INSTRUKCJA BHP I PPO

PRZY OBSŁUDZE URZ DZE I INSTALACJI ENERGETYCZNYCH

Eksploatacj urz dze i instalacji energetycznych mog si zajmowa osoby,

które oprócz wymaga kwalifikacyjnych zawodowych legitymuj si
kwalifikacjami w zakresie gospodarki energetycznej:

uprawnienia typu „D” – dla dozoru – do którego zaliczy nale y pracowników

technicznych, kieruj cych czynno ciami bezpo redniej obsługi (m.in.

konserwatorów, naprawiaj cych urz dzenia i instalacje lub wykonuj cych prace

kontrolno-pomiarowe ),

uprawnienia typu „E” – eksploatacji – s to pracownicy wykonuj cy w ramach

czynno ci słu bowych prace w zakresie obsługi, konserwacji i napraw oraz

pomiarów urz dze energetycznych i instalacji.

Działanie pr du elektrycznego na organizm człowieka mo e by

bezpo rednie, gdy nast puje bezpo rednie pora enie pr dem elektrycznym
oraz po rednie np. pod wpływem reakcji pracownika na pora enie, mo e
nast pi jego upadek z wysoko ci.
Nieodpowiednia eksploatacja pr du elektrycznego mo e by przyczyn

awarii, po arów oraz niebezpiecznych zdarze dla człowieka.
Wypadki pora enia pr dem elektrycznym s zwi zane z złym stanem

technicznym urz dze , niewła ciw ich obsług , brakiem przegl dów
i konserwacji, nieprzestrzeganiem przepisów bezpiecze stwa.
Pr d przepływaj c przez organizm ludzki wywołuje w nim zmiany nazywane

pora eniem. Wskutek pora enia mo e doj do uszkodze organów
wewn trznych,

oparze ,

uszkodze

oczu

oraz

innych

urazów

spowodowanych np. upadkiem z wysoko ci człowieka pora onego.

Pr d:

a)

o nat eniu 13 mA i cz stotliwo ci 50 Hz nie wywołuje u człowieka

adnych skutków ubocznych,

b)

o nat eniu 13-15 mA utrudnia samodzielne wypuszczenie przedmiotów

trzymanych r k ,

c)

o nat eniu wi kszym ni 15 mA uniemo liwia samodzielne uwolnienie si

spod działania pr du (poszkodowany mo e przez około 15 sek. by pod

działaniem pr du bez wi kszych urazów),

d)

o nat eniu 25 i wi cej mA jest ju miertelnym zagro eniem, np. mo e

zatrzyma akcj serca,

e)

o nat eniu powy ej 75 mA jest pr dem miertelnym.

ELEKTRYCZNO

STATYCZNA

1)

Ładunki elektryczno ci statycznej mog gromadzi si zarówno na

przedmiotach metalowych jak i na elementach materiałów izolacyjnych.

Wyst puj one w przypadku: wzajemnego tarcia stykaj cych si

powierzchni np. przepływie cieczy przez ruroci g, podczas rozpylania

cieczy lub gazów, przy wypływie gazu, przy nakładaniu np. p dzlem na

powierzchnie płaskie klejów itp. materiałów.

2)

Wielko ładunku elektrycznego jest uzale niona od wymiarów

stykaj cych

si

ciał,

przenikalno ci

elektrycznej,

mo liwo ci

odprowadzania ładunków elektrycznych do ziemi. W przypadku

przekroczenia warto ci krytycznej pola elektrycznego nast puje przeskok

iskry elektrycznej stykaj cych si ciał z reguły w postaci iskry

elektrycznej.

3)

Podstawowym

rodkiem odprowadzania ładunków elektryczno ci

statycznej jest uziemienie elementów maszyny. Wykorzystuje si tu

instalacje słu ce do realizowania uziemienia ochronnego od pora e .

Przy odprowadzaniu ładunków z powierzchni ciał nie przewodz cych

pr du elektrycznego stosowa nale y specjalne pasty, płynne mieszanki

lub (je eli jest to mo liwe) wykorzystywa mo na nawil anie powietrza.

PIERWSZA POMOC PRZY PORA ENIU PR DEM

Działanie pr du elektrycznego na organizm ludzki ma działanie:

miejscowe, w postaci oparzenia,
ogólne, w postaci zaburze rytmu serca, wł cznie z zatrzymaniem akcji serca.

Nale y natychmiast uwolni pora onego spod działania pr du elektrycznego

poprzez:

a)

wył czenie napi cia wła ciwego obwodu elektrycznego,

b)

odsuni cie pora onego ze strefy niebezpiecznej,

c)

udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu.

Ad. a)

Wył czenie napi cia wykonane mo e by przez przeł czenie d wigni

wył cznika głównego w rozdzielni energetycznej lub wykr cenie wkładek

bezpiecznikowych. Przy wykonywaniu tych czynno ci nale y zwróci uwag

na zachowanie własnego bezpiecze stwa, szczególnie przy wyjmowaniu

wkładek typu Bm lub Bu, które mo na wyjmowa tylko przy pomocy

uchwytu izolacyjnego.

Ad. b)

Pora onego odci ga si od urz dzenia znajduj cego si pod napi ciem tylko

w przypadku niemo no ci wył czenia wła ciwego obwodu elektrycznego (np.

wykr cenie bezpiecznika jest zwi zane z niebezpiecze stwem dla ratownika).

Ratuj cy mo e uwolni pora onego spod działania pr du elektrycznego przez

izolowanie. Przy przepływie pr du przez ciało pora onego od r ki do nóg przy

równoczesnym zaci ni ciu dłoni na urz dzeniu pod napi ciem, nale y

odizolowa pora onego przez podsuni cie materiału izolacyjnego pod nogi

pora onego. Przy przepływie pr du z jednej r ki do drugiej, odizolowanie

polega na podkładaniu materiału izolacyjnego pod kolejne palce

poszkodowanego.

Przy uwalnianiu pora onego pr dem do 1 kV jako podstawowy materiał

izolacyjny wykorzystujemy sprz t zasadniczy i dodatkowy, taki jak: gumowe

r kawice, półbuty gumowe, dywaniki, dr ki itp. Mo na stosowa suche

materiały tekstylne.

W przypadku pora enia na wysoko ci, natychmiastowe wył czenie dopływu

pr du mo e spowodowa upadek poszkodowanego. W takiej sytuacji nale y

zabezpieczy go przed upadkiem. Tu ratuj cy musi dokona oceny sytuacji

i wybra metod sam.

Prawdopodobie stwo powstania powa nych uszkodze organizmu człowieka

zwi ksza si wraz z upływem czasu działania pr du – im jest on dłu szy tym

istnieje wi ksze niebezpiecze stwo pora enia ze skutkiem miertelnym.

Ad. c)

W zale no ci od stanu pora onego nale y zastosowa odpowiedni akcj

ratownicz :

przy zatrzymaniu oddechu-sztuczne oddychania,
przy zatrzymaniu czynno ci serca-masa serca,
przy oparzeniach, krwotokach nale y post powa tak, jak w takich przypadkach

jest konieczne.

Przekaza chorego do lekarza.

ZAGRO ENIE PO AROWE

Uszkodzone urz dzenie elektryczne mo e by przyczynkiem powstania

po aru. Niewła ciwy stan techniczny powoduj cy np. nadmierne

nagrzewanie si , iskrzenie poł cze elektrycznych w przypadku gdy dzieje si

to w pobli u materiałów łatwo palnych mo e doprowadzi do ich zapalenia.

Wybuch nast pi mo e w przypadku pracy urz dzenia nawet sprawnego, ale

niedostosowanego do pracy w rodowisku, w którym wyst puj mieszaniny

palnych gazów lub cieczy z powietrzem. Szczególnie łatwe jest zapalenie

mieszaniny gazu lub par cieczy palnej z powietrzem na skutek powstania

iskrzenia urz dzenia lub na skutek nagrzania si powierzchni urz dzenia.

W urz dzeniach elektroenergetycznych o napi ciu znamionowym do 1 kV

ochron przeciwpo arow nale y zapewni przez zastosowanie: bezpiecznych

napi , ochron przeciwpora eniow oraz co najmniej jeden ze rodków

ochrony dodatkowej.

Wszystkie urz dzenia elektryczne s zbudowane w sposób zapewniaj cy

bezpiecze stwo. Przy normalnej obsłudze zagro enie pora enia pr dem

wyst puje w przypadku uszkodzenia izolacji przewodu elektrycznego,

zerwania lub obluzowania uszkodzonego przewodu powoduj cego upływ

pr du na mas urz dzenia, poł czenia masowego lub braku zerowania.

RODKI OCHRONY PRZED PORA ENIEM PR DEM.

Podzieli je mo na:

a)

na organizacyjne:

wymagania kwalifikacyjne pracowników,
wła ciwa organizacja pracy i jej nadzór,
wła ciwe przygotowanie i sprawdzenie stanowiska pracy,
stosowanie wła ciwego sprz tu ochronnego

a)

techniczne:

zastosowanie napi bezpiecznych,
zerowanie,
uziemienie ochronne,
izolacja ochronna,

wył czniki przeciwpora eniowe,
separacja,
izolowanie stanowiska pracy.

Urz dzenia i odbiorniki pr du elektrycznego musz by tak budowane

i konstruowane, aby w normalnej eksploatacji nie wyst powało zagro enie

pora enia pr dem, a w przypadku powstania uszkodzenia nie wyst piło

zagro enie powstania przebicia elektrycznego.

Dla zapewnienia bezpiecznych warunków pracy i obsługi urz dze

elektrycznych nale y przede wszystkim:

szkoli pracowników obsługuj cych maszyny i urz dzenia w zakresie ich

bezpiecznej eksploatacji,

zapewni okresowe przegl dy, konserwacje oraz pomiary i badania sprawno ci.

Podstawowym rodkiem zapewnienia bezpiecze stwa pracownika przed

pora eniem pr dem jest izolacja robocza. Obowi zuje okresowe

kontrolowanie i wykonywanie pomiarów oporno ci izolacji przewodów

i uzwoje np. silników elektrycznych. Warto oporno ci izolacji przewodów

przyjmowanych do eksploatacji nie mo e by ni sza ni 1000 Q, natomiast

dla instalacji eksploatowanych nie ni sza ni 500 Q na 1 wolt napi cia pracy

danego urz dzenia.

Ochrona dodatkowa to zapewnienie zerowania, uziemienia ochronnego,

ochronnego obni enia napi cia, izolowanie stanowiska pracy lub obsługi.

Szczególnie po dane jest wyposa anie obwodów elektrycznych maszyn

i urz dze niebezpiecznych w wył czniki ró nicowo-pr dowe.

....................................... .........................................

Opracował (data i podpis)

Zatwierdził (data i podpis)