęcie zgłoszenia robót
budowlanych) itp..

1) Działania społeczno-

organizatorskie, niepoparte
żadnym przymusem państwowym
(np. punkty informacji
europejskiej)

2) Działania materialno-techniczne

(prowadzenie rejestrów,
zakładanie akt sprawy)

3) Zaświadczenia (wydawanie

zaświadczeń reguluje k.p.a.)

Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych i teorią prawa administracyjnego: decyzją jest każde

władcze jednostronne oświadczenie woli organu administracyjnego, konkretyzujące uprawnienia lub
obowiązki podmiotu zewnętrznego; zatem jest to akt organu administracji publicznej charakteryzujący się
4 przymiotnikami: zewnętrzny (dotyczy podmiotu zewnętrznego względem administracji), indywidualny
(podmiot ten winien być indywidualnie oznaczony), konkretny (dotyczy konkretnej sytuacji, konkretnych
uprawnień lub obowiązków tego podmiotu) i jednostronny (organ sam, władczo decyduje o uprawnieniach
lub obowiązkach tego podmiotu)

Nawet jeśli organ lub ustawodawca nie nazwie czegoś decyzją, a spełnia ona powyższe wymogi – doktryna i

orzecznictwo przyjmuje, że „materialnie” jest to decyzja (od której np. strona może się odwołać).

Domniemanie formy decyzji – koncepcja stworzona przez prof. B. Adamiak, zgodnie z którą w razie

wątpliwości, jaką formę działania zastosować – należy wybrać formę decyzji; koncepcja nie w pełni
akceptowana przez doktrynę

Tryb wydania decyzji reguluje kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.)
„Definicja” wg kpa – decyzje materialne i procesowe
Art. 104 k.p.a.
„§ 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu

stanowią inaczej.

§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w

danej instancji”.

Przykładem decyzji procesowej która nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty – lecz „w inny sposób kończy

sprawę w danej instancji (nie tworzy nowego stosunku administracyjnoprawnego) jest decyzja
umarzająca postępowanie:

Art. 105. § 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji

publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

Art. 107.
§ 1. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie

strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne,
pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska
oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do
której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu
administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa
lub skargi.

§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.
§ 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ

uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym
dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie
podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

§ 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy

to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek
odwołania.

Art. 112. Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi

do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.

Przykład „innego (dodatkowego) składnika decyzji”: termin
Art. 127. 1. Pozwolenie wodnoprawne wydaje się, w drodze decyzji, na czas określony.
2. Pozwolenie wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód wydaje się na okres nie dłuższy niż 20

lat.

3. Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wydaje się na okres nie

dłuższy niż 10 lat.



Zobowiązujące i uprawniające



Zależne i niezależne od woli adresata



Konstytutywne (tworzące nowy stan prawny) i

deklaratoryjne (potwierdzające stan prawny

istniejący wcześniej, wywołują skutek ex tunc=

od „wtedy”, dopiero po wydaniu takiej decyzji

można wywodzić z tego stanu prawnego skutki

prawne (np. decyzja o stwierdzeniu nieważności

innej decyzji – por. art. 156 kpa)



związane (ściśle zdeterminowane przez

podstawę prawną – organ nie ma miejsca na

żaden „luz decyzyjny”) i uznaniowe

(„swobodne”)

Stan faktyczny

Stan prawny

dowodzenie

wykładnia

(intepretacja)

ustalenie stanu faktycznego ustalenie stanu prawnego

subsumcja

(zestawienie z sobą stanu faktycznego ze stanem prawnym)

uznanie administracyjne

(jeśli przepis je wprowadza)

decyzja

= możliwość wyboru konsekwencji prawnych, z których każda będzie zgodna z prawem; wprowadzane

w celu uelastycznienia działań administracji, dostosowania ich do konkretnych uwarunkowań stanu
faktycznego, celów przyjętej polityki itp.; przy decyzjach uznaniowych podkreśla się wagę
należytego uzasadnienia decyzji; decyzja uznaniowa nie powinna być dowolna, jej wydanie winna
poprzedzać rzetelna interpretacja przepisów prawa i prawidłowa ocena stanu faktycznego sprawy;
przepisy prawa mówiące o uznaniu posługują się zazwyczaj zwrotem

„może”, „dopuszcza się”,

np.:

Art. 32 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:
Art. 41. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających

kryterium dochodowe może być przyznany:

1) specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego
osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;

2) zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości
kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

ordynacja podatkowa
Art. 67a. § 1. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach

uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub

odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a;

3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę

prolongacyjną.

Decyzja jest ostateczna, gdy nie służy od niej odwołanie w

administracyjnym toku instancji (lub wniosek o ponowne

rozpatrzenie sprawy – por. art. 16 k.p.a.):

1)

Decyzja organu I instancji po bezskutecznym upływie

terminu do wniesienia odwołania lub gdy prawo nie

przewiduje w ogóle odwołania od danej decyzji

(wyjątkowo)

2)

Decyzja organu II instancji

Zasada trwałości w czasie decyzji ostatecznych – wskazuje,

że decyzja ostateczna może być wzruszona wyłącznie w

trybie i na zasadach określonych w k.p.a. (co wynika z

treści art. 16 i 163 k.p.a.)

Decyzja jest prawomocna (materialnie), gdy sąd

administracyjny oddalił skargę na tę decyzję,

potwierdzając tym samym jej zgodność z prawem

Teoria ekwiwalencji wad – zakłada, że każda decyzja wadliwa powinna

być wyeliminowana z obrotu prawnego; nie dokonuje podziału wad

Teoria gradacji wad – zakłada, że skutki wadliwości decyzji mogą i

powinny być różne w zależności od stopnia wady

Wg teorii gradacji wad, wady dzielimy na istotne i nieistotne.
Wady istotne to takie, które mają wpływ na obowiązywanie decyzji

(powodują jej uchylenie, zmianę, stwierdzenie nieważności).

Wady nieistotne to takie, które nie mają wpływu na obowiązywanie

decyzji.

Od pojęcia wadliwości aktu należy odróżnić akty nie istniejące

(NIEAKTY, akty pozorne). Jeśli w decyzji:

1)

brak podpisu organu administracji publicznej

2)

brak oznaczenia strony (brak skierowania decyzji do jakiegokolwiek
podmiotu)

3)

brak oznaczenia organu administracji publicznej

4)

brak rozstrzygnięcia

5)

- to należy uznać że de facto decyzji nie ma, decyzja nie istnieje

Wady uzasadniające stwierdzenie nieważności decyzji – art. 156 k.p.a.:
art. 156 § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości [przepis mówi, że powinien wydać decyzję wojewoda, a

wydał ją wójt],

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa [nie ma przepisu, wydanie decyzji

całkowicie sprzecznej z brzmieniem przepisu],

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną [tzw. res iudicata, orzekanie 2 razy w tej

samej sprawie],

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie [decyzję skierowano do Kowalskiego zamiast do

Nowaka, do poprzedniego właściciela, który sprzedał nieruchomość, do osoby nieżyjącej],

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały [nakaz rozbiórki budynku który uległ

zawaleniu, zezwolenie na prowadzenie dyskoteki pod warunkiem zapewnienia spokoju i porządku publicznego
wokół lokalu, decyzja pozwalająca i odmawiająca pozwolenia na budowę],

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą [np. nakazuje zabicie sąsiada],
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa [gdy przepis szczególny mówi, że decyzja z nim sprzeczna

jest nieważna – np. art. 111 ustawy – Prawo ochrony środowiska „Decyzja wydana z naruszeniem przepisów
dotyczących ochrony środowiska jest nieważna”].

Koncepcja bezwzględnej nieważności - zakłada że akt dotknięty wadą nieważności nie obowiązuje, nie jest ważny,

adresat może odmówić jego wykonania

Koncepcja unieważnialności aktu (którą przyjmuje k.p.a. – zakłada, że na fakt nieważności decyzji można powoływać

się dopiero po wydaniu decyzji o stwierdzeniu nieważności

Zgodnie z orzecznictwem NSA możliwe jest stw. nieważności decyzji w części – np. w której skierowano decyzję do

podmiotu nie będącego stroną (jeśli adresatem tej decyzji były też inne osoby)

art. 145 § 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe [np.

podrobiono dokument mający istotne znaczenie dla sprawy],

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa [np. korupcji ale też: oświadczenie o prawie do dysponowania

terenem na cele budowlane było złożone przez osobę zeznającą nieprawdę],

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu (…),
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, [nie powiadamianie strony o czynnościach

procesowych, też: gdy nie powiadomiono pełnomocnika, którego strona ustanowiła; strona nie brała udziału z
uwagi na okoliczności trudne do przezwyciężenia, nawet bez winy organu]

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania

decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję [nie może to być nowa wykładnia przepisów prawa],

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu [np. wydano decyzję o

warunkach zabudowy w terenie objętym ochroną konserwatorską bez uzyskania stanowiska Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków],

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy

wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub

zmienione. (…) [pozwolenie na budowę wydano w oparciu o decyzję wz która została uchylona przez sąd
administracyjny]

Art. 145 a § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o

niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego
została wydana decyzja (…)”.

= Art. 7 kpa W toku postępowania organy administracji publicznej

stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron

podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego

wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając

na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Art. 107 § 3 kpa Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w

szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ

uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł,

oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił

wiarygodności i mocy dowodowej (…)

Art. 77. § 1 kpa Organ administracji publicznej jest obowiązany w

sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

(…)

Z TEJ ZASADY WYNIKA m.in. OBOWIĄZEK

USTOSUNKOWANIA SIĘ DO ZASTRZEŻEŃ I

UWAG STRON ZGŁOSZONYCH W

TOKU POSTĘPOWANIA

Terminy załatwiania spraw wg kpa:
1) proste – niezwłocznie
2) trudniejsze, wydawane w postępowaniu odwoławczym - 1 miesiąc
3) szczególnie skomplikowane – 2 miesiące
UWAGA: Gdy organ widzi, że nie załatwi sprawy w terminie – istnieje OBOWIĄZEK POWIADOMIENIA STRON O

TYM FAKCIE, PODAJĄC PRZYCZYNY ZWŁOKI I PODAJĄC NOWY TERMIN (KONKRETNY!)

NA NIEZAŁATWIENIE SPRAWY W TERMINIE PRZYSŁUGUJE ZAŻALENIE DO ORGANU II INSTANCJI

Art. 35. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez

stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z

urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi

rozporządza ten organ.

§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a

sprawy szczególnie skomplikowanej

- nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu

miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

§ 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa

dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z

winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 36. § 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej

obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z

przyczyn niezależnych od organu.

Art. 37. § 1. Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 stronie (…)służy

zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia.

§ 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz

zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także

podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. (…)

=„STRONA W POSTĘPOWANIU

ADMINISTRACYJNYM NIE MUSI ZNAĆ PRAWA”

Art. 9. Organy administracji publicznej są

obowiązane do należytego i wyczerpującego

informowania stron o okolicznościach

faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ

na ustalenie ich praw i obowiązków będących

przedmiotem postępowania administracyjnego.

Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby

uczestniczące w postępowaniu nie poniosły

szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym

celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i

wskazówek.

Organy administracji publicznej powinny przestrzegać z urzędu

swojej właściwości (art. 19) – co oznacza m.in. że jeżeli organ

administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest

niewłaściwy w sprawie, powinien to podanie niezwłocznie

przekazać do organu właściwego

„

Art. 65. § 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego

podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie

przekazuje je do organu właściwego, zawiadamiając

jednocześnie o tym wnoszącego podanie. Zawiadomienie o

przekazaniu powinno zawierać uzasadnienie. § 2. Podanie

wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego

terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu”

[jeśli np. strona wnosi podanie o nadanie patentu na wynalazek do wójta zamiast do

Urzędu Patentowego – wójt winien je przekazać organowi właściwemu]

(Szczegółowe regulacje dotyczące właściwości organów, reguły postępowania z

podaniami wniesionymi do niewłaściwych organów, a także zasady rozstrzygania

sporów o właściwość określają art. 19-23 oraz 65-66 kpa)

Art. 28 k.p.a. „Stroną jest każdy, czyjego interesu

prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie

albo kto żąda czynności organu ze względu na

swój interes prawny lub obowiązek”

STRONĄ JEST TEN, KTO POSIADA INTERES PRAWNY

Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a

gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki

organizacyjne i organizacje społeczne - również

jednostki nie posiadające osobowości prawnej.

Stronami nie mogą być tzw. ułomne osoby prawne (np.

spółka cywilna), chyba że przepisy szczególne dają

im taki status

Nie może być to osoba prawna – pełnomocnikiem strony w

postępowaniu administracyjnym może być wyłącznie osoba

fizyczna; pełnomocnikiem nie musi być adwokat czy radca

prawny

Pełnomocnik ma obowiązek dołączenia do akt sprawy oryginału lub

urzędowo poświadczonej kopii pełnomocnictwa

(przedłożenie do akt sprawy pełnomocnictwa/jego kopii, podlega

opłacie skarbowej – 17 zł; przedłożenie określonych

pełnomocnictw jest zwolnione z tej opłaty]

Gdy strona działa przez pełnomocnika

– NALEŻY ZAWIADAMIAĆ GO ZAMIAST/

EW. OBOK STRONY; PEŁNOMOCNIK

JEST „WAŻNIEJSZY” NIŻ STRONA!

Uwaga: spółki prawa handlowego mogą działać za pośrednictwem

PROKURENTA

(prokura to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę podlegającemu

obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców (KRS), obejmuje umocowanie do czynności

związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie

(prokura łączna). Fakt ustanowienia prokurenta jest uwidaczniany w Krajowym Rejestrze

Sądowym.

Art. 31.
§ 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby

występować z żądaniem:

1) wszczęcia postępowania,
2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,
jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy

przemawia za tym interes społeczny.

§ 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej

za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o

dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie

o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w

postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie. [na postanowienie o

dopuszczeniu zażalenie nie służy!]

§ 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony [=

ma te same uprawnienia co strona, może np. odwołać się od decyzji]

§ 4 Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie

dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli

uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze

względu na swoje cele statutowe i gdy przemawia za tym interes

społeczny

JAK:
Organ administracji publicznej doręcza pisma:

1)

za pokwitowaniem przez pocztę [CZYLI ZA TZW. ZWROTNYM POTWIERDZENIEM ODBIORU]

2)

przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.

3) Art. 39

1

. § 1. Doręczenie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu

przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz.
1204, z późn. zm.), jeżeli strona lub inny uczestnik postępowania: 1) wystąpił do organu administracji
publicznej o doręczenie albo 2) wyraził zgodę na doręczenie mu pism za pomocą tych środków.
KOMU:
Pisma doręcza się stronie, a jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.
GDZIE:
osobom fizycznym - w ich mieszkaniu lub miejscu pracy
Osobom prawnym (np. spółce akcyjnej) - w lokalu ich siedziby (która wynika w szczególności z KRS)
W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ

administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu.

W razie zaniedbania obowiązku, zgodnie z art. 41 kpa, doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma

skutek prawny.

NIEOBECNOŚĆ ADRESATA:
W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi,

sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma
sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce
pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

TZW. DORĘCZENIE ZASTĘPCZE – w przypadku doręczania pism przez pocztę:
W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany wyżej:
1) poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej
Zawiadomienie o pozostawieniu pisma [TZW. AWIZO] wraz z informacją o możliwości jego

odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w placówce

pocztowej, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe,

na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat

wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję

adresata.

W przypadku niepodjęcia przesyłki w ww. terminie, pozostawia się powtórne zawiadomienie o

możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty

pierwszego zawiadomienia.

Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu jego przechowywania w

placówce pocztowej [tj 14 dni], a pismo pozostawia się w aktach sprawy. [po jego zwrocie

przez pocztę]

FIKCJA PRAWNA DORĘCZENIA - ZAWIADOMIENIE W DRODZE OBWIESZCZENIA - Art. 49. – JEŻELI

PRZEPIS TAK STANOWI

(„Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej

przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego

ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź

doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia”).

Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest

pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie

uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło

[jeśli np. termin do wniesienia odwołania biegnie od

dnia doręczenia decyzji, a ono nastąpiło 10.12., to

termin do wniesienia odwołania minie 17.12.].

Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo

wolny od pracy [np. w niedzielę], za ostatni dzień

terminu uważa się najbliższy następny dzień

powszedni.

Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego

upływem pismo zostało (m.in.) nadane w polskiej

placówce pocztowej operatora publicznego [jeśli

nadamy pismo na poczcie o 23.59 17.12 w ww.

przykładzie]

TERMINY DZIELIMY NA:

1)

USTAWOWE, KTÓRYCH NIE MOŻNA PRZEDŁUŻAĆ I

SKRACAĆ – ALE MOŻNA JE PRZYWRÓCIĆ

2)

WYZNACZONE PRZEZ ORGAN, NP. DLA DOKONANIA

PRZEZ STRONĘ WYJAŚNIEŃ – KTÓRE MOŻNA NA

WNIOSEK STRONY PRZEDŁUŻAĆ LUB SKRACAĆ.

PRZESŁANKI PRZYWRÓCENIA TERMINU:

1)

wniosek złożony w terminie 7 dni od dnia ustania

przyczyny uchybienia terminu (np. 7 dni od

narodzin dziecka, końca ciężkiej choroby,

uwolnienia przez terrorystów)

2)

uprawdopodobnienie że uchybienie terminowi

nastąpiło bez winy wnioskodawcy

3)

dopełnienie czynności dla których zastrzeżony był

termin (np. uzupełnienie braków formalnych

wniosku)

- NASTĘPUJE Z URZĘDU LUB NA WNIOSEK
Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony (wówczas wszczęcie

postępowania następuje w dniu doręczenia podania organowi), np. postępowanie w
sprawie zmiany nazwiska, lub z urzędu – np. postępowanie w sprawie nałożenia podatku od
nieruchomości.

- BRAKI FORMALNE PODANIA
1) BRAK ADRESU

POZOSTAWIENIE BEZ ROZPOZNANIA

(„Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustaleni tego adresu na

podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania”)

2) INNE BRAKI FORMALNE (BRAK DOKUMENTÓW, KTÓRE SĄ WYMAGANE ZGODNIE Z PRZEPISAMI

SZCZEGÓLNYMI, JAK NP. BRAK PROJEKTU BUDOWLANEGO PRZY WNIOSKU O POZWOLENIE NA
BUDOWĘ; BRAK UISZCZONEJ OPŁATY SKARBOWEJ, BRAK PEŁNOMOCNICTWA GDY PODANIE
SKŁADA PEŁNOMOCNIK; BRAK KRS GDY PODANIE SKŁADA SPÓŁKA PRAWA HANDLOWEGO,
BRAK PODPISU SKŁADAJĄCEGO PODANIE, ITP. PODANIE MA TEŻ BRAKI FORMALNE GDY JEST
NIEJASNE, ZAWIERA ŻĄDANIE, KTÓRE BUDZI WĄTPLIWOŚCI CO DO INTENCJI
WNIOSKUJĄCEGO)

WEZWANIE Z RYGOREM POZOSTAWIENIA BEZ ROZPOZNANIA PO 7

DNIACH

(„Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy

wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że
nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania”).

- TERMINU 7-DNIOWEGO DO UZUPEŁNIENIA BRAKÓW

FORMALNYCH ORGAN NIE MOŻE „PRZEDŁUŻYĆ”,
MOŻNA CO NAJWYŻEJ WNOSIĆ DO ORGANU O
PRZYWRÓCENIE TERMINU DO UZUPEŁNIENIA BRAKÓW

-

POZOSTAWIENIE BEZ ROZPOZNANIA – NIE WYMAGA
SZCZEGÓLNEJ FORMY, ZGODNIE Z ORZECZNICTWEM
NALEŻY

JEDNAK

ZAWIADOMIĆ

STRONĘ

O

POZOSTAWIENIU

PODANIA

BEZ

ROZPOZNANIA

(„zawiadamia się, że podanie z dnia… pozostawione
zostało bez rozpoznania z uwagi na nieuzupełnienie w
terminie 7 dni następujących braków formalnych…)

- W SYTUACJI GDY ORGAN BEZPODSTAWNIE

POZOSTAWIA PODANIE BEZ ROZPOZNANIA – STRONA
MOŻE SIĘ JEDYNIE ŻALIĆ NA BEZCZYNNOŚĆ ORGANU

1)po wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej z kilku stron postępowania – należy

zawiadomić jego strony/pozostałe jego strony o wszczęciu postępowania; najlepiej wówczas
pouczyć je o prawie od czynnego udziału w postępowaniu

2) organ powinien w każdym stadium postępowania (przyjmuje się również, że nawet po jego

zakończeniu) umożliwić stronom przeglądanie akt sprawy i robienie z nich notatek i odpisów (w
tym: ksero); strona może żądać uwierzytelnienia odpisów z akt sprawy (zazwyczaj przez wbicie
pieczątki potwierdzającej „za zgodność z oryginałem”), to ostatnie podlega jednak opłacie
skarbowej.

UWAGA: prawo dostępu do akt nie powinno stać w sprzeczności z innymi przepisami, np.
prawem autorskim. Stąd np. odpis projektu budowlanego, stanowiącego element akt sprawy,
będzie mógł zostać udostępniony po uzyskaniu zgody autora

3) przeprowadzenie postępowania dowodowego, w tym, w razie potrzeby przesłuchanie stron,

powołanie biegłych itp. – TO NA ORGANIE A NIE NA STRONIE SPOCZYWA OBOWIĄZEK ZEBRANIA
MATERIAŁU DOWODOWEGO!

4) zebranie opinii i uzgodnień innych organów – gdy przepis tak stanowi (art. 106 kpa – o wystąpieniu

do innego organu należy powiadomić strony!)

5) rozprawa – gdy przepis tak stanowi
6) umożliwienie stronom wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji do zebranego materiału

dowodowego

UWAGA: JEŚLI W TOKU POSTĘPOWANIA ORGAN ZGODNIE Z PRZEPISAMI MA WYDAWAĆ POSTANOWIENIE,

TO ZAŻALENIE DO ORGANU II INSTANCJI NA TO ZAŻALENIE PRZYSŁUGUJE TYLKO JEŚLI
KPA/PRZEPIS SZCZEGÓLNY TAK STANOWI! (JEŚLI NA POSTANOWIENIE NIE PRZYSŁUGUJE
ZAŻALENIE – MOŻNA JE KWESTIONOWAĆ DOPIERO W ODWOŁANIU OD DECYZJI)

…………………..sądowa kontrola administracji: ………

wyrok NSA

skarga kasacyjna

(30 dni)

wyrok WSA

skarga (30 dni)

………………………administracyjny tok instancji:………

decyzja organu II instancji

odwołanie (14 dni)

decyzja organu I instancji



odwołanie – do organu wyższego stopnia, chyba

że ustawa stanowi inaczej)



wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – od

decyzji wydanej w pierwszej instancji przez

ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze

(bo nie ma w tym przypadku organu wyższego

stopnia)



Odwołanie wnosi się do organu II instancji za

pośrednictwem organu I instancji

Odwołanie nie wymaga szczególnej formy –

wystarczy że z odwołania wynika, że strona nie

jest zadowolona z wydanej decyzji (przepisy

szczególne mogą jednak zawierać pewne wymogi

co do formy odwołania) /por. art. 128 k.p.a./

Organ I instancji powinien w ciągu:

7 DNI

od dnia otrzymania odwołania:

1) ROZWAŻYĆ, CZY ODWOŁANIE ZASŁUGUJE W CAŁOŚCI

NA UWZGLĘDNIENIE (TZW. SAMOKONTROLA) -

wówczas:

- jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ

administracji publicznej, może wydać nową decyzję,

w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.

- jeśli odwołanie wniosła 1 ze stron, organ może wydać

ww. decyzję tylko gdy pozostałe strony wyrażą zgodę

na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem

odwołania.

2) PRZESŁAĆ ODWOŁANIE WRAZ Z AKTAMI SPRAWY do

organu II instancji



Organ odwoławczy NIE JEST ZWIĄZANY GRANICAMI ODWOŁANIA – ma własną

kompetencję do rozstrzygania sprawy, nie jest związany zarzutami strony

podniesionymi w odwołaniu.

ORGAN II INSTANCJI MOŻE:

UTRZYMAĆ W MOCY ZASKARŻONĄ DECYZJĘ

UCHYLIĆ ZASKARŻONĄ DECYZJĘ W CAŁOŚCI ALBO W CZĘŚCI

I W

TYM

ZAKRESIE ORZEC CO DO ISTOTY SPRAWY

BĄDŹ

UCHYLIĆ DECYZJĘ I UMORZYĆ

POSTĘPOWANIE

UMORZYĆ POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE (w razie

bezprzedmiotowości postępowania, cofnięcia odwołania)

ALBO

UCHYLIĆ ZASKARŻONĄ DECYZJĘ W CAŁOŚCI I PRZEKAZAĆ SPRAWĘ DO

PONOWNEGO ROZPATRZEN IA PRZEZ ORGAN i INSTANCJI, gdy decyzja ta

została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do

wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie.

Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy

wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

UWAGA:
CELEM SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO W POLSCE JEST
KONTROLA LEGALNOŚCI DZIAŁANIA ADMINISTRACJI A NIE
ZASTĘPOWANIE

ORGANÓW

ADMINISTRACJI

W

MERYTORYCZNYM

ROZSTRZYGANIU

SPRAW

ADMINISTRACYJNYCH; WSA/NSA NIE STANOWIĄ „KOLEJNEJ
INSTANCJI” W ADMINISTRACYJNYM TOKU INSTANCJI



Do 1 stycznia 2004 r. Naczelny Sąd

Administracyjny był jedynym szczeblem

sądownictwa administracyjnego



Od dnia 1 stycznia 2004 r. sądownictwo

administracyjne w Polsce jest

dwuinstancyjne:

1)

wojewódzkie sądy administracyjne (WSA) –

jako sądy I instancji

2)

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA)– jako

sąd II instancji

/Postawy prawne: ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych; ustawa z

dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; ustawa z dnia

30 sierpnia 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi/

sąd administracyjny (WSA ,NSA)

skarżący

uczestnicy

organ adm.publ.

na prawach strony

(który ma interes prawny (np.osoby które nie wniosły którego działanie lub
we wniesieniu skargi,

skargi, ale ich interesu bezczynność była

w szczególności adresat decyzji,

prawnego dotyczy wynik przedmiotem skargi

zainteresowany jej uchyleniem,

postępowania, np. inni

Też: prokurator, RPO )

adresaci decyzji)



M.in.:

-

Decyzje administracyjne – ostateczne, wobec

której wyczerpano środki zaskarżenia, tj.

złożono odwołanie, wniosek o ponowne

rozpatrzenie sprawy (chyba że skargę wnosi

prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich)

-

Postanowienia wydane w toku postępowania

administracyjnego, na które służy zażalenie (po

wyczerpaniu możliwości złożenia zażalenia)

-

Akty prawa miejscowego (np. miejscowy plan

zagospodarowania przestrzennego)

-

Akty nadzoru nad działalnością organów

jednostek samorządu terytorialnego

-

Bezczynność organów administracji



wnosi się w terminie

30 dni

od dnia doręczenia

decyzji skarżącemu



Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, który
wydał decyzję



Od dnia wniesienia skargi organ w terminie 30
dni ma obowiązek JEJ PRZEKAZANIA SĄDOWI
WRAZ Z AKTAMI SPRAWY i odpowiedzią na skargę



do dnia rozpoczęcia rozprawy sądowej organ
może w zakresie swojej właściwości, uwzględnić
skargę w całości (SAMOKONTROLA)



UWAGA: WNIESIENIE SKARGI CO DO ZASADY NIE
WSTRZYMUJE WYKONANIA DECYZJI!!!



CO DO ZASADY SĄD ORZEKA KASATORYJNIE = NIE

MERYTORYCZNIE

1.

ODRZUCENIE SKARGI - w drodze postanowienia

następuje z przyczyn formalnych, np. gdy skarga została

wniesiona po terminie, gdy nie uzupełniono w

wyznaczonym terminie braków skargi itp.

2.

ODDALENIE SKARGI – w formie wyroku; gdy sąd

stwierdza, że nie doszło do naruszenia prawa

uzasadniającego uchylenie/stwierdzenie nieważności

zaskarżonego aktu (akt jest prawidłowy)

3.

UWZGLĘDNIENIE SKARGI – w zależności od stopnia

wadliwości aktu/czynności jest to wyrok:

A) stwierdzający nieważność aktu (ew. stwierdzający

wydanie aktu z naruszeniem prawa gdy przepisy prawa

uniemożliwiają stwierdzenie nieważności aktu np. z

uwagi na upływ określonych terminów)

B) uchylający akt



Sąd administracyjny orzeka „w granicach sprawy

administracyjnej” i nie jest związany zarzutami

podniesionymi w skardze, co oznacza, że rozpatrując

skargę na decyzję, może uchylić też inne/wszystkie

decyzje wydane w danej sprawie, np.:

Wyrok wsa z dnia 7.01.2009 uchylający zaskarżoną decyzję z dnia

31.08.2008 r. oraz 3 wcześniejsze decyzje

Decyzja organu II instancji z dnia 31.08.2008 r. utrzymująca w mocy

decyzję organu I instancji

Decyzja organu I instancji z dnia 30.07.2008

Decyzja organu II instancji uchylająca i przekazująca sprawę do

ponownego rozpatrzenia z dnia 30.06.2008

Decyzja organu I instancji z dnia 1.01.2008.



Uchylenie (stwierdzenie nieważności) aktu
powoduje, że przestaje on obowiązywać –
sprawa musi być ponownie rozstrzygnięta
przez organ, który jednak jest związany
orzeczeniem sądu



Od orzeczeń wsa służy

skarga kasacyjna

do

NSA którą składa się w terminie 30 dni od
dnia doręczenia odpisu wyroku z
uzasadnieniem



NSA może odrzucić skargę kasacyjną (z
przyczyn formalnych), albo oddalić skargę
kasacyjną, a w razie uwzględnienia skargi –
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę
do ponownego rozpoznania WSA - co do
zasady orzeka zatem kasatoryjnie