zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, blok przyrodniczy
Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 1
Zadania za 1 punkt
Tabela odpowiedzi
Zakreśl X właściwą odpowiedź.
W każdym zadaniu tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź
kółkiem i jeszcze raz zaznacz X dobrą odpowiedź.
1. Zadaniem
Jacka
było
zidentyfikowanie
elektrolitów w
ś
ród czterech badanych wodnych
roztworów: soli kuchennej, octu, cukru i alkoholu
etylowego. Zbadał przewodnictwo elektryczne
tych roztworów.
ś
arówka za
ś
wieciła si
ę
po
zanurzeniu
elektrod
w
dwóch
badanych
roztworach. Wybierz poprawnie podan
ą
par
ę
roztworów.
A. Sól kuchenna i cukier.
B. Cukier i alkohol etylowy.
C. Sól kuchenna i ocet.
D. Ocet i alkohol etylowy.
2. Wybierz bł
ę
dn
ą
informacj
ę
.
A. Kwasy tlenowe s
ą
mocniejsze od kwasów
beztlenowych.
B. Kwasy reaguj
ą
nie tylko z wieloma metalami, ale
tak
ż
e z tlenkami metali.
C. Kwasy mog
ą
by
ć
cieczami oraz ciałami stałymi.
D. W reakcji kwasów z zasadami powstaj
ą
sole i
woda.
3. Uczniowie
zaproponowali
cztery
ró
ż
ne
metody otrzymywania soli.
I
kwas + metal
II tlenek kwasowy + tlenek metalu
III kwas + wodorotlenek
IV metal + niemetal
Którymi z tych metod nie mo
ż
na otrzyma
ć
chlorku miedzi (II)?
A. I i II
B. III i IV C. Tylko I D. Tylko II
4. W reakcji dysocjacji elektrolitycznej pi
ę
ciu
cz
ą
steczek chlorku miedzi (II) powstaje
A. 5 atomów miedzi i 10 atomów chloru.
B. 5 kationów miedzi i 10 atomów chloru.
C. 5 atomów miedzi i 10 anionów chlorkowych.
D. 5 kationów miedzi i 10 anionów chlorkowych.
5. Wybierz
poprawne
sformułowanie
obserwacji,
któr
ą
powinien
zapisa
ć
Jacek
przeprowadzaj
ą
cy elektroliz
ę
chlorku miedzi (II).
A. Na
katodzie
pojawia
si
ę
warstwa
czerwonobrunatnego
metalu,
na
anodzie
p
ę
cherzyki gazu, chloru.
B. Na
anodzie
pojawia
si
ę
warstwa
czerwonobrunatnego
metalu,
na
katodzie
p
ę
cherzyki gazu, chloru.
C. Na elektrodzie dodatniej pojawia si
ę
warstwa
czerwonobrunatnego
metalu,
na
anodzie
ujemnej p
ę
cherzyki gazu, chloru.
D. Nie
obserwujemy
widocznych
zmian
w roztworze i na elektrodach.
6. W podwy
ż
szonej temperaturze mied
ź
reaguje
z tlenem w stosunku masowym 4:1. Jak
ą
mas
ę
tlenku miedzi (II) mo
ż
na otrzyma
ć
w reakcji
miedzi z 0,3 g tlenu?
A. 1,2 g B. 15 g
C. 12 g
D. 1,5 g
7. Eutrofizacja to proces
A. naturalnego przekształcania si
ę
ubogich jezior
polodowcowych w jeziora bogate w składniki
od
ż
ywcze.
B. u
ż
y
ź
niania
zbiorników
wodnych,
głównie
zwi
ą
zkami azotu i fosforu, prowadz
ą
cy do
zakwitów
fitoplanktonu
i
w
konsekwencji
procesów gnilnych i obumierania
ż
ycia.
C. u
ż
y
ź
niania zbiorników wodnych biogenami,
czego konsekwencj
ą
jest rozwój ró
ż
nych form
ż
ycia ro
ś
linnego i zwierz
ę
cego.
D. pojawiania si
ę
na polach, nawo
ż
onych du
ż
ymi
dawkami soli mineralnych, ro
ś
lin o wysokich
wymaganiach pokarmowych.
zDolny Ślązak Gimnazjalista
BLOK PRZYRODNICZY
IX DOLNO
Ś
L
Ą
SKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
II ETAP - POWIATOWY
26.11.2008 r., godz. 12
00
Czas trwania 90 minut
TWÓJ KOD
Cz
P
A
B
C
∑
∑
∑
∑
W
y
n
ik
s
u
m
a
ry
c
z
n
y
(w
y
p
e
łn
ia
W
K
K
)
Przepisz tutaj swój kod znajdujący się we wkładce do arkusza
CZĘŚĆ A
Tabela odpowiedzi do cz
ęś
ci A
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
A A A A A A A A A A A A A A A A A A
B B B B B B B B B B B B B B B B B B
C C C C C C C C C C C C C C C C C C
D D D D D D D D D D D D D D D D D D
Poprawność odpowiedzi. Wypełnia WKK
zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, blok przyrodniczy
Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 2
Przepisz tutaj swój kod znajdujący się we wkładce do arkusza
8. W
ś
rodowisku człowieka wyst
ę
puje wiele
trucizn. Wykres przedstawia sposób działania
hipotetycznej trucizny na organizm. Przeczytaj
podane
informacje
i
wska
ż
t
ę
,
która
nieprawidłowo interpretuje dane z wykresu.
A. Wszystkie organizmy identycznie reaguj
ą
na
takie samo st
ęż
enie trucizny w
ś
rodowisku.
B. Niewielka zawarto
ść
trucizny w
ś
rodowisku nie
ma wpływu na stan zdrowia organizmu.
C. LC50 to takie st
ęż
enie trucizny w
ś
rodowisku,
przy którym ginie 50% populacji.
D. St
ęż
enie letalne to takie, przy którym ginie 100%
osobników populacji.
9. Kasia sko
ń
czyła 12 lat i do tej pory nie
chorowała
na
ró
ż
yczk
ę
,
została
wi
ę
c
zaszczepiona. W wyniku szczepienia Kasia
uzyskała odporno
ść
A. nieswoist
ą
, długotrwał
ą
.
B. swoist
ą
, długotrwał
ą
.
C. nieswoist
ą
, krótkotrwał
ą
.
D. swoist
ą
, krótkotrwał
ą
.
10. Mi
ę
dzy populacjami w biocenozie wyst
ę
puj
ą
ró
ż
nego
typu
oddziaływania.
Poni
ż
ej
przedstawiono
wzajemnie
na
siebie
oddziaływuj
ą
ce
pary
organizmów.
Wybierz
zestaw, w którym odnotowano tylko interakcje
pozytywne.
1. topola i jemioła
2. grab
i
grzyb
ko
ź
larz
3. d
ą
b i huba
4. ropuchy
i
jaszczurki
5. mszyce i mrówki 6. antylopy i b
ą
kojady
A. 1, 4, 5
B. 2, 5, 6
C. 3, 4, 6
D. 2, 4, 5
11. Lasy w Polsce zajmuj
ą
obecnie około 28%
powierzchni
kraju.
Na
skład
gatunkowy
naturalnych formacji le
ś
nych maj
ą
wpływ: rodzaj
gleby,
dost
ę
pno
ść
wody
oraz
czynniki
klimatyczne. Zaznacz bł
ę
dnie podan
ą
informacj
ę
.
A. Buczyny porastaj
ą
ż
yzne, wapienne gleby
w południowej Polsce i niektórych rejonach
Pomorza.
B. Olsy porastaj
ą
gleby bagienne, dominuj
ą
cym
gatunkiem jest tu olcha czarna.
C. Bory to lasy mieszane z dominacj
ą
ś
wierka lub
sosny, rosn
ą
na bardzo
ż
yznych glebach.
D. W ł
ę
gach dominuj
ą
jesiony, ró
ż
ne gatunki wierzb
i topoli, wyst
ę
puj
ą
w dolinach rzecznych
okresowo zalewanych wod
ą
.
12. Zaznacz bł
ę
dn
ą
odpowied
ź
. Układ wydalniczy
zapewnia równowag
ę
ś
rodowiska wewn
ę
trznego
organizmu, poniewa
ż
A. reguluje ci
ś
nienie krwi.
B. utrzymuje na odpowiednim poziomie stan
zakwaszenia krwi i limfy.
C. reguluje gospodark
ę
mineraln
ą
.
D. uzupełnia zu
ż
ywaj
ą
ce si
ę
składniki komórek.
13. Która strzałka na zamieszczonej siatce
kartograficznej wyznacza kierunek południowo-
wschodni?
A. 3
B. 2
C. 4
D. 1
14. Pewien obszar przedstawiono na kilku
mapach. W jakiej skali wykonano map
ę
, na której
ten obszar zaj
ą
ł najmniejsz
ą
powierzchni
ę
?
A.
B. 1:20 000
C. 1cm
→
2 km
D. 1:2 000 000
15. Przeczytaj uwa
ż
nie zdania:
I. Płyn
ą
ce wzdłu
ż
wybrze
ż
y l
ą
dów pr
ą
dy morskie
maj
ą
istotny wpływ na roczn
ą
sum
ę
opadów
w strefie przybrze
ż
nej.
II. Ciepłe pr
ą
dy morskie zwi
ę
kszaj
ą
ilo
ść
opadów na
wybrze
ż
ach, wzdłu
ż
których płyn
ą
.
III. Zimne pr
ą
dy morskie obni
ż
aj
ą
temperatur
ę
powietrza
w
strefie
przybrze
ż
nej,
zwłaszcza
w okresie letnim.
IV. Układ pr
ą
dów morskich przyczynił si
ę
do
powstania pusty
ń
: Atacama i Namib.
Prawdziwe s
ą
stwierdzenia zawarte
A. w zdaniach I, II i III.
B. w zdaniach I, II i IV.
C. we wszystkich zdaniach.
D. tylko w zdaniach I i III.
16. Typowa dolina górskiej rzeki ma w przekroju
poprzecznym kształt litery V. Które z podanych
stwierdze
ń
nie wyja
ś
nia przyczyny rozwoju tego
typu doliny?
A. Rzeki górskie charakteryzuj
ą
si
ę
znacznym
spadkiem.
B. W górnym biegu rzeki dominuje erozja wgł
ę
bna,
a rzeka silnie wcina si
ę
w skalne podło
ż
e.
C. W korycie rzeki wyst
ę
puj
ą
procesy erozji
bocznej i akumulacji.
D. Rzeki górskie cechuje du
ż
a siła transportowa.
zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, blok przyrodniczy
Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 3
Przepisz tutaj swój kod znajdujący się we wkładce do arkusza
energetyka
j
ą
drow a
40%
energetyka
w odna
58%
energetyka
alternatyw na
2%
17. Wska
ż
wła
ś
ciw
ą
chronologi
ę
wydarze
ń
geologicznych na obszarze Polski.
a. Powstanie
wapieni
Wy
ż
yny
Krakowsko-
Cz
ę
stochowskiej.
b. Zlodowacenia górskie w Tatrach i Karkonoszach.
c. Powstanie gnejsów buduj
ą
cych Góry Sowie.
d. Powstanie pokładów w
ę
gla kamiennego na
Wy
ż
ynie
Ś
l
ą
skiej.
e. Intensywna
działalno
ść
wulkaniczna
na
Przedgórzu Sudeckim.
A. a, b, e, c, d
B. c, e, d, a, b
C. e, c, a, d, b
D. c, d, a, e, b
18. Na
diagramie
przedstawiono
struktur
ę
produkcji energii elektrycznej
A. w Szwajcarii.
B. w Polsce.
C. w Norwegii.
D. we Francji.
Zadania za 2 punkty
Do rozwiązania zadań 19, 20 i 21 możesz wykorzystać
informacje
zawarte
w przedstawionym
fragmencie
układu okresowego.
1
2
13
14
15
16
17
18
1
1
H
wodór
1,000
2
He
hel
4,003
2
3
Li
lit
6,94
4
Be
beryl
9,01
5
B
bor
10,81
6
C
węgiel
12,01
7
N
azot
14,01
8
O
tlen
15,99
9
F
fluor
18,99
10
Ne
neon
20,18
3
11
Na
sód
22,99
12
Mg
magnez
24,30
13
Al
glin
26,98
14
Si
krzem
28,09
15
P
fosfor
30,97
16
S
siarka
32,07
17
Cl
chlor
35,45
18
Ar
argon
39,95
19. Uzupełnij zdania.
Pierwiastkiem le
żą
cym w drugim okresie układu
okresowego, którego atom posiada 3 elektrony jest
…………………. Jego tlenek ma wzór sumaryczny
……………………..
20. Na podstawie podanych poni
ż
ej informacji
zidentyfikuj, jaki to pierwiastek:
A. w reakcji tlenku tego pierwiastka z wod
ą
powstaje
roztwór,
w
którym
papierek
wska
ź
nikowy uniwersalny barwi si
ę
na niebiesko,
B. warto
ś
ciowo
ść
tego pierwiastka równa si
ę
liczbie
atomów wodoru w cz
ą
steczce kwasu azotowego
(V),
C. liczba liter w nazwie tego pierwiastka równa si
ę
liczbie elektronów walencyjnych w atomie boru,
D. w nazwie tego pierwiastka wyst
ę
puje litera, która
jest symbolem siarki.
Pierwiastkiem tym jest ………………………
Uzupełnij równanie reakcji tego pierwiastka
z wod
ą
:
2
2
..
..........
...
..
..........
H
O
H
+
→
+
21. Uzupełnij wzory strukturalne (kreskowe)
cz
ą
steczek
o
wzorach
sumarycznych:
3
3
3
2
,
,
HNO
MgCO
O
Al
wpisuj
ą
c w kółka symbole
odpowiednich pierwiastków.
22. Ssaki
to
kr
ę
gowce,
które
osi
ą
gn
ę
ły
najwy
ż
szy
stopie
ń
rozwoju
ewolucyjnego.
Wska
ż
,
które
z
podanych
informacji
s
ą
prawdziwe, a które fałszywe umieszczaj
ą
c
w odpowiednim miejscu liter
ę
P – prawda lub F –
fałsz.
Informacje
P/F
A Wszystkie ssaki karmi
ą
młode mlekiem i s
ą
ż
yworodne.
B Torbacze zamieszkuj
ą
wył
ą
cznie Australi
ę
.
C Nawet ssaki morskie wymian
ę
gazow
ą
przeprowadzaj
ą
przy udziale płuc.
D Ssaki ro
ś
lino
ż
erne trawi
ą
celuloz
ę
przy
udziale
organizmów
symbiotycznych
protistów i bakterii
23. Rysunek
przedstawia
dwa
wyst
ę
puj
ą
ce
w Polsce gatunki zwierz
ą
t (bez zachowania skali
wielko
ś
ci).
Ustal
ich
przynale
ż
no
ść
systematyczn
ą
(płazy, gady) oraz okre
ś
l czy
podlegaj
ą
ochronie prawnej.
A - ……………………………………………………
B - ……………………………………………………
24. W ka
ż
dej
ż
ywej komórce zachodz
ą
procesy
odczytywania informacji genetycznej i na jej
podstawie syntezowania białek niezb
ę
dnych do
jej funkcjonowania. Te procesy to transkrypcja i
translacja. Ustal, jakimi cyframi oznaczono
miejsca w komórce, w których zachodz
ą
te
procesy.
Transkrypcja – ………………………
Translacja – …………………………
CZĘŚĆ B
20
P
1
2
19
P
1
2
Wypełnia
WKK
22
P
1
2
21
P
1
2
24
P
1
2
23
P
1
2
zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, blok przyrodniczy
Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 4
Przepisz tutaj swój kod znajdujący się we wkładce do arkusza
25. Wybierz z podanego zestawu po cztery
pa
ń
stwa, które le
żą
w Europie i Azji. Wpisz ich
nazwy w wykropkowanych miejscach.
Andora, Bahrajn, Belize, Cypr, D
ż
ibuti, Erytrea,
Katar, Malta, Monako, Salwador, San Marino,
Singapur, Suazi, Surinam
A. Europa: ……………………, ………………………,
………………………, ………………………
B. Azja: ………………………, ………………………,
………………………, ………………………
26. Dopisz nazwy formacji ro
ś
linnych do
podanych opisów.
A. Formacja trawiasta z przewag
ą
sucholubnych
traw, pomi
ę
dzy którymi rosn
ą
pojedyncze drzewa lub
ich grupy (na przykład lasy parkowe i lasy galeriowe),
cz
ę
sto
zrzucaj
ą
ce
li
ś
cie
w
porze
suchej:
…………………………………………..
B. Bezle
ś
na formacja o krótkim okresie wegetacji,
z przewag
ą
krzewinek, mchów, porostów i bylin:
………………………………………….
27. Dopisz, która z poni
ż
szych cech jest wspólna
dla wymienionych krain geograficznych.
•
poło
ż
enie
w
strefie
obj
ę
tej
fałdowaniami
paleozoicznymi i mezozoicznymi
•
wyst
ę
powanie
du
ż
ych
kompleksów
gleb
czarnoziemnych
•
poło
ż
enie
na
obszarze
Platformy
Wschodnioeuropejskiej
•
wyst
ę
powanie
rozpoznanych
złó
ż
w
ę
gla
brunatnego
•
wyst
ę
powanie form rze
ź
by młodoglacjalnej
a) Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie,
Pojezierze Wielkopolskie - wspóln
ą
cech
ą
tych krain
jest …………….………………………………………….
……………………………………………………......……
…………………………………………………….
b) Pojezierze Mazurskie, Nizina Podlaska, Polesie
Lubelskie – wspóln
ą
cech
ą
tych krain jest
……………………………………………………………
…………………………………………………
Zadania za 3 punkty
28. Rysunki
I,
II
i
III
przedstawiaj
ą
trzy
do
ś
wiadczenia
rozpuszczania
0,5
g
soli
przeprowadzane w warunkach A i B opisanych
obok probówek. Rozwa
ż
szybko
ść
rozpuszczania
i rozpuszczalno
ść
dla ka
ż
dego do
ś
wiadczenia
uwzgl
ę
dniaj
ą
c warunki A i B.
W których z przedstawionych warunków A czy B
szybko
ść
rozpuszczania i rozpuszczalno
ść
soli
b
ę
dzie wi
ę
ksza, mniejsza, taka sama?
Uzupełnij
zdania
wpisuj
ą
c
odpowiednie
sformułowania (wi
ę
ksza ni
ż
, mniejsza ni
ż
, taka
sama jak).
Szybko
ść
rozpuszczania
I. w warunkach A ……………………… w B
II. w warunkach A ……………………… w B
III. w warunkach A ……………………… w B
Rozpuszczalno
ść
I.
w warunkach A ……………………… w B
II. w warunkach A ……………………… w B
III. w warunkach A ……………………… w B
29. Wykorzystuj
ą
c
tekst
i
własn
ą
wiedz
ę
odpowiedz na pytania A, B i C.
Retinol
jest
cz
ą
steczk
ą
,
która
zlokalizowana
w naszych oczach reaguje na
ś
wiatło. Witamina ta
jest
hydrofobowa
i
dobrze
rozpuszcza
si
ę
w tłuszczach, jej nadmiar nie jest wydalany
i kumuluje si
ę
w otłuszczonych cz
ęś
ciach w
ą
troby
(mo
ż
e nawet osi
ą
gn
ąć
st
ęż
enie toksyczne). W XVIII
i XIX wieku marynarze spo
ż
ywali w
ą
troby ryb
i ptaków w celu polepszenia widzenia, zwłaszcza po
zmroku. Retinol zbudowany jest z ła
ń
cucha atomów
w
ę
gla, które ch
ę
tnie absorbuj
ą
fotony
ś
wiatła.
Ró
ż
ne warzywa
i owoce
zawieraj
ą
karoten
o cz
ą
steczkach dwukrotnie wi
ę
kszych od retinolu.
Enzymy wyst
ę
puj
ą
ce w w
ą
trobie rozszczepiaj
ą
cz
ą
steczki karotenu na u
ż
yteczne cz
ą
steczki
retinolu.
A. Podaj powszechnie u
ż
ywan
ą
nazw
ę
witaminy, o której mowa w tek
ś
cie:
………………………………………
B. Wymie
ń
jeden
przykładowy
produkt
spo
ż
ywczy zawieraj
ą
cy t
ę
witamin
ę
oraz jeden
produkt
b
ę
d
ą
cy
po
ś
rednim
jej
ź
ródłem
(zawieraj
ą
cy prowitamin
ę
).
Produkt zawieraj
ą
cy witamin
ę
: ………….……………
Produkt zawieraj
ą
cy prowitamin
ę
: ……………………
C. Wyja
ś
nij, w jaki sposób w organizmie
z prowitaminy powstaje witamina.
……………………………………………………………
……………………………………………………………
……………………………………………………………
30. Uzupełnij luki w tek
ś
cie.
Tuvalu
to
niewielki
kraj
poło
ż
ony
w ……………………………… , zajmuj
ą
cy archipelag
wysp pochodzenia ………………………………. .
Niedawno
rz
ą
d
tego
pa
ń
stwa
zaapelował
o umo
ż
liwienie
w
niedalekiej
przyszło
ś
ci
przesiedlenia
swoich
obywateli.
Naukowcy
prognozuj
ą
bowiem,
ż
e ju
ż
za kilkadziesi
ą
t lat
Tuvalu mo
ż
e znikn
ąć
z politycznej mapy
ś
wiata, ze
wzgl
ę
du na
....................................................................................
....................................................................................
.................................................................................. .
26
P
1
2
25
P
1
2
27
P
1
2
28
P
1
2
3
29
P
1
2
3
30
P
1
2
3
CZĘŚĆ C
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron