Własność –

własnościowe spółdzielcze prawo

do lokalu –

lokal mieszkalny

Własność (k.c.)
ĺ

Art. 140. W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia

społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z
rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego
prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z
rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

ĺ

Art. 143. (73) W granicach określonych przez społeczno-gospodarcze

przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad
i pod jego powierzchnią. Przepis ten nie uchybia przepisom
regulującym prawa do wód.

ĺ

Art. 144. Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu

swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały
korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę,
wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia
nieruchomości i stosunków miejscowych

Przeniesienie własności (k.c.)
ĺ

Art. 155. § 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa

zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości
oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

ĺ

Art. 157. § 1. Własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod

warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.

ĺ

§ 2. Jeżeli umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości

została zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, do przeniesienia
własności potrzebne jest dodatkowe porozumienie stron obejmujące ich
bezwarunkową zgodę na niezwłoczne przejście własności.

ĺ

Art. 158. Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości

powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy
przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego
uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości;
zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Art. 244. (117) § 1. Ograniczonymi prawami
rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw,
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz
hipoteka.
§ 2. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz
hipotekę regulują odrębne przepisy.

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu
mieszkalnego (u.s.m.)

Art. 9. 1. Przez umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego
prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zobowiązuje się oddać
członkowi lokal mieszkalny do używania, a członek zobowiązuje się
wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie
i w statucie spółdzielni.
2. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego może być
ustanowione w budynku stanowiącym własność lub współwłasność
spółdzielni.
3. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest
niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega
egzekucji.
4. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego powstaje z
chwilą zawarcia między członkiem a spółdzielnią umowy o
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu
mieszkalnego. Umowa powinna być zawarta pod rygorem
nieważności w formie pisemnej.

5. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego może
należeć do jednej osoby albo do małżonków.
6. Do ochrony spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu
mieszkalnego stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.
7. Wynajmowanie lub oddawanie w bezpłatne używanie przez członka
całego lub części lokalu mieszkalnego nie wymaga zgody spółdzielni,
chyba że byłoby to związane ze zmianą sposobu korzystania z lokalu
lub przeznaczenia lokalu bądź jego części. Jeżeli wynajęcie lub
oddanie w bezpłatne używanie miałoby wpływ na wysokość opłat na
rzecz spółdzielni, członek obowiązany jest do pisemnego
powiadomienia spółdzielni o tej czynności.
7.1. Umowy zawarte przez członka w sprawie korzystania z lokalu
mieszkalnego lub jego części wygasają najpóźniej z chwilą
wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu.
8. Jeżeli spółdzielnia, na mocy jednostronnej czynności prawnej,
ustanowiła dla siebie odrębną własność lokalu mieszkalnego,
przeniesienie własności lokalu mieszkalnego może nastąpić
wyłącznie na rzecz członka, któremu przysługuje spółdzielcze prawo
do tego lokalu.

Art. 11. 1. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa
oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale. W wypadku gdy przysługuje ono małżonkom,
wygaśnięcie prawa następuje z chwilą ustania członkostwa obojga małżonków.
1

1

.Spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu

mieszkalnego z następujących przyczyn:
1) jeżeli członek pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokal niezgodnie z jego przeznaczeniem lub
zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego
korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi
domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, lub
2) jeżeli członek jest w zwłoce z uiszczeniem opłat, o których mowa w art..4 ust.1, za 6 miesięcy.
1

2

.W wypadku gdy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przysługuje małżonkom, spółdzielnia

może podjąć uchwałę, o której mowa w ustępie 1

1

, wobec jednego albo obojga małżonków.

2. W przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia, z
zastrzeżeniem art.15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z
postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w
sposób określony w statucie oraz przez publikację w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają
członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o
ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych,
pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka
jest wpłata wartości rynkowej lokalu.
2

1

.W przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca

osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może
być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska id osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego
przez spółdzielnie zgodnie ze statutem.
3. Umowa spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, zawarta z innym członkiem przed wygaśnięciem prawa
do tego lokalu, jest nieważna.

Art. 12.1 Na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje
spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia
jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia
własności lokalu po dokonaniu przez niego:
1) spłaty przypadającej na ten lokal części kosztów budowy, o których
mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności odpowiedniej
części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami;
2) spłaty nominalnej kwoty umorzenia kredytu lub dotacji w części
przypadającej na jego lokal, o ile spółdzielnia skorzystała z pomocy
podlegającej odprowadzeniu do budżetu państwa uzyskanej ze
ś

rodków publicznych lub z innych środków;

4) spłaty zadłużenia z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

Art. 17

1

.

1. Przez umowę o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do

lokalu spółdzielnia zobowiązuje się oddać członkowi lokal do używania, a członek
zobowiązuje się wnieść wkład budowlany oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w
statucie spółdzielni.
2. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może być ustanowione w budynku
stanowiącym własność lub współwłasność spółdzielni.
3. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu powstaje z chwilą zawarcia między
członkiem a spółdzielnią umowy o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa
do lokalu. Umowa powinna być zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej.
4. Przed wygaśnięciem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zawarcie
umowy o ustanowienie tego prawa jest nieważne.
5. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może należeć do kilku osób, z tym że
członkiem spółdzielni może być tylko jedna z nich, chyba że przysługuje ono wspólnie
małżonkom. W wypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych rozstrzyga sąd w
postępowaniu nieprocesowym. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez
spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu wyboru dokonuje spółdzielnia.(uchylone)

6. Spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia w poczet członków nabywcy spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu, jeżeli odpowiada on wymaganiom statutu. Dotyczy to
również spadkobiercy, zapisobiorcy i licytanta.

Art. 17

2

. 1. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem

zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono
ograniczonym prawem rzeczowym.
3. Zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu obejmuje także
wkład budowlany. Dopóki prawo to nie wygaśnie, zbycie samego wkładu
jest nieważne.
4. Umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Wypis tego aktu
notariusz przesyła niezwłocznie spółdzielni.
6. Przedmiotem zbycia może być ułamkowa część spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu. Pozostałym współuprawnionym z tytułu
własnościowego prawa do lokalu przysługuje prawo pierwokupu. Umowa
zbycia ułamkowej części własnościowego prawa do lokalu zawarta
bezwarunkowo albo bez zawiadomienia uprawnionych o zbyciu lub z
podaniem im do wiadomości istotnych postanowień umowy niezgodnie z
rzeczywistością jest nieważna.

Prawo odrębnej własności lokalu

Art. 18. 1. Z członkiem spółdzielni ubiegającym się o ustanowienie odrębnej
własności lokalu spółdzielnia zawiera umowę o budowę lokalu. Umowa ta,
zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, powinna zobowiązywać
strony do zawarcia, po wybudowaniu lokalu, umowy o ustanowienie odrębnej
własności tego lokalu, a ponadto powinna zawierać:
1) zobowiązanie członka spółdzielni do pokrywania kosztów zadania
inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal przez wniesienie wkładu
budowlanego określonego w umowie,
2) określenie zakresu rzeczowego robót realizowanego zadania
inwestycyjnego, które będzie stanowić podstawę ustalenia wysokości kosztów
budowy lokalu,
3) określenie zasad ustalania wysokości kosztów budowy lokalu,
4) określenie rodzaju, położenia i powierzchni lokalu oraz pomieszczeń do
niego przynależnych,
5) inne postanowienia określone w statucie.

Art. 19. 1. Z chwilą zawarcia umowy, o której mowa w art. 18
ust. 1, powstaje roszczenie o ustanowienie odrębnej własności
lokalu, zwane dalej "ekspektatywą odrębnej własności lokalu".
Ekspektatywa odrębnej własności lokalu jest zbywalna, wraz z
wkładem budowlanym albo jego wniesioną częścią, przechodzi
na spadkobierców i podlega egzekucji.
2. Nabycie ekspektatywy odrębnej własności lokalu obejmuje
również wniesiony wkład budowlany albo jego część i staje się
skuteczne z chwilą przyjęcia w poczet członków nabywcy lub
spadkobiercy, z tym że w razie kolejnego zbycia ekspektatywy
przed przyjęciem poprzedniego nabywcy w poczet członków
zbycie to staje się skuteczne z chwilą przyjęcia kolejnego
nabywcy w poczet członków. Przepis art. 23 stosuje się
odpowiednio.
3. Umowa zbycia ekspektatywy odrębnej własności lokalu
powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Art. 24

1

.1. Większość właścicieli lokali w budynku lub budynkach położonych

w obrębie danej nieruchomości, obliczana według wielkości udziałów w
nieruchomości wspólnej, może podjąć uchwałę, że w zakresie ich praw i
obowiązków oraz zarządu nieruchomością wspólną będą miały zastosowanie
przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Do podjęcia
uchwały stosuje się odpowiednio przepisy art. 30 ust. 1a, art. 31 i 32 ustawy o
własności lokali.
Art. 26. 1. Jeżeli w określonym budynku lub budynkach położonych w
obrębie danej nieruchomości została wyodrębniona własność wszystkich
lokali, a żaden z właścicieli nie jest członkiem spółdzielni, po ustaniu
członkostwa ostatniego właściciela stosuje się przepisy ustawy o własności
lokali.
2. Właściciele lokali są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z
eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni,
które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące
w określonych budynkach lub osiedlu.
Art. 27. 1. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do prawa odrębnej
własności lokalu stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o własności lokali,

Własność lokali (u.w.l)

Art. 1. 1. Ustawa określa sposób ustanawiania odrębnej własności
samodzielnych lokali mieszkalnych, lokali o innym przeznaczeniu, prawa i
obowiązki właścicieli tych lokali oraz zarząd nieruchomością wspólną.
2. W zakresie nie uregulowanym ustawą do własności lokali stosuje się
przepisy Kodeksu cywilnego.

Art. 2. 1. Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu,
zwane dalej "lokalami", mogą stanowić odrębne nieruchomości.
2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona
trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na
stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą
zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się
odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z
przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.
3. Spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 2, stwierdza starosta w formie
zaświadczenia.
4. Do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia,
choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w
granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono
dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej
"pomieszczeniami przynależnymi".
5. Lokale wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi zaznacza się na
rzucie odpowiednich kondygnacji budynku, a w razie położenia pomieszczeń
przynależnych poza budynkiem mieszkalnym - także na wyrysie z operatu
ewidencyjnego; dokumenty te stanowią załącznik do aktu ustanawiającego
odrębną własność lokalu.

Art. 3. 1. W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu
przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z
własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości
wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali.
2. Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia,
które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
3. Udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej
odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią
pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich
lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi. Udział właściciela
samodzielnych lokali niewyodrębnionych w nieruchomości wspólnej
odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej tych lokali wraz z powierzchnią
pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich
lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.

Ustanowienie własności lokalu

Art. 7. 1. Odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a
także jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości albo
orzeczenia sądu znoszącego współwłasność.
2. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w
formie aktu notarialnego; do powstania tej własności niezbędny jest wpis do
księgi wieczystej.
Art. 8. 1. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna określać
w szczególności:
1) rodzaj, położenie i powierzchnię lokalu oraz pomieszczeń do niego
przynależnych,
2) wielkość udziałów przypadających właścicielom poszczególnych lokali w
nieruchomości wspólnej.
2. Współwłaściciele mogą w umowie określić także sposób zarządu
nieruchomością wspólną.
3. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu może być zawarta albo
przez współwłaścicieli nieruchomości, albo przez właściciela nieruchomości i
nabywcę lokalu.