Choroby mięśnia sercowego

Agnieszka Szypowska

Częstość występowania ?

Zapalenie mięśnia sercowego stanowi ok.

•

1%

•

30%

•

50%

przyczyn hospitalizacji dzieci

Etiologia – najczęstsza ?

•

Wirusy ?

•

Bakterie ?

•

Pierwotniaki ?

•

Grzyby ?

•

Pasożyty ?

Etiologia - czynniki nie infekcyjne

•

Reumatoidalne zapalenie stawów

•

Choroby z grupy kolagenoz (toczeń układowy)

•

Choroby autoimmunologiczne naczyń

•

Powikłanie po naświetlaniu śródpiersia

Etiologia - czynniki nie infekcyjne

•

Nadwrażliwość na leki: acetazolamid, amfoterycyna B, indometacyna,
sulfonamidy, metylodopa, hydrochlorotiazyd, karbamazepina

•

Efekt toksyczny: doksorubicyna, zydowudyna, alkohol, ołów

•

Zapalenie Fiedlera o nieznanej etiologii

Warianty przebiegu zms

•

subkliniczny

•

ostry

•

piorunujący

•

przewlekły

Objawy kliniczne – dzieci starsze

•

Złe samopoczucie,

•

Upośledzenie wydolności fizycznej

•

Bladość powłok,

•

Łatwość męczenia się i potliwość

•

Powiększenie sylwetki serca

•

Tachykardia,

•

Niemiarowa czynność serca

Objawy kliniczne – dzieci starsze

•

Ściszenie tonów serca,

•

Pojawia się szmer nad sercem

•

Ból w okolicy serca :

- typu osierdziowego (ostry, nasilający się przy głębokim oddychaniu),

- ból podobny do wieńcowego

•

Objawy niespecyficzne:

- ból brzucha,

- rozdrażnienie,

- epizody zblednięcia

Objawy kliniczne – młodsze dzieci

•

Prawidłowa temperatura ciała lub stany podgorączkowe z okresowymi zwyżkami
temperatury

•

Tachykardia od 120-200 uderzeń na min, rytm cwałowy

•

Ściszenie tonów serca

Objawy kliniczne – młodsze dzieci

•

Szmer nad koniuszkiem serca i w IV-V lewym międzyżebrzu wzdłuż mostka

•

Powiększenie sylwetki serca i wątroby

•

Duszność

•

Obrzęki i sinica – rzadziej

•

Przebieg piorunujący z narastającą niewydolnością krążenia

Badania laboratoryjne

- Może być podwyższony poziom:
•

OB,

•

leukocytoza

•

ASO,

•

CPK,

•

CK-MB,

•

LDH,

•

troponina T,

•

mukoproteina

- Zmiany w proteinogramie

,

Rozpoznanie

-

badanie radiologiczne

-

EKG

-

ECHO

-

Biopsja mięśnia sercowego

-

Techniki molekularne

Leczenie

•Unieruchomienie
•W razie podejrzenia etiologii bakteryjnej antybiotyki zgodnie z antybiogramem
•Stosuje się naparstnicę, diuretyki, inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę,
katecholaminy, leki antyarytmiczne, antykoagulanty
gamma- globuliny
immunosupresja- ?

Rokowanie

•

Zawsze bardzo poważne u noworodków i niemowląt

•

Umieralność ?

•

10 –20 %

•

50-70%

•

80-90%

Niewydolność serca

Kryteria rozpoznania (Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, 2008r.)
• Typowe objawy niewydolności serca w badaniu podmiotowym
(duszność w spoczynku lub podczas wysiłku, męczliwość,
znużenie, obrzęk wokół kostek)
• Typowe objawy niewydolności serca w badaniu fizykalnym
(tachykardia, tachypnoe, rzężenia nad płucami przesięk w opłucnej,
podwyższone ciśnienie w żyłach szyjnych, obrzęki obwodowe,
powiększenie wątroby)
• Obiektywne dane wskazujące na istnienie morfologicznych
i czynnościowych nieprawidłowości w sercu w spoczynku
(powiększenie serca, trzeci ton serca, szmery w sercu,
nieprawidłowości w badaniu echokardiograficznym, podwyższone
stężenie peptydu natriuretycznego)

Etiologia

- kardiomiopatie
- guzy serca
- wady serca wrodzone lub nabyte- przed i/lub po operacjach

kardiochirurgicznych

- zaburzenia rytmu serca (tachy- i brady- arytmie)
- rzadkie przyczyny (tamponada osierdzia, uraz mechaniczny, pierwotne

nadciśnienie płucne, pęknięcie tętniaka aorty, zator tętnicy płucnej, zawał)

Etiologia

NS w przebiegu innych schorzeń:

- posocznica
- IZW
- zapalenie mięśnia serca
- gorączka reumatyczna
- HIV
- zespłó serca hiperkinetycznego
- choroby metaboliczne
- zaburzenia funkcji tarczycy
- nadczynność nadnerczy
- nadciśnienie tętnicze

-

przewlekła niewydolność nerek

Etiologia

Inne: ciężkie niedotlenienie, zatrucie etanolem, zatrucie kokainą, metalami
ciężkimi, leki (beta- blokery, blokery kanału Ca, antyarytmiczne,
immunosupresyjne, antracykliny)

Objawy

Niespecyficzne:

- niepokój dziecka, trudności w karmieniu
- brak przyrostu masy ciała
- nadmierne pocenie się głowy
- słabo wyczuwalne tętno
- niskie ciśnienie tętnicze
- blada, marmurkowana skóra
- chłodne kończyny
- tachykardia
- głuche tony serca
- duszność, zmęczenie
- odruchowy kaszel
- skąpomocz, białkomocz
- zaburzenia rytmu serca

Ocena stopnia NS

NYHA- u dzieci starszych

Skala Ross- u noworodków i niemowląt

- 0 – 2 pkt- nie rozpoznajemy NS
- 3 – 6 pkt- objawy początkowe NS
- 7 – 9 pkt- miernie nasilona NS

-

10 – 12 pkt- ciężka NS

Objawy adaptacji krążenia

-

Tachykardia

-

Bladość

-

Zmniejszenie diurezy

-

Op

ó

ź

nienie rozwoju fizycznego

-

Nadmierna potliwość

LECZENIE: ACEinhibitory, beta- blokery, digoksyna, zmniejszenie obciążenia

następczego, dopamina, dieta

Ostra niewydolność krążenia

-

korygowanie parametr

ó

w rzutu serca:

obciążenie wstępne
obciążenie następcze
kurczliwość

-

leki:

diuretyki
inotropowo + (katecholaminy)
rozszerzające naczynia
tlenoterapia
oddech wspomagany
wyr

ó

wnywanie zaburzeń jonowych i metabolicznych

Specyfika populacji pediatrycznej

NS w pierwszych trzech miesiącach życia występuje częściej, niż w
pozostałych okresach

Im wcześniejsze objawy, tym gorsze rokowanie

Różne przyczyny i leczenie w zależności od wieku dziecka

Piśmiennictwo

Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, 2008r.

K. Kubicka. W. Kawalec Kardiologia Dziecięca, PZWL 2003r.

Standardy Medyczne Pediatria