1
Wykład 3
A.
Przedsi
ę
wzi
ę
cie informatyczne
w zarz
ą
dzaniu
B.
Systemowa analiza wymaga
ń
informacyjnych
C.
Proces specyfikacji wymaga
ń
D.
Sesje panelowe - workshop
Wykład 3
2
A
.
PRZEDSI
Ę
WZI
Ę
CIA INFORMATYCZNE
Warianty przedsi
ę
wzi
ęć
informatycznych
ze wzgl
ę
du na „produkt”
– pozyskanie powielarnego systemu
informatycznego,
– opracowanie indywidualnego systemu
informatycznego,
– zastosowanie nowych
ś
rodków
organizacyjnych i technologicznych.
Wykład 3
3
Eksploatacja nowego systemu
Eksploatacja systemu
Utrzymanie i rozwój
Przej
ś
cie na nowy system
Wdro
ż
enie systemu
Wdro
ż
enie
Weryfikacja systemu
Implementacja i dokumentacja
u
ż
ytkownika
Programowanie systemu
Budowa i dokumentacja
u
ż
ytkowa
Projekt
Projektowanie systemu
Projektowanie
Analiza
Modelowanie systemu
Analiza
Studium mo
ż
liwo
ś
ci
Formu
ł
owanie za
ł
o
ż
e
ń
systemowych
Strategia
Wg [AnPrStr]
[3]
wg [InfEkon]
[2]
Wg [SysAnal]
[1
]
[1]
Systems Analysis and Design, Kenneth E. Kendall, Julie E. Kendall, Prentice-Hall International, Inc.
[2]
Informatyka dla ekonomistów. Studium teoretyczne i praktyczne, praca zbiorowa pod redakcj
ą
Adama Nowickiego, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa-Wroc
ł
aw 1997
[3]
Roszkowski J., Analiza i projektowanie strukturalne, HELION, Gliwice 2004
Wykład 3
4
Etapy przedsi
ę
wzi
ę
cia informatycznego
7. Wdro
ż
enie,
u
ż
ytkowanie i
rozwój
systemu
2. Okre
ś
lenie potrzeb
informacyjnych
u
ż
ytkowników
1. Identyfikacja,
celów, problemów
i mo
ż
liwo
ś
ci
6. Testowanie i
szacowanie
systemu
5. Tworzenie i dokumentowanie
oprogramowania systemowego
4. Projektowanie
systemu
3. Analiza potrzeb
systemowych
Wykład 3
5
B.
ANALIZA WYMAGA
Ń
INFORMACYJNYCH
U
Ż
YTKOWNIKÓW SIZ
• wykonywana przez analityków systemowych
z my
ś
l
ą
o projektowaniu;
• ma na celu systematyczn
ą
analiz
ę
danych
wej
ś
ciowych, przepływu danych i informacji
wynikowych w kontek
ś
cie konkretnego
przedsi
ę
wzi
ę
cia (organizacji);
• jest zespołem uporz
ą
dkowanych działa
ń
podejmowanych w celu usprawnienia
funkcjonowania organizacji poprzez
wykorzystanie komputerowych systemów
informacyjnych (systemów informatycznych).
Wykład 3
6
UCZESTNICY PROCESU SYSTEMOWEJ
ANALIZY WYMAGA
Ń
ANALITYCY SYSTEMOWI dokonuj
ą
systematycznego oszacowania i oceny
funkcjonowania organizacji poprzez badanie
ź
ródeł i procesów przetwarzania danych
wej
ś
ciowych i informacji wynikowych, maj
ą
c na
celu poprawienie procesów organizacyjnych,
cz
ę
sto drog
ą
zastosowania w organizacji
systemu informatycznego
2
Wykład 3
7
KATEGORIE ANALITYKÓW:
• KONSULTANT - zatrudniony specjalnie dla
zidentyfikowania i rozwi
ą
zywania problemów zwi
ą
zanych
z system informacyjnym organizacji.
• WSPIERAJ
Ą
CY EKSPERT - zatrudniony w organizacji,
opracowuje profesjonaln
ą
ekspertyz
ę
np. dotycz
ą
c
ą
sprz
ę
tu komputerowego i oprogramowania oraz ich
wykorzystania w organizacji.
• KATALIZATOR ZMIAN - analityk zarówno wewn
ę
trzny
jak i zewn
ę
trzny wobec organizacji; uczestniczy w jakim
ś
stopniu w cyklu
ż
ycia przedsi
ę
wzi
ę
cia informatyzacji i
jest obecny w organizacji w pewnym przedziale czasu;
uzmysławia potrzeb
ę
zmian, opracowuje plan zmian i
współpracuje z innymi przy wprowadzaniu zmian.
Wykład 3
8
U
Ż
YTKOWNICY
U
Ż
YTKOWNICY – pracownicy/członkowie organizacji,
którzy komunikuj
ą
si
ę
z systemem informacyjnym z racji
funkcji pełnionych w organizacji.
PODZIAŁ U
Ż
YTKOWNIKÓW według sposobu
korzystania z wyj
ść
systemu:
• U
Ż
YTKOWNICY PIERWOTNI
wykorzystuj
ą
wyj
ś
cia systemu informacyjnego
bezpo
ś
rednio w realizacji zada
ń
organizacyjnych.
• U
Ż
YTKOWNICY WTÓRNI
wprowadzaj
ą
dane do systemu informacyjnego, ale nie
wykorzystuj
ą
bezpo
ś
rednio wyj
ść
z systemu do
wykonywania swoich zada
ń
organizacyjnych.
Wykład 3
9
INNE KRYTERIA PODZIAŁU
U
Ż
YTKOWNIKÓW:
• potrzeby zwi
ą
zane z monitorowaniem lub
zarz
ą
dzaniem,
• podej
ś
cie proaktywne lub reaktywne,
• zajmowany poziom administracyjny.
Wykład 3
10
Ź
RÓDŁA INFORMACJI W SYSTEMOWEJ
ANALIZIE WYMAGA
Ń
• strategie i plany rozwojowe organizacji,
• istniej
ą
cy obieg informacji,
• struktur
ę
organizacyjn
ą
– zakresy obowi
ą
zków,
odpowiedzialno
ś
ci itp.
• obowi
ą
zuj
ą
ce w organizacji procedury gospodarcze,
w tym zwi
ą
zane z procesem zapewnienia jako
ś
ci,
• obecny stan informatycznego wspomagania
zarz
ą
dzania,
• rozmowy (wywiady), ankiety i inne narz
ę
dzia
umo
ż
liwiaj
ą
ce uzyskanie informacji od
pracowników/u
ż
ytkowników.
Wykład 3
11
IDENTYFIKACJA
Opis
ANALIZA
Wnioski
SYNTEZA
System Informacyjny
Organizacji
Propozycje
J
ę
zyki werbalne
J
ę
zyki graficzne
J
ę
zyki mieszane
Analiza celów i problemów
Analiza krytycznych czynników sukcesu (CSF)
Analiza wpływu technologii
Planowanie strategii informacyjnej
Analiza dokumentacji
Wywiady
Ankiety
Badanie
Wykład 3
12
POTRZEBY/
WYMAGANIA
Po co?
Co?
Co?
Gdzie?
Kiedy?
Jak?
Organizacja
Cele
Funkcje
Materialne Informacyjne
Informacje
osi
ą
gane przez
realizowane przez
3
Wykład 3
13
ZAKRES SYSTEMOWEJ ANALIZY
WYMAGA
Ń
• Identyfikacja celów organizacji i problemów w jej
funkcjonowaniu. (ETAP KRYTYCZNY)
• Analiza wymaga
ń
informacyjnych organizacji jako
cało
ś
ci i jej elementów. (ETAP ZASADNICZY)
• Modelowanie organizacji z punktu widzenia procesów
przetwarzania informacji.
• Opracowanie alternatywnych propozycji systemu
informatycznego.
• Oszacowanie kosztów zaproponowanych wariantów i
przedstawienie przewidywanych korzy
ś
ci z ich
wdro
ż
enia.
Wykład 3
14
C.
PROCES SPECYFIKACJI WYMAGA
Ń
SYSTEMOWYCH
ETAPY
Identyfikacja zakresu systemu i
źródeł wymagań
Pozyskiwanie
Pozyskiwanie
Konsolidacja
i redakcja
Analiza zbiorcza
I.
II.
III.
IV.
Wykład 3
15
I. IDENTYFIKACJA ZAKRESU
SYSTEMU I
Ź
RÓDEŁ WYMAGA
Ń
1) USTALENIE ZAKRESU PROJEKTU
2) PRZYGOTOWANIE FAZY POZYSKIWANIA
WYMAGA
Ń
Wykład 3
16
USTALENIE ZAKRESU PROJEKTU
•
Zidentyfikowanie niezb
ę
dnych z punktu
widzenia biznesu cech systemu.
•
Zdefiniowanie projektów dotycz
ą
cych
modyfikacji istniej
ą
cych systemów i
rozwoju nowych.
•
Ustalenie wzgl
ę
dnych priorytetów tych
projektów.
•
Zidentyfikowanie celów biznesowych dla
ka
ż
dego projektu i ka
ż
dego systemu.
Wykład 3
17
USTALENIE ZAKRESU PROJEKTU
cd.
• Okre
ś
lenie harmonogramu i bud
ż
etu
osi
ą
gania celów biznesowych
• Zidentyfikowanie wy
ż
szych warstw
zarz
ą
dzaj
ą
cych, które b
ę
d
ą
odpowiedzialne za system i które powinny
wspiera
ć
projekt,
• Zdefiniowanie zakresu w terminach
funkcji, które maj
ą
by
ć
realizowane przez
system.
Wykład 3
18
PRZYGOTOWANIE FAZY
POZYSKIWANIA WYMAGA
Ń
•
Uzgodnienie celu systemu,
•
Bud
ż
et i harmonogramowanie prac,
•
Zabezpieczenie (security) i bezpiecze
ń
stwo
(safety),
•
Punkty widzenia udziałowców przedsi
ę
wzi
ę
cia
informatycznego: u
ż
ytkowników i innych,
którzy mog
ą
formułowa
ć
wymagania.
4
Wykład 3
19
UDZIAŁOWCY PRZEDSI
Ę
WZI
Ę
CIA
INFORMATYCZNEGO
:
– Wła
ś
ciciele systemu
– U
ż
ytkownicy systemu
– Kierownik zespołu realizuj
ą
cego
– Analitycy systemowi
– Projektanci systemowi
– Programi
ś
ci
– Specjali
ś
ci/konsultanci IT
oraz personel techniczny zespołu realizuj
ą
cego przedsi
ę
wzi
ę
cie
odpowiedzialny za sporz
ą
dzanie dokumentacji
Wykład 3
20
Studia wst
ę
pne
(1)
• U
ż
yteczne
ź
ródła informacji
raporty organizacyjne, instrukcje post
ę
powania,
zakresy obowi
ą
zków/kompetencji, dokumentacje
istniej
ą
cych systemów, procedury kontroli i oceny
itp.
• Stosowane
w przedsi
ę
wzi
ę
ciach „nowych jako
ś
ciowo”
(dziedzinowo) dla analityków
Wykład 3
21
Studia wst
ę
pne
(2)
Zalety:
• Pomagaj
ą
analitykom zrozumie
ć
organizacj
ę
przed
spotkaniem z lud
ź
mi w niej pracuj
ą
cymi.
• Pozwala analitykowi przygotowa
ć
zastosowanie innych
metod gromadzenia faktów.
• Dokumentacje istniej
ą
cych systemów mog
ą
dostarczy
ć
formalnie zdefiniowanych wymaga
ń
informacyjnych
WADY:
• Dokumenty zwykle nie odzwierciedlaj
ą
w pełni
rzeczywisto
ś
ci.
Wykład 3
22
D.
Sesje panelowe - workshop
• S
ą
wa
ż
n
ą
technik
ą
organizatorsk
ą
zapewniaj
ą
ca post
ę
p
w realizacji przedsi
ę
wzi
ę
cia informatycznego
• W pocz
ą
tkowej fazie przedsi
ę
wzi
ę
cia informatycznego
słu
żą
sformułowaniu realizowanej przez przedsi
ę
wzi
ę
cie
strategii informatyzacji
• W kolejnych etapach analityk musi spotyka
ć
si
ę
z
udziałowcami upewniaj
ą
c si
ę
co do słuszno
ś
ci swoich
spostrze
ż
e
ń
i wniosków, które powinien sformułowa
ć
w
raporcie ko
ń
cowym
• Na etapie projektowania systemu spotkania maj
ą
na celu
doprowadzenie do konkluzji co do zbioru wymaga
ń
,
wyboru wariantów projektowych ich realizacji itp.
Wykład 3
23
Joint Application Development
–
Interakcyjne Tworzenie Aplikacji
• Równie
ż
znane jako Joint Application Design
(JAD).
• Technika JAD opracowana i sponsorowana
przez IBM w latach 90-tych.
• Po raz pierwszy skutecznie zastosowana w
Kanadzie
Wykład 3
24
JAD Zasady
• Aktywno
ść
grupowa
– wywiady indywidualne i
grupowe zostały zast
ą
pione sesjami (workshop)
•
Ś
rodki wizualne
– od tablic pogl
ą
dowych do
interaktywnych ekranów prezentacyjnych.
• Zorganizowany, racjonalny proces
– adaptuj
ą
cy
ró
ż
norodne techniki: burza mózgów, analiza top-down
itp.
• Podej
ś
cie dokumentacyjne
– ka
ż
da z sesji ko
ń
czy si
ę
sporz
ą
dzeniem dokumentu, który w postaci łatwiejszej
do zrozumienia przedstawia wszystkie uzgodnienia
poczynione podczas jej trwania
(WYSI/WYG)
.
5
Wykład 3
25
Joint Requirements Planning (JRP)
• „Technika-córka” JAD
• Bardziej popularna na etapie analizy
systemu/wymaga
ń
w trakcie realizacji
projektu/przedsi
ę
wzi
ę
cia
Wykład 3
26
• Lider sesji (animator) – okre
ś
la poziom i
kierunek dyskusji; kieruje dynamik
ą
grupy;
potrzebuje doskonałych umiej
ę
tno
ś
ci
interpersonalnych.
• Analityk – odpowiedzialny za dokumenty
sesji; równie
ż
uczestniczy w dyskusji; zwykle
do
ś
wiadczony w zakresie analizy systemowej.
• Wła
ś
ciciel (sponsor) – finansuj
ą
cy
przedsi
ę
wzi
ę
cie i zatrudniaj
ą
cy personel,
przedstawiciel najwy
ż
szego szczebla
zarz
ą
dzania; prezentuje strategiczny punkt
widzenia.
Uczestnicy JRP
(1)
Wykład 3
27
Uczestnicy JRP
(2)
• Przedstawiciel (-ciele) u
ż
ytkowników –
najwa
ż
niejsi – na nich koncentruje si
ę
sesja;
wraz z innymi diagnozuje potrzeby
organizacyjne i formułuje wymagania
systemowe.
• Eksperci/konsultanci IT.
• Specjali
ś
ci – dostarczaj
ą
wiedzy na konkretne
tematy (dziedziny funkcjonalne) z obszaru
podstawowej działalno
ś
ci bie
żą
cej.
Wykład 3
28
Przygotowanie sesji
• Okre
ś
lenie celów sesji - prezentacja,
rozwi
ą
zanie problemu, rozstrzygni
ę
cie konfliktu,
analiza post
ę
pu prac, gromadzenie i ł
ą
czenie
faktów, szkolenie, planowanie itp.
• Opracowanie harmonogramu oraz
zapewnienie odpowiedniego wyposa
ż
enia
• Przygotowanie porz
ą
dku sesji – i odpowiednio
wczesne poinformowanie uczestników
Wykład 3
29
Przeprowadzanie sesji
• Prowadzenie sesji – mo
ż
na w zale
ż
no
ś
ci od
celu sesji realizowa
ć
w sposób bardziej lub
mniej strukturalny; nale
ż
y utrzymywa
ć
re
ż
im
czasowy i zaplanowany porz
ą
dek sesji.
• Rezultatem ko
ń
cowym sesji musi by
ć
pisemne
podsumowanie przekazane uczestnikom sesji.
• Powinny by
ć
konsekwentnie stosowane
formalne zasady dokonywania prezentacji
(oraz ich przygotowywania), dyskusji nad
przebiegiem prac projektowych,
przeprowadzania burzy mózgów itp.
Wykład 3
30
Korzy
ś
ci z JRP
(1)
• Wzrost poczucia partnerstwa w
przedsi
ę
wzi
ę
ciu mi
ę
dzy sfer
ą
biznesow
ą
i i
ekspertami ds. oprogramowania
• Umo
ż
liwia stronie biznesowej identyfikacj
ę
i
zdefiniowanie potrzeb w sferze oprogramowania
• Skraca czas projektowania i implementacji
systemu poprzez jasne sformułowanie
wymaga
ń
ju
ż
od samego pocz
ą
tku.
• Ułatwia decyzje co do architektury i
platformy realizacji systemu
6
Wykład 3
31
Korzy
ś
ci JRP
(2)
• Obni
ż
enie kosztów realizacji i pó
ź
niejszej
eksploatacji przez rozstrzyganie istotnych kwestii na
wczesnych etapach realizacji przedsi
ę
wzi
ę
cia.
• Podwy
ż
szenie jako
ś
ci rozwi
ą
za
ń
projektowych
poprzez wykorzystanie/poł
ą
czenie pomysłów
udziałowców ro
ż
nych kategorii.
• Zwi
ę
kszenie wiedzy o systemie u u
ż
ytkowników
ko
ń
cowych i członków zespołu projektowego oraz ich
zadowolenia z efektów ko
ń
cowych.
Wykład 3
32
Zasady JRP
(1)
A.
Ś
cisłe przestrzegania zasad przyj
ę
tej
metodologii
•
Sesje JRP wykorzystuj
ą
podej
ś
cie top-down
•
Proces strukturalny zwykle przebiega w nast
ę
puj
ą
cych krokach:
1. Uzgodnienie i zatwierdzenie ogólnych wymaga
ń
– w tym
zakresu, celów i zamierze
ń
.
2. Skonstruowanie listy głównych procesów (działa
ń
) w ka
ż
dym
obszarze funkcjonalnym.
3. Opracowanie wst
ę
pnych schematów przedstawiaj
ą
cych modele
realizowanych procesów i wykorzystywanych obiektów
(logiczny model danych).
4. Identyfikacja potrzeb informacyjnych, których zaspokojenie
b
ę
dzie stanowiło wsparcie SI dla procesów b
ę
d
ą
cych baz
ą
logicznego modelu danych
(3)
.
Wykład 3
33
B.
Przygotowanie jest spraw
ą
kluczow
ą
!
• Prowadz
ą
cy sesj
ę
typuje uczestników ka
ż
dej z sesji JRP
(workshop).
• Terminy sesji s
ą
harmonogramowane z wyprzedzeniem i
uzgadniane – ka
ż
dy z uczestników mo
ż
e uwzgl
ę
dni
ć
je
w swoich planach ( i vice versa).
• Prowadz
ą
cy sesj
ę
powinien przygotowa
ć
wst
ę
pne
opracowania, modele do inicjacji dyskusji i zach
ę
ca
ć
uczestników do przygotowania własnych.
Zasady JRP
(2)
Wykład 3
34
C.
Ka
ż
da sesja ma konkretnie zdefiniowane
cele.
• Gwarancj
ą
ich realizacji jest porz
ą
dek sesji
znany wszystkim jej uczestnikom.
• Szczególny nacisk jest poło
ż
ony na
zaanga
ż
owanie wszystkich uczestników i
ostateczne osi
ą
gniecie konsensusu.
D.
Sesje JRP s
ą
zorientowane na osi
ą
ganie
konkretnych rezultatów.
• Wszystkie informacje dostarczane przez
uczestników sesji s
ą
dokumentowane.
Zasady JRP
(3)
Wykład 3
35
Przewodnik prowadz
ą
cego sesj
ę
JRP
1. Nie zmienia
ć
zaplanowanego porz
ą
dku sesji pod
byle powodem
2. Trzyma
ć
si
ę
harmonogramu czasowego
3. Zapewni
ć
bie
żą
ce sporz
ą
dzanie notatek
4. Unika
ć
stosowania
ż
argonu technicznego
5. Stosowa
ć
zabiegi likwiduj
ą
ce konflikty
6. Pozwala
ć
na „twórczo wybuchowe” wypowiedzi
7. D
ąż
y
ć
do uzyskania konsensusu w ramach grupy
8. Zapewni
ć
mo
ż
liwo
ść
wypowiadania si
ę
wszystkim
uczestnikom
9. Dba
ć
o obecno
ść
wszystkich udziałowców