Praca seminaryjna1 przyklad

Analiza zagro

żeń przy pracy w atmosferze

zagro

żonej wybuchem oraz aktów

prawnych, przepisów i norm reguluj

ących

ten obszar dzia

łalności człowieka

Plan pracy

1. Podstawowe definicje.

2. Aktualny stan wiedzy – spis aktów prawnych, przepisów

i norm dot. tematyki pracy.

3. Analiza wybranych fragmentów regulacji prawnych dot. tematyki

pracy pod kątem bezpieczeństwa i oceny ryzyka.

4. Wybrane materiały niebezpieczne stosowane w firmie

XYZ – ZAGROŻENIA I POSTĘPOWANIE

5. Materiały niebezpieczne – klasyfikacja, zagrożenia

i oznaczenia.

6. Karty charakterystyki materiałów niebezpiecznych.

7. Sposoby zabezpieczeń przy pracy w obszarze zagrożonym

wybuchem stosowane w firmie XYZ

8. Literatura.

Podstawowe definicje

1. Urządzenia i

systemy ochronne przeznaczone do użytku

w przestrzeniach zagrożonych wybuchem – (def. wg. Dyrektywy ATEX

[Lit. poz.1] oraz Rozp. Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla

urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach

zagrożonych wybuchem [Lit. poz.2]).

Przez „urządzenia” rozumie się maszyny, sprzęt, przyrządy stałe lub ruchome,

podzespoły sterujące oprzyrządowanie do nich należące oraz systemy wykrywania

i zapobiegania, które oddzielnie lub połączone ze sobą, są przeznaczone do wytwarzania,

przesyłania, magazynowania, pomiaru, regulacji i przetwarzania energii i/lub materiałów

i które, przez ich własne potencjalne źródła zapłonu, są zdolne do spowodowania

wybuchu.

Za „systemy ochronne” uznaje się urządzenia inne niż wyżej zdefiniowane,

których zadaniem jest natychmiastowe powstrzymanie powstającego wybuchu, i/lub

ograniczenie skutecznego zasięgu wybuchu i które są wprowadzane na rynek oddzielnie,

do zastosowania jako systemy samodzielne.

Przez „części i podzespoły” rozumie się wyroby istotne ze względu na bezpieczne

funkcjonowanie urządzeń systemów ochronnych, lecz bez funkcji samodzielnych.

2. Atmosfera wybuchowa - (def. wg. Dyrektywy ATEX [Lit. poz.1] oraz

Rozp. Ministra Gospodarki [Lit. poz.2]).

Mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów

z powietrzem w warunkach atmosferycznych, w której po zapaleniu spalanie

rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę.

3. Przestrzeń zagrożona wybuchem

(def.

wg.

Dyrektywy

ATEX

[Lit. poz.1] oraz Rozp. Ministra Gospodarki [Lit. poz.2]).

Przestrzeń, w której zależnie od warunków lokalnych i ruchowych może wystąpić

atmosfera wybuchowa.

Spis aktów prawnych, norm, ustaw i przepisów

OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY ZWIĄZANE Z MATERIAŁAMI (TOWARAMI)

NIEBEZPIECZNYMI

Dyrektywa 94/9/WE (ATEX) dot. urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych

do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 22 grudnia 2005r

w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych

do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

TRANSPORT

UMOWA ADR

- OŚWIADCZENIE RZĄDOWE z dnia 26 lipca 2005 r.

w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B Umowy europejskiej

dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych

(ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r.

(Dz. U. Nr 178, poz. 1481 z dnia 16 września 2005 r.)

USTAWA z dnia 28 października 2002 r. przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych.
(Dz. U. Nr 199, poz. 1671 z 2002 r.) zm. z 2004 r. Dz. U. Nr 96, poz. 959, Dz. U. Nr
97, poz. 962, Dz. U. Nr 173, poz. 1808 i z 2005 r. Dz. U. Nr 90, poz. 757, Dz. U. Nr
141, poz. 1184)

USTAWA z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

(t.j. Dz. U. Nr 204, poz. 2088 z 2004 r.)

zm. z 2004 r. Dz. U. Nr 273, poz. 2703 i z 2005 r. Dz. U. Nr 141, poz. 1184, Dz. U. Nr

155, poz. 1297,

Dz. U. Nr 163, poz. 1362,Dz. U. Nr 172, poz. 1440, Dz. U. Nr 175, poz. 1462, Dz. U. Nr

180, poz. 1494,

Dz. U. Nr 180, poz. 1497)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 7 października

2005r. w sprawie towarów niebezpiecznych, których przewóz drogowy podlega

obowiązkowi zgłoszenia.(Dz. U. Nr 207, poz. 1734 z dnia 24 października 2005 r.) zm.

Dz. U. Nr 100, poz. 695 z dnia 1 czerwca 2006 r.

DOKUMENTACJA

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 23 grudnia 2002 r.

w sprawie świadectwa dopuszczenia pojazdów do przewozu niektórych towarów
niebezpiecznych. (Dz. U. Nr 237, poz. 2011 z 2002 r.) zm. ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 15 września 2005 r. zmieniające

rozporządzenie w sprawie świadectwa dopuszczenia pojazdów do przewozu

niektórych towarów niebezpiecznych. (Dz. U. Nr 187, poz. 1572 z 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 26 września 2005 r.

w sprawie uzyskiwania świadectwa przeszkolenia doradcy do spraw

bezpieczeństwa w zakresie transportu drogowego towarów niebezpiecznych.

(Dz. U. Nr 200, poz. 1654 z dnia 13 października 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 29 września 2005 r.
w sprawie formularza listy kontrolnej.(Dz. U. Nr 201, poz. 1667)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY ORAZ MINISTRA SPRAW

WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 października 2005 r. w sprawie

wzoru formularza rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu

drogowego towarów niebezpiecznych oraz sposobu jego wypełniania. (Dz. U. Nr 207,

poz. 1733 z dnia 24 października 2005 r.)

SZKOLENIA I KURSY

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 15 września 2005 r.
w sprawie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary
niebezpieczne. (Dz. U. Nr 187, poz. 1571 z 2005 r.)

ODPADY NIEBEZPIECZNE

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 19 grudnia 2002 r.
w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym
towarów niebezpiecznych do transportu odpadów niebezpiecznych. (Dz. U. Nr 236,
poz. 1986 z 2002 r.)

SUBSTANCJE I PREPARATY CHEMICZNE

USTAWA z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych.
(Dz. U. Nr 11, poz. 84 z dnia 14 lutego 2001 r. z późn. zm.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 2 września 2003 r. w sprawie
kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych.
(Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z 2003 r.) zm. Dz. U. Nr 243, poz. 2440 z 2004 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 28 września 2005 r. w sprawie

wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem.

(Dz. U. Nr 201, poz. 1674 z 2005 r.)

OZNAKOWANIE MIEJSC, RUROCIĄGÓW I OPAKOWAŃ

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 2 września 2003 r. w sprawie
oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych
(Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z 2003 r.) zm. Dz. U. Nr 260, poz. 2595 z 2004 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie

sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do

przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty

niebezpieczne. (Dz. U. Nr 61, poz. 552)

PRODUKCJA, OBRÓT I STOSOWANIE SUBSTANCJI I PREPARATÓW

NIEBEZPIECZNYCH

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY z dnia 5 lipca 2004 r.

w sprawie ograniczeń, zakazów lub warunków produkcji, obrotu lub stosowania

substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz zawierających

je produktów.(Dz. U. Nr 168, poz. 1762) zm. Dz. U. Nr 39 poz. 372 z dnia 21 lutego

2005 r.); Dz. U. Nr 127, poz. 887 z dnia 4 lipca 2006 r.

KARTY CHARAKTERYSTYK SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty

charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.(Dz. U. Nr 140,

poz. 1171 z 2002 r.) (zm. Dz. U. Nr 2, poz. 8 z 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 14 sierpnia 2002 r.

w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów
niezaklasyfikowanych jako niebezpieczne.(Dz. U. Nr 142, poz. 1194)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie

informacji o preparatach niebezpiecznych, dla których nie jest wymagane

dostarczenie karty charakterystyki.(Dz. U. Nr 19, poz. 170)

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY

(t.j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy
czynników chemicznych. (Dz. U. Nr 11, poz. 86 z 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie

badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. (Dz. U. Nr

73, poz. 645 z 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 12 stycznia2005 r. w sprawie
sposobu dokonywania oceny ryzyka dla zdrowia człowieka i dla środowiska
stwarzanego przez substancje nowe.(Dz. U. Nr 16, poz. 138 z 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia

29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń

czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833
z 2002 r.) zm. Dz. U. Nr 212, poz. 1769 z 2005 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
z dnia 9 lipca 2003 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji,
transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym
wyrobów pirotechnicznych. (Dz. U. Nr 163 poz. 1577 z 2003 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI
SPOŁECZNEJ z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy,

na których może wystąpić atmosfera wybuchowa(Dz. U. Nr 107, poz. 1004 z dnia 24

czerwca 2003 r.) zm. Dz. U. Nr 121, poz. 836 z 9 czerwca 2006 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 6 września 1999 w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu

gazów płynnych. (Dz. U. Nr 75, poz. 846 z 1999 r.) (zm. Dz. U. Nr 29, poz. 366

z 2000 r. oraz Dz. U. Nr 43, poz. 395 z 2004 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie

szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać wyroby aerozolowe. (Dz. U. Nr

263, poz. 2199 z 2005 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI
SPOŁECZNEJ z dnia 14 stycznia 2004 sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym.
(Dz. U. Nr 16, poz. 156 z 2004 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 1 grudnia 2004 r.

w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych

o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.(Dz. U. Nr 280, poz.

2771 z dnia 29 grudnia 2004 r.) zm. Dz. U. Nr 160, poz. 1356 z 10 sierpnia 2005 r.

Analiza wybranych fragmentów regulacji prawnych

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa

i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może

wystąpić atmosfera wybuchowa.(Dz. U. Nr 107, poz. 1004 z dnia 24 czerwca 2003 r.)

§ 1. Rozporządzenie określa minimalne wymagania dotyczące poprawy

bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników wykonujących prace na stanowiskach, na
których z przyczyn wynikających z cech miejsca pracy, urządzeń lub substancji może
wystąpić atmosfera wybuchowa.

§ 3. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) atmosfera wybuchowa - mieszaninę palnych gazów, par, mgieł lub pyłów

z powietrzem, w której, po zainicjowaniu źródłem zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się
samorzutnie na całą mieszaninę;

2) miejsce, w którym mogą wystąpić atmosfery wybuchowe - przestrzeń, w obrębie

której mogą wystąpić stężenia substancji łatwopalnych określone granicami

wybuchowości, wymagające zastosowania środków mających na celu zapewnienie

bezpieczeństwa i ochronę zdrowia zatrudnionych tam pracowników;

czynności niebezpieczne - działania mogące zainicjować zapłon i wybuch atmosfery

wybuchowej;

stężenie stanowiące zagrożenie - atmosferę wybuchową w miejscu pracy, gdzie składnik

palny występuje w stężeniu wyższym niż wartość dolnej granicy wybuchowości

mieszaniny wybuchowej;

stężenie niewymagające zastosowania środków zapobiegawczych - atmosferę

wybuchową, w której składnik palny występuje w stężeniu niższym niż wartość

dolnej granicy wybuchowości mieszaniny wybuchowej.

Minimalne wymagania dla stanowisk pracy, w których mogą wystąpić atmosfery

wybuchowe

§ 4 . 1 . Na stanowiskach pracy, na których mogą występować atmosfery

wybuchowe, dokonuje się okresowej, nie rzadziej niż raz w roku, oceny ryzyka,

a zwłaszcza:

1) prawdopodobieństwa i częstotliwości występowania atmosfer wybuchowych;
2) prawdopodobieństwa występowania oraz uaktywniania się źródeł zapłonu,

w tym wyładowań elektrostatycznych;
3) identyfikacji i oceny zagrożeń wybuchem stwarzanych przez urządzenia techniczne

oraz procesy pracy, a także stosowane surowce i półprodukty;

4) oceny skali przewidywanych niepożądanych skutków.

2. Ocena ryzyka stwarzanego przez atmosfery wybuchowe powinna obejmować

miejsca, które są lub mogą być połączone otworami z miejscami, w których występują
takie atmosfery.

§ 5. 1. Pracodawca posiada dokument zabezpieczenia stanowiska pracy przed

wybuchem i dokonuje jego okresowej aktualizacji.

2. Dokument zabezpieczenia przed wybuchem, zwany dalej "dokumentem", powinien

zawierać:

informacje o identyfikacji atmosfer wybuchowych i ocenę ryzyka wystąpienia

wybuchu;

informacje o podjętych odpowiednich środkach zapobiegających wystąpieniu
zagrożeń wybuchem, sporządzone w formie zestawienia;

wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem wraz z ich klasyfikacją;

deklarację, że stanowiska pracy i narzędzia pracy, a także urządzenia

zabezpieczające i alarmujące, są zaprojektowane, używane i konserwowane

z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa.

3.Dokument powinien być sporządzony przed dopuszczeniem stanowiska pracy do

eksploatacji. Zawarte w dokumencie informacje powinny być przekazane pracownikom

zatrudnionym na stanowiskach pracy zagrożonych wybuchem w sposób przejrzysty

i zapewniający właściwe wykorzystanie dróg ewakuacyjnych.

4.Dokument powinien być weryfikowany w przypadku, jeżeli na stanowisku pracy,

w jego wyposażeniu w niezbędny sprzęt lub narzędzia albo w organizacji pracy zostały
wprowadzone istotne zmiany.

5.Przy sporządzaniu dokumentu mogą być wykorzystane inne dokumenty dotyczące

oceny ryzyka.

§ 6. Miejsca pracy, w których mogą wystąpić atmosfery wybuchowe, powinny być

sklasyfikowane z uwzględnieniem podziału na strefy zagrożenia wybuchem, zgodnie
z normą PN-EN 1127-1:2001 "Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem".

§ 8. 1. W celu zapobiegania możliwości powstania atmosfer wybuchowych o takich

stężeniach składnika palnego, że w razie wybuchu mogłyby stanowić zagrożenie dla

bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, pracodawca powinien podjąć, zależnie od

rodzaju i miejsca ich występowania, odpowiednie działania organizacyjne

i techniczne.

2.Działania podejmowane przez pracodawcę powinny stwarzać takie warunki

pracy, aby mogła być wykonywana w sposób bezpieczny.

3.Podejmując działania organizacyjne i techniczne, pracodawca powinien:

1) zapobiegać tworzeniu się atmosfer wybuchowych, a jeżeli jest to niemożliwe, dążyć

do wyeliminowania źródeł zapłonu;

2) stosować środki zmniejszające skutki wybuchu w celu zapewnienia bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia pracowników.

§ 11. 1. W przypadku uwolnienia się palnych gazów, par, mgieł lub pyłów należy

w sposób bezpieczny ograniczyć ich rozprzestrzenianie lub zneutralizować je w inny

odpowiedni sposób.

2. Jeżeli atmosfera wybuchowa zawiera różne palne gazy, pary, mgły lub pyły,

powinny być zastosowane środki zabezpieczające, odpowiednie do największego

zagrożenia.

§12. 1.Na stanowiskach pracy, na których istnieje możliwość powstania

atmosfer wybuchowych zawierających składnik palny w takim stężeniu, że mogą one

stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, pracodawca powinien

nadzorować pracę zgodnie z oceną ryzyka i przy użyciu odpowiednich środków

technicznych.

2.Przy wejściach do pomieszczeń, gdzie znajdują się miejsca, w których występują

atmosfery wybuchowe, powinno być umieszczane oznakowanie w kształcie trójkąta

z czarnym obramowaniem. Wewnątrz obramowania powinny być umieszczone czarne litery

"Ex" na żółtym tle.

3.Pracodawca ustala sposób sygnalizowania stanów awaryjnych związanych

z wystąpieniem atmosfery wybuchowej za pomocą urządzeń sygnalizacyjnych

akustycznych lub wizualnych, w celu umożliwienia pracownikom wycofania się z miejsc

zagrożonych wyraźnie oznakowanymi drogami ewakuacyjnymi.

§ 14.1. Podejmując działania zmierzające do zapobiegania zainicjowaniu zapłonu

atmosfer wybuchowych, należy uwzględnić środki ograniczające prawdopodobieństwo wystąpienia

wyładowania elektrostatycznego, jeżeli pracownik lub jego otoczenie są nośnikiem lub

źródłem takiego ładunku, zgodnie z normą PN-E-05204:1994 "Ochrona przed

elektrycznością statyczną. Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń. Wymagania".

2. Pracodawca zapewnia pracownikom odpowiednie środki ochrony

indywidualnej wykonane z materiału, który nie będzie powodował wyładowań

elektrostatycznych, w wyniku, których mogłoby nastąpić zainicjowanie zapłonu atmosfery

wybuchowej według normy PN-EN 1149-1 "Odzież ochronna. Właściwości elektrostatyczne".

§ 15. Miejsca pracy eksploatowane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia,

w których mogą powstać atmosfery wybuchowe, powinny być dostosowane do wymogów
określonych w rozporządzeniu w terminie do 24 miesięcy od dnia jego wejścia w życie.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników
chemicznych. (Dz. U. Nr 11, poz. 86 z 2005 r.)

§ 1. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

Czynnik chemiczny, który zgodnie z kryteriami, o których mowa w przepisach wydanych

na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach

chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84, z późn zm.), zwanej dalej "ustawą", jest klasyfikowany

jako substancja niebezpieczna lub preparat niebezpieczny, z wyjątkiem niebezpiecznych

wyłącznie dla środowiska, niezależnie od faktu, czy wymaga klasyfikacji zgodnie z tymi

przepisami.

Czynnik chemiczny, który zgodnie z kryteriami, o których mowa w przepisach ustawy, nie

jest niebezpieczny, ale który z uwagi na swoje właściwości fizykochemiczne lub

oddziaływanie na człowieka oraz sposób, w jaki jest stosowany lub obecny w miejscu pracy,
może stwarzać ryzyko dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników; przez pojęcie to należy

rozumieć także każdy czynnik chemiczny oraz pył, dla którego zgodnie z odrębnymi

przepisami ustalono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń;

Ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny - prawdopodobieństwo

(możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika

chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy;
Praca z udziałem czynnika chemicznego - każdą pracę, w której stosuje się lub
zamierza się stosować czynnik chemiczny, w jakimkolwiek procesie, łącznie z jego
wytwarzaniem, wszelkimi manipulacjami, przechowywaniem, transportem oraz
usuwaniem w postaci odpadów i procesami przeróbki odpadów, a także wszelką
działalność, która wynika z takiej pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia, czy w środowisku pracy występuje

czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie oraz do dokonania i udokumentowania oceny
ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny.

§ 3. 1. W ocenie ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany uwzględnić:

niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego;

otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagrożenia czynnikiem
chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności
zawarte w karcie charakterystyki, o których mowa w odrębnych przepisach;

rodzaj, poziom i czas trwania narażenia;

wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy, jeżeli zostały

ustalone;

wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym, jeżeli zostały ustalone;

efekty działań zapobiegawczych;

wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli została przeprowadzona;

warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości

tych czynników.

§ 6. 1. Ryzyko zawodowe wynikające z pracy z czynnikiem chemicznym

stwarzającym zagrożenie należy eliminować lub ograniczać do minimum zgodnie z

ogólnymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, a w szczególności przez:

1) właściwe zaprojektowanie i organizację pracy w miejscu pracy;
2) dostarczenie odpowiedniego wyposażenia dla prac z czynnikami chemicznymi oraz

stosowanie procedur utrzymania ruchu, które zapewniają ochronę zdrowia i

bezpieczeństwo pracowników w miejscu pracy;
3) zmniejszanie do minimum liczby pracowników narażonych lub którzy mogą być

narażeni na czynniki chemiczne w miejscu pracy;
4) zmniejszanie do minimum czasu i poziomu narażenia na czynnik chemiczny;
5) odpowiednią higienę miejsca pracy;
6) zmniejszanie do minimum ilości czynnika chemicznego wymaganego w procesie pracy;
7) stosowanie właściwych procedur pracy, w tym procedur lub instrukcji bezpiecznego

obchodzenia się z czynnikiem chemicznym stwarzającym zagrożenie i odpadami

zawierającymi taki czynnik oraz procedur ich przechowywania i transportu w miejscu

pracy;

8) właściwe stosowanie urządzeń i sprzętu w pracach z czynnikiem

chemicznym, zapewniające bezpieczeństwo i ochronę zdrowia pracowników.

§ 8. 2. Działania i środki służące wyeliminowaniu ryzyka zawodowego lub

jego ograniczeniu do minimum w przypadkach, o których mowa w ust. 1, podejmuje się

w następującej kolejności poprzez:

1) wyeliminowanie uwalniania do środowiska pracy stwarzającego zagrożenie czynnika

chemicznego poprzez właściwe projektowanie procesów pracy i kontrolę techniczną oraz

stosowanie odpowiedniego wyposażenia i materiałów;
2) ograniczenie uwalniania do środowiska pracy stwarzającego zagrożenie czynnika

chemicznego poprzez właściwe projektowanie i właściwą organizację procesów pracy,

stosowanie odpowiedniego wyposażenia i materiałów oraz systematyczne kontrole stanu

bezpieczeństwa i higieny pracy ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów

pracy, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz ustalenie

sposobów rejestracji nieprawidłowości i metod ich usuwania;
3) stosowanie środków ochrony zbiorowej u źródła powstawania zagrożenia, takich

jak na przykład odpowiednia wentylacja, i odpowiednie działania organizacyjne;
4) stosowanie środków ochrony indywidualnej, jeżeli zagrożeniu nie można

przeciwdziałać w inny sposób.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 6 września 1999 w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu

gazów płynnych.(Dz. U. Nr 75, poz, 846 z 1999 r.) (zm. Dz. U. Nr 29, poz. 366

z 2000 r. oraz Dz. U. Nr 43, poz. 395 z 2004 r.)

§ 1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy

magazynowaniu i rozprowadzaniu gazów płynnych oraz napełnianiu zbiorników tymi

gazami.

§2.1. Przez gazy płynne należy rozumieć ropopochodne gazy skroplone propan,

butan i mieszaninę propan-butan, zakwalifikowane do materiałów niebezpiecznych
w grupie wybuchowości II A.

§ 3. 1. Zasady oceny i klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem oraz wymiary

tych stref przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazu płynnego określają
przepisy o ochronie przeciwpożarowej oraz przepisy techniezno-budowłane.

2. Instalacje i urządzenia elektryczne oraz telekomunikacyjne znajdujące się

w pomieszczeniach i strefach zagrożenia wybuchem powinny odpowiadać warunkom

technicznym określonym w odrębnych przepisach, o których mowa w ust. 1, i Polskich

Normach.

§ 4. 1. Pracodawca jest zobowiązany wyposażyć stanowiska pracy związane

z magazynowaniem, napełnianiem i rozprowadzaniem gazu płynnego w podręczny sprzęt
gaśniczy.

2.Aparatura, urządzenia i środki ochrony indywidualnej oraz instalacje

przeciwpożarowe i podręczny sprzęt gaśniczy stanowiące wyposażenie pracowników
i stanowisk pracy powinny być utrzymywane w pełnej sprawności technicznej.

3.Lokalizację i rodzaj podręcznego sprzętu gaśniczego oraz jego oznakowanie

znakami bezpieczeństwa określają przepisy o ochronie przeciwpożarowej i Polskie Normy.

§ 5. Prace naprawcze poza procesem technologicznym wykonywane w strefach

zagrożenia wybuchem należy traktować jako prace szczególnie niebezpieczne, określone

w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 7. Prace związane z napełnianiem, przechowywaniem i rozprowadzaniem gazu

płynnego oraz konserwacją urządzeń technologicznych mogą wykonywać włącznie
pracownicy posiadający kwalifikacje określone w odrębnych przepisach.

§ 8. Do napełniania gazem płynnym i magazynowania tego gazu dopuszcza się tylko

specjalnie do tego celu przeznaczone zbiorniki ciśnieniowe, spełniające wymagania
określone w przepisach dozoru technicznego i Polskich Normach.

§ 11.1. Magazyny i składowiska butli z gazem płynnym znajdujące się na placach

powinny być wyposażone w instalację odgromowe zgodnie z Polskimi Normami.

2. W magazynach i składowiskach, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić

dostęp do butli umożliwiający prowadzenie akcji ratowniczej.

§ 12. 1. Butle z gazami płynnymi o pojemności do 11 kg gazu powinny być

składowane w pozycji stojącej, nie więcej niż w trzech warstwach.

2.Przepisu ust. 1 nie stosuje się do składowania butli z gazem o pojemności do 11 kg

w kontenerach lub na paletach.

3.Odległości magazynowania butli z gazem płynnym od budynków

mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej oraz dróg określają

odrębne przepisy.

4.Zabrania się magazynowania butli z gazem płynnym w:

1) pomieszczeniach znajdujących się poniżej poziomu gruntu,
2) pomieszczeniach, w których znajdują się studzienki, otwory kanalizacyjne lub inne

nie wentylowane zagłębienia,
3) pomieszczeniach do przechowywania produktów żywnościowych,

3) składach materiałów wybuchowych, łatwo palnych lub żrących,

4) garażach i pomieszczeniach, w których znajdują się pojazdy silnikowe.

§ 15.2. Butla napełniana gazem płynnym o pojemności powyżej 5 kg powinna

posiadać trwałe oznakowanie obejmujące całą powierzchnię butli wskazujące
przedsiębiorcę odpowiedzialnego za jej stan techniczny.

3.Niedopuszczalne jest napełnianie gazem płynnym butli o pojemności powyżej 5 kg

bez pisemnej zgody przedsiębiorcy, o którym mowa w ust. 2.

4.Napełnianie zbiornika stałego gazem płynnym przez przedsiębiorcę niebędącego

właścicielem zbiornika może być dokonywane tylko na podstawie pisemnej zgody

właściciela zbiornika.

§ 16. 1. Zabrania się napełniania gazem płynnym butli, których stan techniczny

nie odpowiada wymaganiom bezpiecznej eksploatacji, a w szczególności butli:

1) do gazu innego niż ten, na który butla jest przeznaczona,
2) bez wymaganego oznaczenia,
3) z nieczytelnymi lub nieprawidłowymi oznaczeniami,
4) po upływie terminu badania okresowego,
5) z nieszczelnym lub uszkodzonym zaworem,
6) z uszkodzeniami powierzchni,
7) poddanych działaniu płomieni,
8) wyposażonych w zawory, których konstrukcja umożliwia demontaż zaworu w celu

przeprowadzenia naprawy.

2. Zabrania się napełniania gazem płynnym butli, których powłoka ma barwę

czerwoną lub żółtą.

§ 25.1. Butle napełnione gazem płynnym, przeznaczone do rozprowadzania,

powinny być wyposażone w nakrętkę zaślepiającą lub kapturek ochronny na króćcu

przyłączeniowym. Butle o pojemności powyżej 5 kg gazu płynnego powinny być ponadto

wyposażone w osłonę zaworu lub kołpak ochronny.

2. W handlu detalicznym butle z gazem powinny być rozprowadzane wraz z

instrukcją ich bezpiecznego przechowywania i przyłączania do urządzeń gazowych.

KODEKS PRACY ART. 220 – 222

Art. 220. § 1. Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów
technologicznych bez uprzedniego ustalania stopnia ich szkodliwości dla zdrowia
pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych.

Art. 221. § 1. Niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nie
oznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację

§ 2. Niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych
preparatów chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów
oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym
działaniem, pożarem lub wybuchem.

§ 3. Stosowanie niebezpiecznych substancji niebezpiecznych preparatów
chemicznych jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających
pracownikom ochronę ich. zdrowia i życia.

Art. 222. § 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie
substancji i czynników rakotwórczych, pracodawca jest obowiązany zastępować
te substancje i czynniki mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosować inne dostępne środki
ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki
i techniki.

§ 3. Pracodawca jest obowiązany rejestrować wszystkie rodzaje prac w kontakcie
z substancjami i czynnikami o działaniu rakotwórczym, a także z substancjami
i czynnikami o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym.

KODEKS KARNY ART. 163 !!!

Art. 163 - kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo

mieniu w znacznych rozmiarach, mające postać pożaru, eksplozji podlega karze od roku

do 10 lat pozbawienia wolności. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie - podlega karze

pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeżeli następstwem tego czynu jest śmierć

człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób - sprawca podlega karze

pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.

Wybrane materiały niebezpieczne stosowane

w firmie XYZ – ZAGROŻENIA I POSTĘPOWANIE

Identyfikacja preparatu:
MC DEWATERING ANTIRUST
AGENT AEROSOL
Klasa: 2 (Gazy)
Numer UN: 1950 Grupa
pakowania: -

Identyfikacja preparatu:
Cyklopentan
Klasa: 3 (Materiały ciekłe zapalne)
Numer UN: 1146
Grup opakowania: II

Identyfikacja preparatu:
Kwas fluorowodorów 40 %
Klasa: 8 (Materiały żrące)
Numer UN: 1790
Grupa opakowania: II

Klasyfikacja: F - Skrajnie łatwopalna

Klasyfikacja: F - Wysoce łatwopalny

Klasyfikacja: T+, C -Bardzo
toksyczny, żrący.

Rodzaje zagrożenia i sposób
zapobiegania im:

R 12 - produkt skrajnie łatwopalny
R 52/53 — Działa szkodliwie na
organizmy wodne
S 16 — Nie przechowywać w pobliżu
źródeł zapłonu, nie palić tytoniu
S 23 - Nie wdychać rozpylonej cieczy
S 51 - Stosować wyłącznie w dobrze
wentylowanych pomieszczeniach
S 2 - Chronić przed dziećmi

Rodzaje zagrożenia i sposób

zapobiegania im:
R 11 - produkt wysoce łatwopalny
R 52/53 — Działa szkodliwie na
organizmy wodne
S 9 - Przechowywać pojemnik w
pomieszczeniu dobrze wentylowanym
S 16 - Nie przechowywać w pobliżu

źródeł zapłonu, nie palić tytoniu
S 29 - Nie wprowadzać do kanalizacji
S 33 - Zastosować środki ostrożności
zapobiegające wyładowaniom
elektrostatycznym

Rodzaje zagrożenia i sposób

zapobiegania im:
R 26/27/28-35 - Działa bardzo
toksycznie przez drogi oddechowe, w
kontakcie ze skórą i po połknięciu.
Powoduje poważne oparzenia
S 7/9-26-28-36/37/39-45 -
Przechowywać pojemnik szczelnie
zamknięty w miejscu dobrze
wentylowanym. Zanieczyszczone oczy
przemyć dużą ilością wody. Nosić
odpowiednią odzież ochronną.

Pierwsza pomoc:
Zanieczyszczenia oczu:
Natychmiast przemywać oczy czystą
bieżącą wodą lub roztworem do
przemywania oczu. Wezwać pomoc
medyczną.
Zanieczyszczenia skóry:
Zdjąć skażoną odzież, umyć
zanieczyszczone części data dużą
ilością wody.
!!! Nie stosować rozpuszczalników lub
rozcieńczalników !!!
Wdychanie:
Wyprowadzić / wynieść
poszkodowanego na świeże powietrze.
Połkniecie:
Wezwać lekarza. Nie powodować
wymiotów.

Pierwsza pomoc:
Zanieczyszczenia oczu:

Natychmiast przemywać oczy czystą

bieżącą wodą lub roztworem do
przemywania oczu. Wezwać pomoc
medyczną.

Zanieczyszczenia skóry:
Zdjąć skażoną odzież, umyć

zanieczyszczone części ciała dużą
ilością wody.
Wdychanie:
Wyprowadzić / wynieść
poszkodowanego na świeże powietrze.
Połkniecie:
Wezwać lekarza. Nie powodować
wymiotów. Nie stosować płukania

żołądka. Podawać olej parafinowy.

Pierwsza pomoc:
Zanieczyszczenia oczu:

Natychmiast przemywać oczy czystą

bieżącą wodą lub roztworem do
przemywania oczu. Wezwać pomoc
medyczną.

Zanieczyszczenia skóry:

Zdjąć skażoną odzież, umyć
zanieczyszczone części ciała dużą
ilością wody.
Wdychanie:
Wyprowadzić /wynieść
poszkodowanego na świeże powietrze.
Połkniecie:
Wezwać lekarza. Podać dużą ilość
wody z dodatkiem glukonianu lub
mleczanu wapnia. Ostrożnie wywołać
wymioty. Wywołać biegunkę podając
siarczan wapnia.

Postępowanie w przypadku pożaru:
Zalecane środki gaśnicze:

Dwutlenek węgla, proszki gaśnicze,

piany gaśnicze i inne gazy gaszące.

Należy schładzać pojemniki znajdujące

się blisko ognia aby zapobiec
rozsadzeniu opakowań.

Postępowanie w przypadku pożaru:
Zalecane środki gaśnicze:

Dwutlenek węgla, proszki gaśnicze,

piany gaśnicze i rozpylona woda

Należy schładzać pojemniki znajdujące

się blisko ognia aby zapobiec
rozsadzeniu opakowań.

Postępowanie w przypadku pożaru:
Zalecane środki gaśnicze:

W zależności od materiałów

składowanych w najbliższym sąsiedztwie
Przy kontakcie z metalami wydziela się
wodór (niebezpieczeństwo wybuchu).

W przypadku pożaru powstają

niebezpieczne gazy HF

Gaszący pożar powinni mieć
samodzielne aparaty oddechowe i pełną
odzież ochronną.

Gaszący pożar powinni mieć
samodzielne aparaty oddechowe i pełną
odzież ochronną.
Substancja palna, pary cięższe od
powietrza

Gaszący pożar powinni mieć
samodzielne aparaty oddechowe i pełną
odzież ochronną.
Należy schładzać pojemniki znajdujące
się blisko ognia..

Postępowanie w przypadku
uwolnienia do otoczenia:
W przypadku małych wycieków,
pochłaniać przy pomocy obojętnego
materiału i przenieść do odpowiednio
oznaczonego pojemnika w celu
utylizacji. Zmyć resztki wycieku przy
pomocy wody.

Zaleca się czyszczenie przy pomocy
detergentów, nie stosować
rozpuszczalników

Postępowanie w przypadku
uwolnienia do otoczenia:
Nie wdychać par / aerozoli.
Zapewnić dopływ świeżego powietrza
do pomieszczeń zamkniętych.
Zebrać uwolnioną substancję przy
pomocy materiału absorbującego
ciecze, przekazać do utylizacji.

Nie spłukiwać do wód
powierzchniowych i kanalizacji.

Nie spłukiwać do wód
powierzchniowych i kanalizacji..

Magazynowanie:
Stosować w dobrze wentylowanych
pomieszczeniach.
Nie przechowywać w pobliżu źródeł
ognia — nie palić tytoniu
Opakowanie ciśnieniowe: chronić przed
światłem słonecznym i nagrzaniem
powyżej 50 st C
Podłoga musi być nieprzepuszczalna i
tworzyć zagłębienia zbiorcze tak, że w
razie wypadkowego rozlania, ciecz nie
będzie mogła się wydostać poza ten
obszar

Magazynowanie:
Przechowywać produkt w szczelnych,
zamkniętych pojemnikach, w suchym,
chłodnym i wentylowanym miejscu.
Nie przechowywać razem z żywnością,
Max temp magazynowania: 25 'C
Min temp magazynowania: 15 °C
Chronić przed światłem.

Magazynowanie:
Przechowywać produkt w szczelnych,
zamkniętych pojemnikach, w suchym,
chłodnym i wentylowanym miejscu.
Nie przechowywać razem z żywnością,
Max temp magazynowania: 25 Xl
Min temp magazynowania: 15 C
Chronić przed światłem.

Środki ochrony indywidualnej:
Środki ochrony dróg oddechowych.
Rękawice ochronne: z powodu
zawartych rozpuszczalników zaleca się
noszenie rękawic z neoprenu lub
kauczuku nitrylowego.
Okulary ochronne (gogle) lub ochrona
twarzy.
Odzież ochronna i obuwie.

Środki ochrony indywidualnej:
Środki ochrony dróg oddechowych —
maska przeciwgazowa (pochłaniacz na
pary organiczne)
Srodld do przemywania oczu..
Rękawice ochronne.
Okulały ochronne (gogle).
Odzież ochronna i obuwie.

Środki ochrony indywidualnej:
Środki ochrony dróg oddechowych —
maska przeciwgazowa (pochłaniacz na
pary organiczne)
Środki do przemywania oczu..
Rękawice ochronne.
Okulary ochronne (gogle).
Odzież ochronna i obuwie ~ ubranie
kwasoodporne, buty gumowe.

Informacje o transporcie ADR:
Nr UN: 1950
Klasa 2, kod klasyfikacyjny: 5F
Grupa pakowania: -
Nalepki ostrzegawcze: 2.1
Nazwa przewozowa: AEROZOLE palne
Numer rozpoznawczy zagrożenia: -

Informacje o transporcie ADR:
Nr UN: 1146
Klasa 3, kod klasyfikacyjny: Fl
Grupa pakowania: II
Nalepki ostrzegawcze: 3
Nazwa przewozowa: CYKLOPENTAN
Numer rozpoznawczy zagrożenia: 33

Informacje o transporcie ADR:
Nr UN: 1790
Klasa 8, kod klasyfikacyjny: CT1
Grupa pakowania: II
Nalepki ostrzegawcze: 8 (6.1)
Nazwa przewozowa: KWAS
FLUOROWODOROWY
Numer rozpoznawczy zagrożenia: 86

Materiały niebezpieczne – klasyfikacja, oznaczenia

Niebezpiecznymi możemy nazwać te substancje, które w czasie

magazynowania, transportu, załadunku, rozładunku mogą w negatywny sposób

oddziaływać na otoczenie, stwarzając zagrożenia pożarowo - wybuchowe, zagrożenia dla

zdrowia lub życia człowieka, a także otaczającego środowiska.

To czy substancja jest, czy nie jest uważana za niebezpieczną wynika

z odpowiednich przepisów.

Klasyfikacji dokonuje się na podstawie merytorycznej analizy właściwości danej

substancji:

Ø fizyko - chemicznych i palno - wybuchowych,
Ø oddziaływania na organizm ludzki,
Ø oddziaływania na organizmy żywe środowiska.

Aktualnie istnieją 2 systemy klasyfikacji substancji niebezpiecznych:

I. System

Oparty na kryteriach ustalonych przez Komitet Ekspertów ONZ

ds. przewozu materiałów niebezpiecznych. Ma on zastosowania do klasyfikacji

substancji w transporcie drogowym (ADR), kolejowym (RID), morskim (IMDG) oraz

lotniczym (IATA)

II. System

Obowiązuje w obrocie i wprowadzony został przez USTAWĘ z dnia

11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. z dnia 14

lutego 2001 r. Nr 11, poz. 84 z późn. zm.)

SUBSTANCJAMI NIEBEZPIECZNYMI I PREPARATAMI NIEBEZPIECZNYMI są

substancje i preparaty zaklasyfikowane co najmniej do jednej z poniższych kategorii:

Ø substancje i preparaty o właściwościach wybuchowych,
Ø substancje i preparaty o właściwościach utleniających,
Ø substancje i preparaty skrajnie łatwo palne,
Ø substancje i preparaty wysoce łatwo palne,
Ø substancje i preparaty łatwo palne,
Ø substancje i preparaty bardzo toksyczne,
Ø substancje i preparaty toksyczne,
Ø substancje i preparaty szkodliwe,
Ø substancje i preparaty żrące,
Ø substancje i preparaty drażniące,
Ø substancje i preparaty uczulające,
Ø substancje i preparaty rakotwórcze,
Ø substancje i preparaty mutagenne,
Ø substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość,
Ø substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska.

Każdy produkt stosowany, magazynowany, a następnie sprzedawany powinien być

sklasyfikowany według obydwu systemów, a wyniki tej klasyfikacji powinny być

zastosowane zgodnie z wymaganiami przepisów (np. oznaczenia, dokumenty, itp.)

KLASYFIKACJA

Zgodnie z ADR rozróżnia się następujące klasy towarów niebezpiecznych:

Klasa 1

Materiały i przedmioty wybuchowe

Klasa 2

Gazy

Klasa 3

Materiały ciekłe zapalne

Klasa 4.1

Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe

odczulone

Klasa 4.2

Materiały samozapalne

Klasa 4.3

Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

Klasa 5.1 Materiały utleniające
Klasa 5.2 Nadtlenki organiczne
Klasa 6.1 Materiały trujące
Klasa 6.2 Materiały zakaźne
Klasa 7

Materiały promieniotwórcze

Klasa 8

Materiały żrące

Klasa 9

Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

PODSTAWY KLASYFIKACJI

Klasyfikacja towarów niebezpiecznych dokonana powinna być w oparciu o ich

charakterystyczne właściwości fizyczne i chemiczne oraz właściwości fizjologiczne,
wyznaczone za pomocą pomiarów lub obliczeń. Badania prowadzone są
w upoważnionych jednostkach badawczych.

Jeżeli charakterystyki zagrożeń wskazują na więcej niż jedno zagrożenie to

towary niebezpieczne są klasyfikowane do poszczególnych klas na podstawie
zagrożenia dominującego, a tytuł klasy przedstawia to zagrożenie.

Towary niebezpieczne dzieli się na grupy pakowania, w zależności od stopnia

zagrożenia dominującego, które jednocześnie wymagają zastosowania odpowiednich
opakowań:
I grupa pakowania - materiały stwarzające duże zagrożenie (litera X w kodzie
opakowania);
II grupa pakowania - materiały stwarzające średnie zagrożenie (litera Y w kodzie
opakowania);
III grupa pakowania - materiały stwarzające małe zagrożenie (litera Z w kodzie
opakowania).

KODY KLASYFIKACYJNE

Towary niebezpieczne w poszczególnych klasach z wyjątkiem klasy 7 oznaczono

kodami klasyfikacyjnymi.

Kod klasyfikacyjny dla klasy 1 = Numeru podklasy (np. 1.1) + duża litera

oznaczająca grupę zgodności (np. A-S).

Kod klasyfikacyjny dla pozostałych klas = Litera oznaczająca zagrożenie

(np. T, F) + cyfra oznaczająca rodzaj towaru lub inne wymagania w danej klasie
o określonym zagrożeniu.

OKREŚLENIE ZAGROŻEŃ I OZNACZENIA

Litera

Określenie zagrożenia

Duszące

Utleniające

Palne

Trujące

Żrące

Odczulone (materiały wybuchowe)

Samoreaktywne

Samozapalne

Reagujące z wodą

Nadtlenki organiczne

Zakaźne

Różne

Przykłady oznaczeń kodowych:

Klasa

Kod

Nazwa towaru według wykazu ADR

Numer UN

Gaz płynny

UN 1075

5TC

Aerozole, palne

UN 1950

Etanol (alkohol etylowy)

UN 1170

Wymagania odnośnie prawidłowego oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych
zawarte są w następujących polskich przepisach prawnych:

Ø Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania

opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173,
poz. 1679} zm. Dz. U. Nr 260, poz. 2595 z 2004 r. regulującym sposób
oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych,

Ø Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów

i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666
z 2003 r.) zm. Dz. U. Nr 243, poz. 2440 z 2004 r.).

Oznakowanie opakowania każdej substancji niebezpiecznej powinno zawierać:

nazwę substancji określoną zgodnie z wykazem substancji niebezpiecznych,

zwanym dalej "wykazem", wydanym na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 11
stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych,

nazwę lub imię i nazwisko, adres i numer telefonu producenta, importera lub

dystrybutora wprowadzającego substancję do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej,

znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie (np. T, T+, Xn, N, E, O,

F, F+),

zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia, zwane dalej "zwrotami R" w oparciu o

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i
sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666
z 2003 r.) zm. Dz. U. Nr 243, poz. 2440 z 2004 r.,

zwroty S wskazujące warunki bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznej

lub preparatu niebezpiecznego, zwane dalej „zwrotami S" w oparciu o
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania

opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173,
poz. 1679) zm. Dz. U. Nr 260, poz. 2595 z 2004 r.,

numer WE, w rozumieniu definicji numeru WE zamieszczonej w wykazie, jeżeli został

przypisany danej substancji w odrębnych przepisach,

w przypadku substancji objętych wykazem, oznakowanie powinno zawierać wyrazy

"Oznakowanie WE".

WYBRANE ZNAKI OSTRZEGAWCZE DOT. SUBSTANCJI I PREPARATÓW NIEBEZPIECZNYCH

PRZYKŁADOWE OZNACZENIE OPAKOWANIA Z SUBSTANCJĄ NIEBEZPIECZNĄ

ZWROTY OKREŚLAJĄCE RODZAJ ZAGROŻENIA ORAZ ICH NUMERY

Numer zwrotu

Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (zwrot R)

Substancja/preparat/produkt wybuchowa(y) w stanie suchym

Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami

zapłonu

Skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi

źródłami zapłonu

Tworzy łatwo wybuchające związki metaliczne

Ogrzanie grozi wybuchem

Substancja/preparat/produkt wybuchowa(y) z dostępem i bez dostępu powietrza

Może spowodować pożar

Kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar

Grozi wybuchem po zmieszaniu z materiałem zapalnym

R10

Substancja/preparat/produkt łatwo palna(y)

R11

Substancja/preparat/produkt wysoce łatwo palna(y)

R12

Substancja/preparat/produkt skrajnie łatwo palna(y)

R14

Reaguje gwałtownie z wodą

R15

W kontakcie z wodą uwalnia skrajnie łatwopalne gazy

R16

Substancja/preparat/produkt wybuchowa(y) po zmieszaniu z substancjami utleniającymi

R17

Samorzutnie zapala się w powietrzu

R18

Podczas stosowania mogą powstawać łatwopalne lub wybuchowe mieszaniny par z

powietrzem

R19

Może tworzyć wybuchowe nadtlenki

R20

Działa szkodliwie przez drogi oddechowe

R21

Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą

R22

Działa szkodliwie po połknięciu

R23

Działa toksycznie przez drogi oddechowe

R24

Działa toksycznie w kontakcie ze skórą

R25

Działa toksycznie po połknięciu

R26

Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe

R27

Działa bardzo toksycznie w kontakcie ze skórą

R28

Działa bardzo toksycznie po połknięciu

R29

W kontakcie z wodą uwalnia toksyczne gazy

R30

Podczas stosowania może stać się wysoce łatwo palny

R31

W kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy

R32

W kontakcie z kwasami uwalnia bardzo toksyczne gazy

R33

Niebezpieczeństwo kumulacji w organizmie

R34

Powoduje oparzenia

R35

Powoduje poważne oparzenia

R36

Działa drażniąco na oczy

R37

Działa drażniąco na drogi oddechowe

R38

Działa drażniąco na skórę

R39

Zagraża powstaniem bardzo poważnych, nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka

R40

Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka

R41

Ryzyko poważnego uszkodzenia oczu

R42

Może powodować uczulenie w następstwie narażenia drogą oddechową

R43

Może powodować uczulenie w kontakcie ze skórą

R44

Zagrożenie wybuchem po ogrzaniu w zamkniętym pojemniku

R45

Może powodować raka

R46

Może powodować dziedziczne wady genetyczne

R48

Stwarza poważne zagrożenie zdrowia w następstwie długotrwałego narażenia

R49

Może powodować raka w następstwie narażenia drogą oddechową

R50

Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne

R51

Działa toksycznie na organizmy wodne

R52

Działa szkodliwie na organizmy wodne

R53

Może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym

R54

Działa toksycznie na rośliny

R55

Działa toksycznie na zwierzęta

R56

Działa toksycznie na organizmy glebowe

R57

Działa toksycznie na pszczoły

R58

Może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku

R59

Stwarza zagrożenie dla warstwy ozonowej

R60

Może upośledzać płodność

R61

Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki

R62

Możliwe ryzyko upośledzenia płodności

R63

Możliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki

R64

Może oddziaływać szkodliwie na dzieci karmione piersią

R48/21

Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w

następstwie długotrwałego narażenia

R48/22

Działa szkodliwie po połknięciu; poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie

długotrwałego narażenia

R48/20/21

Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą stwarza poważne zagrożenie dla

zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/20/22

Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu; stwarza / poważne zagrożenie dla

zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/21/22

Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą i po połknięciu; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia
człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/20/21/22

Działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu; stwarza poważne

zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/23

Działa toksycznie przez drogi oddechowe; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w

następstwie długotrwałego narażenia

R48/24

Działa toksycznie w kontakcie ze skórą; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w

następstwie długotrwałego narażenia

R48/25

Działa toksycznie po połknięciu; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie
długotrwałego narażenia

R48/23/24

Działa toksycznie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą; stwarza poważne zagrożenie dla
zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/23/25

Działa toksycznie przez drogi oddechowe i po połknięciu; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia
człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/24/25

Działa toksycznie w kontakcie ze skórą i po połknięciu; stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia

człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R48/23/24/ 25

Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu; stwarza poważne

zagrożenie dla zdrowia człowieka w następstwie długotrwałego narażenia

R50/53

Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się
niekorzystne zmiany w środowisku wodnym

R51/53

Działa toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne
zmiany w środowisku wodnym

R52/53

Działa szkodliwie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne
zmiany w środowisku wodnym

ZWROTY OKREŚLAJĄCE WARUNKI BEZPIECZNEGO STOSOWANIA SUBSTANCJI

NIEBEZPIECZNEJ LUB PREPARATU NIEBEZPEICZENGO ORAZ ICH NUMERY

Nr zwrotu

Zwroty określający warunki bezpiecznego stosowania (zwrot S)

Przechowywać pod zamknięciem

Chronić przed dziećmi

Przechowywać w chłodnym miejscu

Nie przechowywać w pomieszczeniach mieszkalnych

Przechowywać w ... (cieczy wskazanej przez producenta)

Przechowywać w atmosferze ... (obojętnego gazu wskazanego przez producenta)

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty

Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu

Przechowywać pojemnik w pomieszczeniu dobrze wentylowanym

S12

Nie przechowywać pojemnika szczelnie zamkniętego

S13

Nie przechowywać razem z żywnością, napojami [paszami dla zwierząt

S14

Nie przechowywać razem z ... (materiałami określonymi przez producenta)

S15

Przechowywać z dala od źródeł ciepła

S16

Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu — nie palić tytoniu

S17

Nie przechowywać razem z materiałami zapalnymi

S18

Zachowywać ostrożność w trakcie otwierania i manipulacji z pojemnikiem

S20

Nie jeść i nie palić podczas stosowania substancji/preparatu/produktu

S21

Nie palić tytoniu podczas stosowania substancji/preparatu/produktu

S22

Nie wdychać pyłu

S23

Nie wdychać gazu/dymu/pary/rozpylonej cieczy (rodzaj określi producent)

S24

Unikać zanieczyszczenia skóry

S25

Unikać zanieczyszczenia oczu

S26

Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza

S27

Natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież

S28

Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością... (cieczy określonej przez producenta)

S29

Nie wprowadzać do kanalizacji

S30

Nigdy nie dodawać wody do tej substancji/preparatu/produktu

S33

Zastosować środki ostrożności zapobiegające wyładowaniom elektrostatycznym

S35

Usuwać substancję/preparat/produkt i jego opakowanie w sposób bezpieczny

S36

Nosić odpowiednią odzież ochronną

S37

Nosić odpowiednie rękawice ochronne

S38

W przypadku niedostatecznej wentylacji stosować odpowiednie, indywidualne środki ochrony dróg

oddechowych

S39

Nosić okulary lub ochronę twarzy

S40

Czyścić podłogę i wszystkie obiekty zanieczyszczone tą substancją/preparatem/produktem ...

(środkiem wskazanym przez producenta)

S41

Nie wdychać dymów powstających w wyniku pożaru lub wybuchu

S42

Podczas fumigacji/rozpylania/ natryskiwania stosować odpowiednie środki ochrony dróg

oddechowych (rodzaj określi producent)

S43

W przypadku pożaru używać ... (podać rodzaj sprzętu przeciwpożarowego; jeżeli woda zwiększa

zagrożenie, dodać ... nigdy nie używać wody)

S45

W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza -jeśli to

możliwe pokaż etykietę

S46

W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę

S47

Przechowywać w temperaturze nie przekraczającej ... °C (określi producent)

S48

Przechowywać zwilżony (-ą) (właściwy materiał określi producent)

S49

Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu

S50

Nie mieszać z ... (określi producent)

S51

Stosować wyłącznie w dobrze wentylowanych pomieszczeniach

S52

Nie zaleca się nanoszenia na duże płaszczyzny wewnątrz pomieszczeń

S53

Unikać narażenia - przed użyciem zapoznać się z instrukcją

S56

Zużytą substancję/preparat/produkt oraz opakowanie dostarczyć na składowisko odpadów

niebezpiecznych

S57

Używać odpowiednich pojemników zapobiegających skażeniu środowiska

S59

Przestrzegać wskazówek producenta lub dostawcy dotyczących odzysku lub wtórnego

wykorzystania

S60

Substancję/preparat/produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny

S61

Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki

S62

W razie połknięcia nie wywoływać wymiotów: niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i pokazać

opakowanie lub etykietę

S63

W przypadku zatrucia drogą oddechową wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże

powietrze i zapewnić warunki do odpoczynku

S64

W przypadku połknięcia wypłukać usta wodą- nigdy nie stosować u osób nieprzytomnych

S1/2

Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi

S3/7

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w chłodnym miejscu

S3/9/14

Przechowywać w chłodnym, dobrze wentylowanym miejscu, z dala od ... (materiału wskazanego

przez producenta)

S3/9/14/ 49

Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu, w chłodnym, dobrze wentylowanym

miejscu; nie przechowywać razem z ... (materiałami wskazanymi przez producenta)

S3/9/49

Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu, w chłodnym, dobrze wentylowanym

miejscu

S3/14

Przechowywać w chłodnym miejscu, nie przechowywać razem z ... (materiałami wskazanymi

przez producenta)

S7/8

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w suchym pomieszczeniu

S7/9

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty, w pomieszczeniu dobrze wentylowanym

S7/47

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w temperaturze nie przekraczającej ...°C (określi

producent)

S20/21

Nie jeść, nie pić oraz nie palić tytoniu podczas stosowania substancji/preparatu/produktu

S24/25

Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu

S27/28

W przypadku zanieczyszczenia skóry natychmiast zdjąć całą zanieczyszczoną odzież i przemyć

zanieczyszczoną skórę dużą ilością ...(rodzaj cieczy określi producent)

S29/35

Nie wprowadzać do kanalizacji, a substancję/preparat/produkt i opakowanie usuwać w sposób

bezpieczny

S29/56

Nie wprowadzać do kanalizacji, a zużytą substancję/preparat/produkt i opakowanie dostarczyć na

składowisko odpadów niebezpiecznych

S36/37

Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne

S36/37/3 9

Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy

S36/39

Nosić odpowiednią odzież ochronną i okulary lub ochronę twarzy

S37/39

Nosić odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy

S47/49

Przechowywać wyłącznie w oryginalnym opakowaniu w temperaturze przekraczającej ...°C

(określi producent)

Karty charakterystyki materiałów niebezpiecznych

KODEKS PRACY Art. 221. §1 i 2.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty

charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego.

(Dz. U. Nr 140, poz. 1171 z 2002 r.)

(zm. Dz. U. Nr 2, poz. 8 z 2005 r.)

Karty charakterystyki dostarczane odbiorcy mającemu siedzibę

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej sporządza się w języku polskim.

W przypadku dostarczania karty charakterystyki odbiorcy mającemu siedzibę na

terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz terytorium Islandii,

Liechtensteinu i Norwegii w kartach charakterystyki uwzględnia się, na życzenie odbiorcy,

wymagania przepisów krajowych obowiązujących w tym państwie.

Informacje, jakie powinna zawierać karta charakterystyki:

Ø Identyfikacja substancji/preparatu;

Ø Skład i informacja o składnikach;

Ø Identyfikacja zagrożeń;

Ø Pierwsza pomoc;

Ø Postępowanie w przypadku pożaru;

Ø Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska;

Ø Postępowanie z substancją/preparatem i jej/jego magazynowaniem;

Ø Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej;

Ø Właściwości fizykochemiczne;

Ø Stabilność i reaktywność;

Ø Informacje toksykologiczne;

Ø Informacje ekologiczne;

Ø Postępowanie z odpadami;

Ø Informacje o transporcie;

Ø Informacje dotyczące przepisów prawnych;

Ø Inne informacje.

Przykładowa karta

charakterystyki

substancji niebezpiecznej

Do czego służy prawidłowo sporządzona i kompletna karta charakterystyki?

Samo oznakowanie opakowania niebezpiecznego produktu chemicznego zawiera

zbyt mało informacji dla profesjonalnego użytkownika, który używa tego produktu

w swej działalności zawodowej. Dlatego informacje te powinny być uzupełnione

bardziej szczegółowymi danymi koniecznymi dla zapewnienia ochrony ludzi

i środowiska. Są one dostępne w kartach charakterystyki substancji/preparatu

niebezpiecznego. Karta charakterystyki jest narzędziem informacji przekazywanym w
łańcuchu dostaw - od producenta lub importera, poprzez dystrybutorów aż do

użytkowników. Zawiera ona informacje wykorzystywane podczas określania zasad

bezpieczeństwa przy stosowaniu produktu. Nie może ona jednak zastępować

instrukcji bezpieczeństwa, które stosowane są w środowisku pracy.

Kto musi dostarczyć kartę charakterystyki substancji/preparatu

niebezpiecznego?

Kartę charakterystyki powinna dostarczyć osoba wprowadzająca takie substancje

lub preparaty do obrotu, która jest jego producentem, importerem lub

dystrybutorem. Kartę charakterystyki należy dostarczyć odbiorcy będącemu

profesjonalnym użytkownikiem substancji lub preparatu (tzn. stosującym substancję

lub preparat w swojej działalności zawodowej).
Osoba wprowadzająca do obrotu substancję niebezpieczną lub preparat

niebezpieczny jest obowiązana do bezpłatnego udostępnienia ich odbiorcy kart

charakterystyki takiej substancji lub preparatu, najpóźniej w dniu ich pierwszej

dostawy a później do jej aktualizacji, której dokonuje się uwzględniając

jakiejkolwiek ważne informacje, które dotyczą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz

ochrony środowiska. Uaktualniona wersja powinna być dostarczona bezpłatnie

wszystkim odbiorcom, którzy otrzymali substancję lub preparat w ciągu ostatnich

12 miesięcy.

Kto jest odpowiedzialny za wykonanie karty charakterystyki i za jej jakość?

Odpowiedzialność za opracowanie karty charakterystyki spada na producenta

bądź importera. Importerzy lub dystrybutorzy, którzy przepakowują produkt

(wprowadzają produkt pod swoja nazwą) bądź ponownie dokonują oznakowania

produktów, powinni również przygotować kartę charakterystyki, ustalając

najważniejsze informacje i dodając je do tych dostarczonych przez dostawców

jako niezbędne. We wszystkich przypadkach dostawcy substancji lub preparatu, dla
których istnieje obowiązek posiadania karty charakterystyki, ponoszą

odpowiedzialność ze jej treść, nawet, jeśli sami by jej nie przygotowywali.

Wymagania jakościowe kładą odpowiedzialność na dostawcy, aby upewnił się czy

informacje są wystarczające. „Wystarczające informacje" to takie, które pozytywnie

przeszłyby zdrowo-rozsądkowe testy dające informacje wystarczające do

umożliwienia użytkownikowi zadecydowania, jak chronić ludzi w miejscu pracy czy

też środowisko.

Czy karta charakterystyki powinna być sporządzona w języku polskim?

Tak. Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej lub preparatu

niebezpiecznego, stanowi zbiór informacji o niebezpiecznych właściwościach

substancji lub preparatu oraz zasadach i zaleceniach ich bezpiecznego stosowania.

Jest przeznaczona przede wszystkim dla użytkowników prowadzących działalność

zawodową w celu umożliwienia im podjęcia w miejscu pracy środków

niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka

i środowiska. Pracodawca nie ma innej możliwości podjęcia odpowiednich środków

bez możliwości zapewnienia znajomości ich przez personel. Także przepisy ustawy

o języku polskim wymagają, aby dokumenty wytworzone i będące w obiegu na

terytorium Rzeczypospolitej polskiej były wykonane w języku polskim.

Także przepisy art. 15 rozporządzenia (WE) Nr 304/2003 Parlamentu Europejskiego
i Rady z 28 stycznia 2003 roku dotyczącego wywozu i przywozu niebezpiecznych

chemikaliów mówią, że informacje na etykiecie i w karcie charakterystyki podawane

są, w takim zakresie w jakim to możliwe, w języku(-ach) urzędowym(-ych), lub

w jednym lub więcej głównych językach kraju przeznaczenia lub obszaru

zamierzonego przeznaczenia. Należy pamiętać, że rozporządzenia obowiązują

w krajach Unii Europejskiej bezpośrednio i nie muszą być implementowane w do

przepisów krajowych.

Czy należy dostarczać odbiorcy profesjonalnemu kartę charakterystyki
preparatu niesklasyfikowanego jako niebezpieczny?

Karty charakterystyki preparatu niebezpiecznego powinny być dostarczane

odbiorcom profesjonalnym również dla tych preparatów niesklasyfikowanych jako

niebezpieczne, które zawierają, co najmniej jedną określoną w odpowiednich

przepisach substancję stwarzającą zagrożenie dla zdrowia człowieka lub dla

środowiska obecną w stężeniach wynoszących, co najmniej 1% wagowy w przypadku

preparatów nie będących gazami lub, co najmniej 0,2% objętościowy w przypadku

preparatów występujących w postaci gazu.

Chociaż nie ma obowiązku oznakowywania naszego produktu, klienci

wymagają kart charakterystyki. Czy dla produktu chemicznego, który nie

jest sklasyfikowany jako niebezpieczny dla zdrowia człowieka i środowiska

może być przygotowana karta charakterystyki?

Tak, chociaż nie jest to wymagane. W przypadku produktów niesklasyfikowanych

jako niebezpieczne dla zdrowia człowieka i środowiska, należy zapewnić podanie

informacji w taki sposób, by nie prowadził on do jakichkolwiek wątpliwości dotyczących

produktu sklasyfikowanego bądź niesklasyfikowanego. Karta charakterystyki nie

powinna zawierać wniosków takich jak „nietoksyczny" lub „przyjazny dla środowiska".

Czy karta charakterystyki musi być dostarczana również w przypadku,
gdy niebezpieczne chemikalia są sprzedawane w sprzedaży detalicznej
dostępnej dla wszystkich konsumentów (np. w sklepach)?

Karta charakterystyki nie musi być dostarczana przy detalicznej, dostępnej dla

wszystkich konsumentów sprzedaży substancji lub preparatów, jeżeli kupujący nie
będzie korzystał z niebezpiecznego produktu w działalności zawodowej - wtedy
wystarczające informacje zapewni mu etykieta. Jeżeli jednak kupujący będzie
korzystał z produktu w działalności zawodowej, wtedy kartę charakterystyki dostarcza
się na żądanie kupującego.

Jak często powinna być aktualizowana karta charakterystyki? Czy co roku?

Nie, karta powinna być aktualizowana tylko w przypadku, gdy umieszczane są nowe

informacje, istotne ze względu na możliwość zapobiegania szkodliwemu oddziaływaniu

na zdrowie człowieka i środowisko; na przykład, gdy pojawiają się nowe dane, które

zmieniają klasyfikację produktu oraz gdy następuje zmiana regulacji prawnych, które

bezpośrednio dotyczą produktu. Uaktualnione karty charakterystyki muszą być

dostarczone każdemu odbiorcy, który otrzymał produkt w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Wybrane sposoby zabezpieczeń przy pracy w obszarze

zagrożonym wybuchem stosowane w firmie XYZ

Czujnik instalacji p-poż.

wykrywający płomienie.

(działający w oparciu

o promieniowanie podczerwone)

Czujniki instalacji wykrywającej

nadmierne stężenie

węglowodorów

w pomieszczeniach zamkniętych

Sygnalizatory dźwiękowe

i optyczne instalacji alarmowych

zapobiegających wybuchowi

Instalacje wentylacyjne

z wyciągami mechanicznymi

zapewniające kilkukrotną

wymianę powietrza na dobę

w pomieszczeniach zagrożonych

wybuchem

Wanny wychwytowe

zapobiegające rozlaniu się

substancji (materiału)

niebezpiecznego w sposób

niekontrolowany w przypadku

rozszczelnienia się opakowania

(beczki).

Instalacja umożliwiająca

odprowadzenie ładunków

elektrostatycznych

przenoszonych przez ludzi przed

wejściem do pomieszczenia

objętego strefą zagrożenia

wybuchem.

Telefon oraz pompa

pneumatyczna z

przepływomierzem do tłoczenia

substancji niebezpiecznej

wykonane zgodnie

z wymaganiami Dyrektywy

ATEX – ozn Ex

Sorbenty – sypki materiał do

neutralizacji materiałów

niebezpiecznych ciekłych w

przypadku ich

niekontrolowanego wycieku

(absorpcja)

Odpowiednie urządzenia

ochrony i zabezpieczeń

przeciwpożarowych

Literatura

Dyrektywa 94/9/WE (ATEX) dot. urządzeń i systemów ochronnych

przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 22 grudnia 2005r

w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych
przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

3) „Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy”

Ø Tom II „Zagrożenia i ochrona” – Adam Tabor, Marek Rączka,

Agnieszka Pieczonka,

Ø Tom VI „BHP w wybranych sektorach gospodarki” – Adam

Tabor,

Ø Tom V „Ochrona pracy w Polsce w świetle przepisów, ustaw,

norm, dyrektyw i innych aktów prawnych” – Adam Tabora.

Materiały szkoleniowe firmy SEKA PRAWO PRACY – OCHRONA

PRACY – oprac. Doradca ds. ADR.

Materiały szkoleniowe firmy XYZ „Materiały niebezpieczne oraz

rakotwórcze” – oprac. Specjalista ds. BHP.

6) Kodeks

pracy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron